Het kiezen van een profiel

Het kiezen van een profiel Profielkeuzeboekje vwo 2016-2017 januari 2017 1

Inhoudsopgave Inleiding 3 Algemeen 4 Nieuwe vakken 5 De keuzemomenten 7 De bovenbouw van Exellius 8 Meer over de stromen die je kunt kiezen 9 Welk profiel past bij jou? 12 Profielkeuzekaart 4 vwo 14 Profielkeuzekaart 5 vwo 15 2

Inleiding Beste leerlingen van 3 vwo, beste ouders/verzorgers, Het maken van de keuze van je profiel in de bovenbouw van het vwo is belangrijk. Je voert over dit onderwerp gesprekken met je ouders, je mentor, leraren en met de decaan. Uiteindelijk moet je alle voor- en tegenargumenten op een rij zetten en een keuze maken, waarbij je interesses, capaciteiten en plannen voor een vervolgstudie belangrijke factoren zijn. Je maakt de opdrachten in Keuzeweb op de website van SGR-Decanaat om erachter te komen waar jij belangstelling voor hebt, wat jouw sterke en zwakke punten zijn; welke studies en beroepen je kunt kiezen als je een bepaald profiel kiest. Als je kiest moet je goed weten wat er in de bovenbouw bij de verschillende vakken van jou wordt verwacht. Een aantal vakken is nieuw voor je zoals Management & Organisatie en Spaanselementair. Over de inhoud van deze nieuwe vakken krijg je verderop in dit boekje informatie. Voor de vakken die je nu hebt en die je ook kunt kiezen in de Tweede Fase geeft jouw docent een advies of je een vak kunt kiezen of niet. In dit profielkeuzeboekje staat hoe elk profiel er uit ziet en wat je wel en niet kan kiezen. Ook kun je de regels lezen die wij op school hanteren over de profielkeuze. Het nieuwe vak: Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding (LOB): LOB is eigenlijk het gehele keuzeproces van de profielkeuze in vwo 3 tot je uiteindelijke studiekeuze in de eindexamenklas vwo 6. Samen met je mentor en de decaan werk je hier aan tot het eindexamen. Het programma LOB is vanaf vwo 5 verplicht en moet met een voldoende worden afgesloten voor de bevordering naar vwo 6 en voor het eindexamen. Dit informatieboekje over de profielkeuze is voor jou een hulp bij het praten en denken over de keuzes die je gaat maken. Praat er over met elkaar, met je ouders, je mentor, je docenten en je decaan. Kiezen is een proces en je hoeft het gelukkig niet alleen te doen. Dhr. R.C.Groot decaan havo-vwo mail: gt@sgreigersbos.nl 3

Algemeen De tweede fase is in 1998 in Nederland in het onderwijs ingevoerd in het havo en het vwo. De tweede fase duurt van klas 4 tot en met het eindexamenjaar. Het onderwijsprogramma in de tweede fase is in een aantal opzichten anders dan in de eerste fase (= de onderbouw, klas 1 t/m 3). De verschillen hebben betrekking op: 1. de inhoud van het vak 2. de eisen, die via het examen aan een vak gesteld worden 3. de manier van werken bij het vak 4. het aanbod van nieuwe vakken Studielasturen In de tweede fase moet je 1600 studielasturen (SLU) per leerjaar maken. Dat komt neer op 40 weken van 40 uur. Onder studielasturen verstaan we: - de tijd dat je lessen volgt, - de tijd die je aan projecten en voorstellingen besteedt, - de tijd die je aan je huiswerk besteedt. Voor elk vak is door de Wet op de Tweede Fase aangegeven hoeveel SLU dat vak heeft. Deze SLU vind je per vak aangegeven op het keuzeformulier (zie bladzijden 14 en 15). Een deel van de contactmomenten bestaat uit normale lessen, zoals je die nu ook kent. Een ander deel zul je zelfstandig moeten werken. Met behulp van aanwijzingen van je leraar ga je dan aan de slag. Verder betekent het, dat er ongeveer 3 uur aan huiswerk per dag besteed dient te worden (= 15 uur per week). Eisen Wat de eisen voor de vakken betreft is het goed om te weten, * dat niet alle vakken met een centraal examen afgerond worden, * dat je niet alleen schriftelijke toetsen krijgt, maar dat je ook voor verschillende vakken praktische opdrachten moet maken, * dat je (alleen of in een klein groepje) een profielwerkstuk moet maken. * dat je bij alle vakken meer zelfstandig moet werken. * dat goed kunnen plannen en je aan die planning houden van groot belang is. 4

