4 De Reformatie in Frankrijk 8 Jonathan Edwards werk zeer gewild in Polen 10 Augustinus: rooms-katholiek of protestants?

58 e jaargang - nummer 1 MAART 2015 4 De Reformatie in Frankrijk 8 Jonathan Edwards werk zeer gewild in Polen 10 Augustinus: rooms-katholiek of protestants? www.irs.nu 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 1 27-02-15 08:36

MEDITATIE De ontmoeting met de Samaritaanse vrouw (Joh. 4) Colofon Bestuursleden Dr. M. Klaassen, voorzitter G. Bouw, secretaris J.P. Hollebrandse, penningmeester G.V. den Hartog Drs. Th.J. van Iperen J.D. Liefting Redactie J. ten Klooster G. Bouw Dr. M. Klaassen K. Lievense Comité van aanbeveling Prof. dr. A. Baars, Ds. J.J. ten Brinke, W. Büdgen, Ds. P.D.J. Buijs, Ds. L.A. den Butter, Dr. W. Fieret, G.R.J. van Heukelom, Dr. P.C. Hoek, Ds. J. Joppe, Ds. K.J. Kaptein, Dr. M.J. Kater, Dr. A.J. Kunz, Ds. A.J. Mensink, Ds. A. Simons, Ds. D.W. Tuinier, Ds. W. Visscher, Dr. W. van Vlastuin Administratie Stichting In de Rechte Straat J. ten Klooster, directeur Bezoekadres Stichting In de Rechte Straat Laan van Westenenk 12 7336 AZ APELDOORN Telefoon 055 3030090 Rabobank: NL57 RABO 0387 0057 49 Postbank: NL73 INGB 0000 9010 00 Postadres Postbus 477 7300 AL APELDOORN Email: info@irs.nu Internet: www.irs.nu Kerntaak IRS Rooms-katholieken bekendmaken met het Evangelie zoals dat ten tijde van de Reformatie is (her)ontdekt. Legateren Bij notariële akte vast te leggen: Ik legateer aan Stichting In de Rechte Straat te Apeldoorn, vrij van rechten en kosten, een bedrag... Copyright Overname van artikelen wordt met bronvermelding op prijs gesteld. Foto voorkant: Op 13 februari nam IRS-veldwerker Pedro Snoeijer (rechts) namens IRS de Poolse uitgave van de Jonathan Edwards reader van Joël Burnell in ontvangst. In het Evangelie worden ons verschillende persoonlijke ontmoetingen van de Heere Jezus beschreven. Vooral Johannes beschrijft van die momenten. Vaak lezen we dan ook iets van het gesprek dat dan gevoerd wordt. Het heeft de Heilige Geest goed gedacht om ons van sommige van die persoonlijke ontmoetingen deelgenoot te maken. Niet om een toehoorder te blijven, maar om óók ons door middel van dat gesprek persoonlijk te ontmoeten. Met welk doel? Om ons te vinden, te ontdekken en te troosten. Jezus ontdekt haar Het is een onverwachte ontmoeting geweest, daar aan de Jakobsbron. De vrouw uit Sichar komt daar op het heetst van de dag om water te putten. Een ongebruikelijk tijdstip om dat zware werk te doen. Maar ze heeft er haar redenen voor: ze is een vrouw die door haar levenswandel door haar buren en bekenden veracht wordt. Ze leidt een leven in zonde en onreinheid. Ze leeft samen met een man met wie ze niet getrouwd is. En dat is niet voor het eerst. Vijf mannen zijn hem al voorgegaan Gebonden is ze in de zonde, met een schuld voor God op haar schouders. De Heere Jezus gaat echter niet met een boog om haar heen. Hij opent het gesprek met haar door te vragen om water. En in dat gesprek leidt Hij het naar het moment dat Hij haar persoonlijk ontdekt aan haar zonde: Ga heen, roep uw man en kom hier. Dan toont Hij, als een pijl die het hart treft, dat Hij weet van onze zonde, schuld en duisternis. Dat is onderdeel van het Evangelie. Nathan zei tegen David: Gij zijt die man. En Petrus zei tegen de menigte: Dien gij gekruist hebt. En zij werden verslagen in het hart Jezus troost haar Waarom doet de Heere Jezus dat en waarom doet Hij dat op deze manier? Omdat Hij in Zijn hart de liefde van de Vader heeft voor verloren zondaren Omdat Hij Zich aan dat zondige hart wil openbaren als de Verlosser. De arts moet de ziekte benoemen om de genezende behandeling te kunnen beginnen. Hoe zou de gevangene kunnen worden bevrijd als de Verlosser niet eerst de boeien beetpakt? De vrouw had gevraagd: Bent U soms meer dan onze vader Jakob? De Heere Jezus had getoond dat Hij meer was: Hij kende haar en haar zondige leven. Maar Hij gaat haar ook verder leiden, want Zijn doel is het hart te troosten dat schreiend tot Hem vlucht. Ik ben het, die met u spreek. Ík ben het, de Messias, die als Hij gekomen is alles zal verkondigen. Álles: de ernst van de zonden, de zwaarte van de schuld, maar óók: de verzoening van de zonde door voldoening van de schuld. Ik ben het, de Profeet die het verkondig, de Priester die het volbrengt, de Koning die het uitdeelt. Dat is werkelijk troost voor het gewonde hart wanneer de Heere Jezus Zich bekendmaakt: Ik ben het. Vertroost mijn ziel in haar geween, en zeg haar: Ik ben uw heil alleen. Jezus vindt haar Hoe kwam het nu tot deze verlossende ontmoeting? Die Samaritaanse vrouw had er niet naar gezocht en er niet om gevraagd Heel duidelijk gaat het initiatief voor deze ontmoeting uit van God de Vader. In vers 4 lezen we dat de Heere Jezus door Samaria moest gaan. Achter dat moeten staat het Goddelijke bevel van Zijn Vader. God de Vader had Zijn oog op Sichar laten vallen. Hij had daar die vrouw gezien, gebonden in de macht van de zonde; met een verknoeid en een verzondigd leven. Hij had die andere inwoners van Sichar gezien, die net zo gebonden zaten in de zonde en gebukt gingen onder de last van de schuld. En toen had God de Vader, met innerlijke ontferming bewogen, Zijn Zoon opdracht gegeven: Ga naar Sichar, want daar wonen verlorenen die gevonden, ontdekt en vertroost moeten worden. De Vader gaf de Zoon die opdracht: Ik zend U om verloren zondaren zalig te maken en daarom moet U ook door Samaria gaan, naar Sichar. Dat is vrije genade alleen. En daarom kunnen zondaren zalig worden. Daarom kan het ook nu nog! Voor Jezus Christus is geen Adamskind te zondig of te veracht in Zijn ogen. Hij zoekt ze. Hij vindt ze. Hij ontdekt en vertroost ze. En in zo n ontmoeting met de Heiland gebeurt het: Maar ik beleed na ernstig overleg mijn boze daden Gíj nam die gunstig weg! Ds. L.A. den Butter 2 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 2 27-02-15 08:36

