CMASEurope NEDERLANDSTALIGE LIGAVOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORTVZW Studio opnames Coolshots.be Foto s Jos De Winne Algemene coördinatie Dirk De Bilde Sportduiken Hoofdredactie Dirk De Bilde Werkgroep Mark Seebrechts Jos De Winne John Maes Ivo Madder Michel Boucneau Tekeningen Peter Bosteels Herwig Van Cotthem Onze passie Hoofdstuk 10 Plan je duik, duik je plan Met dank aan het NELOS-TEAM voor de originele realisatie van deze presentatie. Verder bewerkt door KDK-lesgevers: Verbrugge Luk 2**Instructeur en NI Tel: 055-38 81 23 Verbrugge.luk@scarlet.be Depraetere Reginald 2**Instructeur gsm 0473-703 711 r.depraetere@telenet.be De pagina nummers zijn volgens het boek editie 2008 pg 202 Taken Duikevenement Taken algemeen pg 202 Voorbereiding en leiding op 2 niveaus: 1 2 De algemene organisatie Theorie vanaf 3*D Algemene duikverantwoordelijke De duikploeg Theorie vanaf 2*D Duikleider + bijstand hekkensluiter Taken algemene duikverantwoordelijke pg 202 1. Keuze van datum, tijdstip en duikplaats(en) 2. Indeling duikploegen (brevet / ervaring) 3. Collectief materieel en voorzieningen 4. Veiligheidsmaatregelen verliesprocedure. 5. Afspraken oppervlakteveiligheid / havenkapitein / schipper 6. Informatie inwinnen over getijden, stromingen, navigatie 7. Plaats en taken van de ploegen aan boord 8. Algemene briefing 1
Taken duikleider (dit is niet de briefing) pg 204 Taken hekkensluiter pg 204 1. Verzamelt mededuikers (+ voorstelling). 2. Opstelling duikplan. 3. Korte herhaling gegevens duikplaats, doel, timing van de duik, duiktijd, diepte en kompasrichting. 4. Plaatsneming aan boord aangeduide plaats + controle en opberging materieel en reservematerieel. 5. Uitvoering taken ploeg aan boord. 6. Briefing duik. 7. Melding bij vertrek en afmelding op het einde van de duik. 8. Uitvoering van een veilige en verantwoorde duik. 9. Plaatsneming aan boord en opberging materieel na de duik. 10. Debriefing. Tweede verantwoordelijke duikploeg: 1. Controleert uitrusting 2. Laatste in water / eerste uit water 3. Duikploeg bijeenhouden 4. Neemt taken duikleider over wanneer deze van de groep gescheiden wordt Duikplanning pg 204 Duikplanning Theorie vanaf 2*D Wat is een Duikplan? Verzameling van afspraken vóór de duik m.b.t: Decompressie Luchtvoorraad Oriëntatie onder water Beëindiging duik (DD en DDv << DDmax) Op te zoeken: Gegevens over duikplaats De duikomstandigheden De mededuikers en hun vragen en problemen Alle andere aspecten over het verloop van de duik (het 12 puntenduikplan: zie briefing) Briefing zie verder dia 51 12-puntenduikplan pg 205 & 224 Verzameling van afspraken vóór de duik: 1 Tijdstip te water: 2 Oriëntatie / af te leggen pa rcours: 9 Maximum duikduur: Tijd 1 2 3 4 5 6 Tijdstip te water Oriëntatie / af te leggen parcours Daalsnelheid Maximum diepte Duiktijd / Bodemtijd Stijgsnelheid 7 Deepstops 8 12 meterstop & decompressie 9 Maximum duikduur 10 Nodige hoeveelheid lucht 11 Back-up 12 Einde duik afspraken Diepte 3 D aalsnelheid: 8 12-meterstop & decomp ressie: 12-meter stop cont role duikcomputers extra veiligheid N ulttijdduik / decoduik met maximum decoduur... minuten N ultijd = veiligheidstrap 5 minuten op 5 meter D ecoduik: decomp r esseren en door ; uitduiken; trappen namelijk... D ecomp resse esseren en aan: kant/ ankerlijn/ OSB C om municatie: resttijd / traptijd & trapdiepte 7 D eepstops: N een Ja, namelijk: opgelegd door de computer / volgens P yle / volgens be rekend decoplan. 6 Stijgsnelheid: O pstijging volgens: bodemp r 10 m/min / Vr ije opstijging 10 m/min 5 Duiktijd / Bodemtijd: 10 Nodige hoe veelheid lucht: 11 Back-up: 4 Maximum diepte: 12 Einde duik afspraken: D uiktijd / D ecotijd / R eserve e / I ncident 2
12 Stappen plan : Stap 1 & 2 Stap 1 : Tijdstip te water : - Wanneer aan het water - Waar gaan we aan het water - Hoe gaan we te het water Stap 2 : Af te leggen parcour : - Welke richting gaan we uit - Waar komen we uit het water 12 Stappen plan : Stap 3 & 4 & 5 stap 3 : Daalsnelheid : - Hoe gaan we afdalen - bodemprofiel volgen - Traag afdalen - Dalen aan 20 m / min stap 4 : Maximum diepte : - Welke maximumdiepte spreken we af? stap 5 : Duiktijd / bodemtijd : - De tijd dat we van plan zijn om op diepte te blijven - Of hier kunnen we ook de TTS of ASC gaan bepalen - Afspraak met de Nultijd To 12 Stappen plan : Stap 6 & 7 12 Stappen plan : Stap 8 Stap 6 : Stijgsnelheid : - Hoe gaan we stijgen ( bodemprofiel volgen? ) - Stijgen aan 10m / min Stap 7 : Deepstops : - Vragen of zijn Duikcomputer deepstops aangeeft. - Vragen of hij deepstops doet ( formule Pyle ) Stap 8 : 12 meter stop : - Vragen naar duikcomputers (trappen?) - Vragen lucht verbruik (bar?) - Indien nodig 12 meter procedure (5 min op 12 m) - Uitduiken ( 5 à 15 min op 15 à 10 m ) - Veiligheids trap - Hoe decompresseren: OSB-boei / aan de kant / ankerlijn 12 Stappen plan : Stap 9 & 10 Stap 9 : Maximum duikduur : GOV: je persoonlijk luchtverbruik pg 212 Pas dan volgende formule toe: zie verder meer uitgebreid op dia 41 - Vermoedelijke duikduur DDv afspreken - Maximum duikduur DDmax opgeven 1. P omg = Diepte/10 + 1 2. GOV = (dp x Vfles)/(dT x P omg ) Stap 10 : Nodige hoeveelheid lucht voor maken trappen : blz 212 je persoonlijk luchtverbruik GOV, Gemiddeld Oppervlakte Verbruik Formule: Op -3m. (1min x 1.3bar(diepte ) x 13 GOV)/ V fles = Bar/min nodig op deze diepte Vb: op 5m trap met fles12l en GOV = 17 L/min 1,5 bar x 17L/min / 12 L = 2,125 bar per min. verbruik Hierin is: P omg : de omgevingsdruk op de duikdiepte of op de gemiddelde duikdiepte in bar Diepte: de duikdiepte die je hebt aangehouden of indien gekend de gemiddelde duikdiepte. GOV: Gemiddeld Oppervlakte Verbruik dp: drukverschil op de manometer tussen begin en eind in bar Vfles: je flesvolume in liter dt: verstreken tijd tussen begin en eind in minuten 3
