ALBERDINGK THIJM COLLEGE KIESWIJZER. Stromen en profielen in de tweede fase

ALBERDINGK THIJM COLLEGE KIESWIJZER Stromen en profielen in de tweede fase 2016-2017

Inhoudsopgave Inleiding 3 Inrichting van de tweede fase 4 VWO Kiezen van een stroom in vwo 3 5 Stromentabel vwo 4 6 VWO Kiezen van een profiel in vwo 4 7 Profielentabel vwo 5 8 HAVO Kiezen van een profiel in havo 3 9 Profielentabel havo 4 en 5 10 Oriënteren en Kiezen 11 Korte toelichting op nieuwe vakken in de Tweede se 13 Keuzeformulieren 18 Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 2

Inleiding Omdat je volgend jaar naar het vierde of vijfde leerjaar gaat, zal je dit schooljaar een stroom of een profiel kiezen. Als je de havo-opleiding volgt dan kies je in leerjaar 3 een profiel. Vwo- en gymnasiumleerlingen kiezen in eerste instantie een stroom. Zij kiezen pas in leerjaar 4 een definitief profiel. De uitgestelde keuze maakt het voor hen eventueel mogelijk om na leerjaar 4 over te stappen van een natuur- naar een maatschappijprofiel. Het kiezen van een stroom of profiel is een belangrijke stap in je schoolloopbaan. Deze keuze bepaalt namelijk welke vervolgopleidingen je na de middelbare school kan doen. Vanuit school helpen we je daar natuurlijk bij. Het doel van onze begeleiding is dat je in staat wordt gesteld om een keuze te maken die goed bij je past. Tijdens mentorlessen, proeflessen, en oriëntatieavonden word je geïnformeerd over het keuzetraject. Uiteindelijk maak je in mei 2017 een definitieve keuze voor een stroom of profiel. In deze kieswijzer vind je informatie over het keuzetraject. Het is een handig naslagwerk wanneer je je oriënteert op je loopbaan. Dat doe je op school maar natuurlijk ook thuis samen met je ouders en op informatiedagen van vervolgopleidingen. Wanneer je bij vragen of opmerkingen hebt, ga dan naar je mentor, de decaan of de afdelingsmanager. Wij wensen je veel succes bij het maken van de juiste keuze! K. van Herwaarde, decaan H. Ramakers, afdelingsmanager leerjaar3 G. Kalis, conrector onderwijs Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 3

Inrichting van de Tweede se In de bovenbouw van de havo en het vwo, de tweede fase, volgt een leerling een profiel. Daaruit kan hij kiezen uit twee natuurprofielen (natuur & techniek en natuur & gezondheid), en twee maatschappijprofielen (economie & maatschappij en cultuur & maatschappij). In elk profiel zitten enkele voor het profiel kenmerkende vakken, de zogenaamde profielvakken. In het profiel natuur & techniek zitten bijvoorbeeld de profielvakken: wiskunde B, natuurkunde en scheikunde. Deze vakken zijn verplicht en bereiden leerlingen gericht voor op een vervolgstudie die bij het profiel past. Het gekozen profiel bepaalt dus voor een relevant gedeelte het vakkenpakket. Naast de profielvakken bestaat het vakkenpakket verder uit algemene vakken. Die zijn voor alle leerlingen verplicht ongeacht het profiel dat ze volgen. De vakken in het algemeen deel zijn: Nederlands, Engels, wiskunde (alleen voor het vwo), maatschappijleer, LO en CKV. Tenslotte wordt het vakkenpakket compleet gemaakt met een profielkeuzevak en een examenvak naar keuze. In de tweede fase zijn er ook vakken die leerlingen nog niet eerder hebben gehad, zoals management en organisatie (M&O), maatschappijwetenschappen (MAW), wiskunde-d, natuur, leven en technologie (NLT) en Informatica. In de bijlage vind je een omschrijving van deze vakken. Informatie over de toetsprogramma s van de verschillende vakken staat in het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA). De PTA s staan op onze website. In het vervolg van deze kieswijzer wordt beschreven wat de verschillende stromen en profielen inhouden, en hoe de bijbehorende vakkenpakketten zijn samengesteld. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 4