DOOR KAROLIEN LIEVENSE Tomasz Pieczko: De Bijbel is voor mij telkens weer fascinerend Bijna anderhalf jaar is ds. Tomasz Pieczko inmiddels predikant in het Poolse Zelów. In augustus 2013 keerde hij samen met zijn vrouw vanuit België weer terug naar zijn geboorteland Polen. Hij geloofde dat God daar een taak voor hem zou hebben. Een jaar later werd zijn aanstelling verlengd met tien jaar. Hoe vergaat het hem nu in Zelów? De stap om naar Polen te verhuizen was groot. Ds. Tomasz Pieczko was al lange tijd predikant in Mons en had daarvoor een gemeente in Maubeuge (Frankrijk) gediend. Polen lijkt in zoverre op Frankrijk en België dat protestanten er een minderheid vormen. Een groot verschil is in ieder geval wel dat in Frankrijk en België kerk en staat duidelijk gescheiden zijn, en in Polen niet. Daar heeft de Rooms-Katholieke Kerk grote invloed. Pedro Snoeijer (IRS-veldwerker in Polen, red.) zegt dat de Rooms-Katholieke Kerk in Polen steeds meer invloed krijgt. Merkt u dit ook? Inderdaad, de maatschappelijke en politieke werkelijkheid in Polen staat onder enorme invloed van de Rooms- Katholieke Kerk. Er is geen politieke of andere bijeenkomst of festiviteit (ook lokaal), waarbij de rooms-katholieke geestelijken hun aanwezigheid niet benadrukken. In steden en dorpen zijn rooms-katholieke parochies belangrijke centra waar politieke besluiten genomen worden. Elke lokale politicus moet hier rekening mee houden, en neemt het risico de volgende verkiezingen te verliezen als hij probeert de invloed van de rooms-katholieke kerk te verminderen. Daarnaast genieten de rooms-katholieke geestelijken allerlei privileges in juridische confl icten. Als gereformeerden worden wij telkens weer minderwaardig behandeld. De lokale overheden en zelfs de scholen geven ons de slechtste plaats. Proberen we in overeenstemming met de wet iets te regelen, dan worden we geringschat of niet geaccepteerd. Onze gereformeerde begraafplaats wordt vaak vernield. De politie neemt dat niet serieus of doet niets met de aangifte. En dat terwijl de daders gemakkelijk opgepakt kunnen worden. Onze kinderen moeten op scholen vaak verplicht deelnemen aan religieuze, rooms-katholieke activiteiten, zonder dat hiervoor aan de ouders toestemming is gevraagd. Ik ben actief in het pastoraat van het ziekenhuis. Voor een protestantse predikant is dit heel uitzonderlijk. Hier zie ik dat materialen als Augustinus (Poolstalig evangelisatietijdschrift van IRS, red.) die ik aan zieken geef, steeds weer in de prullenbak belanden. En dat terwijl ik deze op speciale daarvoor bestemde algemene literatuurtafels neerleg. Het zijn vaak rooms-katholieken die de materialen in de prullenbak gooien. Zij willen verhinderen dat andere rooms-katholieken iets anders lezen dan de roomskatholieke pers. Deze moeilijkheden demotiveren mij overigens niet, integendeel. Dit alles stimuleert me eerder om te zoeken naar nieuwe en meer adequate manieren om te evangeliseren of in het pastoraat actief te zijn. Hoe kijkt u op de afgelopen anderhalf jaar terug? Verliep het zoals verwacht? Het afgelopen jaar was een moeilijk jaar vanwege het feit dat mijn vrouw en ik ons weer moesten aanpassen aan de situatie in Polen, zowel algemeen als wat betreft de kerk waarin ik nu werk. Sinds ons vertrek naar Polen is er veel in het land veranderd. Als je in het buitenland verblijft en Polen vaak bezoekt, beoordeel je de situatie daar totaal anders dan als je er daadwerkelijk woont. Ondanks alle moeilijkheden zie ik toch dat het een zeer productieve tijd was. Dit geldt voor mijn werk, dat heel intensief is, en ook voor mijn geestelijke leven. De nieuwe situatie vormt telkens weer een uitdaging, omdat ik steeds weer moet letten op mijn relatie met God en op mijn eigen geestelijke en intellectuele ontwikkeling. Wat was de mooiste ervaring van de afgelopen tijd? Het mooiste was voor mij het opnieuw ontdekken van de waarde van het Woord van God, als een fundamentele dimensie van mijn persoonlijke leven en mijn werk. De Bijbel is voor mij telkens weer nieuw en fascinerend. Paradoxaal genoeg opent de moeilijke situatie in Polen, in Zelów, en in de kerk mij voor het Woord. En ik weet en geloof vast dat de Heere zelf mij op deze manier leidt. In de Rechte Straat 3 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 3 27-02-15 08:36

ACHTERGROND DOOR KAROLIEN LIEVENSE De Reformatie in Frankrijk, het land w Tijdens de Reformatie streden de hugenoten in Frankrijk voor het gereformeerde geloof, soms door het met hun leven te bekopen. Van hun gedachtegoed is in Frankrijk nog weinig over. Toch gloort er hoop. De klassieke gereformeerde theologie lijkt steeds meer mensen aan te trekken. Het zou best eens door de laïcité kunnen komen, dat Fransen maar moeilijk over hun geloof praten. Laïcité betekent een strikte scheiding tussen kerk en staat. Het geloof is een privézaak, zo is de algemene opvatting in Frankrijk. Dat is ook de vrijgemaakte ds. W. van Veelen opgevallen. In januari van dit jaar streek hij samen met zijn gezin neer in Zuid-Frankrijk. Hij is nu voorganger van een protestantse gemeente in Anduze. Zijn gemeente is aangesloten bij de l Union nationale des Églises protestantes réformées évangéliques de France (UNEPREF). De laïcité zit helemaal in het denken van de mensen hier. Geloof is nog meer privé dan dat in Nederland het geval is. In Nederland is er veel meer ruimte voor evangelisatiewerk. In Frankrijk wordt het geloof binnenskamers beleefd. Je valt er anderen niet mee lastig. Minderheid En dan werkt ds. Van Veelen nog in een gebied waar veel protestanten wonen. In heel Frankrijk zijn de protestanten duidelijk in de minderheid. Zij maken slechts twee procent van de bevolking uit. Tot die twee procent behoren zowel traditionele protestanten als baptisten en evangelische en charismatische christenen. Het land telt zelfs nog meer moslims (zes procent). De allergrootste godsdienst is het rooms-katholicisme (65 procent). Een slecht imago hebben de protestanten zeker niet. Prof. G. Kwakkel van de Theologische Universiteit Kampen (TUK) geeft sinds 2012 ook les aan de theologische universiteit in Aix-en-Provence. Volgens hem verkrijgen de traditionele protestanten die van de hugenoten afstammen wel respect in de samenleving. Ze worden gezien als zelfstandige, hardwerkende mensen. Ergens staan ze wel hoog aangeschreven. Al denkt hij ook dat het protestantisme door sommige rooms-katholieken als een soort sekte wordt gezien. Gemeenschapsgevoel Harriëtte Smit, die sinds vier jaar als jongerenwerker namens de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) voor een protestantse gemeente van UNEPREF in Bordeaux werkt, heeft de indruk dat het protestantisme vaak zelfs een betere naam heeft dan het rooms-katholicisme. Al noemt meer dan de helft van de bevolking zich rooms-katholiek, toch willen de meesten met de kerk als instituut niet veel te maken hebben. Het seksuele misbruik heeft de Rooms- Katholieke Kerk niet goed gedaan, zegt Smit. Daarnaast heb ik gemerkt dat mensen meer beleving willen. Zelf heb ik vorig jaar rond vastentijd een paar keer een rooms-katholieke mis bijgewoond. De symboliek in de kerk vond ik mooi, maar verder was het een 4 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 4 27-02-15 08:36