VB van berekening Gemiddeld opp. Verbruik VB : Ik wil mijn GOV weten en doe de test op een diepte van 20 m waar ik van 13u10 tot 13u20 rustig op deze diepte blijf zwemmen. Bij de start van de test staat mijn manometer op 185 bar en op het einde van de test op 155 bar Tabel GOV GOV, je persoonlijk luchtverbruik Gemiddeld Oppervlakte Verbruik Basis voor het bepalen van de nodige hoeveelheid lucht voor een bepaalde duik Afhankelijk van persoon tot persoon (ervaring, fysiek, ) Bepaald door omstandigheden (stroming, angst, ) Theorie beschrijft methodiek om je G.O.V. te bepalen. Wat zal mijn gemiddelde oppervlakte GOV verbruik zijn? 12 Stappen plan : Stap 11 & 12 Stap 11 : Back - up : - Opgeven welk back-up middel dat we gaan gebruiken Stap 12 : Einde duik afspraken : We beëindigen de duik als : (2.2.12) - De reserve is bereikt - De nultijd is bereikt - De duiktijd is bereikt - Bij een incident - Bij koude enz. Vraag: Wanneer moeten we onze duik beëindigen? Vroeger Duikplanning op basis van NELOS 94 tabel Vierkante duik STATISCH DUIKPLAN Nu Voorwaartse duikprofielen: eerst maximum diepte en vervolgens progressief stijgen Real time berekening van de decompressieverplichtingen via de decocomputer Maar: Verschillende algoritmen Persoonlijke instellingen Noodzaak aan DYNAMISCH DUIKPLAN Statisch & dynamisch duikplan pg 208 Dynamisch duikplan 4 basisgegevens: 1.Diepte 2.Duikduur 3.Decompressieverplichtingen 4.Duikprofiel Steeds in samenhang met de luchtvoorraad Statisch & dynamisch duikplan pg 208 Belangrijke afspraken Spreek steeds een maximum diepte en maximum decompressietijd af (TTS/ASC)! Leg ook een maximum duikduur vast Kies bij voorkeur een voorwaarts duikprofiel zodat de duikploeg: Binnen de afgesproken decompressietijd blijft Binnen de afgesproken duikduur blijft Voldoende lucht heeft Het duikprofiel aanpassen is niet altijd eenvoudig!: Bij bootduiken in open zee heb je meestal een vierkant duikprofiel. Sommige computers geven in de modus duikplanning enkel de nultijden. Decotijd loopt snel op als je op diepte blijft. Enkele meters opstijgen helpt dan niet. Wel zal vanaf 12 m je decotijd nagenoeg niet meer toenemen. 4
1 Duikplanning: noodzakelijke informatie pg 209 De duikers Hun ervaring Brevet Lidgeld/verzekering Duikervaring GOV duikfles geschikt? Recent gedoken? Successief? Hun materiaal Duikmateriaal aangepast aan duik? Primair decompressiemiddel en welke back-up? Kennis van het duikmateriaal (in het bijzonder de duikcomputer)? 2 Duikplanning: noodzakelijke informatie pg 210 De duikplaats Hoe ziet de duikplaats eruit en wat is er te zien? Tot welke diepte en/of welk parcours? Duik in overeenstemming met ervaring duikers? 3 Duikplanning: noodzakelijke informatie De duikomstandigheden pg 210 Welk type duik? Bepaalt duikprofiel Kantduik? Bootduik? Dag- of nachtduik? Uitduiken of decompresseren in het blauw? Extra veiligheid in decompressie: 12 meterprocedure of veiligheidstrap? Meteo Staat van de zee of wateroppervlak Iemand vliegreis gepland? 4 Duikplanning: noodzakelijke informatie De veiligheid pg 211 Het al of niet aanwezig zijn van bepaalde veiligheidsvoorzieningen heeft invloed op je duikplan! Enkele voorbeelden: Geen zuurstof = geen decompressieduiken Afgelegen gebied zonder decompressiekamer binnen bereik = geen decompressieduiken Duiken zonder back-upmiddel is een nooddecompressie en behandeling in decompressiekamer de enige oplossing Geen oppervlakteveiligheid: bij verliesprocedure naar oppervlakte => bij voorkeur geen decompressieduiken Gevaren verbonden aan de duikplaats: Veel scheepsverkeer: OSB gebruiken Sterke branding: wegzwemmen van kust en dan pas oppervlakte maken Steengroeve met uitstekende metalen balken: stijgproeven gevaarlijk Aan de oppervlakte 20 barl / minuut 10 meter = 2 bar 40 barl / minuut 20 meter = 3 bar 60 barl / minuut Luchtverbruik onder water GOV: je persoonlijk luchtverbruik pg 211 Bepaal de nodig luchthoeveelheid voor je duik aan de hand van je Gemiddeld Oppervlakte Verbruik (GOV) Factoren die het GOV bepalen: ervaring lichaamsbouw en conditie geslacht (vrouwen verbruiken doorgaans minder) uittrimming positie in het water en zwemtechniek Bijkomende factoren die het verbruik verhogen: stroming of inspanning onder water lage temperatuur of onvoldoende isolerend duikpak angst of gespannen gemoedstoestand vermoeidheid 5