VWO Kiezen van een stroom in vwo 3 Een belangrijk uitgangspunt bij de inrichting van de Tweede se van het vwo op het ATC is de uitgestelde profielkeuze. In vwo 3 kies je namelijk niet direct een profiel, maar eerst een brede stroom. Dat heeft als voordeel dat je een jaar langer de tijd hebt om uit te vinden welk profiel het beste bij je past, en het biedt je een brede algemene ontwikkeling. Je kan uit twee stromen kiezen: de natuurstroom en de ecustroom. De natuurstroom is bestemd voor leerlingen die een interesse hebben in bèta-vakken zoals wiskunde B, natuurkunde, scheikunde en biologie, en een diploma willen halen in het profiel Natuur & Techniek of Natuur & Gezondheid. De ecustroom bereidt leerlingen voor op de profielen economie & maatschappij en cultuur & maatschappij. Het is voor leerlingen met een voorkeur voor alfa-vakken zoals talen en kunst, en gamma-vakken zoals geschiedenis en economie. Er worden cijfermatige voorwaarden gesteld aan het eindrapport van vwo 3 om een bepaalde stroom te kunnen volgen. Deze staan vermeld binnen de overgangsnormen van de onderbouw. We vinden het belangrijk om te vermelden dat leerlingen vanuit de ecustroom niet meer kunnen doorstromen naar een natuurprofiel. Andersom is dat wel mogelijk afhankelijk van de vakken die een leerling volgt, zie het stroomkeuzeformulier in bijlage op bladzijde 20. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 5

Stromentabel vwo 4 In de tabel zie je de vakken bij de natuur- en de ecustroom. Per vak staat het totaal aantal studielasturen (SLU) in de Tweede se en het aantal lesuren per schoolweek (U/W). NATUURSTROOM ECUSTROOM Algemeen deel SLU U/W Algemeen deel SLU U/W Nederlands 480 3 Nederlands 480 3 Engels 400 3 Engels 400 3 (M)VT* 480 3 (M)VT 480 3 maatschappijleer 120 2 maatschappijleer 120 2 NLT 120 2 Jong Ondernemen 120 2 CKV / KCV** 160 2 CKV / KCV* 160 2 LO 160 2 LO 160 2 geschiedenis 440 2 geschiedenis 440 2 mentoruur 160 1 mentoruur 160 1 Natuurdeel SLU U/W Ecudeel SLU U/W wiskunde A/B** 520/600 4 wiskunde A/B 520/600 4 biologie 480 3 economie 480 2 scheikunde 440 3 kunst 480 3 natuurkunde 480 4 (M)VT of M&O of biologie 480 2/3 Extra vak (eventueel) Extra vak (eventueel) (M)VT of Kunst 480 3 biologie*** of M&O 480 2/3 economie 480 2 * (moderne) vreemde taal *** natuur & techniek is alléén mogelijk met wiskunde-b ** de keuze KCV is gekoppeld aan het vak Latijn en/of Grieks **** leerling uit de ecu-stroom kan in vwo 5 geen biologie volgen Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 6

VWO Kiezen van een profiel in vwo 4 In vwo 4 kies je een profiel voor vwo 5. In het algemeen ligt de keuze voor een profiel in lijn met de stroom die je volgt. Leerlingen uit de ecustroom kiezen normaiter voor een maatschappijprofiel (Economie & Maatschappij of Cultuur & Maatschappij) en leerlingen uit de natuurstroom voor een natuurprofiel (Natuur & Techniek of Natuur & Gezondheid). Een leerling uit de natuurstroom kan eventueel ook nog een maatschappijprofiel kiezen. Dat is afhankelijk van de vakken die de leerling volgt, zie het stroomkeuzeformulier in bijlage op bladzijde 20. Voor een leerling uit de ecustroom is het niet mogelijk om voor een natuurprofiel te kiezen. De reden hiervoor is hij onvoldoende basiskennis en - vaardigheden opdoet in de exacte vakken om een natuurprofiel met succes te kunnen volgen. In alle gevallen geldt dat er voorwaarden verbonden zijn aan het eindrapport van vwo 4 om een bepaald profiel te kunnen volgen, deze staan vermeld in het PTA van vwo 4. Als je een profiel hebt gekozen, dan moet je nog een profielkeuzevak en een keuzeexamenvak kiezen. In het profielkeuzeformulier Vwo 5 op bladzijde 21 staan de vakken opgenoemd waaruit een leerling kiezen. Ook voor deze keuzen geldt dat er voorwaarden aan zijn verbonden. Deze staan vermeld in het PTA van vwo 4. Ook het rooster kan de keuzemogelijkheden beperken. Twee vakken in de vrije ruimte Een beperkt aantal leerlingen kan in de vrije ruimte twee vakken volgen. Wanneer je dat wil dan kan je daarvoor een verzoek indienen bij de afdelingsmanager. Deze bepaalt of en, zo ja, op welke voorwaarden het verzoek wordt gehonoreerd. Veranderen van vak en/of profiel Tot aan de kerstvakantie kan je bij hoge uitzondering nog veranderen van profiel en/of (profiel)keuzevak. Je dient je goed te realiseren dat wanneer je dat doet, je de gemiste lesstof moet inhalen. Het scheelt je dus onnodig extra werk als je de juiste keuzes maakt. Om over te mogen stappen heb je altijd toestemming nodig van een ouder/verzorger en van de afdelingsmanager. Deze laatste bepaalt of je het gewenste vak ook daadwerkelijk mag volgen. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 7