Manier van werken bij vakken De manier van werken bij de vakken is anders; aan het begin van elk schooljaar krijg je een overzicht van alle toetsen/opdrachten, die horen bij het examendossier en die in dat schooljaar afgerond moeten worden (= Programma van Toetsing en Afsluiting, PTA). Nieuwe vakken Je krijgt een aantal nieuwe vakken aangeboden. Sommige van deze nieuwe vakken zitten in het gemeenschappelijke deel. Dat wil zeggen dat alle leerlingen deze vakken moeten volgen. Het gaat dan om de vakken: - Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV) - Maatschappijleer - Algemene Natuurwetenschappen (op SGR wordt dit als Big History gegeven) Ook kun je een aantal nieuwe vakken kiezen in het profiel of in het vrije deel. Bijvoorbeeld - Management en organisatie (M&O) en - Spaans-elementair Management & Organisatie (M&O) Management en organisatie is een vak dat goed aansluit bij elk profiel, maar bij economie en maatschappij in het bijzonder. Bij dit vak maak je kennis met bedrijfsmatige processen in zowel commerciële (= op winst gerichte) organisaties als in niet-commerciële organisaties. Daarvoor kom je in aanraking met bedrijfseconomische begrippen, grootheden en werkwijzen. Je moet daarbij leren de bedrijfseconomische vraagstukken steeds te bekijken vanuit het gezichtspunt van degenen die betrokken zijn bij het reilen en zeilen van de organisatie. De ene keer is dat het management, de andere keer het personeel, de vermogensverschaffers, de ondernemingsraad, de omwonenden enz. Hierdoor leer je inzien welke afwegingen het management van een organisatie moet maken en het geeft je tevens het gereedschap de juiste vragen te stellen als lid van een (sport)vereniging, als medewerker in een organisatie of als lid van de medezeggenschapsraad of ondernemingsraad. Je zult ervaren dat veel onderwerpen op de één of de andere manier met geld te maken hebben. Vandaar dat er wel wat rekenwerk aan te pas komt! 5

Spaans-elementair Spaans in de bovenbouw van het havo en het vwo is een startersvak. Dat betekent dat je de taal helemaal van voren af aan leert. Daarom staat er ook het woord elementair achter. Voor dit vak doe je geen Centraal Examen. Je sluit het alleen met een schoolexamen af. Alle vaardigheden komen aan bod: spreken, luisteren, schrijven en lezen. Wiskunde In de tweede fase kun je uit verschillende soorten wiskunde kiezen. In de profielen Cultuur en Maatschappij, Economie en Maatschappij, Natuur en Gezondheid en Natuur en Techniek is een van de verschillende soorten Wiskunde verplicht: profiel C&M E&M N&G N&T profielvak Wiskunde C Wiskunde A Wiskunde A Wiskunde B Iets over de inhoud van WA en WB en WC: Wiskunde A Statistiek Algebraïsche vaardigheden Grafieken en tabellen Lineaire verbanden Exponentiële verbanden Wiskunde B Formules en grafieken Oppervlakte en inhoud Vergelijkingen en ongelijkheden De afgeleide functie Exponenten en logaritmen Goniometrie Afstanden en hoeken Differentiëren Wiskunde C Vaardigheden Algebra en tellen Verbanden Statistiek en kansberekening Logisch redeneren 6

