Coloscopie Afdeling Endoscopie
U heeft een afspraak voor een coloscopie. De reden voor dit onderzoek, de risico s en de mogelijke complicaties zijn door uw verwijzend arts met u besproken. Als deze informatie voor u duidelijk is, vragen wij u het bijgevoegde toestemmingsformulier ter bevestiging te ondertekenen. U levert dit formulier in bij het maken van de afspraak. U wordt verwacht: op:... dag Datum:... Opnametijd:... uur Plaats: Poli 19 / afdeling D2 Verhinderd Heeft u een belangrijke reden waarom u niet kunt komen op uw afspraak, neem dan contact op met de Endoscopieafdeling (0299) 457 525. Bel uiterlijk 24 uur voor uw afspraak. Wat is een coloscopie? Een coloscopie is een inwendig kijkonderzoek van de gehele dikke darm. Er wordt een bestuurbare buigzame slang, met aan het uiteinde een camera, via de anus in de dikke darm geschoven. De camera is verbonden met een beeldscherm zodat de arts de binnenkant van de dikke darm tot aan de overgang naar de dunne darm kan bekijken. Welke afwijkingen kunnen worden opgespoord? Veel voorkomende afwijkingen die met een coloscopie kunnen worden opgespoord zijn: Divertikels Divertikels zijn kleine uitstulpingen in de wand van de dikke darm. Meestal geven deze divertikels geen klachten. Als er ontlasting met daarin bacteriën in de divertikels achterblijft kan dit een ontsteking veroorzaken. Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa De ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa zijn chronische ontstekingsziekten van de darm. Hierbij is sprake van een ontsteking van de darmwand met kleine zweertjes en abcessen die gepaard gaan met ernstige diarree. Er zijn periodes zonder klachten, maar de ontsteking kan ook weer opvlammen. Bij een verdenking van een ontsteking worden biopten (weefstelstukjes) uit de darmwand afgenomen. Poliepen Poliepen zijn kleine, meestal goedaardige uitgroeisels van het dikke darmslijmvlies, die verspreid in de dikke darm kunnen voorkomen. Poliepen variëren in grootte van enkele millimeters 3
tot meerdere centimeters in doorsnede. De meeste poliepen geven geen klachten. Sommige soorten poliepen kunnen kwaadaardig worden. Om deze reden worden poliepen tijdens de coloscopie zoveel mogelijk verwijderd. Darmkanker Kanker van de dikke darm en de endeldarm (laatste deel van de dikke darm) komt vrij veel voor. Er bevindt zich dan een kwaadaardig gezwel in de darmwand. Wanneer tijdens een coloscopie een gezwel in de darmwand gezien wordt, worden er biopten (stukjes weefsel) van genomen voor aanvullend onderzoek, bloedonderzoek en röntgenonderzoek. Er wordt zo snel mogelijk aanvullend onderzoek ingezet, zoals een CT-scan of MRI-onderzoek en er zal een behandelplan worden opgesteld. Uitgebreide informatie over deze veel voorkomende afwijkingen kunt u vinden op www.mlds.nl Voorbereiding 1. Voor een succesvol onderzoek is het van groot belang dat de darm van binnen schoon is. U heeft een recept voor laxeermiddelen meegekregen. Deze laxeermiddelen kunt u bij de apotheek ophalen. Onder het kopje voorbereiding thuis, vindt u de handleiding voor het schoonspoelen van de darmen. 2. Uw behandelend arts bespreekt met u of u met bepaalde medicijnen (tijdelijk) moet stoppen. Bloedverdunnende medicatie kan met name bij de behandeling van poliepen, een bloeding veroorzaken. IJzertabletten moet u 7 dagen voor het onderzoek stoppen. IJzertabletten veroorzaken een zwarte, kleverige laag op de darmwand. Medicijnen voor uw bloeddruk, hart en epilepsie kunt u tot 2 uur voor het onderzoek met een slok water innemen. Inhalatiemedicatie voor de longen kunt u gewoon gebruiken. De anticonceptiepil is in deze cyclus niet betrouwbaar. 3. Laat uw arts weten of u een pacemaker/icd heeft. Wij zorgen dan voor een afspraak bij de pacemakertechnicus op de dag van het onderzoek. 4. Laat uw arts weten of u zwanger bent. Bespreek ook eventuele andere aandoeningen, zoals hart- en longaandoeningen en allergieën. 5. Verwijder nagellak en piercings. Laat uw sieraden, zoals ringen en andere kostbaarheden thuis. 4