Profielentabel vwo 5 en vwo 6 In de tabel hieronder vind je een overzicht van de vakken die horen bij de verschillende profielen met de bijbehorende totaal aantal studielasturen (SLU) in de Tweede se en het aantal lesuren per schoolweek (U/W) in vwo 5 (jr. 5) en vwo 6 (jr. 6). NATUUR & TECHNIEK NATUUR & GEZONDHEID Algemeen deel SLU U/W jr. 5 U/W jr. 6 Algemeen deel SLU U/W jr. 5 U/W jr.6 Nederlands 480 3 3 Nederlands 480 3 3 Engels 400 3 3 Engels 400 3 3 (M)VT* 480 3/4 3/4 (M)VT* 480 3/4 3/4 CKV / KCV 160 1 - CKV / KCV 160 1 - LO 160 1 1 LO 160 1 1 Profieldeel Profieldeel wiskunde B 600 5 5 wiskunde A/B 520/600 5 4/5 natuurkunde 480 4 4 biologie 480 4 4 scheikunde 440 4 4 scheikunde 440 4 4 NLT**, informatica, biologie 440/480 3/4 3/4 of wiskunde D** NLT**, aardrijkskunde of natuurkunde 440/480 3/4 3/4 Vrije deel Vrije deel keuze-examenvak var. var. var. keuze-examenvak var. var. var. ECONOMIE & MAATSCHAPPIJ CULTUUR & MAATSCHAPPIJ Algemeen deel SLU U/W jr. 5 U/W jr. 6 Algemeen deel SLU U/W jr. 5 U/W jr.6 Nederlands 480 3 3 Nederlands 480 3 3 Engels 400 3 3 Engels 400 3 3 (M)VT* 480 3/4 3/4 (M)VT* 480 3/4 3/4 CKV / KCV 160 1 - CKV / KCV 160 1 - LO 160 1 1 LO 160 1 1 Profieldeel Profieldeel wiskunde A/B 520/600 5 4/5 wiskunde A/C 520/480 5 4 geschiedenis 440 4 4 geschiedenis 480 4 4 economie 480 4 4 kunst 480 4 4 M&O, aardrijkskunde, MAW, of MVT 440/ 480 3/4 3/4 aardrijkskunde, MAW of economie 440/480 3/4 3/4 Vrije deel Vrije deel keuze-examenvak var. var. var. keuze-examenvak var. var. var. *(M)VT = (moderne) vreemde taal ** bij voldoende belangstelling Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 8