De keuzemomenten Stroom keuze in 3 vwo en profielkeuze in 4 vwo Omdat kiezen best lastig is, doen we het op het vwo in 2 stappen. Eerst kies je in klas 3 een stroom: liberal arts of science. Daarna kies je in klas 4 een profiel. Als je in klas 4 liberal arts hebt gevolgd, kun je kiezen uit de profielen Economie en Maatschappij of Cultuur en Maatschappij. Doe je in klas 4 science, dan kun je kiezen uit Natuur en Gezondheid of Natuur en Techniek. De keuze is niet helemaal vrij meer omdat je voor de profielen wel de juiste vakken moet hebben gevolgd in klas 4. Daar moet je dus wel goed op letten. De keuze van een stroom en van een profiel zal vaak afhangen van de vakken die je leuk vindt en de rapportcijfers die je haalt. De vakken met de hoogste rapportcijfers en de beste adviezen zullen waarschijnlijk je stroom- en profielkeuze grotendeels bepalen. Jouw docenten geven je een advies als je hun vak wilt kiezen in je stroom. Op 3 februari 2017 maak je de voorlopige keuze via Keuzeweb. Op 24 maart 2017 lever je de definitieve keuze in. Studiekeuze in vwo 6: In vwo 4, 5 en 6 ga je al aan de slag met het volgende deel van het LOB-programma, op weg naar de uiteindelijke studiekeuze! Door het bezoeken van open dagen en voorlichtingsavonden, door proefstuderen en meeloopdagen, ga je je oriënteren op je vervolgopleiding. Al deze keuze-activiteiten zijn in vwo 5 en 6 verplichte onderdelen van het PTA (= Programma van Toetsing en Afsluiting) en vormen het eindexamenprogramma voor LOB. 7

Hoe ziet het onderwijs eruit in de bovenbouw van Exellius? De Agora: taal en wetenschap De Agora is Grieks en het betekent verzamelplaats. In het oude Griekenland was de Agora een belangrijke ontmoetingsplaats waar mensen nieuwtjes met elkaar uitwisselden, waar gedebatteerd werd over politiek en waar kunst en cultuur een plek vond. Naar analogie van de Griekse Agora hebben wij de zogenaamde Agora-uren op het rooster gezet. Tijdens deze uren houd je je bezig met taal en wetenschap, de actualiteit en sociale en politieke gebeurtenissen in de wereld. Ook CKV past binnen de Agora, maar wordt als examenvak apart in het rooster opgenomen. Big History Het vak ANW heet bij ons Big History. Tijdens deze lessen behandel je 13,8 miljard jaar in één jaar! Je leert de 8 drempels die de wereld hebben gemaakt tot wat het nu is. De belangrijkste wetenschappelijke doorbraken komen aan de orde. Bildung Daarnaast willen we dat onze leerlingen zich niet alleen ontwikkelen in kennis maar ook als persoon. Tijdens de agora-uren stimuleren we jou tot het hebben van een open, betrokken en nieuwsgierige houding ten opzichte van de samenleving en cultuur. Studiehuis De tweede fase staat bekend om de invoering van het studiehuis. Dit houdt in dat leerlingen zich een zelfstandige manier van werken moeten eigen maken. Dit is nodig om alvast te wennen aan wat er in het vervolgonderwijs van je verwacht gaat worden. Zelfstandig leren betekent dat je zelf initiatief neemt om de stof te begrijpen. Je bereidt je goed voor op de lessen, wanneer je iets niet begrijpt formuleer je je vragen van te voren. In tussenuren ga je aan het werk om zo je studielasturen vol te maken. Je hebt als het ware een 40-urige werkweek. Het is dus de bedoeling dat je van elke schooldag een werkdag maakt. Wij gaan ervan uit dat je elke schooldag van 8.30 tot 17.00 uur beschikbaar bent voor schoolactiviteiten. 8

Meer over de stromen die je kunt kiezen. Net als bij een University College kun je bij ons kiezen uit liberal arts of science. De stroom die je volgend jaar volgt, is opgebouwd uit drie delen: A) Gemeenschappelijke deel B) De vakken binnen de stroom C) Verplicht vrije deel A) Gemeenschappelijke deel In het gemeenschappelijke deel zitten de vakken die alle leerlingen volgen: vwo Nederlands Engels Frans of Duits* Maatschappijleer ANW ** Lichamelijke opvoeding Culturele en kunstzinnige vorming SE+CE SE+CE SE + CE SE SE SE SE * Er moet een keuze gemaakt worden voor een 2 e moderne vreemde taal; Frans of Duits. ** ANW is geen verplicht eindexamenvak meer, maar een school kan er wel voor kiezen het een onderdeel te laten zijn van het SE-programma. In dat geval telt het cijfer mee in het combinatiecijfer. Toelichting: SE: schoolexamen CE: centraal examen LO wordt alleen beoordeeld met een onvoldoende/voldoende/goed. De vakken CKV, Maatschappijleer en het Profielwerkstuk worden op de cijferlijst van het eindexamen gemiddeld en vormen dan het zgn. Combinatiecijfer. Als ANW als examenvak aangeboden wordt, dan telt dit ook mee voor het combinatiecijfer. Dit combinatiecijfer telt even zwaar mee als Nederlands, Engels of één van de profielvakken. 9