GOV: je persoonlijk luchtverbruik PG 211-212 Hoe bepalen? 1. Via duikcomputer (niet veel duikcomputers hebben deze optie) 2. Aan de hand van een duik: geeft je duikcomputer de gemiddelde diepte van een duik, dan kan je dit bij gelijk welke duik berekenen. geeft je duikcomputer geen gemiddelde diepte, ga dan met een buddy duiken in een rustige duikplaats waar je lang op eenzelfde diepte kunt verblijven. Ga dan als volgt te werk. Ga naar de afgesproken diepte. Wacht tot manometer een makkelijk af te lezen druk weergeeft (veelvoud van 10). Duik verder met rustige vinslagen. Blijf op de afgesproken diepte. Registreer na hoeveel duiktijd (dt) je 10 bar verbruikt hebt. De nauwkeurigheid van je registratie verhoog je door te opteren voor een verbruik van 20 of zelfs 50 bar. GOV: je persoonlijk luchtverbruik pg 212 Pas dan volgende formule toe: 1. P omg = Diepte/10 + 1 2. GOV = (dp x Vfles)/(dT x P omg ) Hierin is: P omg : de omgevingsdruk op de duikdiepte of op de gemiddelde duikdiepte in bar Diepte: de duikdiepte die je hebt aangehouden of indien gekend de gemiddelde duikdiepte. GOV: Gemiddeld Oppervlakte Verbruik dp: drukverschil op de manometer tussen begin en eind in bar Vfles: je flesvolume in liter dt: verstreken tijd tussen begin en eind in minuten GOV: je persoonlijk luchtverbruik pg 212 Rekenmarge lucht in je duikplanning Oefening 1 (voor 2**D) Met een Fles 15 L op 25 m diepte. Tijd van meting = 12 min. Drukvermindering = van 180 naar 135 bar Welk is mijn GOV? Lees aandachtig de uitgewerkte voorbeelden op pg 215, 216, 217, 218 (editie 2008) Je plant een duik nooit dat je net met een lege fles bovenkomt. Luchtverbruik is niet constant en neemt sterk toe bij stress of inspanning. 1. Hou steeds rekening met 50 bar marge in je luchtberekening 2. Bij duiken met een 10 l fles bouw je best extra luchtreserve in je berekeningen in. Het decompressieplan 2*D Het decompressieplan: hoe bepalen? Pg 213 1. Via de planfunctie op de decompressiecomputer 2.6.1.pg 214 Vastgelegd voor de duik Onderdeel van de briefing Legt de maximale decompressie vast 3 mogelijke planfuncties op duikcomputers: 1. Het geven van nultijden (vb. Uwatec smart, PLAN bij Suunto en bij Mares). 2. Het geven van decompressie informatie bij vierkante duikprofielen (bijv. Aladin Pro). 3. Het geven van decompressie informatie bij ingave van een duikprofiel door een snellere tijd en met ingave van stijgen en dalen (bijv. SIMDIVE bij Suunto, SIMUL mode bij Mares). Iedere duiker moet in staat zijn om op zijn duikcomputer de planfunctie te gebruiken! 6
Het decompressieplan: hoe bepalen? 2. Decoplan via de decompressiesoftware 2.6.2. pg 214 Met gespecialiseerde decompressiesoftware kan je: Zeer exact je verwachte decompressietijd berekenen Kan je multilevel duikprofielen ingeven Verschillende daal- en stijgsnelheden ingeven Kan je verschillende mengsels instellen en altitudes Kan je zelfs het decompressiemodel strenger of juist minder streng maken. Duikprofiel Voorbeeld: V-Planner, SUÛNTO-Planner Theorie 2*D Het duikprofiel pg 219 Het duikprofiel pg 220 Het ideale duikprofiel Eerst naar maximumdiepte en dan diepte afbouwen. Kenmerken: Zo snel mogelijk naar maximumdiepte Na enkele minuten op maximumdiepte, enkele meters stijgen Stijg aan de voorgeschreven stijgsnelheid naar de deep stop diepte(s) Daal niet meer af, tenzij het bodemprofiel dit niet toelaat Bezwarende duikprofielen geven een verhoogde kans op een decompressieongeval De meeste duikcomputers reageren niet adequaat op bezwarende duikprofielen pg 222 De brieving van een duikleider is zeer belangrijk Structuur van modelbriefing pg 222 Theorie vanaf 2*D 1. Kennismaking met uw duikbuddy s 2. Veiligheid op niveau ploeg en club 3. De duik zelf. Duikomstandigheden ter plaatse 4. Het 12-puntenplan 5. Het verloop van de duik 6. Laatste controles aan de waterkant (duiktekens) 7. Verliesprocedure 8. Controle van het materiaal 7
rrr 29-1-2010 1 Kennismaking pg 222 Kan voorafgaandelijk gebeuren. Moet niet aan de waterkant. Voorwaarden OK om te mogen duiken (brevet / verzekering / duikboekje )? Voorwaarde OK om samen te mogen duiken Ervaring, laatste duik,... Specifieke problemen (oren, vroegere problemen,..) en wensen Materiaal geschikt voor duik? (volle fles, lood aangepast, materiaal aangepast, welke computer?...) Geen geplande vliegreizen na de duik! 2 Veiligheid: niveau van de duikploeg pg 223 Aan- en afmelden bij de veiligheid aan de kant Gevaren verbonden aan duik en hoe er mee omgaan Als we in slecht zicht terecht komen dan Als we in stroming terecht komen dan Indien een ontspanner zou bevriezen dan... In geval van accident: Slachtoffer redden Noodsituatie signaleren aan de veiligheid aan de kant Slachtoffer slepen tot aan de kant 2 Veiligheid: niveau van de club ppg 223 Oppervlakteveiligheid voorzien. Lijst van duikploegen met proeven, uur te water, geplande duikduur. Het juiste adres / positie van de duikplaats. Welke middelen zijn er ter beschikking voor de hulpverlening? Zuurstof, gevuld en gebruiksklaar. Reservefles met ontspanner. Water en EHBO-materiaal. Telefoon en noodnummer. 2 Veiligheid: niveau van de club pg 223 Wie doet wat? Wie contacteert de hulpdiensten. Wie doet CPR. Wie wacht de ambulance op. Waar is het dichtstbijzijnde reanimatiecentrum / herdrukkingskamer... 3 De duik zelf pg 223 4 Het 12-puntenduikplan (mag ook dynamisch!) pg 224 + 205 2.1 à 2.2.12 Duikplaats 1 Tijdstip te water: 2 Oriëntatie / af te leggen pa rcours: 9 Maximum duikduur: Tijd Zicht, temperatuur? 8 12-meterstop & decomp ressie: Stroming? 12-meter stop cont rrr ole duikcomputers extra veiligheid N ulttijdduik / decoduik met maximum decoduur... minuten N ultijd = veiligheidstrap 5 minuten op 5 meter D ecoduik: decomp rrr esse rrr en door ; uitduiken; trappen namelijk... D ecomp rrresse rrr en aan: kant/ ankerlijn/ OSB Comm unicatie: rrresttijd / traptijd & trapdiepte Profiel, Wat valt er te zien & waar? Diepte 3 Daalsnelheid: 7 Deepstops: N een Ja, nam elijk: opgelegd door de computer / volgens P yle / volgens be rrrekend decoplan. 6 Stijgsnelheid: O pstijging volgens: bodemp 10 m/min / Vrrr ije opstijging 10 m/min 5 Duiktijd / Bodemtijd: 10 Nodige hoe veelheid lucht: 11 Back-up: 4 Maximum diepte: 12 Einde duik afspraken: D uiktijd / D ecotijd / Rese eserrrve e / III ncident 8