Havo Kiezen van een profiel in havo 3 Omdat een leerling op de havo een tweejarig examentraject aflegt, ontbreekt de ruimte voor een stromenjaar zoals bij het vwo. In havo 3 kies je dus al direct een profiel voor in leerjaar 4 en 5. Je kan daarbij kiezen uit vier profielen, er zijn twee natuurprofielen (natuur & techniek en natuur & gezondheid) en twee maatschappijprofielen (economie & maatschappij en cultuur & maatschappij). De natuurprofielen zijn vooral voor leerlingen die bèta-vakken interessant vinden, zoals wiskunde, natuurkunde, scheikunde en biologie. De maatschappijprofielen zijn juist geschikt voor leerlingen die later iets met economie willen doen of met taal, cultuur en kunst. Om een bepaald profiel te kunnen volgen gelden bepaalde voorwaarden, deze staan in het normenboekje. Elk vakkenpakket is opgebouwd uit een algemeen deel, een profieldeel en een vrij deel. In het algemeen deel zitten vakken die alle leerlingen volgen, in het profieldeel vind je vakken die kenmerkend zijn voor het profiel en in het vrije deel kan de leerling een vak naar keuze volgen. Normaliter kies je voor een vak dat goed aansluit bij de vakken die je in je profiel volgt. Zo kan een cultuur & maatschappijleerling in het vrije deel een extra taal volgen. Voorwaarde voor het vak dat je kiest in de vrije ruimte is dat je over voldoende basiskennis beschikt om het vak succesvol af te kunnen ronden. Ook roostertechnische factoren kunnen de keuzemogelijkheden beperken. Veranderen van vak en/of profiel Tot aan de kerstvakantie kan je bij hoge uitzondering nog veranderen van profiel en/of (profiel)keuzevak. Je dient je goed te realiseren dat wanneer je dat doet, je de gemiste lesstof moet inhalen. Om over te mogen stappen heb je altijd toestemming nodig van een ouder/verzorger en van de afdelingsmanager. Deze laatste bepaalt of je het gewenste vak ook daadwerkelijk mag volgen. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 9

Profielentabel havo 4 en havo 5 In de tabel hieronder vind je een overzicht van de vakken die horen bij de verschillende profielen met de bijbehorende totaal aantal studielasturen (SLU) in de Tweede se en het aantal lesuren per schoolweek (U/W) in havo 4 (jr. 4) en havo 5 (jr. 5). NATUUR & TECHNIEK NATUUR & GEZONDHEID Algemeen deel SLU U/W h 4 U/W h 5 Algemeen deel SLU U/W h 4 U/W h 5 Nederlands 400 3 4 Nederlands 400 3 4 Engels 360 3 3 Engels 360 3 3 maatschappijleer 120 2 - maatschappijleer 120 2 - CKV 120 2 - CKV 120 2 - LO 120 2 1 LO 120 2 1 mentoruur 160 1 1 mentoruur 160 1 1 Profieldeel Profieldeel wiskunde B 360 4 5 wiskunde A/B 320/360 4 4/5 natuurkunde 400 4 4 scheikunde 320 4 4 scheikunde 320 4 4 biologie 400 4 4 informatica of biologie 400 3/4 3/4 aardrijkskunde of natuurkunde 400 3/4 3/4 Vrije deel Vrije deel keuze-examenvak var. var. var. keuze-examenvak var. var. var. ECONOMIE & MAATSCHAPPIJ CULTUUR & MAATSCHAPPIJ Algemeen deel SLU U/W h 4 U/W h 5 Algemeen deel SLU U/W h 4 U/W h 5 Nederlands 400 3 4 Nederlands 400 3 4 Engels 360 3 3 Engels 360 3 3 maatschappijleer 120 2 - maatschappijleer 120 2 - CKV 120 2 - CKV 120 2 - LO 120 2 1 LO 120 2 1 mentoruur 160 1 1 mentoruur 160 1 1 Profieldeel Profieldeel wiskunde A/B 320/360 4 4/5 geschiedenis 320 4 4 economie 400 5 5 MVT** 320 3/4 3/4 geschiedenis 320 4 4 kunst 320/400 3 3 M&O, aardrijkskunde, MAW, (M)VT* 320/400 3/4 3/4 aardrijkskunde, MAW 320/400 3 3/4 Vrije deel Vrije deel keuze-examenvak var. var. var. keuze-examenvak var. var. var. *(M)VT = (moderne)vreemde taal NB1. de combinatie aans en its is niet mogelijk, NB2. biologie is alléén mogelijk met scheikunde. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 10