waar geloof vooral privézaak is beetje koud. Het viel me op dat er weinig gemeenschapsgevoel was. Het was toch een beetje ieder voor zich. Er was een bijbellezing door de pastoor en verder werd de liturgie niet uitgelegd. Protestantse gemeenschappen zijn volgens haar kleiner, en dat maakt een gemeente meer persoonlijk. Dat trekt mensen aan, denkt Smit. Klassieke theologie De protestantse kerken moeten het over het algemeen niet van de autochtone Fransen hebben. Men zegt in Frankrijk dat protestantse kerken sterk drijven op emigranten uit Franse koloniën, uit Afrika en de Antillen. Bij de traditionele kerken zit de groei bij de allochtonen. Daarnaast groeien de evangelische kerken, zegt prof. G. Kwakkel. Dit laatste is ook ds. Van Veelen opgevallen. Bij evangelische kerken is er een herleving te zien. Daar worden allerlei initiatieven ondernomen om de taal van nu te spreken. Hij heeft de indruk dat traditionele protestantse kerken steeds meer vergrijzen. Dat zie ik ook bij mijn eigen gemeente. Toch ziet hij de toekomst van zijn kerkverband niet somber in. Ik heb het vermoeden dat traditionele kerken nog een inhaalslag moeten maken. Volgens prof. Kwakkel trekt de klassieke gereformeerde theologie veel mensen aan. Weliswaar groeien traditionele kerken nauwelijks, maar groeit de klassieke gereformeerde theologie wel, zegt hij. Onder zijn studenten in Aix-en-Province zijn ook veel (toekomstige) voorgangers van evangelische en charismatische gemeenten en baptistengemeenten. Voorgangers van evangelische kerken studeren in Aix-en-Provence omdat ze juist het bijbels onderwijs zo waarderen. Prof. Kwakkels leerlingen komen uit de brede, Franse wereld, waaronder Zwitserland en Wallonië. De universiteit in Aix-en-Provence wordt niet door de overheid erkend. Dat kan ook niet anders vanwege de laïcité, zegt Kwakkel. De enige uitzondering is voor zover ik weet de theologische faculteit van de universiteit in Straatsburg in de Elzas. Dit vanwege de bijzondere positie van de Elzas. Geen basis De scheiding van kerk en staat dateert van 1905. Die scheiding gaat vrij ver. Het betekent zelfs dat er geen christelijke politieke partijen of vakbonden zijn. Er zijn wel christelijke privéscholen, vaak rooms-katholieke, maar volgens Smit krijgen kinderen daar vooral rituelen mee en weinig van de inhoud van het geloof. Sommige docenten op deze scholen zijn niet eens rooms-katholiek meer. Smit merkt dat veel kinderen op het gebied van het geloof een bepaalde basis missen. Vaak hebben de ouders net zomin een bagage meegekregen. Het vorm geven aan huisgodsdienst blijft voor hen een zoektocht. Op de kinderclubs van de kerk bespreekt Smit dan ook vooral de basic dingen, die de meeste christelijke kinderen in Nederland volgens haar al weten. In de zomer leidt Smit regelmatig een HGJB-kamp met Franse en Nederlandse tieners. Een voorbeeld was voor haar illustrerend voor de gebrekkige bijbelkennis van Franse jongeren. Toen Smit een vraag stelde over de Bijbelse persoon Jacob, stak slechts een van de twaalf Franse jongeren de vinger op. Die kende het verhaal, de rest niet. Eenling Christenen zijn in de maatschappij een eenling, en dat is vooral voor jongeren lastig, merkt Smit. Op haar blog heeft ze een interview met een zekere Clement geplaatst, een Franse jongen van een jaar of veertien. Hij zegt dat het moeilijk is om in Frankrijk christen te zijn. De jongens met wie ik bevriend ben, weten niet dat ik christen ben, want ik vermijd dit onderwerp. Het is niet gemakkelijk om over dit onderwerp te spreken en daarom spreek ik er niet over. Als de interviewer vraagt of hij nog een boodschap voor Frankrijk heeft, zegt hij: Het is niet vanzelfsprekend om christen te zijn in Frankrijk, maar je bent niet alleen. De Heere is bij je en je volgt Hem. Met Hem kun je het kwade overwinnen. Hugenoten Ooit was het rooms-katholicisme de staatsgodsdienst, maar dat is lang geleden. In de zestiende eeuw streden de hugenoten (protestanten) voor het gereformeerde geloof. Koning Hendrik II (1518-1559) zond honderden slachtoffers naar de brandstapel. Veel hugenoten vluchtten naar het buitenland. Later richtten zij de eerste gereformeerde kerken op. In 1559 hielden zij in het diepste geheim de eerste nationale synode. In 1561 stelden zij een geloofsbelijdenis op. Deze gebruikte Guido de Bres als basis voor de Nederlandse Geloofsbelijdenis. In 1562 kregen de hugenoten eindelijk een zekere mate van godsdienstvrijheid. Maar de strijd tussen rooms-katholieken en hugenoten bleef nog lange tijd voortduren. Tien jaar later kwamen tijdens de Bartholomeusnacht of Parijse bloedbruiloft massa s hugenoten om. Dat was wel het meest tragische dieptepunt. In 1589 besteeg een hugenoot de troon, koning Hendrik de IV. Maar deze zag wel in dat het problemen zou geven als hij als hugenoot het land zou besturen. Daarom besloot hij zich weer tot het rooms-katholicisme te bekeren. Frankrijk werd nooit gereformeerd, maar de gereformeerde kerken bleven wel bestaan, hoe marginaal soms ook. Vrijzinnigheid Tegenwoordig is vrijwel het grootste protestantse kerkverband de Église protestante unie de France (EPUF). Deze ontstond uit een fusie van meerdere protestantse kerken in 2013. Aan de theologische universiteit van Aix-en-Provence komen nauwelijks studenten van de EPUF studeren, zegt Kwakkel. Als je voorganger bent van de EPUF moet je erkennen dat er verschillende meningen naast elkaar be- In de Rechte Straat 5 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 5 27-02-15 08:36

