stof de te meten concentratie elementair

Vergelijkbare documenten
DieselMotorEmissie. Marc Lurvink, Arbeidshygiënist RAH. In samenwerking met. rps.nl 1

Zijn roetfilters de oplossing of een nieuw risico?

Effect van beheersmaatregelen op blootstelling aan dieselmotoremissies bij huisvuilophalers en asfalteerders

Dieselmotoremissies. DME in de bouw. Rimke Kerkhoff 10 April 2019 NVVA congres

IS METEN WETEN? Worst case = Bad idea? NVvA Symposium 2011 Zeist, donderdag 14 april Jodokus Diemel, Arbeidshygienist, Arbode Consultancy

Sleutelen aan de branchenorm Meerjaren traject binnen de mobiliteitsbranches

Meetresultaten stof, DME, micro-organismen en endotoxines

Brancherapport Blootstelling

De weg naar een veilige toepassing van formaldehyde. NVvA symposium, 3 april 2014 Erik Hagelaar, Arbeidshygiënist (RAH)

Meelstof in de bakkerij

Basisinspectiemodule

DME-onderzoek in de Mobiliteitsbranche 3-meting Brancherapport

Werken met de SCi-547 en SCi-548. Jody Schinkel, Suzanne Spaan, Ko den Boeft, Jan Tempelman

Kwaliteitsaspecten bij het meten van stof op de werkplek

Stof in composteerbedrijven

Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen. Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid

Houtstof. een toetsing van de haalbaarheid van een nieuwe grenswaarde. Is 1 mg/m3/8 uur verantwoord gravimetrisch meetbaar?

Dieselmotoremissies (DME) in omsloten ruimten

Meten, modelleren, fantaseren, de creatie van praktische exposure scenario's onder REACH

FIJNSTOF TEN GEVOLGE VAN KOKEN. 22 januari 2015 Piet Jacobs & Wouter Borsboom

Ventileren, fijn stof en gezondheid

BLOOTSTELLING AAN (KWARTS)STOF BIJ HET ZAGEN VAN KERAMISCHE DAKPANNEN EN LEISTEEN

Effect beheersmaatregelen bij zagen dakpannen

Ventielventilatie. Beschrijving

Kwartsstof in de bouwnijverheid. Ontwikkeling en uitvoering van interventie-onderzoek

Spinfeeder laat veel stof opwaaien

Endotoxinenblootstelling bij werknemers van rioolwaterzuiveringsinstallaties

Roetmemo Roetkaart december 2014

ONTSTAAN EN GEBRUIK VAN DE SCI-547 EN SCI-548. Aandachtspunten voor de praktijk Suzanne Spaan

Ontwikkeling van de nieuwe Verbetercheck Lasrook. Daan Huizer

Uitlaatgassennabehandeling Industriële Verbrandingsmotoren

Luchtzijdig meetrapport

Dieselmotoremissies (DME) in omsloten ruimten

Rekentool Veiligheidsklassen werken met verontreinigde grond (versie 4.x, Conform CROW Publicatie 132, 4e druk)

Meting van de blootstelling aan kwarts. Roger Grosjean FOD WASO Laboratorium

Ervaringen met bescherming tegen kwartsstof in Nederland

OMGAAN MET OPLOSMIDDELEN IN VERPAKKINGSDRUKKERIJEN

Gezond werken met formaldehyde

Blijven meten tegen beter weten?

Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal

ONTWIKKELINGEN ONDERBOUWINGEN ASBEST RISICO S

Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof

Eerste uitkomsten onderzoek luchtkwaliteit langs Nijenoord Allee Wageningen

PX-10. Onderzoek naar blootstelling en gezondheidsrisico s bij Defensie personeel

Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof

Presentatie 3 nov NVRD Noord. Innoveren met afval. Wat speelt er zich af bij:

Verontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder

Normaal drogende zwelverf dunne film kg/l. Manipuleerbaar

ComfoFan CO 2 -systeem. Koeling Ventilatie Filtering

Fysieke belasting. Te nemen maatregelen:

PROFESSIONAL DPF CLEANING MACHINE

Luchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??

Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma

Samenvatting Haalbaarheidsstudie Milieuzone Gemeente Helmond, ARS 7 juli 2009

ARBOCATALOGUS DIESELMOTOREMISSIE IN OMSLOTEN RUIMTE TRANSPORT EN LOGISTIEK

Lasrook en de ontwikkeling van de nieuwe Verbetercheck Lasrook 2010

Risico s van blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de vuurwerkbranche - een initiërend onderzoek door en voor de sector -

Indicatieve beoordeling kwartsblootstelling

Susan Peters Hans Kromhout; Yngvar Thomassen; Edeltraud Fechter-Rink. NVvA symposium 2009

Het hoofd in de wolken

SC-548. Handleiding Metingen ten behoeve van risicoklasse-indeling als aanvulling op SMA-rt

Praktijkemissies personen- en bestelauto s Een werkelijkheid naast de werkelijkheid in de typegoedkeuring

TWIN-COOL. Onafhankelijk.

VERVOLG WERKEN MET KWARTSSTOF ARBOCATALOGUS MAATREGELEN OM BLOOTSTELLING

LET OP, ALLEEN TE GEBRUIKEN ALS OEFENOPGAVEN!

Wouter Lefebvre, Martine van Poppel en vele anderen

Luchtkwaliteit in Zeist

Zuurstof O 2. Deze code van goede meetpraktijk beschrijft de toegepaste. werkwijze bij de monsterneming en meting van zuurstof

Dieselmotoremissies (DME) in de afvalbranche

Stand der techniek - dieselmotoremissies Op- en overslag (groothandel, metaal) Eindrapport februari 2007

Hoofdbediening CO 2. RF en Uitbreidingssensor CO 2. RF Handleiding voor de gebruiker. Verwarming Koeling Ventilatie Filtering

TNO Worst Case Room / Meetmethodiek In de onderstaande figuur 1 is een impressie gegeven van de TNO Worst Case Room (WCR).

I Uitvoeren vrijgave metingen. Documentinformatie

Festool schuurmachine PLANEX LHS 225 met Festool stofzuiger CTM 36 E AC-PLANEX

Test Dylos fijnstof sensor. Vergelijking Dylos met BAM1020 metingen

Achtergrond. Ministerie van SZW. Suzanne Spaan, Jody Schinkel, Peter Tromp

HET UITRUIMEN VAN KASSEN

Gericht op de toekomst. Stikstofoxiden. Praktische toepassing van meten van NO x

Bijlage 9 5. TESTEN VAN HET VOERTUIG OP DE TESTBAAN, DE WEG OF DE ROLLENBANK

RICHTLIJN../ /EU VAN DE COMMISSIE. van XXX

Vergisting van eendenmest

luchtkwaliteit binnen = buiten, of toch niet?

Meetprotocol fijn stof bepaling in kantoren en scholen

Efficiënt roetmeetinstrument. testo 338 draagbaar, veelzijdig meetinstrument voor kwaliteitsmetingen op locatie.

PELT & HOOYKAAS-GROEP

po 2 -metingen in metaalslakken

met TE-YD 28/59 holle boor en VC 20-U-Y stofzuiger

Rapportnummer: Luchtkwaliteittoets. Valewaard B.V. en IJsselbeton C.V. Havikerwaard JD DE STEEG

Ongezond fietsend naar een gezonde werkplek? PIMEX metingen van ultrafijnstof bij fietsers Jeroen Terwoert - IVAM UvA BV

Technologiecluster meten

VENTILATIE EN AFZUIGING IN HET LABORATORIUM

Training statistiek NEN-689. Blok 2 Software voor: (1) Statistisch toetsen van werkplekmetingen (2) Boxplot voor rapport

PELT & HOOYKAAS-GROEP

Koolmonoxide CO. Deze code van goede meetpraktijk beschrijft de toegepaste. werkwijze bij de vaststelling van koolmonoxide in de emissies

15 jaar monitoringsprogramma voor blootstelling aan respirabel kwarts binnen de Europese mineralen industrie

Luchtdichtheidstest. Nieuwbouw MEETVERSLAG. Certify+ Terweststraat 93G. 9180Moerbeke-Waas.