5 Verloop van de duik (chronologisch overlopen) pg 225 1. Samenkomst Zie boek 2.1 à 2.2.12!!! Waar, wanneer? 2. Sprong Waar, welke sprong, welke volgorde, op wie zijn teken? 3. Dalen Welke volgorde, op welk teken, wie bevindt zich waar, hoe dalen, wat bij problemen? (oren) 4. Bodem Hoe zich gedragen eenmaal beneden? 5. Stijgen en trappen Op welk teken, hoe snel, volgorde? 6. Oppervlakte en uit het water Waar, volgorde? 6 Laatste controles (aan de waterkant) Controle van de duiktekens zie ook verder dia 94, 95, 96 bij decompressie + OK Duiktekens blz. 234-235 Naast de reeds gekende duiktekens zijn volgende duiktekens verplicht. Blz. 234 7 Verliesprocedure pg 226 132 Als een duiker (of enkele duikers) de groep kwijtraakt (kwijtraken), volgen zowel de verloren duiker(s) als de duikleider dezelfde standaardprocedure: (op de bodem): Enkele meter stijgen en zich om zijn lengteas 360 draaien en tegelijkertijd goed rondkijken (ook boven en onder zich kijken). Dit mag niet langer dan 30 seconden in beslag nemen. Bij een negatief resultaat stijgt men op aan de voorgeschreven stijgsnelheid. Verliesprocedure pg 226 132 Duik binnen de veiligheidscurve: Opstijgen tot aan de oppervlakte volgens de standaardprocedure. Oppervlakteveiligheid verwittigen. Deelnemen aan de eventuele zoekactie. De omstandigheden (o.a. gebaseerd op de aanduidingen van alle instrumenten) bepalen of de duik al dan niet kan voortgezet worden. Verliesprocedure Duik buiten de veiligheidscurve Opstijgen tot op een diepte van 12 m. De duikleider: Naar de oppervlakte. Verwittigt de oppervlakteveiligheid of start zelf een zoekactie. Indien mogelijk de noodzakelijke trappen doen (primair of back-up decompressiemiddel). Opnieuw aan de oppervlakte: observatie (min. 1h). Symptomen => decompressiekamer Indien niet mogelijk om de trappen uit te voeren => decompressiekamer Rest van de ploeg: Blijft op trapdiepte (hekkensluiter) of stijgt volgens instructie van de duikleider OSB + nodige trappen maken (hekkensluiter) Mogelijkheid 1 9
Verliesprocedure Duik buiten de veiligheidscurve Mogelijkheid 2 Opstijgen volgens standaardprocedure tot 12 m. De duikleider stijgt niet door tot oppervlakte, maar blijft bij de rest van de ploeg. De duikleider laat onmiddellijk een OSB op of duidt iemand aan om dit te doen. De nodige trappen worden uitgevoerd onder leiding van de duikleider. Tijdens de briefing wordt duidelijk afgesproken welke procedure toegepast zal worden. 8 Controle van het materiaal pg 225 1. Gereed? 2. Fles open? Beide ontspanners? 3. Reddingsvest correct gedragen? Inflator goed aangesloten? Demonstratie van de werking van de trimvesten en hoe de fles af te werpen. 4. Loodgordel afwerpbaar? 5. Dieptemeter - kompas - uurwerk? 6. Masker - vinnen - snorkel - mes? 7. Display van de computers uitleggen. Debriefing van de duikleider Theorie vanaf 2*D Debriefing van de duikleider pg 225-226 Volgende punten die je moet en kan vermelden : blz. 225-226 1- Diepte, duikduur en tijdstip van bovenkomst 2- Bezienswaardigheden van de duik. 3- Successieve duik gepland: wijzen op het belang om met dezelfde computer te duiken (nul-tijd bij volgende duik) ook eventueel kijken naar No-Fly-Time 4- Opmerkingen over het verloop van de duik: de positieve en de negatieve aspecten van de duik vermelden. Het verloop van een proef bespreken 5- Voor beginnelingen verwijzen naar regels in verband met de decompressie en veiligheid, o.a.: - geen inspanning na de duik - geen vrijduik binnen de 3 uur - geen warme douche of andere opwarmingen ondergaan Sportduiken 6- Invullen onze passievan het logboekje De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke Vanaf 3*D pg 226 Structuur van modelbriefing van de algemene verantwoordelijke vanaf 3*D De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 1. Organisatorische afspraken 2. De duikplaats: algemene toelichting 3. Veiligheid 3.1 Voorkomen van accidenten 3.2 Behandelen van accidenten 3.3 Werking O2 apparaat 3.4 Afspraken i v m de duik (DDmax, veiligheidsploeg) 4. Aan en afmelden 5. De ploegindelingen Theorie voor 3*D pg 226 10