Harriëtte Smit (helemaal rechts achterin) poseert met Franse jongeren. staan. Je moet dan ook nooit claimen de waarheid in pacht te hebben. Anders heb je het als predikant echt moeilijk. Of deze kerk sinds de fusie veranderd is? Samenwerking was er al langer, dus in die zin is er niets veranderd. Luther stond er al hoog in aanzien en er was een zekere distantie van Calvijn. In een kerk als de ERF (een van de kerken die zijn gefuseerd tot de EPUF, red.) kreeg Luther al meer aandacht. Bij Calvijn staan de tien geboden meer in aanzien. Luther legde toch vooral de nadruk op vergeving, niet op de geboden. Bij de EPUF raken de geboden meer en meer uit beeld met een beroep op Luther. Dat is de laatste tijd alleen maar sterker geworden. De UNEPREF staat juist wel als behoudend bekend. De kerken waarvoor Smit en ds. Van Veelen werken, behoren tot dit kerkverband Als prof. Kwakkel op zondag in Aix-en-Provence verblijft, bezoekt hij ook meestal een gemeente van de UNEPREF. Zingeving Al zijn Fransen over het algemeen niet open over het geloof en al willen ze er niet mee lastig gevallen worden, toch denken veel Fransen er wel degelijk over na. Dat is althans de ervaring van Smit. Als ze met Fransen een praatje begint, zeggen ze soms al direct dat ze atheïst of agnost zijn. Als ik dan doorvraag, merk ik dat ze dit alleen maar zeggen als een excuus om niet over het geloof te hoeven praten. Veel mensen zijn echt op zoek naar de zin van het leven. Ze zijn vaak bang dat hun leven uiteindelijk nergens toe blijkt te doen. Volgens haar kent Frankrijk het grootste percentage van mensen die aan een depressie lijden. Daarnaast heeft ze de indruk dat Frankrijk nog individualistischer is dan in Nederland. Dat is na de aanslagen in Parijs alleen maar erger geworden. Mensen blijven sneller binnen zitten, ook moslims. Ze zeggen dat ze zich gedeisd houden. Als ze op straat lopen, zijn ze herkenbaar als moslim, en dat vinden ze moeilijk. Smit ziet dat sommige mensen zich eenzaam voelen. En daar ziet ze juist een ingang voor het Evangelie. Toen een vrouw hoorde over kerkelijke activiteiten voor jongeren, vroeg ze aan Smit of zij vanuit de kerk niet eens iets voor vrouwen als zij kon organiseren, een breiclub bijvoorbeeld. Dat vond Smit een goed idee. Tijdens de eerste bijeenkomst vertelde deze vrouw over haar overleden man die gelovig was. Ze zei dat ze na zijn overlijden van de kerk een evangelisatieboekje had gekregen. Dat was ze nu toch maar eens gaan lezen. Ze zei dat ze hard moest huilen, toen ze in dat boekje bijbelteksten las die gaan over troost en verdriet. Dat is toch geweldig? Hoopvol Het geloof laat mensen zeker niet koud, merkt Smit. Op een interkerkelijke conferentie met het thema Religie: bron van vrede of van geweld? die ze onlangs bezocht, kwamen heel veel mensen af. Dat zegt voor haar genoeg. Religie leeft. Christenen moeten veel meer zichtbaar zijn in de maatschappij, zodat de kans groter is voor niet-gelovigen om een christen tegen te komen, zegt ze. Hoopvol is ze zeker. Volgens haar heeft de kerk in Frankrijk toekomst. Ik zie steeds meer positieve ontwikkelingen op het gebied van kerkplanting, en dat vind ik mooi om te zien. 6 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 6 27-02-15 08:36

BRIEF Gods Woord houdt eeuwig stand Eind vorig jaar (net voor kerst) bracht ik samen met m n gezin een bezoek aan Pedro, Grayzina, Willem en Helena Snoeijer in Görlitz. Het waren drie onvergetelijke dagen. Naast de goede en mooie momenten die we als gezinnen mochten hebben, heb ik met Pedro stilgestaan bij de nood van de kerk in Polen. Ik zou hierover veel met u als lezer kunnen delen, maar ik beperk me tot de belangrijkste twee punten. Als eerste noemde Pedro het feit dat er in Polen nog maar flarden van het Evangelie zichtbaar zijn (in protestantse gemeenten meer, maar helaas zijn er maar enkele protestantse gemeenten). Verder vertelde hij dat mensen niet hebben geleerd de Bijbel te lezen; laat staan dat men kennis heeft van wat de Bijbelteksten betekenen. Uit deze twee punten blijkt al hoe belangrijk gedegen onderwijs onder de Polen is. Via het kwartaalblad Augustinus en de e-mail bulletins proberen we in deze nood te voorzien. De woorden van Pedro hebben ons echter ook bepaald bij de noodzaak om nieuwe wegen te zoeken. De komende tijd willen we dat verder uitwerken. D.V. 21 maart hopen we in Gorinchem onze jaarlijkse ontmoetingsdag te hebben. Ik heb Pedro gevraagd of hij, bij het thema Gods Woord houdt eeuwig stand, een inleiding wil verzorgen, waarin hij ons met voorbeelden vanuit de praktijk wil bepalen bij de Poolse situatie. Naast Pedro heb ik dit ook aan Toon Vanhuysse gevraagd. Zoals u wellicht weet is Tongeren een moeilijke plaats om het Evangelie te verkondigen. Toch mag onze broeder dit nu al veel jaren doen en blijkt dat het waar is: Gods Woord houdt eeuwig stand! Op het moment dat we dit schrijven is nog niet bekend of we ook een van de redacteuren uit Spanje mogen begroeten. We hopen dat het hen lukt om zich vrij te maken om de ontmoetingsdag met ons te mogen beleven. We zien in ieder geval uit naar de ontmoeting met u als betrokkene bij het werk van IRS. Graag tot 21 maart! Iets anders is dat we helaas afscheid moeten nemen van een vaste scribent van ons magazine. Erik-Jan Verbruggen heeft aangegeven te willen stoppen. We betreuren zijn besluit, maar willen dit respecteren. We zullen zijn goede bijdragen die hij ieder kwartaal gedurende vele jaren heeft gegeven node missen. We zijn hem zeer erkentelijk voor zijn inzet in deze! Namens collega s en bestuur, Hans ten Klooster (Directeur) In de Rechte Straat 7 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 7 27-02-15 08:37

PROJECTEN DOOR PEDRO SNOEIJER Poolse uitgave van Jonathan Edwards werk zeer gewild Een aantal jaar geleden ontstond het plan om de Jonathan Edwards Reader (uitg. Yale, 1995) in het Pools te vertalen en uit te geven. Dit boek bevat een keuze uit het werk van Jonathan Edwards: verschillende artikelen, de beroemde preek zondaren in de handen van een toornend God, het traktaat over religieuze affecties, en nog verschillende andere teksten waaronder ook brieven. Het boek is een goede en toegankelijke eerste kennismaking met het werk van Jonathan Edwards. Stichting In de Rechte Straat heeft zich bereid verklaard het vertaalwerk en de drukkosten van deze uitgave te financieren. Zonder deze financiële ondersteuning had dit werk niet uitgegeven kunnen worden. Het uitgeven van theologische boeken in Polen loont zich nooit. De inkomsten uit de verkoop dekken slechts een zeer klein deel van de werkelijke kosten. De vertaling was echter niet gemakkelijk. Er hebben uiteindelijk drie vertalers aan het project gewerkt en ook de eindredactie nam meer tijd in beslag dan verwacht. Het viel niet mee om de 18e-eeuwse taal van Jonathan Edwards in goed hedendaags Pools over te brengen. Een probleem was onder andere dat er voor vele theologische begrippen in het Pools geen woord bestaat. Het boek is in januari verschenen in een oplage van 500 exemplaren, wat voor een protestants theologisch boek in Polen een vrij hoge oplage is. Een deel van de oplage werd gratis of zeer goedkoop verstrekt aan geïnteresseerde voorgangers, predikanten en anderen. De rest werd te koop aangeboden voor een redelijke prijs. Binnen een week was de hele oplage van 500 exemplaren verkocht! Dat had niemand verwacht. Momenteel is er een tweede oplage van 500 exemplaren in druk. Dit laat zien dat Jonathan Edwards verrassend actueel blijkt te zijn in het 21e-eeuwse Polen. Op 13 februari heb ik als vertegenwoordiger van stichting In de Rechte Straat het boek offi cieel van Joel Burnell in ontvangst genomen. Pedro Snoeijer (links) en Joël Burnell (rechts) met de Poolse uitgave van de Jonathan Edwards Reader. 8 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 8 27-02-15 08:37