TC aanpak emissiepunten endotoxinen TC filters en filtersystemen endotoxinen

PELT & HOOYKAAS-GROEP

Meetprotocol fijn stof bepaling in kantoren. Piet Jacobs, onderzoeker Energie, Comfort en Binnenmilieu

Het ontwerp van filtersystemen voor bijzondere laboratoria en cleanrooms

Transcriptie:

Verstoort de aanwezigheid van organisch stof de te meten concentratie elementair koolstof als maat voor DME? Ir. Saskia Gorissen van de Rijt Arbeidshygiënist RAH Referent: Dr.ir. F. Jongeneelen

Situatie Onderzoek naar blootstelling aan DME in een afvalverwerkingsbedrijf Relatief hoge waarde elementair koolstof (EC) in een composteerfabriek (± 2 keer verbodswaarde) Nader onderzoek of EC wordt verstoord

Situatie composteerfabriek

Situatie composteerfabriek Inhoud van de hal: ca. 5300 m 3 Mechanische ventilatie toevoer 50.000 m 3 /u afvoer 51.000 m 3 /u 2 Shovels: 8 uur per dag aanwezig Roetfilter

Vraagstelling Verstoort de aanwezigheid van organisch stof de te meten concentratie EC als maat voor DME?

Onderzoeksituatie Eindopslaghal met compost en een inhoud van 30.000 m 3 In het weekend is de hal natuurlijk geventileerd en schoon gespoeld (64u) Geen mechanische ventilatie tijdens Geen mechanische ventilatie tijdens onderzoek (alleen natuurlijk, via kieren)

Onderzoeksituatie Ochtend: situatie zonder dieselaangedreven voertuigen wel handmatig stof opgewerveld

Onderzoeksituatie Middag: situatie met dieselaangedreven voertuigen 1 shovel (geen roetfilter): 20 minuten 3 vrachtwagens: Euro 5 1 vrachtwagen: Euro 4 10 minuten aanwezig

Onderzoeksopzet 6 duplometingen in een situatie zonder dieselmotor aangedreven voertuigen 6 duplometingen in een situatie met aanwezigheid van dieselmotor voertuigen Per meetsituatie een blanco Meetduur 3,5 uur per situatie

Meetopstelling - eindopslaghal

Onderzoeksopzet PAS-pomp ingesteld op 2,2 l/min Kunststof cycloon (Higgins Dewell) met prefired kwartsvezelfilter. Analyse op: Concentratie respirabel stof conform MHDS 14/3 EC, OC en TC conform NIOSH 5040.

Meetresultaten EC in µg/m 3 en respirabel stof in mg/m 3 Zonder Met EC resp. stof EC resp. stof AM 18 0,8 333 6,1 GSD 16 0,7 293 5,5 SD 11 0,3 161 2,8 Range 9-20 0,4-1,2 119-616 2,5-12,0 CVt 14,2 24,3 29,4 13,8 De achtergrondconcentratie EC is gelijk aan gemiddelde in NL, namelijk < 2,4-4 µg/m 3.

Wat blijkt uit de meetgegevens Concentratie EC = 9-20 µg/m3, terwijl er geen dieselaangedreven voertuigen aanwezig waren. Relatief hoog t.o.v. achtergrondconcentratie. In situatie met aangedreven voertuigen zijn relatief hoge concentraties EC gemeten t.o.v. het aantal verkeersbewegingen.