1 De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke Algemene briefing pg 226 Organisatorische afspraken die niet direct verband houden met de duik Flessen vullen na de duik Eten Plaats debriefing Toilet enz. De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 2 De duikplaats pg 226 Wat elke duikleider moet weten over de duikplaats: Diepte of dieptelijnen op de kaart Waar is er wat te zien, Stroming, eventueel gekoppeld met het uur van de kentering, Kompasrichting (duidt het noorden aan op de kaart), Waar en hoe te water gaan en uit het water komen Algemene zaken zoals temperatuur en zichtbaarheid Enz. Gebruik hiervoor bij voorkeur een kaart van de duikplaats. Op de kaart kan aan de zijkant belangrijke informatie worden genoteerd zoals: afspraken i.v.m. reserve, maximumduikduur, OSB,... De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 3 Veiligheid pg 227 3.1Voorkomen van ongevallen: prioriteit nummer 1 Specifieke gevaren van deze duikplaats/duik? Voorbeelden: Te water gaan op gladde dijk Sterke stroming Koude, bevriezen van ontspanner + afspraken Slecht zicht Veel boten aan de oppervlakte: bij verliesprocedure eerst OSB oplaten Van mengselduikers het duikplanningsformulier te controleren. De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 3.2 Veiligheid: behandelen van accidenten Taak van de duikploeg: Slachtoffer redden Noodsignaal geven en naar de kant/boot slepen Taak van de organisatie: Evt. helpen met slepen, aan de kant/boord brengen Diagnose stellen Hulpdiensten verwittigen Eerste zorgen toedienen, CPR, zuurstof toedienen. Wie doet wat? Is er een stand-by ploeg om te helpen? Duidt alle genomen veiligheidsmaatregelen aan. De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 3 Veiligheid 3.3 Werking van het zuurstofapparaat: Monteer het zuurstofapparaat Controleer de werking, samen met de oppervlakteveiligheid De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 4.4Afspraken i.v.m. de duik pg 227-228 Maximum diepte (voor alle ploegen) Maximum bodemtijd / -duikduur Delegatie van belangrijke taken aan de duikleiders: buddy check volledige briefing van de duik met Maximum duikparameters en -decompressie. speciale aandachtspunten voor de mengselduikers Stand-by duikploeg 11
De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 5 Aan en afmelden Werd het vertrekuur per groep genoteerd? Indien met uw ploeg alleen? Dan afspraak maken met anderen Alle ploegen terug boven? DDmax. Door iedereen gerespecteerd? Stand-by duikploeg mag ook nog duiken onder toezicht De algemene briefing van de Algemene Verantwoordelijke 6 Ploegindeling pg 228 Hand opsteken bij naamafroeping (vooral voor nieuwelingen / wie is wie?) Vermeld de uit te voeren oefeningen of proeven Geef de dieptebeperkingen per ploeg Hoofdstuk 10 Plan je duik, duik je plan Deel 2 pg 228 De decompressie Theorie vanaf 2*D pg 228 De decompressie pg 228 Elke duik heeft een decompressiefase (ook een duik binnen de nultijd) De eerste fase van decompressie is de opstijging Risico DCZ (decompressieziekte) verhoogt zeer sterk bij een plotse, veel te snelle opstijging Opstijgen pg 228 Maximale opstijgsnelheid is 10 m/min! Bij overschrijding stijgsnelheid: stop de opstijging en "Allow the whatches to catch-up Volg de aanwijzingen van je duikcomputer op of let op de kleine belletjes of zwevende stofdeeltjes om je te oriënteren in het blauw Las eventueel deep stops in (afgesproken in de briefing!) Op 12 meter: controle van de duikcomputers Stijg best niet direct op tot aan de ceiling (spreek extra veiligheid af in de briefing) Indien mogelijk: uitduiken vanaf 12 meter 12
29-1-2010 Het decompresseren zelf 1 depth dive time 34.8 6.0 Decompresseren met vaste trapdieptes ppg 229 13: 25: 28: 8: 3m 6m max. depth 3.0 STOP no deco 14: 11: 5: 34,8 de pth Meest aangewezen methode bij decompresseren in het blauw Trappen worden uitgevoerd op een diepte die veelvouden van 3 meter zijn Een dergelijke decompressie wordt door heel wat duikcomputers opgelegd (Uwatec, Mares, Scubapro,...). Decompresseer je dieper dan de opgegeven trapdiepte, dan duurt het langer 1: 2: 4: deco dive time 30 : ST OP 34 max.,8 depth 9: 3m 8: deco Tweedebedraagt Nultijd Decompressieverplichting: Eerste decompressietrap: decompressietrap: nog 4 minuten TTS : 9 14 11 minuten 5 minuten Eerste Diepte: decompressietrap: 3m 6m Decompressietrap: 3m Duur: 2 minuten 8 Decompressieduur: 1 minuut Tweede decompressietrap: 3m Duur: 8 minuten DECOMPRESSEREN MET VASTE TRAPDIEPTES Het decompresseren zelf depth dive 6.0 time 28: 34,8 max. depth STOP 11: 6m 2: deco depth dive time 34.8 dept h 8: dive 34.8 no deco max. depth Eerste decompressietrap: TTS : 11 minuten Eerste decompressietrap: 6m Duur: 2 minuten Tweede decompressietrap: 3m Duur: 8 minuten STOP 4: 34,8 time 13: 3m 34, max. 8 depth deco depth 34.8 25: 14: STOP 6m 34,8 max. depth 1: dive 3.0 5: deco dive time depth 34, max. depth 8 time 30: STOP 9: 3m 8: deco Tweede decompressietrap: TTS : 9 minuten Diepte: 3m Duur: 8 minuten 2: deco Nultijd bedraagt nog 4 minuten Decompressieverplichting: TTS : 5 minuten Decompressietrap: 3m Decompressieduur: 1 minuut Decompresseren in een decompressiezone, begrensd door CEILING en FLOOR 2 pg 229 à 232 Meest aangewezen methode bij decompresseren aan een rots of aan de kant Kan best gecombineerd worden met uitduiken. Let wel op dat je niet meer afdaalt maar rustig opstijgt of een tijdje op gelijke diepte blijft (je bent aan het decompresseren!) Decompressieverplichting: TTS : 14 minuten Eerste decompressietrap: 6m Duur: 2 minuten Tweede decompressietrap: 3m Duur: 8 minuten DECOMPRESSEREN MET VASTE TRAPDIEPTES dia 88 Het decompresseren zelf m m m 34.8 CEILING CEILING? 