B) De vakken binnen de stroom Liberal arts: Wi A, B of C Gs Ec Ak C) verplicht vrije deel 2 keuzevakken binnen de stroom: Liberal arts: Te Fa Du Sp-e M&O Science: WiA of B Sk Bio Ak Science: Te Na Ec Sp-e Het schooleigen vrije deel: Profielwerkstuk 80 SLU LOB 60 SLU Werkweek 40 SLU WON 120 SLU Taal 120 SLU In klas 4 kies je vervolgens een profiel. Elk profiel geeft recht op toelating tot bepaalde studies en studierichtingen. Je noemt dit doorstroomrechten. Omdat het er zoveel zijn is het niet mogelijk deze in het overzicht op te nemen. Je kunt daarvoor onder andere naar de volgende site: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2013-1582.html (bijlage C) Bij het maken van een keuze voor een stroom is het belangrijk je al af te vragen welk profiel je nodig hebt voor je vervolgopleiding. Stel je wilt geneeskunde gaan studeren. Dan heb je het vak natuurkunde nodig. Als je in de derde klas de stroom science hebt gekozen zonder natuurkunde, dan kun je in de 5 e klas geen natuurkunde kiezen. Zo bepaalt jouw keuze voor klas 4 voor een deel ook jouw keuze voor klas 5. Dat is wel iets om over na te denken dus. Wat als je toch verkeerd gekozen hebt? Het is mogelijk om in klas 4 een vakkenwissel aan te vragen. Hiervoor moet je een toestemmingsformulier invullen en laten ondertekenen door één van je ouders. In principe kun je dit tot aan de kerstvakantie nog doen. Daarna niet meer. Of een aanvraag voor een vakkenwissel wordt toegekend, hangt van een aantal factoren af. Jouw motivatie is van belang en of het wel past in het rooster. Ook zijn de aantallen leerlingen in een klas van belang. 10

11

Welk profiel past bij jou? Cultuur en Maatschappij WERKEN MET TALEN WERKEN BIJ DE KRANT, RADIO, TV, RADIO OF FILM MAATSCHAPPELIJKE TAKEN ARTISTIEK BEZIG ZIJN INTERESSE IN MENSEN EIGENSCHAPPEN: BELANGSTELLEND SOCIAAL ARTISTIEK HANDIG MET TAAL TEAMWERKERS Cultuur en Maatschappij-mensen hebben bovengenoemde eigenschappen. Voor creatieve leerlingen met ideeën is dit profiel een goede basis om in de wereld van kunst en cultuur, grafisch ontwerpen of meubelontwerpen terecht te komen. Ook de meeste beroepen op sociaal-cultureel gebied hebben een C en M-basis. Goed kunnen luisteren en aandacht hebben voor andermans problemen zijn dan belangrijk. Voor leerlingen die willen werken in de wereld van het toerisme, de communicatie of musea is dit het juiste profiel. Economie en Maatschappij WERKEN OP KANTOOR ADVISEREN OVER ZAKEN GEVOEL VOOR CIJFERS IN VOOR LEIDING GEVEN VERKOPER ZIJN IN HART EN NIEREN EIGENSCHAPPEN: ONDERNEMEND ZAKELIJK TEAMWERKERS GOEDE PRATERS REKENAARS Geschikt voor leerlingen die zich voelen aangetrokken tot alles wat met de commercie, geldzaken, boekhouden en bankzaken enz. te maken heeft. Ze houden van regelen, vergaderen, leiding geven. Ze zijn ondernemend en houden van aanpakken. Ze willen graag overleggen en onderhandelen over problemen met klanten, collega s of medewerkers. Economie en Maatschappij-mensen gaan graag met anderen om, maar dan wel op een wat zakelijke manier. Het profiel E en M heeft best veel overeenkomsten met C en M. Het vergroten van de algemene kennis is een belangrijk doel van de leerstof. Het verschil is echter dat je je bij C en M vooral richt op de sociaal-maatschappelijke kant van het leven en bij E en M meer op de overheid en bedrijfsleven. 12