Oriënteren en Kiezen Natuurlijk is het van belang dat je een keuze voor een stroom of profiel maakt, die je aan het einde van je schoolcarrière op het ATC in staat stelt een passende vervolgopleiding te kiezen. Om vergissingen en teleurstelling te voorkomen, besteden we op school structureel aandacht aan OSB (oriëntatie op studie en beroep). Al vroeg in het jaar start het keuzetraject met een voorlichting van de decaan, de mentoren in de klas en op individuele basis. Tijdens deze bijeenkomsten starten leerlingen ook met Qompas, het digitale keuzeinstrument. Deze website helpt je om een verantwoorde keuze te maken. Je vindt hier korte opdrachten die je helpen bij het maken van je profiel- en studiekeuze. De websites voor Qompas zijn: voor de 3e klas: http://profielkeuze.qompas.nl/, en voor havo 4 en vwo 5: http://studiekeuze.qompas.nl/ Mocht je hulp nodig hebben bij je keuze dan kun je een afspraak maken met je mentor of de decaan. Wilt je weten welke toelatingseisen er gesteld worden aan verschillende studies? Op onderstaande websites staan schema's waar je de profieleisen terug kunt vinden voor alle HBO- en WO-studies. https://www.studiekeuze123.nl/images/studies_hbo_havo.pdf https://www.studiekeuze123.nl/images/studies_wo_vwo.pdf Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 11

Het keuzetraject In de onderstaande tekstbox vind je een beschrijving van het keuzetraject. A. Voorlichtingsbijeenkomsten en de profielcarrousel In het voorjaar (tweede periode van het schooljaar) zijn er voorlichtingsbijeenkomsten op school over de Tweede se. In deze periode zullen vakdocenten informatierondes geven over de inhoud van de nieuwe vakken. De docenten kunnen je alles vertellen over het vak en de daarvoor benodigde interesses en capaciteiten. Stap 1. In februari 2017 geef je in Magister je voorlopige keuze door voor het profiel- of de stroom die je wilt volgen. B. Beroepenavond en Informatieavond voor ouders In het voorjaar wordt er ook een beroepenavond en een informatieavond voor ouders georganiseerd. Op de beroepenavond krijgen leerlingen uit klas 3 voorlichting over verschillende beroepen. Tijdens de informatieavond voor ouders worden ouders voorgelicht over vervolgopleidingen en de profielkeuze en stroomkeuze die daarmee samenhangt. Stap 2. In mei 2017 maak je op basis van interesse en capaciteit een definitieve keuze voor het profiel en de vakken die je daarbij volgt. We kunnen niet vaak genoeg benadrukken dat Qompas een zeer effectief en prettig instrument is om tot een goede keuze te komen. Keuzesturing Op het Alberdingk Thijm College willen wij leerlingen optimale keuzeruimte bieden. Het is daarom mogelijk een rijk vakkenpakket te kiezen, en het aanbod van vakken in de vrije ruimte is groot. Daarnaast maakt de stromenstructuur het mogelijk om tot aan het einde van vwo 4 eventueel over te stappen van een natuurprofiel naar een maatschappijprofiel. Aan de grote keuzeruimte zijn echter ook nadelen verbonden; het kan namelijk leiden tot lesroosters met een aanzienlijk aantal tussenuren. Om te voorkomen dat de weinige uitzonderlijke keuzes in de vrije ruimte een grote negatieve uitwerking hebben op het rooster van een meerderheid, is een aantal vakkeuzes in de vrije ruimte niet (standaard) mogelijk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de kunstvakken wanneer je een natuurprofiel volgt. Meer informatie daarover vind je op de profielkeuzeformulieren. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 12

Korte toelichting op nieuwe vakken in de Tweede se Een aantal vakken is voor leerlingen die nieuw zijn in de Tweede se onbekend. Om je alvast een eerste indruk van de vakinhoud te geven, geven we hieronder een beknopte omschrijving. Natuurlijk is deze beschrijving slechts ter oriëntatie. De meer gedetailleerde informatie krijg je van je vakdocent, op de informatieavond en tijdens de profielcarrousel. ECONOMIE Ieder mens heeft oneindige behoeften: je wilt eten, drinken, hippe kleren dragen, muziek luisteren, leuke dingen doen, de laatste gadgets hebben enzovoort, enzovoort. Helaas heb je waarschijnlijk niet voldoende geld (middelen) om aan al deze behoeften te voldoen. Je moet dus keuzes maken. Maar ook bedrijven, overheden, internationale instanties en hele landen hebben met dit keuzeprobleem te maken. Dit keuzeprobleem en de oorzaken en gevolgen ervan bestuderen we bij het vak economie. Veel hiervan zie je terug in de krantenkoppen en op het nieuws: kredietcrisis, dalende aandelenkoersen, recessie, de overheid grijpt in, de internationale handel neemt af, meer werkloosheid, de rente gaat omlaag, de eurokoers stijgt, de inflatie daalt, de koopkracht stijgt. Al deze onderwerpen worden behandeld als je economie kiest. Deze ontwikkelingen worden weergegeven in statistieken, je moet dus bij economie ook rekenen en met tabellen en grafieken werken. INFORMATICA Informatica is mensenwerk. Niet de machines en de computerprogramma's zijn het belangrijkste, maar de mensen. Mensen maken steeds meer gebruik van computers voor het verkrijgen en bewerken van informatie. Daardoor ontstaat de indruk dat de computer het belangrijkste onderdeel bij het vak informatica zou zijn. Dat is niet juist. Je maakt bij informatica ondermeer kennis met de vragen die mensen kunnen stellen bij het gebruik van informatie. Belangrijk is daarbij wel de manier waarop machines met deze informatie omgaan en hoe ze informatie kunnen verwerken. Bij het vak informatica gaat het dus in de eerste plaats om de manier waarop mensen met informatie omgaan. Pas op de tweede plaats gaat het om het gebruik van machines voor het verwerken van informatie. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 13