DOOR KAROLIEN LIEVENSE Evangelisatiedag in Tongeren verliep wonderlijk goed Ds. Toon Vanhuysse: Werkelijk niemand wees ons af Op zaterdag 20 december organiseerde de gemeente De Stem van de Goede Herder in Tongeren een grootschalige deur-aan-deurevangelisatieactie. Ongeveer twintig vrijwilligers uit Dordrecht en Krabbendijke deden mee. Ds. Toon Vanhuysse, voorganger van de gemeente in Tongeren: Voor de evangelisatieactie hebben de mensen uit Krabbendijke gevast en gebeden tot de Heere God of Hij de harten van de mensen wilde openen. Dat vond ik zo bijzonder. De medewerkers gingen met een grote groep naar de wijk Paspoel. Zij belden bij bewoners aan en deelden amandelstaven en bloemen uit waaraan ze een stokje met een bijbeltekst hadden vastgemaakt. Hierdoor viel bij veel mensen de barrière weg. Ze stonden open voor de boodschap die wij brachten. Wat mij zo bijzonder opviel is dat er werkelijk niemand was die ons afwees, zegt ds. Vanhuysse. We hebben kerstfolders uitgedeeld, Citybijbels van Tongeren en dagboekjes van Het Rechte Spoor. We geloven dat de Heere het bidden en vasten heeft willen gebruiken. Achteraf heb ik geen reacties gekregen van mensen die naar de kerk wilden gaan of zoiets. Toch mag ik geloven dat de Heere de evangelisatiedag heeft willen gebruiken. Eerste Kerstdag viel op een donderdag. Dan denk je: op een dag midden in de week zullen er wel minder mensen komen. Toch zat de kerk helemaal vol! Het waren vooral de vaste bezoekers die de dienst bezochten en daarnaast ook twee gezinnen uit Nederland. Reacties van ECR-lezers Het lezerspubliek van het Spaanstalige evangelisatieblad En La Calle Recta (ECR) komt uit allerlei landen, niet alleen in Europa maar ook in Latijns-Amerika. Redactielid Carlos Rodriguez ontvangt meer dan eens brieven van lezers. In elk nummer van ECR beantwoordt hij een brief van een lezer. Ontvangt u veel brieven van lezers? Met wat voor soort vragen zitten ze? We ontvangen veel brieven en e- mails, meestal uit Latijns-Amerika. Ze willen bijvoorbeeld weten hoe onze bediening is ontstaan en wat ons doel is. Sommigen willen duidelijkheid over een bepaalde doctrine. Ze stellen vragen over de verschillen met het rooms-katholicisme of ze zoeken leiding voor hun bediening of voor hun persoonlijke leven. Welke nood komt in de brieven naar voren? Over het algemeen vragen mensen om literatuur en om nummers van ECR die ze kunnen uitdelen in hun eigen land. Sommigen hebben gebed nodig voor hun persoonlijke situatie of voor de situatie waarin hun land verkeert. Bovenal zijn de briefschrijvers geïnteresseerd in een gezonde leer en willen ze dat artikelen het ware Evangelie van Jezus Christus uitdragen. In veel landen is het zogenoemde welvaartsevangelie in trek. Wat is de meest opvallende brief die u heeft gehad? De brief die is gepubliceerd in het laatste nummer van ECR. De briefschrijver wil ECR niet meer ontvangen omdat hij een slechte ervaring had met een evangelische of protestantse kerk en haar voorganger. Hij wil nu de vuilnis van het christendom achter zich laten en hij zal nu in heel zijn leven tegen het Evangelie vechten. Dat is opvallend, niet? In de Rechte Straat 9 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 9 27-02-15 08:37

DOOR DRS. CHRISTA BOERKE Augustinus: rooms-katholiek, protestants of beide? Augustinus (354-430) kent tot op de dag van vandaag een grote schare lezers en bewonderaars. De belangstelling voor zijn persoon en werk neemt de laatste jaren zelfs aanzienlijk toe. Het frappante is, dat zowel protestanten als rooms-katholieken zich door deze kerkvader aangesproken voelen. Dat was ook in de tijd van de Reformatie al zo. Het laat zich verstaan dat Luther, van oorsprong augustijner monnik, zich met Augustinus verwant voelde, maar ook Calvijn heeft meer dan eens op Augustinus teruggegrepen. Hij vond dat Augustinus geheel bij de Reformatie thuishoorde. Bekend is zijn uitspraak dat Augustinus geheel de onze is. Toch zien ook katholieken Augustinus nadrukkelijk als een van de grootste kerkvaders van de kerk van Rome. Hoe kan dat? Heeft ieder zo zijn eigen Augustinus? Is zijn theologie voor meerdere uitleg vatbaar? Of wordt hij selectief gelezen? Trouwe zoon van Rome Als bisschop van Hippo was Augustinus een trouwe zoon van Rome. Zelf zei hij, dat hij het Evangelie niet geloofd zou hebben als het gezag van Rome hem daartoe niet had aangezet. Van de kerk moet men zich dan ook niet afscheiden, want buiten deze kerk is er geen heil. Het is immers de gemeenschap der heiligen, waar het Woord wordt verkondigd en de sacramenten worden bediend. Het zijn voor Augustinus de genademiddelen die het geloof in het hart werken en versterken. Deze genade kan men alleen binnen de kerk ontvangen. Met name zijn opvatting van de doop is in dit opzicht veelzeggend: zij bewerkt een volkomen vergeving van zonden en maakt door de Geest een begin met de vernieuwing van heel het leven. Het is deze kerk die hij vurig verdedigde tegenover de donatisten met hun harde heiligheidstreven en schismatieke geest. De kerk was volgens Augustinus niet een gezelschap van volmaakten, maar een gemeenschap waarin gelovigen en ongelovigen tot aan de jongste dag samenwonen. Konden volgens de donatisten de sacramenten alleen door zuivere priesters worden bediend, Augustinus stelde dat de werkzaamheid van een sacrament niet afhing van de heiligheid van degene die het bediende. Het is deze anti-donatistische Augustinus, die aan roomskatholieke zijde sterk wordt benadrukt. Daarnaast moet uiteraard ook gedacht worden aan zijn betekenis voor de ontwikkeling van het kloosterleven: de orde van de augustijnen vindt bij hem haar oorsprong en als een van de eersten schreef hij een kloosterregel die voor eeuwen van betekenis is gebleven. Zijn loyaliteit aan de bisschop van Rome is boven iedere verdenking verheven en zijn dagelijks leven als bisschop vertoonde de kenmerkende trekken van een celibatair levende geestelijke die vast en bidt, leest en zingt. Het valt niet moeilijk in te zien waarom hij voor rooms-katholieken een grote kerkvader en een voorbeeld van geestelijk leven is. Van belang is daarnaast, dat men bij Augustinus ook benadrukt dat de mens weliswaar afhankelijk is van Gods genade, maar dat de menselijke wil met die genade moet meewerken wil een mens behouden worden. Hier ligt dan ook de oorsprong van de verdienstelijkheid van de werken. Augustinus sprak op twee niveaus over de menselijke wil. Door de erfzonde is de mens zijn oorspronkelijke vrijheid om het goede te kiezen kwijtgeraakt; hij heeft echter als schepsel zijn natuurlijk vermogen om het goede te willen doen niet verloren. Is de genade hem door het geloof ten deel gevallen, dan zal zijn wil dan ook met de genade willen meewerken om zo de goede werken tot stand te brengen. Voor Rome is dit meewerken met de genade een onmisbare voorwaarde op de weg naar het heil. Zou Augustinus dit echter ook zo bedoeld hebben? Prioriteit van de genade In de eeuwen na Augustinus is Rome vooral op de lijn van de jonge, antidonatistische bisschop gebleven. Wat later als reformatorisch gedachtegoed uit zijn theologie naar voren werd gehaald, kreeg nauwelijks aandacht. Protestanten leggen in de lijn van de reformatoren andere accenten als het om Augustinus gaat. Voor hen is de antipelagiaanse Augustinus de echte Augustinus: de doctor gratiae (leraar in de genade), die de prioriteit van Gods genade in alle toonaarden bezongen heeft. De strijd met Pelagius dateert uit de laatste levensfase van Augustinus. Tegenover het optimistische mensbeeld van Pelagius, die stelde dat de vrije wil niet door de erfzonde was aangetast en de mens dus heel goed in staat was voor het geloof te kiezen en goede werken te doen, stelde Augustinus juist dat de mens, verdorven als hij is door de zonde van Adam, alleen door Gods genade behouden kan worden, niet door eigen inspanning of goed werk, maar vanuit Gods eeuwige verkiezing als de grond van ons heil. In deze prioriteit van de genade lag voor de reformatoren de kern van de theologie van Augustinus, al hadden zij een wat andere opvatting van de werking van die genade: niet als een werkzame kracht die door de Geest de gelovige wordt ingeblazen of ingestort, maar als de genadige gezindheid van God, die Hij openbaart in Zijn Woord, aanschouwelijk maakt in de sacramenten en door de Geest ons eigen maakt. Sacramenten brengen de genade dan 10 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 10 27-02-15 08:37