Wat blijkt verder In de situatie met aangedreven voertuigen: liggen de concentraties EC een factor 18 hoger liggen de concentraties OC en respirabel stof gemiddeld een factor 9 hoger zijn de duploverschillen in de concentratie EC tweemaal groter, bij respirabel stofconcentratie is dit niet het geval (mogelijke verstoring). CVt wordt groter i.p.v. kleiner naarmate CVt wordt groter i.p.v. kleiner naarmate concentratie EC toeneemt

EC / TC situatie ZONDER 25 EC/TC / ochtend = 0,06 EC (µg/m3 3) 20 15 10 5 Lineair (EC/TC ) 0 0 100 200 300 400 TC (µg/m3)

EC / TC situatie MET EC (µg/m m3) 700 600 500 400 300 200 100 0 EC/TC / = middag 0,16 0 1000 2000 3000 4000 5000 TC (µg/m3) Lineair (EC/TC)

Literatuuronderzoek De EC / TC verhouding is kleiner dan 0,35. De vakliteratuur geeft aanwijzingen dat dan een verstoring mogelijk is. Het betreft echter maar één referentie (Sirianni). EC / TC verhouding is afhankelijk van het type motor van het voertuig en het gebruik (versnellingen, stationair draaien) (Smith).

Mogelijke beïnvloeding resultaat Het analyseren van het zwaarst beladen gedeelte van het niet homogeen beladen filter. Analytische correctie is onvoldoende (char). Splitsing OC-EC is onnauwkeurig wanneer de EC-belading > 20 µg/m 3 EC per filter.

Meer mogelijke beinvloeding CVt van de EC bepaling is gemiddeld 15% (NIOSH-voorschrift zegt < 8,5%) De middagconcentraties > de bovengrens van 3 de methode ( 240 µg/m 3 EC). Resultaat onbetrouwbaar. Verontreinigingen in de vorm van (zuivere) koolstof in de GFT-compost direct als EC gemeten (bijv. resten houtskool, roet).

TRGS 554 Programm zur Abschatzung der dieselmotoremission nach TRGS 554 - version 1.02 Concentratie EC = (E pt,c1 * P r * 1000 * 0,6) * P n * Z * t E * (1-A))/(V * L w * L A ) E pt,c1 = specifieke roetemissie in C1 test = 0,6 g/kw h P r = belasting voertuig (licht, matig of zwaar) = 0,21 P n = vermogen voertuig = 100 kw Z = aantal voertuigen = 1 stuks inzettijd voertuig = 20 m inuten diensttijd = 240 m inuten t E = Relatieve inzettijd = 0,083333 A = efficientie van het filter op de uitlaat = 0 lengte hal = 105 meter breedte hal = 30 meter hoogte hal = 9,5 meter dode ruimte = 20 % V = volume ruimte = 23940 m3 L w = ventilatievoud = 0,5 keren per uur L A = ventilatie-efficientie = 0,3 Gemiddelde concentratie DME als EC in de hal = 0,18 in mg/m 3 = 175,44 in µg/m 3 Disclaimer. IndusTox aanvaard geen aansprakelijkheid voor tekortkomingen of onjuist gebruik van dit werkblad

Conclusie In composteerbedrijven geeft de EC-meting als maat voor dieselroetemissie (conform NIOSH 5040) geen juist beeld van de werkelijke blootstelling. Bij afwezigheid van dieselaangedreven voertuigen worden toch relatief hoge EC-concentraties gemeten.

Discussie Niet duidelijk in welke werkomgeving wel en in welke werkomgeving geen verstoring optreedt. Voorlopige aanname: Een verstoring van de meting van de concentratie EC door OC kan optreden wanneer de verhouding tussen EC en TC kleiner is dan 0,35. Nader onderzoek hierop wordt aanbevolen.

Verband EC / respirabel stof situatie Zonder en Met 1000 EC (log sc chaal) 100 10 Met Zonder 1 0,1 1 10 100 respirabel stof (logaritimische schaal)