3.0 34.8 13.4 3.6 3.4 ASC ASC TIME TIME 4 21 16 15 18 NO DEC12 14 14 11 5 TIME MAX AIR AIR AIR TIME TIME TIME VERBODEN ZONE 185 110 160 95 85 bar bar bar 25 27 28 8 DIVE TIME DIVE DIVE TIME TIME CEILING Hoe decompresseren we dan het best? Pg 233 Stabiliteit is belangrijk Bij kantduik: Bodem is een stabiele referentie DECOMPRESSIEZONE Decompressieverplichting: Decompressieverplichting: Decompressieverplichting: Nultijd bedraagt nog 4 minuten TTS : 11 minuten TTS TTS :: 12 514 minuten minuten minuten Eerste decompressietrap: Eerste Decompressietrap: decompressietrap: 3m 3,4m 3,4m Eerste decompressietrap: 3,4m Decompressieduur: 1 minuut Je is bevind je tegen de ceiling. verdwenen. : je bevind je onder de floor Decompressie verloopt hier het snelst : je bevind jede onder de floor Je bent boven floor Weefsels blijven verzadigen Weefsels verzadigen Je bevind blijven je in decompressiezone SNELSTE DECOMPRESSIE Bij bootduik: Stabiele referentie is een MUST FLOOR OSB: hou het touw niet vast of slippend vast en draai het zeker niet om je hand of vinger. Is tevens ook een teken voor de oppervlakte(veiligheid) De ankerkoord: door golfslag zal het ankertouw op en neer bewegen, hou de ankerkoord dus niet vast Andere systemen: een staaf, een gewicht of een (extra verzwaarde) duikfles aan een touw of ketting ONDER DE FLOOR Niet doen: zonder referentie decompresseren in het blauw! DECOMPRESSEREN IN EEN DECOMPRESSIEZONE 13
29-1-2010 Het decompresseren zelf? Het decompresseren zelf Hoe decompresseren we dan het best? Pg 233 Stabiliteit is belangrijk? Hoe decompresseren we dan het best? Timing is belangrijk Een horizontale houding tijdens de decompressie is veel stabieler en de druk is overal gelijk in je lichaam Hoe lang moet elke duiker decompresseren? Heb je alle computers vergeleken met jouw duikcomputer? 12 meter check Blijf tijdens de decompressie steeds op dezelfde diepte of stijg zeer rustig. Vermijd jojoprofielen op trapdiepte. Sommige computers geven pas ondieper dan 6 meter een veiligheidstrap. Heb je die mee in rekening gebracht? Hinder van de golfslag? Decompresseer dan dieper: duurt iets langer maar is veel stabieler en daarmee ook veiliger. Het decompresseren zelf Het decompresseren zelf?? Hoe decompresseren we dan het best? Communicatie is belangrijk Hoe decompresseren we dan het best? Communicatie is belangrijk De duikleider vraagt Antwoord 2: Ik heb trap op vijf meter... informatie over de computers Antwoord 2:... een trapduur van vijf minuten. K O Antwoord 1: Ik heb geen decompressie verplichting meer. Het decompresseren zelf Het decompresseren zelf? +? Hoe decompresseren we dan het best? Hoe decompresseren we dan het best? Pg 235 Communicatie is belangrijk Communicatie is belangrijk Vervolgens geeft de duikleider teken om op te stijgen tot de afgesproken trapdiepte. De duikleider geeft als besluit de trapdiepte en de trapduur voor de groep: We doen trap op meter, gedurende minuten. + Op 12 meter diepte: De duikleider vraagt de gegevens van de duikcomputers op Vervolgens bepaalt hij tot welke diepte mag opgestegen worden. Op trapdiepte aangekomen geeft de duikleider aan: De duur van de trap Wanneer er mag gestegen worden na controle van de computers naar de volgende trapdiepte of de oppervlakte Let op met continue decompressieprofielen 14
Het decompresseren zelf? Hoe decompresseren we dan het best? Communicatie is belangrijk Check ook tijdens de duik regelmatig de decompressietoestand van de ploeg Pas je duikplan aan de informatie aan die je tijdens de duik bekomt (dynamisch duikplan) Gemengde decompressie blijft geldig Extra veiligheid pg 235 Mogelijkheden tot het verhogen van de veiligheid tijdens de decompressie: 1- Computer zwaarder instellen 2- Deep stops uitvoeren 3-12 meterprocedure toepassen 4- Uitduiken 5- Veiligheidstrap uitvoeren De keuze voor extra veiligheid wordt afgesproken tijdens de briefing! Extra veiligheid pg 236 Extra veiligheid is enkel veilig in goede omstandigheden Er moet voldoende lucht zijn! Word je nog wel teruggevonden? Bijvoorbeeld : zorg ervoor dat je bij bootduiken snel gevonden wordt door de schipper Let op bij sterke stroming met deep stops Laat zo mogelijk vanaf de bodem met een reel je OSB op Mogelijkheden tot het verhogen van de veiligheid tijdens de decompressie: Extra veiligheid Een duik in een zandput type Ekeren / Zilvermeer / Blaarmeersen / De Gavers pg 236 Meestal een ondiepe duik: nultijdduik Aangewezen extra veiligheid: veiligheidstrap van 5 minuten op 5 meter Extra veiligheid Een Oosterscheldeduik of een kantduik pg 237 1- Multilevelduik 2- Je decompresseert terwijl je duikt. 3- Aangewezen extra veiligheid: uitduiken vanaf 12 m 4- Extra bezwarende factoren bij Oosterscheldeduiken: Te langzame afdaling Op sommige duikplaatsen (bijv. het Goesse Sas) jojoduikprofiel door het volgen van de bodem. Extra veiligheid: deep stops maken. Extra veiligheid Vierkante duik in een steengroeve pg 237 Stippel zo mogelijk een parcours uit met een voorwaarts duikprofiel. Kies je toch voor een vierkante duik (kale wanden), kies dan voor deep stops als extra veiligheid. Naargelang de koude (watertemperatuur) en je bescherming daartegen (nat pak of droog pak met voldoende onderkledij) kan je ook opteren om de 12 meter- procedure toe te passen 15