ook niet tot stand en delen die niet uit, maar zijn tekenen van Gods belofte, die dienen tot versterking van het geloof. Evenwel werd Augustinus vooral door zijn leer van zonde en genade, culminerend in zijn opvatting van de rechtvaardiging en verder uitgewerkt in zijn predestinatieleer, voor de reformatoren een kroongetuige voor hun eigen theologie. Meer nog dan Luther heeft Calvijn zich op hem beroepen. Opvallend is echter, dat beiden een voorkeur hadden voor de dogmatische werken van Augustinus, en veel minder voor de andere, meer filosofische en praktische werken uit zijn brede oeuvre. Recht van spreken Voor Luther was Augustinus vooral de kerkvader die hem tot Paulus had geleid en de verdediger van de onverdiende genade, die de gelovige als een geschenk ontvangt, zonder enige verdienste van zijn kant. Calvijn was het daarin met hem eens, maar schonk daarnaast veel aandacht aan de visie van Augustinus op de verkiezing en op de heiliging van het leven. Kritiekloos was Calvijn zeker niet; hier en daar heeft hij moeite met filosofisch aandoende onderscheidingen die Augustinus maakt. Bij Augustinus kent zowel onder rooms-katholieken als onder protestanten veel bewonderaars. zowel Luther als Calvijn is echter overduidelijk dat zij zich herkenden in Augustinus leer van zonde en genade. In hun spoor beroepen protestanten zich dan ook veelal op de oudere, anti-pelagiaanse Augustinus. Deze leraar in de genade is voor hen de echte Augustinus. De vraag kan gesteld worden of Augustinus daarmee recht gedaan wordt. In het voortgaande Augustinusonderzoek ontmoeten rooms-katholieken en protestanten elkaar. Nu er steeds meer werken van Augustinus in het Nederlands verschijnen, kan ook een breder beeld ontstaan van zijn persoon en theologie. Daarin ligt een uitdaging voor beide confessies. Als kerkvader van de nog ongedeelde kerk heeft Augustinus immers naar beide zijden recht van spreken. In de Rechte Straat 11 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 11 27-02-15 08:37

DOOR JOKE BOUT EN KAROLIEN LIEVENSE Bezig zijn met Gods Woord over kerkmuren heen Het comité Alblasserwaard mag met dankbaarheid recent twee nieuwe comitéleden welkom heten. Het comité zoekt nog een derde comitélid om de organisatie van de verschillende Reformatieherdenkingen en andere activiteiten mogelijk te maken. Wie wil het comité komen versterken? Voor informatie kunt u terecht bij dhr. B. Macdaniël, tel. 0183-589 795. Ook het comité Gouda is op zoek naar nieuwe comitéleden. Woont u in Gouda of omgeving en vindt u het leuk om uw bijdrage te leveren aan de organisatie van Reformatieherdenkingen en andere activiteiten? Aarzel dan niet en meldt u aan. Voor meer informatie kunt u terecht bij Hanneke van Gent, tel. 06 17126808, e-mail: hvaalst@gmail.com. Het bezinningscomité Rotterdam-Zevenkamp is op zoek naar een voorzitter en nieuwe comitéleden. Het doel van de avonden is onderwijs te ontvangen vanuit de Bijbel tot verdieping en verrijking van het geestelijk leven. Na de lezing is er gelegenheid om vragen in te dienen die na de pauze door de inleider worden behandeld. De vijf bezinningsavonden in het winterseizoen worden gehouden in de aula van het Wartburg College, locatie Revius in Rotterdam- Zevenkamp. Het mooie van deze avonden is het samen bezig zijn met Gods Woord over kerkmuren heen. De netto- opbrengst van deze avonden komt ten goede aan een van de projecten van IRS. Het comité zoekt mensen die willen ondersteunen bij het secretariaat, de PR en de financiële kant of bereid zijn deze taken over te nemen. We zien uit naar jongere mensen die de opname van de lezing, het vermenigvuldigen van de opname en de PR via de (sociale) media willen verzorgen. Wie helpt ons bij het organiseren van deze avonden, zodat deze kunnen blijven bestaan? Voor nadere informatie en melding kunt u/ kun je contact opnemen met de heer B. Macdaniël (voorzitter), tel. 0183-589 795 of mevr. J. Bout (secretaresse), tel. 0182-362 637. Wij zien uit naar uw en jouw reactie! Ontmoetingsdag IRS Thema: Gods Woord houdt eeuwig stand Op D.V. zaterdag 21 maart 2015 wordt de jaarlijkse ontmoetingsdag van IRS gehouden in Scholengemeenschap Gomarus in Gorinchem. Het programma begint om 10.00 uur. Ontvangst met koffie/thee vanaf 9.30 uur. Omstreeks 12.30 uur wordt het programma afgesloten met een lunch, die u wordt aangeboden door IRS. In verband met het bestellen van de maaltijd stellen wij het op prijs als u zich aanmeldt voor deze dag, uiterlijk 17 maart. Ook dit jaar zorgen wij weer voor kinderoppas, mits hier voldoende vraag naar is. Wilt u gebruikmaken van de kinderoppas? Geef dit dan uiterlijk 17 maart aan ons door. Dan kijken wij of er genoeg aanmeldingen zijn om kinderoppas te kunnen regelen. Iedereen is hartelijk welkom! Programma: - Opening door ds. M. Klaassen, voorzitter IRS - Spreker: Pedro Snoeijer, over zijn werk in Polen - Pauze, er is een boeken- en kaartentafel - Spreker: ds. Toon Vanhuysse - Zingen van enkele liederen - Sluiting - Broodmaaltijd Locatie: Gomarus Scholengemeenschap Hoefslag 11 4205 NK GORINCHEM. Er is voldoende parkeergelegenheid. Informatie via het IRS-kantoor, tel. 0553-030 090, e-mail: info@irs.nu Ds. Toon Vanhuysse Pedro Snoeijer 12 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 12 27-02-15 08:37