Een aantal onderwerpen die aan de orde komen zijn: Bits en bytes, HTML, netwerken, Java, SQL, PHP en Robotica (LegoMindstorm) KUNST Het vak kunst bestaat uit een praktijkdeel en een theoriedeel. Voor het praktijkdeel maak je een keuze uit muziek, AV of beeldend. De theorie is kunsttheorie (cultuurgeschiedenis), waarin de algemene theorie wordt behandeld van de beeldende kunsten, muziek, dans en drama. In de lessen komen 3 leerstofdelen aan bod: voor het havo de moderne kunst, de massacultuur en een deel uit de middeleeuwen,17e eeuw, hofcultuur of romantiek; voor het VWO worden de moderne kunst, de massacultuur en twee delen uit de middeleeuwen, hofcultuur, 17e eeuw of romantiek behandeld. Het theoriedeel wordt afgesloten met een landelijk eindexamen. Voor de het praktijkdeel van het vak kunst maak je een keuze voor muziek, beeldende vorming of AV (audio visueel). In de lessen behandel je de theorie van het door jou gekozen vak en maak je kennis met de vakpraktijk. Audio visueel is een vak waarbij je film gaat maken. Het is leuk, moeilijk en tijdrovend. Je leert theorie en praktijk van zaken als cameravoering en montage, beeldenperceptie, script schrijven en weergave m.b.v. beelden. MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Maatschappijwetenschappen lijkt veel op het vak maatschappijleer. Drie van de onderwerpen die in leerjaar 4 behandeld worden, zullen straks examenonderwerpen zijn: politieke besluitvorming, criminaliteit en rechtsstaat en massamedia. Bij het vak bespreken we daarnaast maatschappelijke en actuele thema s aan de hand van de begrippen Vorming, Verhouding, Binding en Verandering. Daarnaast ga je door te onderzoeken dieper op een maatschappelijk thema in. Waarom kiezen voor maatschappijwetenschappen? Natuurlijk omdat het een leuk en interessant vak is waarbij je veel leert over de maatschappij waarin je leeft, maar ook omdat je leert over de grenzen van die maatschappij heen te kijken. Bij maatschappijwetenschappen wordt de actualiteit op de voet gevolgd. Maatschappijwetenschappen is het enige vak op school dat voorbereidt op een sociaalwetenschappelijke, journalistieke, bestuurlijke, juridische, politieke, sociaal- of cultureelmaatschappelijke opleiding. Deze vervolgopleidingen vragen namelijk allemaal een zeker inzicht in maatschappelijke processen en theorieën en de wereld waarin je leeft. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 14