Extra veiligheid Extra veiligheid Een Noordzeeduik pg 238 Zijn in principe vierkante duiken binnen de nultijd en waarbij opgestegen wordt in het blauw. Als de omstandigheden (stroming, golfhoogte, zichtbaarheid) het toelaten: extra veiligheid inbouwen d.m.v. deep stops. Veiligheidstrap van 5 minuten op 5 meter Een diepe wrakduik in de Middellandse Zee pg 238 Indien niet veel stroming, extra veiligheid inbouwen door: Het uitvoeren van deep stops Verblijftijd op 12 meter te verlengen tot 5 minuten Een veiligheidstrap bij een nultijdduik Extra veiligheid Een diepe duik op een sec in de Middellandse Zee pg 238 Al naargelang hoe hoog de rots reikt zal je al dan niet kunnen decompresseren aan de rots. Bij een rots die tot een 6-tal meter reikt: Volledige decompressie uitvoeren aan de rots Extra veiligheid: uitduiken vanaf 12 m Extra veiligheid Een duik met stijgproeven Stijgproeven worden steeds in het begin van de duik afgenomen waardoor de hoeveelheid opgenomen stikstof redelijk beperkt is. Ga zo snel mogelijk naar de startdiepte van de proef Bouw extra veiligheid in indien een langzame afdaling noodzakelijk is. Bij een rots die veel dieper ligt: Extra veiligheid d.m.v. deep stops Komt de rots tot 12 m: 12 meter- procedure toepassen Extra veiligheid Een duik met stijgproeven Verder duiken of duik beëindigen? Opstijging sneller dan normaal: Beste keuze: terug afdalen naar een diepte die de startdiepte van de proef niet overschrijdt. Pas het principe "allow the watches to catch up" bij een te snelle stijging Verloopt de proef normaal of te traag: Men kan opnieuw dalen of de duik beëindigen Als je beslist om de duik te beëindigen: volg de raadgevingen van de computer. Anders kans op error mode. Extra veiligheid: deep stops en 12 meterprocedure Extra veiligheid Een duik met stijgproeven Proeven in de Oosterschelde? Nederlands Binnenvaartpolitiereglement : niet duiken in het vaarwater. Snel afdalen: Kan als je opteert voor een bootduik Kan ook door uit te zwemmen. Let wel op voor de scheepvaart! Hulpverlening bij incident of accident: Indien boot: oppervlakteveiligheid geen probleem. Zonder boot: indien je bij hoog water een hele tijd moet zwemmen om het slachtoffer aan de kant te brengen is dat niet aan te raden. Stroming: Geen referentie bij het opstijgen in het blauw Goede kennis van de duikplaats noodzakelijk (instructeur) 16
Back-up pg 240 Verplicht in de duikploeg Adequaat en compatibel Back-up Theorie vanaf 2*D pg 240 Falen primair DCM: duik beëindigen en decompresseren met de backup Uitvallen van primair en back-up- decompressiemiddel: nooddecompressie: Fles ledigen op 5 meter (knoop in koord OSB) Gevolgen: Geen successieve duik meer Zuurstof geven na duik Preventieve herdrukking in de decompressiekamer Back-up Back-up pg 241 Mijn buddy is mijn back-up Voorwaarden: 9.1. pg 240 Samen een eerste of successieve duik doen waarbij je de vorige duik ook samen gedoken en samen gedecompresseerd hebt volgens de regels van gemengde decompressie Beide duikcomputers even streng ingesteld Hetzelfde duikprofiel doen Duik met een beginneling: Geen decompressieduiken toegelaten Back-up noodzakelijk binnen de duikploeg Advies: beginneling heeft eigen DCM. Anders heeft duikleider primair en back-up DMM bij. Een Oosterschelde duik: Als er naar 30 m of dieper gedoken wordt: duiktabel praktisch niet bruikbaar als back-up. Zéker niet indien men successieve duiken wenst te doen. Elke duiker van de ploeg heeft een back-up. Back-up pg 241 Twee computers: Steeds volgens beide computers decompresseren om geldige backupmogelijkheid te behouden Bail-outplan: Werkt steeds (met separate dieptemeter en timer) Ruime overschatting van de duik die je zal maken (diepte en tijd) Via duiksimulator (duikplanfunctie) Theorie vanaf 3*D pg 242 17
pg 242 Keuze van de boot wordt bepaald door: het aantal duikers, de gekozen duikplaats(en), het doel van de duik(en), de totale duur van de duiktrip, enz. Organisatie: Algemene verantwoordelijke: Is de organisator verzekert de coördinatie tussen de ploegleiders onderling en tussen de ploegleiders en de schipper. Elke ploegleider moet zich betrokken voelen en is medeverantwoordelijk voor: Zijn ploeg De boot De coördinatie tussen de ploegen Het geheel van het materieel Hulpverlening aan elke persoon in moeilijkheden Het goede verloop van de duik. Keuze van de duikplaats: De algemene duikverantwoordelijke bepaalt de duikplaats op basis van: Doel van de duik, het aantal duikers, hun wensen, hun ervaring, de mogelijkheden van de schipper en zijn boot, de weersomstandigheden en vooruitzichten en de benodigde tijd Regionale winden Het getij en de getijdenstromingen (in zeeën met getijden). Veiligheidsmaatregelen: pg 243 Adressen en telefoonnummers: de meerplaatsherdrukkamer de politie of rijkswacht de reanimatiecentra en ziekenhuizen de snelle vervoermiddelen te land de helikopter Informeren van de havenkapitein of een persoon die verantwoordelijk en competent kan handelen (uur van uitvaart, de duur en de plaats van de duik en het tijdstip van terugkomst). Meteo: kennis van de actuele toestand en de voorspelling voor de komende 24h Ploegindeling: Zie Duikorganisatie. (volgens veiligheidsreglement NELOS) Het aantal duikers per ploeg hangt onder meer af van de helderheid van het water, de stroming en het doel van de duik. Uitrusting: (voor de duikers) pg 243 Controle vóór de afvaart. Orde aan boord! Voorzie eventueel een touw met gewicht om juiste trappen of stops te maken. Zorg dat het volgende bij de hand is: duikcomputer - zuurstoffles - water - EHBO-kist. 18