BRIEVENRUBRIEK Een andere rustdag Vier keer per jaar geeft IRS het Spaanstalige evangelisatietijdschrift En la Calle Recta (ECR) uit. Dit tijdschrift wordt wereldwijd gelezen door (voormalige) rooms-katholieken. Regelmatig ontvangt de redactie van ECR brieven van lezers. Onderstaande brief is gepubliceerd in het laatste nummer van ECR. Mari Huertas schrijft ons het volgende: Het verbaast me dat u slechts in drie regels de eerste vier geboden beschrijft. Bijvoorbeeld: de Eeuwige gebiedt in het vierde gebod: Gedenkt de Sabbatdag dat u die heiligt, zes dagen zult u arbeiden en al uw werk doen en op de zevende dag zult u geen werk doen. We zien dat de christelijke kerken een andere dag uitgevonden hebben om te rusten, de zondag (de dag waarop de zon aanbeden werd) die niets te maken heeft met wat de Schepper gebiedt. Hetzelfde geldt voor u zult geen gesneden beeld maken noch enige gelijkenis. U zult u voor die niet buigen. Dat heeft niet alleen betrekking op beelden van hout, maar ook op afgodische dogma s, die door de christelijke leer geïntroduceerd zijn. Het is wel bekend dat in de Heilige Wet verklaard wordt (Deut. 6:4): De Heere uw God is EEN en Enig Het lijkt mij dat het nu tijd wordt dat de Waarheid aan het licht komt en dat alles wat naar afgoderij zweemt gaat verdwijnen. Antwoord van de redactie van ECR: U zegt dat de christelijke kerken een andere dag uitgevonden hebben om te rusten, de zondag. Maar de waarheid is dat de christelijke kerken, zoals u ze noemt, nooit een andere rustdag hebben gehad dan de zondag. Dit is niet zo omdat we de zon aanbidden - spot niet met ons - maar omdat de eerste dag van de week de dag was waarop het werk van Christus werd volbracht. Hij leed om de zonden van Zijn volk uit te wissen. Verstaat u daar iets van? Hij ging in Zijn rust door Zijn heerlijke opstanding. Christus heeft een nieuwe schepping aangebracht (2 Kor. 5:17; Gal. 6:15). Zoals de zevende dag betrekking had op het oude scheppingswerk en dat herdacht werd, zo heeft de eerste dag betrekking op een nieuwe schepping en wordt die herdacht. Bovendien, dat het waarnemen van de laatste dag van de week afgeschaft is, blijkt uit Kolossenzen 2:16-17. Welnu, ik ben bang dat u Paulus niet gelooft, noch de evangeliën, noch Jezus Christus. Als u verwijst naar de afgodische dogma s die geïntroduceerd zijn in de christelijke kerk met betrekking tot de enige God, laat u zien dat u onwetend bent over de ware God Die Zich heeft geopenbaard in Zijn Zoon. Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien (Joh. 14:9). Ik en de Vader zijn één (Joh. 10:30). Is de Drie-eenheid soms een afgodisch dogma? Leert de Schrift niet duidelijk, dat God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest dezelfde aanbidding ontvangen? Onderzoekt de Schriften, want die zijn het die van Jezus Christus getuigen (Joh. 5:39-40), omdat alleen door Zijn kennis het eeuwige leven verkregen wordt. (Jes. 53:11). Groet, Carlos Rodríguez In de Rechte Straat 13 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 13 27-02-15 08:37

ROME ACTUEEL DOOR PEDRO SNOEIJER Bisschoppensynode over het gezin In oktober 2014 heeft een buitengewone bisschoppensynode plaatsgevonden met als thema: De pastorale uitdagingen van het gezin in de context van de evangelisatie. Het was een soort verkennende synode met als doel een duidelijk beeld te krijgen van de situatie van het gezin in de huidige wereld en samenleving en van de uitdagingen en problemen die daarmee verband houden. Op deze synode zijn dan ook geen echte besluiten gevallen. Wel is er een rapport gepubliceerd dat als voorbereiding dient voor de volgende gewone bisschoppensynode over de roeping en de missie van de gezinnen in de kerk en in de moderne wereld, die in oktober 2015 gehouden zal worden. De synode ging over heel actuele zaken, onder andere over homoseksualiteit, anticonceptie, scheiden en hertrouwen, ongehuwd samenwonen. Allemaal onderwerpen die door een groot deel van de samenleving volledig geaccepteerd zijn en waarvan velen vinden dat de Rooms-Katholieke Kerk hopeloos ouderwetse standpunten inneemt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de rest van de wereld vol spanning toekeek. Heikele thema s Na de eerste synodeweek werd een interimrapport gepubliceerd met een weergave van de discussies. Dit rapport deed erg veel stof opwaaien en werd door verschillende deelnemende bisschoppen als een onjuiste en idealiserende weergave van de discussie bestempeld. Dit onder andere omdat het rapport de vraag stelt of de rooms-katholieke kerk de homoseksuele rooms-katholiek een plaats kan geven binnen de kerk waarbij zijn homoseksuele oriëntatie gerespecteerd en geaccepteerd wordt zonder dat dit een compromis betekent van de rooms-katholieke leer. Daarnaast werd ook gesteld dat homoseksuele roomskatholieken ook gaven hebben die ze kunnen bijdragen aan de kerk. De progressieve pers en de homolobby verwelkomden dit uiteraard en er werd gesproken van een aardbeving binnen de kerk. Het conservatie deel van de Rooms- Katholieke Kerk was ontsteld en woedend. De Poolse deelnemende kardinaal Stanisław Gądecki zei dat dit rapport onacceptabel is en totaal niet in overeenstemming is met de leer van de kerk. Volgens andere bisschoppen ging het nog lang niet ver genoeg. 14 In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 14 27-02-15 08:37