Diabetes Voor mensen met diabetes kan de voorbereiding op dit onderzoek anders zijn. Bespreek dit met uw arts. Richtlijnen voor het aanpassen van uw diabetesmedicatie zijn verkrijgbaar bij poli 19. Gebruikt u insuline, dan vragen wij u uw bloedsuiker te controleren op de dag van het onderzoek en de uitslag mee te nemen. Het is aan te raden uw insulinepen, bloedsuikerapparaat en een boterham mee te nemen voor na het onderzoek. Stoma Als u een stoma heeft is het belangrijk te weten welk deel van de darm de arts wil zien. Aan de hand daarvan wordt bepaald welke voorbereiding, klysma s en/of laxeermiddelen noodzakelijk zijn. U krijgt hierover informatie. U kunt contact opnemen met de leverancier van uw stomamateriaal. Zij hebben speciaal opvangmateriaal dat u kunt gebruiken gedurende het laxeren. Neemt u op de dag van het onderzoek een plak en stomazakje voor na het onderzoek mee. Het onderzoek Het onderzoek wordt niet altijd uitgevoerd door de arts die het onderzoek met u heeft afgesproken. Sedatie (roesje) Het onderzoek wordt in principe onder een lichte sedatie uitgevoerd. Dit betekent dat er via een infuus een lage dosering slaapmedicatie wordt toegediend. Daarnaast krijgt u ook een pijnstiller. Het is niet zo dat u niets van het onderzoek zult merken. De meeste mensen vinden het onderzoek op deze wijze minder belastend. Wanneer de arts u aanmeldt voor diepe sedatie dan kunt u hier meer over lezen in de brochure Sedatie van de afdeling Anesthesie. Gevolgen en adviezen na sedatie zijn: u kunt die dag vergeetachtig zijn. uw beoordelingsvermogen kan negatief beïnvloed zijn tot 12 uur na het onderzoek. Neem bijvoorbeeld geen belangrijke beslissingen. neem tot 12 uur na het onderzoek niet zelfstandig deel aan het verkeer. gebruik tot 12 uur na het onderzoek geen alcoholische drank. Belangrijk! Begeleiding: laat u naar huis begeleiden door een volwassene die, zo nodig, hulp kan inroepen. Ook is het raadzaam om de eerste 12 uur na het onderzoek iemand te vragen die u kan verzorgen, mocht dit nodig zijn. 5
Wat gebeurt er tijdens een coloscopie? De verpleegkundige haalt u op en begeleidt u naar de rustkamer. U wordt verzocht uw onderbroek uit te doen en onder het laken op het onderzoeksbed te gaan liggen. Voor het onderzoek is het prettig om makkelijk zittende kleding aan te hebben. De verpleegkundige stelt u enige vragen en u kunt zelf ook uw vragen kwijt. U krijg een polsbandje met uw naam, geboortedatum en patiëntennummer. De verpleegkundige brengt een infuus in. De bloeddruk, de polsfrequentie en het zuurstofgehalte van het bloed worden gemeten. U wordt naar de onderzoekskamer gebracht. Daar wordt, samen met u, een veiligheidsprocedure doorlopen (controle gegevens). Wij vragen u met opgetrokken knieën op de linkerzijde te gaan liggen. Hierna krijgt u via het infuus de medicatie toegediend. Het licht wordt gedimd en de arts begint met het onderzoek. De arts kan u tijdens het onderzoek vragen om van positie te veranderen, door bijvoorbeeld op de rug te draaien. Ook kan een assistent met de handen op de buik drukken om tegendruk te geven zodat de bochten in de darm beter gepasseerd kunnen worden. Tijdens het onderzoek wordt lucht in de darm geblazen om de darm te laten ontplooien. Dit kan darmkrampen veroorzaken, als u een windje laat zakt de pijn meestal af. De coloscopie duurt ongeveer een half uur tot