Natuur en techniek ONTWERPEN EN BOUWEN NIET WEGLOPEN VOOR BEREKENINGEN GEVOEL VOOR TECHNIEK ADVIES GEVEN OOG HEBBEN VOOR HET MILIEU EIGENSCHAPPEN: LOGISCHE DENKERS REKENAARS EN TEKENAARS HANDVAARDIG EN PRAKTISCH TEAMWERKERS Het profiel voor leerlingen die doeners zijn, die houden van cijfers, machines, elektronica en computers. Je moet goed zijn in wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Je moet logisch na kunnen denken en graag problemen willen oplossen. Je vindt het interessant om te weten hoe dingen in elkaar zitten. Het is een goede voorbereiding op alle technische beroepen in de ruime zin van het woord. Van autotechniek, bouwkunde, elektrotechniek en technische natuurkunde tot industrieel productontwerpen. Natuur en gezondheid MEDISCHE INTERESSE HEBBEN OOG HEBBEN VOOR HET MILIEU MENSEN HELPEN OF VERZORGEN VAN PLANTEN EN DIEREN HOUDEN GRAAG ADVISEREN EIGENSCHAPPEN: SOCIAAL NUCHTER EN PRAKTISCH VERZORGEND TEAMWERKERS Het profiel N en G is voor leerlingen die zich aangetrokken voelen tot de gezondheidszorg, laboratoriumwerk, milieukunde en paramedische beroepen. In de medische wereld draait het om het helpen en begeleiden van jong tot oud. Je kunt medisch onderzoek verrichten of therapie geven. Geduld hebben en goed kunnen luisteren is belangrijk. Natuur en Gezondheidstypes kunnen gaan werken op het gebied van landbouw of milieukunde en houden van afwisselend binnen en buiten werken. Bovenstaande omschrijvingen zijn natuurlijk niet meer dan wat algemene karakteristieken. Het is goed mogelijk dat jij je er helemaal niet in herkent. Er zijn natuurlijk ook andere dingen waar je op moet letten bij het kiezen van een profiel. Belangrijk is te weten bij welke vakken je eigen belangstelling het meeste aansluit. Verder is een goede kennis van je eigen capaciteiten van belang: weet wat je kunt. 13

Profielkeuzekaart 4 VWO In de oranje en gele blokken moet steeds 1 vak gekozen worden! In het grijze blok moeten 2 vakken gekozen worden! Let op! Kijk bij het bepalen van je keuzevakken naar de (profiel)keuzevakken in 5 VWO! Voorbeeld: wanneer je in EM het vak TE als keuzevak wilt nemen, moet je dat in 4 VWO liberal arts als keuzevak nemen; wanneer je in NG SP-e wilt nemen, moet je dat ook in 4 VWO science gekozen hebben. De MVT die je in het gemeenschappelijke deel kiest (FA of DU), hou je ook in 5 en 6 VWO. De Wiskunde die je in 4 VWO kiest, neem je ook mee naar 5 en 6 VWO. Het kiezen van WiB binnen liberal arts kan alleen als hiervoor een positief advies is gegeven door de wiskunde docent. Als je in 5 VWO het profiel NT wilt kiezen, moet je in 4 VWO science kiezen voor WiB èn NA. De keuze voor WiC in 4 vwo liberal arts, houdt in dat je kiest voor het profiel CM. Als er voor een vak een beperkte belangstelling is, dan houdt SGR zich het recht voor dit vak niet aan te bieden. 14

Profielkeuzekaart 5 vwo Omcirkel de afkorting van het profiel dat je kiest (EM, CM, NT of NG) De MVT in het gemeenschappelijk deel van 5 VWO blijft dezelfde als in 4 VWO. De Wiskunde in het verplichte profieldeel van 5 VWO blijft dezelfde als in 4 VWO. In de groene, blauwe en grijze blokken moet steeds 1 vak gekozen worden. Je kunt een keuzevak alleen kiezen als je dat vak ook in 4 VWO gevolgd hebt. Als er voor een keuzevak een beperkte belangstelling is, dan houdt SGR zich het recht voor dit vak niet aan te bieden. 15