Plaatsen aan boord: pg 243 Iedere ploeg neemt zijn voorziene en aangeduide plaats in en bergt zijn materieel ordelijk weg. Het dek moet vrij blijven, zodat men er zich op kan bewegen zonder te struikelen over rondslingerende duikuitrustingen. Ook het zicht van de schipper mag niet belemmerd worden. Taken: (van de duikers aan boord) Hijsen en strijken van de A-vlag of duikvlag. Neerlaten en optrekken van de duikladder. Andere taken, in samenspraak met de schipper, zoals helpen af- en aanmeren, ankeren, bijboot uitzetten, reinigen van het dek, echolood aflezen, enz... Tijdens het varen moet alles zodanig weggeborgen worden dat bij gelijk welke beweging van het schip en door de wind niets verplaatst kan worden of overboord kan vallen. Briefing en duikleiding: Aangepast aan de duiksituatie. Het te water gaan gebeurt alleen: Als de veiligheidsboot met reservefles en O2 in het water is. Op het ogenblik dat de schroef niet meer draait en op het sein van de schipper. De duikladder geplaatst is en de A-vlag gehesen. Briefing en duikleiding: Gebruik OSB bij het uitvoeren van (decompressie)trappen. Duik met lange decostops (ervaren duikers): Onder de boot een verzwaard touw van minstens 6m lengte met op een diepte van 3m gemonteerde reserveflessen aan. Het dalen wordt, vooral bij stroming, vergemakkelijkt langs de ankerketting of een boeilijn indien het schip niet ankert. Bij stroming wordt er eerst tegen de stroming in gezwommen en men keert terug met de stroming mee. Te water gaan - Recuperatie Positie van de boot: pg 244 De schipper moet het duiken kennen en weten welke de mogelijkheden zijn van de duikers. Geen ervaren schipper. Meldt: Dat duikers gedropt worden binnen een redelijke afstand van de duikplaats Dat duikers niet sneller kunnen zwemmen dan 1 knoop Dat zij de boot niet kunnen bereiken als die wegdrijft door een gematigde tot sterke wind Dat zij aan de oppervlakte niet veel kunnen zien. pg 244 Te water gaan - Recuperatie Positie van de boot: De boot wordt nooit alleen gelaten. Er is steeds iemand aan boort die kan varen en een reddingsactie kan starten en coördineren. Duikplaats wordt gezocht aan de hand van zichtpeilingen of coördinaten tezamen met een dieptemeter. Recuperatie: aandacht voor veiligheid: Jacket opblazen Na elkaar Teken van schipper (schroef, ) Direct op toegewezen plaats 19
Nachtduiken Definitie: 1/2h na zonsondergang en 1/2h voor zonsopgang Nachtduiken Theorie vanaf 3*D pg 245 Voorwaarden: Elke duiker moet in het bezit zijn van een duiklamp Advies: Buddylijn Jacket voor elke duiker Kennis van de duiktekens met de lamp is strikt Nachtduiken pg 245 Voorbereidende maatregelen & algemene organisatie : Voorwaarden: deel 3 Hoofdstuk 11 pg 253 Maximum 3 duikers per ploeg. Bootduik: boot ontstoken lichten en op anker Duikplaats gekend door elke duiker Vermijd diepe duiken Duidelijke en grondige briefing Géén proeven toegelaten Hoofdstuk 11 Redding en veiligheid 3 Redding aan de oppervlakte Noodsignalen aan de oppervlakte HERINNERING: Aansluitend op : Hierna nog een minimale herinnering namelijk voor de BND-Basis Nitrox-duikers, die sedert 2009, een minimale theoretische opleiding krijgen. 1. De SNAPDOOS-tabel 2. De basis reglementen waaraan de BND-duiker zich dient te houden 20
Nitrox: Gevaren en Symptomen van CZS door verhoogde Partiële druk O2 Memo-technisch woord Snapdoos S Spiersamentrekkingen Vooral in de gelaatsspieren, mond en lippen. De voornaamste aanwijzing van O 2 -vergiftiging! N Nausea Misselijkheid en braakneigingen. A Ademhalingsmoeilijkheden Meer weerstand bij het ademen, moeilijker diep ademen, kuchen. P Psychisch Gedragsveranderingen zoals geïrriteerdheid, angst, verwarring, euforie. D Duizeligheid Vertigo, ook plotselinge onhandigheid en gebrek aan coördinatie. O Ogen Visuele stoornissen zoals tunnelzicht, lichtflitsen. O Oren Oorsuizingen, auditieve hallucinaties (belgerinkel, kloppen). S Stuiptrekkingen Convulsies zoals bij een epileptische aanval. GEVAAR Kan plots optreden. De BND Basis Nitrox duiker : enkele reglementen De 1-ster duikers hebben een minimum aan theoretische opleiding gekregen. Daarom moeten zij zich houden aan regels om CZS-zuurstofvergiftiging te voorkomen. De bijzonderste zijn: 1. Mengsel analyseren en dit noteren op de fles 2. Maximum diepten: met O 2 -percentage tot 32%: max.diepte van 33 m. met O 2 -percentage tot 36%: max. diepte van 28 m met O 2 -percentage tot 40%: max. diepte van 25 m EN zich houden aan de max. diepte volgens hun Nelos-brevet 3. Maximum duikduur van 1 uur. 4. Tussen iedere duik (successieve duik) 1,5 uur oppervlakte. (daardoor daalt de CZS-zuurstof vergiftiging telkens terug met 50%) 5. BND-duiker mag geen decompressie duiken doen. (dus Nultijdduiken) 6. Het DCM correct instellen op het O 2 -gehalte of duiken met een DCM op luchtinstelling (ook Nultijdduik) Als men zich aan deze regels houdt komt u nooit aan CZS% van 80% (max.) Dank voor uw aandacht ZIJN ER NOG VRAGEN? 21