een uur. Bij ongeveer 10% van de mensen is het niet mogelijk om de hele darm te onderzoeken. Bijvoorbeeld vanwege scherpe bochten of vernauwingen in de darm of omdat het opschuiven van de endoscoop te pijnlijk is. In dat geval kan de arts voorstellen om eventueel een ander onderzoek te doen. Mogelijke risico s en complicaties Hoewel een coloscopie over het algemeen een veilig onderzoek is, kunnen er in enkele gevallen complicaties optreden. Bij het verwijderen van poliepen bestaat een kleine kans op een bloeding. Deze bloeding kan vanaf het moment van de behandeling tot 14 dagen na de behandeling optre- 6
den. Een klein beetje bloedverlies na afloop is normaal. Soms kan tijdens het onderzoek een scheurtje of gat in de darmwand ontstaan. Dit heet perforatie. Wanneer de darm tijdens het onderzoek ernstig ontstoken is of wanneer er veel uitstulpingen in de darm zitten, is de kans op perforatie groter. Ook wanneer er tijdens het onderzoek een behandeling is uitgevoerd (bijvoorbeeld een poliepectomie), neemt de kans op perforatie toe. Klachten die bij perforatie optreden zijn buikpijn en in een later stadium koorts. In dit geval is een ziekenhuisopname en soms ook een operatie noodzakelijk. Nazorg en uitslag U verlaat het ziekenhuis wanneer u weer wakker bent. Dit is ten minste 1 uur na het onderzoek. Een enkele keer is het na het verwijderen van de poliep(en) nodig, een nacht ter observatie in het ziekenhuis te blijven. U krijgt de uitslag van het onderzoek van de arts die het onderzoek heeft aangevraagd op de polikliniek, of bij de huisarts. De uitslag van het eventuele afgenomen weefsel is dan ook beschikbaar. Wanneer u na thuiskomst toenemende buikpijn krijgt, al dan niet met koorts of grotere hoeveelheden bloedverlies, neemt u dan direct contact op met de afdeling Endoscopie: (0299) 457 525. Buiten kantooruren belt u via de centrale van het ziekenhuis met de dienstdoende internist: (0299) 457 457. Wachttijd Uiteraard proberen wij u op het afgesproken tijdstip te helpen. Soms kan het gebeuren dat u toch langer moet wachten, door bijvoorbeeld een spoedingreep of onvoorziene omstandigheden. Wij vragen hiervoor uw begrip. Voorbereiding thuis De voorbereiding bestaat uit: 1. veel drinken 2. twee dagen vezelarm dieet 3. laxeermiddelen Het is belangrijk dat u de aanwijzingen voor deze voorbereidingen goed opvolgt. Wanneer uw dikke darm niet goed schoon is kunnen wij genoodzaakt zijn om het onderzoek stop te zetten. Het onderzoek moet dan op een andere datum na een hernieuwde darmreiniging worden uitgevoerd. 7
Toegestane dranken Water, mineraalwater zonder prik, limonade van siroop (geen sorbitol). Heldere bouillon. Thee of zwarte koffie zonder melk. Vruchtensappen zonder vezels of gezeefd vruchtensap. Vezelarm dieet Twee dagen voor het geplande onderzoek start u met het vezelarme dieet. Dit betekent dat u bepaalde voedingsbestanddelen niet mag eten. U mag geen volkoren graanproducten zoals: bruin brood, meergranenpasta en zilvervliesrijst. U mag geen vezelige groenten zoals: asperges, bleekselderij, zuurkool, snijbonen, sperziebonen, prei, doperwten, peulvruchten, taugé, maïs, champignons, tomaten, ui, knoflook, spinazie, andijvie, paprika s en rauwkost. U mag geen van de volgende fruitsoorten eten: sinaasappel, grapefruit, mandarijnen, kiwi s, bramen, druiven, aardbeien en gedroogde vruchten. U mag geen noten, pinda s of zaden. De volgende voedingsmiddelen mag u wel eten. U mag broodmaaltijden zoals: beschuit, wit brood met margarine of boter. Kaas. Magere vleeswaren, gekookt of gebakken ei, hagelslag, chocoladepasta, honing, stroop en jam zonder pitjes. U mag fruitproducten zoals: appelmoes of vruchtenmoes (geen compôte). U