NLT Het vak Natuur, Leven en Technologie (NLT) is een geïntegreerd bètavak dat modulair is opgebouwd. Dat wil zeggen dat het vak gaat over onderwerpen op de grensvlakken van de disciplines biologie, natuurkunde, fysische geografie, scheikunde en wiskunde. Leerlingen in vwo 4 die de natuurstroom volgen, krijgen allemaal dit vak. In vwo 5 kan NLT worden gekozen als profielkeuzevak binnen de natuurprofielen. NLT wordt afgesloten met een schoolexamen. Het wordt gegeven door docenten natuurkunde, wiskunde, scheikunde, biologie en aardrijkskunde. WISKUNDE - HAVO Wiskunde is een verplicht vak bij de profielen EM, NG en NT. Als je CM kiest, hoef je op de havo niet verplicht wiskunde te doen. Je kunt het wel kiezen in het vrije deel. Dit jaar moet je gaan kiezen welke wiskunde je wilt gaan volgen in de bovenbouw. Hieronder kun je lezen wat wiskunde A en B inhouden. wiskunde A: Bij wiskunde A gaat het om onderwerpen, die je later misschien weer nodig hebt bij een vervolgopleiding. Bij studies zoals in de sector economie en natuur/milieu is wiskunde onmisbaar. In wiskunde A zit daarom een flink stuk statistiek en kansrekening. Ook moet je met functies en grafieken kunnen werken. Je moet bijvoorbeeld op een wiskundige manier het verband tussen vraag en aanbod weer kunnen geven. Ook bij sommige gezondheidsopleidingen komt enige wiskunde-kennis goed van pas. In wiskunde A zit geen meetkunde. wiskunde B: Bij wiskunde B komen onderwerpen aan bod, die je later hard nodig zult hebben als je de exacte kant op gaat, bijvoorbeeld in de sector Techniek of Natuur en milieu. Er wordt veel aandacht besteed aan functies, veranderingen, ruimtemeetkunde en algebra. Je leert hoe van allerlei figuren en voorwerpen de oppervlakte en inhoud berekend moet worden. Hoe exacter en technischer je vervolgopleiding, des te meer je wiskunde B nodig zult hebben. In wiskunde B zit geen statistiek en kansrekening. De meeste leerlingen vinden wiskunde B moeilijker dan wiskunde A. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 15

WISKUNDE - VWO Dit jaar moet je gaan kiezen welke wiskunde je wilt gaan volgen in de bovenbouw. Hieronder kun je lezen wat wiskunde A, B, C en D inhouden. Wiskunde is een verplicht vak in de profielen. wiskunde A: Bij wiskunde A gaat het om onderwerpen, die je later weer nodig hebt bij een vervolgopleiding. Bij studies zoals psychologie en pedagogiek krijg je veel te maken met statistiek. In wiskunde A zit daarom een flink stuk statistiek en kansrekening. Ook moet je met functies en grafieken kunnen werken. Bij economische studies is wiskunde ook belangrijk. Bij die studie krijg je ook differentiëren. Je moet kunnen bepalen hoe steil een lijn of raaklijn loopt. In wiskunde A zit geen meetkunde. wiskunde C: Wiskunde C is alleen bestemd voor de leerlingen met profiel CM. Die gaan in het algemeen geen sterk wiskundig getinte studies doen. Het vak lijkt op wiskunde A, maar het onderwerp differentiëren ontbreekt. Er zit dus wel statistiek, kansrekening, functies en grafieken in. wiskunde B: Bij wiskunde B krijg je onderwerpen, die belangrijk zijn voor opleidingen in de exacte hoek, bijvoorbeeld op een technische universiteit. Maar ook voor universitaire studies zoals natuurkunde en scheikunde is wiskunde B verplicht. Daar zitten onderwerpen in zoals functies,differentiëren en integreren (dat heb je nodig als je oppervlaktes en inhouden wilt uitrekenen), meetkunde en goniometrie (denk aan sinus, cosinus en tangens. Ze komen van pas als je wilt rekenen aan golven en trillingen). In wiskunde B zit geen kansrekening en statistiek. Wiskunde B is abstracter dan wiskunde A. De meeste leerlingen vinden wiskunde B moeilijker dan wiskunde A. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 16