Eindrapport Na afloop van de synode is een definitief rapport ontstaan waarbij alle paragrafen afzonderlijk met twee derde meerderheid van stemmen aangenomen zijn. Slechts drie paragrafen haalden deze meerderheid niet, maar zijn op last van de paus zelf toch toegevoegd aan het eindrapport. Deze omstreden paragrafen gaan over deelname aan de communie voor hertrouwde gescheiden rooms-katholieken (par. 52 en 53) en over de pastorale zorg voor mensen met een homoseksuele geaardheid (par. 55). De paragrafen schrijven bijvoorbeeld dat er misschien uitzonderingen mogelijk zijn voor hertrouwde en samenwonende paren. Er worden echter geen concrete beslissingen genomen. Er wordt alleen uitdrukkelijk geschreven dat er verder grondige studie nodig is. Over homoseksualiteit schrijft het rapport dat een homoseksuele relatie op geen enkele wijze in overeenstemming te brengen is met Gods plan voor huwelijk en gezin, maar ook dat mensen met homoseksuele geaardheid met respect en gevoeligheid ontvangen dienen te worden. De meningen waren zeer verdeeld. Verschillende bisschoppen lieten op persoonlijke titel weten dat dit volgens hen lang niet ver genoeg ging, terwijl andere bisschoppen vonden dat dit veel te ver ging en afwijkt van de leer van de kerk. De synode heeft dus geen feitelijke besluiten genomen, maar was in die zin uniek dat het sinds het Tweede Vaticaans Concilie niet meer voorgekomen is dat de verschillen tussen de conservatieven en progressieven zo duidelijk in heftige debatten naar voren komen. Een bisschop beschreef de synode als een situatie waarin de moeder zegt: Kijk uit, voorzichtig! terwijl de vader zegt: Niets aan de hand, ga maar door. Lessen De synode laat zien in welke spanning de Rooms-Katholieke Kerk verkeert. De wereld is sterk veranderd, maar de Rooms-Katholieke Kerk heeft te lang niet gereageerd. De Rooms-Katholieke Kerk is bij de oude morele leer gebleven, zonder te kijken wat dit concreet betekent in de levens van de gelovigen. Dat betekent uiteraard niet dat de kerk haar morele leer moet aanpassen aan de veranderende samenleving, maar het betekent wel dat de kerk oog moet hebben voor de situatie van mensen. Ook als we hertrouwen na echtscheiding en homoseksuele relaties afwijzen, is het een feit dat deze mensen in de kerk zijn (dat geldt alle kerken). Het lijkt erop dat de Rooms-Katholieke Kerk te lang gedaan heeft alsof deze problemen niet werkelijk spelen, maar dat is niets anders dan de kop in Wat is een bisschoppensynode? Een bisschoppensynode is een overleg- en adviesorgaan voor de paus. Het doel is dat bisschoppen en de paus onderling ervaringen kunnen uitwisselen over belangrijke thema s die de wereldkerk aangaan. Vaak worden specialisten gesproken die over de betreffende onderwerpen spreken. Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie waren veel deelnemers van mening dat er meer inspraak van bisschoppen nodig is en sommigen waren van mening dat bisschoppen mee moeten regeren over de kerk. Als reactie daarop riep paus Paulus VI in 1965 de bisschoppensynode in het leven, die overigens niet een regerend orgaan is, maar een adviesorgaan. Er zijn verschillende soorten bisschoppensynodes: gewone, buitengewone en bijzondere. Bijzondere bisschoppensynodes gelden alleen bepaalde regio s of continenten, het zand steken. Zonde houdt niet halt bij de kerkdeur. Het gevolg is dat de kerk vervreemdt van de mensen, waardoor mensen zich verwijderen van de kerkelijke leer. Het is gemakkelijk te zeggen dat de Bijbel homoseksuele relaties verbiedt, maar dat helpt de mens met homoseksuele gevoelens in de kerk (of zijn familie) niet veel verder. Hij (of zij) heeft concrete pastorale hulp nodig die hem helpt hiermee om te gaan en helpt om in zijn of haar concrete situatie te leven in gehoorzaamheid aan de Bijbel. In die zin is deze bisschoppensynode een les voor ons allemaal. Het is gemakkelijk de juiste leer te verdedigen en te verkondigen, maar de kerkelijke leer mag nooit worden als een document dat van een andere planeet komt, zoals een meelevend rooms-katholiek echtpaar het uitdrukte. waarbij alleen afgevaardigden van de desbetreffende regio met de paus samenkomen om te spreken over een of meerdere specifi eke noden van deze regio. Een buitengewone bisschoppensynode wordt georganiseerd als reactie op een bijzondere en urgente nood. Het aantal deelnemers is beduidend kleiner. Tot nu toe hebben slechts drie buitengewone bisschoppensynodes plaatsgevonden, in 1969, 1985 en in 2014. De bisschoppensynode wordt samengeroepen door de paus en na afloop schrijft de paus een apostolische exhortatie, een toepassing van de aanbevelingen van de synode. Niet alle bisschoppen nemen deel aan de bisschoppensynodes. De nationale bisschoppenconferenties wijzen de afgevaardigden aan, van wie het aantal afhangt van het aantal rooms-katholieken in het betreffende land. In de Rechte Straat 15 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 15 27-02-15 08:37

De evangelisatieacties op de Markt in Den Bosch vinden plaats op de volgende data: 26 maart, 23 april, 28 mei en 25 juni. Neem voor meer informatie contact op met Jan-Dirk Liefting, tel. 0622508690 Ontmoetingsdag van Stichting In de Rechte Straat D.V. zaterdag 21 maart Thema: Gods Woord houdt eeuwig stand Sprekers: IRS-veldwerker Pedro Snoeijer (Polen), ds. T. Vanhuysse (Belgie) Waar: Gomarus Scholengemeenschap, Hoefslag 11, Gorinchem Wanneer: zaterdag 21 maart om 10.00 uur (inloop: 9.30 uur) tot ongeveer 13.00 uur Hoe meldt u zich aan? Stuur een e-mail naar info@irs.nu of bel naar IRS-kantoor, tel. 055 3030090. I.v.m. de catering stellen wij het op prijs als u zich uiterlijk 17 maart aanmeldt. Ook dit jaar zorgen wij weer voor kinderoppas, mits hier voldoende vraag naar is. Wilt u gebruikmaken van de kinderoppas? Geef dit dan uiterlijk 17 maart aan ons door. Dan kijken wij of er genoeg aanmeldingen zijn om kinderoppas te kunnen regelen. Thema-avonden Rotterdam-Zevenkamp Woensdag 25 maart Spreker: ds. M. Pronk Thema: Het geestelijk leven Voor deze avond geldt: Aanvang: 19.45 uur, koffi e/thee vanaf 19.30 uur Kosten: 4,50 incl. 2x koffi e/thee Locatie: Aula van het Wartburg College, Locatie Revius Ingang: Pres. Rooseveltweg/ hoek Capelseweg, Rotterdam-Zevenkamp Informatie: de heer B. Macdaniël, tel. 0183 589795 en mevrouw J. Bout, tel. 0182 362637 en www.irs.nu/activiteiten/ thema-avonden Maartensdijk Dinsdag 31 maart Spreker: dr. M.J. Kater Evangelisatieweek Tongeren 2015 Misschien wil jij deze zomer zo n TOPweek in Tongeren meemaken? Dat kan, want ook in 2015 ben je welkom mee te werken met onze kleine gemeente. 25 juli - 1 augustus 2015 Tongeren, België Protestants-Evangelische kerk kinderwerk straatwerk gebed Info +31 78 2000220 +32 89 85 40 11 evangelisatie@skynet.be kinderstraatwerk bijbelstudie toerusting Kosten All-in 85,- pp 170,- per gezin zaterdag 20 juni 2015 verplichte voorbereidingsdag voor kinderwerkers De incassodata voor 2015 vindt u op www.irs.nu/over ons/incasso-informatie Thema: Gereformeerde prediking vandaag Voor deze avond geldt: Aanvang: 19.45 uur Kosten: 3, 00 Locatie: Ontmoetingskerk, Julianalaan 26 te Maartensdijk Informatie: drs. G.A. van Ginkel, tel. 0346 213445 Goes Donderdag 16 april Spreker: Dr. A.A. Teeuw Thema: Moet een christen vandaag nog vasten? - hoe het Bijbelse vasten van betekenis veranderde. Voor deze avond geldt: Aanvang: 19.45 uur Kosten: 5, 00 Locatie: aula Calvijn College, Klein Frankrijk 19 te Goes Informatie: dhr. J. de Bakker, tel. 0111 671463 De comités Gouda, Rotterdam-Zevenkamp en Alblasserwaard zijn op zoek naar nieuwe comitéleden m/v Vindt u het leuk om mee te werken aan de organisatie van Reformatieherdenkingen om de herinnering aan de Reformatie levend te houden? Of werkt u graag mee aan het opzetten van bezinningsavonden tot verdieping of verrijking van het geestelijke leven? Dan zijn wij op zoek naar u! Voor meer informatie verwijzen wij u naar pagina 12 van dit magazine. In de Rechte Straat 380862_In De Rechte Straat nr 5 maart 2015.indd 16 27-02-15 08:37