mag warme maaltijden zoals: soep met stukjes vlees, vermicelli en/of soepballetjes (geen groenten). Aardappelen, witte rijst, pasta, macaroni, licht gebraden mager vlees, vis of kip (zonder vel). U mag gaar gekookte groenten zoals: bloemkool, broccoli, worteltjes. U mag desserts zoals: vla, pudding, kwark of yoghurt (zonder stukjes fruit). Laxeermiddelen De darm moet schoon zijn om deze te kunnen onderzoeken. Daarom is laxeren noodzakelijk. Bisacodyl (dulcolax) U heeft een recept gekregen voor 2 tabletten bisacodyl 5 mg. Neemt u twee dagen voor het geplande onderzoek om 22.00 uur de 2 tabletten bisacodyl met een slokje water in. Deze tabletten werken meestal pas na de nacht en hebben een laxerende werking. 8
Moviprep Het is zeer belangrijk om de hierna beschreven instructies met betrekking tot inname van de Moviprep op te volgen en beide liters helemaal op te drinken. Hoe Moviprep te gebruiken? Iedere verpakking van Moviprep bevat 2 sets in plastic folie. Iedere set bevat 2 sachets: een groot sachet A en een klein sachet B. Let op: U hebt alle 4 de sachets nodig voor het reinigen van de darm! 1. Open de verpakking van Moviprep. 2. Open 1 plastic folie met sachet A en sachet B. 3. Leeg zowel sachet A als sachet B in een lege kan en voeg 1 liter water toe. 4. Roer de oplossing tot de poeder is opgelost. Dit kan 5 minuten duren. 5. Giet de oplossing in een kan. 6. Drink bijvoorbeeld iedere 10 à 15 minuten een glas totdat de kan leeg is. 7. Herhaal stap 1 tot 6 voor de tweede liter Moviprep oplossing. Gebruik hiervoor de tweede folie met sachet A en sachet B. U drinkt in totaal minimaal 4 liter; 2 liter Moviprep en 2 liter van de toegestane dranken, eventueel nog aangevuld met water. Bijwerkingen Mogelijke bijwerkingen van het laxeermiddel zijn buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel, misselijkheid en soms braken. Drink de Moviprep niet snel op. Gebruik de aanbevolen tijd, dit bevordert een optimale werking en voorkomt misselijkheid. Bij braken contact opnemen met de Endoscopieafdeling. U kunt hoofdpijn krijgen, hiervoor mag u paracetamol innemen, tot twee uur voor het onderzoek. Ook jeuk, huiduitslag en irritaties rondom de anus kunnen optreden. Hiertegen mag u geen zinkolie, zinkzalf en vaseline gebruiken rondom de anus. Dit is schadelijk voor de scoop. Voorbereiding Als het onderzoek in de ochtend plaatsvindt: De dag vóór het onderzoek Om 12.00 uur neemt u de laatste maaltijd volgens een vezelarm dieet. Hierna mag u niets meer eten. Wel mogen toegestane dranken genuttigd worden. Tussen 18.00-19.30 uur drinkt u 1 liter Moviprep en 1 liter van de toegestane dranken. 9
De dag van het onderzoek Tussen 5.30-6.30 uur drinkt u 1 liter Moviprep en 1 liter van de toegestane dranken. Na 6.30 uur mag u niets meer innemen tot na het onderzoek. Roken is niet toegestaan. Gebruik kauwgom tussendoor, tot maximaal twee uur voor het onderzoek. Als het onderzoek in de middag plaatsvindt (na 13.00 uur): De dag vóór het onderzoek Om 17.00 uur neemt u de laatste maaltijd volgens een vezelarm dieet, hierna mag u niets meer eten. Wel mogen toegestane dranken genuttigd worden. Tussen 18.00-19.30 uur drinkt u 1 liter Moviprep en 1 liter van de toegestane dranken. De dag van het onderzoek Tussen 8.00-9.30 uur drinkt u 1 liter Moviprep en 1 liter van de toegestane dranken. Na 10.30 uur mag u niets meer innemen tot na de scopie. Roken is niet toegestaan. Tips Drink de Moviprep gekoeld. Drink de Moviprep met een rietje, zodat de vloeistof wat verder in de mond komt. 10
Colofon Dit is een publicatie voor patiënten van het Waterlandziekenhuis Informatie www.waterlandziekenhuis.nl e-mailadres: patientenservice@wlz.nl 04067 december 2016