MANAGEMENT & ORGANISATIE M&O bestudeert het functioneren van commerciële (Bedrijven als Philips of de slager bij je om de hoek die winst willen maken) en niet-commerciële organisaties (zoals de hockeyclub of het WNF). Het vak Management & Organisatie bestaat uit 5 hoofdonderwerpen: Interne organisatie en personeelsbeleid: hierbij gaat het om vragen als: Hoe zit de organisatie in elkaar? Wie heeft de leiding? Wat doet een manager en wat is nou een goede manager? Hoe ga je als manager met je personeel om? Hoe kun je het beste communiceren? Hoe kun je je medewerkers motiveren? Financiering van activiteiten: bij dit onderwerp ga je kijken hoe je aan geld kunt komen voor je eigen aankopen of voor je bedrijf en wat daar allemaal bij komt kijken. Marketing: marketing gaat over de manier waarop je je product op de markt zet door de 4p s in te zetten: productbeleid (Wat ga je verkopen?), prijsbeleid (Welke prijs ga je daarvoor vragen?), promotiebeleid (Hoe ga je je product bekend maken en reclame maken?) en plaatsbeleid (Hoe zorg je er voor dat je product echt bij je klant komt?) Financieel beleid: hierbij ga je o.a. berekenen wat je bezittingen waard zijn; hoeveel winst of verlies je maakt, en waar dat vandaan komt; wat je verkoopprijs moet zijn zodat je kosten dekt en hoeveel producten je moet verkopen om er voor te zorgen dat je geen verlies maakt. Financiële verslaggeving: grote bedrijven moeten bekend maken hoe het met ze gaat en of ze winst of verlies maken. Dit doen ze door middel van het publiceren van een jaarrekening. Je leert hoe een jaarrekening in elkaar zit en hoe je er een (in vereenvoudigde vorm) opstelt. Ook voor niet-commerciële organisaties leer je hoe ze verslag doen van hun financiële situatie. Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 17

Profielkeuze Havo 4 2016-2017 Naam: Klas. Gemeenschappelijk deel (Ckv en Maat wordt afgesloten in havo 4) Ne En Maat Ckv Lo NT NG EM CM Profielvakken Profielvakken Profielvakken Profielvakken WiB Na Sk Wi A/B* Bi Sk WiA Gs Ec Gs Kunst Kies één uit : Bv Mu Av MVT** Kies één uit : Profielkeuzevak : Kies één uit : In Bi Na M&O Maw Maw Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 18

NT Keuze examenvak: In Ec Bi NG Keuze examenvak: In Ec Na EM Keuze examenvak : Kunst In M&O Maw Bv Mu Av CM Keuze examenvak: Maw Wi A In * keuze ** combinatie aans/its is niet mogelijk sept 2016 Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 19

Stroomkeuze voor vwo 4 (atheneum/gymnasium) 2016-2017 Naam: Klas. Natuurstroom ECU-stroom NL&T Maat Jong ondernemen Maat En Ne Ckv/Kcv * Gs Lo Wi-B/A** Na Sk Bi (eventueel) (M)VT Kies één uit: La Gr Extra vak Kies één uit: Gr La En Ne Ckv/Kcv* (M)VT La Gr Gs Ec Wi-A Lo Kunst Kies één uit Av Bv Mu (M)VT of Bi of M&O Gr La Ec**** Kunst***** Av Bv Mu Bi*** M&O Extra vak (eventueel) Kies één uit Bi*** M&O sept 2016 * De keuze KCV is gekoppeld aan het vak La en/of Gr ** Bij keuze Wi-A kan geen NT meer gekozen worden in VWO5 *** Biologie kan in VWO5 niet gekozen worden in de profielen C&M en E&M **** Overstap naar EM in VWO 5 alleen mogelijk met Ec ***** Overstap naar CM in VWO 5 alleen mogelijk met Kunst Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 20

Profielkeuze vwo 5 (atheneum/gymnasium) 2016-2017 Naam: Klas. Gemeenschappelijk deel (Maat afgesloten in vwo 4) Ne En (M)VT** Ckv Lo Kies één uit : Gr La NT NG EM CM Profielvakken Profielvakken Profielvakken Profielvakken WiB Na Sk WiA/B* Bi Sk WiA(B) Gs Ec WiA/C* Gs Kunst Profielkeuzevak : Kies één uit : In Bi NL&T Wi-D Na NL&T M&O AK Maw FA Gr La Kies één uit : Bv Mu Av Maw Ec Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 21

NT NG EM CM Keuze examenvak: Keuze examenvak: Keuze examenvak : Keuze examenvak: Gr La In Bi Gs Ec NL&T Wi-D Gr La In Gs Ec Na NL&T Wi-D*** Kunst Gr La In M&O Maw Bv Mu Av Gr La Maw In * keuze ** maximaal twee (moderne) vreemde talen naast Engels combinatie aans/its is niet mogelijk *** alleen mogelijk voor leerlingen die wiskunde-b volgen sept 2016 Kieswijzer Alberdingk Thijm College 2016-2017 22