Nazorg na een hypospadieoperatie Uw zoon heeft een hypospadieoperatie ondergaan in VU medisch centrum (VUmc). Bij een hypospadie is de plasbuis niet volledig gesloten. Een hypospadie heeft de volgende kenmerken: De opening van de plasbuis (urethra) ligt niet op de top van de eikel, maar aan de onderkant van de penis, meer naar het lichaam toe. De voorhuid aan de onderzijde ontbreekt, zodat de bovenkant van de voorhuid als een kapje op de eikel zit. De penis kan min of meer krom staan; dit wordt meestal pas duidelijk bij een erectie. In 70% van de gevallen bevindt de opening zich nog op de eikel. Bij de overige 30% zit de opening op de schacht of aan de basis van de penis. Behandeling De kinderuroloog probeert de afwijking in één operatie te herstellen. Een gunstige leeftijd voor de ingreep is rond de eerste verjaardag. Bij de lichte vormen van hypospadie wordt het weefsel van de eikel rondom de uitgang van de plasbuis gevouwen. Als een groter deel van de plasbuis niet is aangelegd, wordt een stukje van de binnenkant van de voorhuid gebruikt om een buis te maken. Na de operatie komt uw kind terug op de afdeling met een schuimverband (foamverband), een slangetje dat urine afvoert (een blaaskatheter of splintje) en een infuus. Indien u daarvoor toestemming gaf, heeft uw kind op de operatiekamer een caudaal blok gekregen; dit is een eenmalige
ruggenprik die een aantal uren werkt als pijnstiller. Het kan zijn dat uw kind hierdoor enkele uren zijn beentjes niet of moeilijk kan bewegen. Na de operatie Meestal mag uw zoon op de dag van of de dag na de operatie naar huis. De kinderuroloog zal dit met u bespreken. Uw kind gaat dan met een schuimverband en blaaskatheter (splintje) naar huis. Verzorging van uw zoon met katheter, met of zonder verband Zolang uw zoon een verband en/of blaaskatheter draagt, mag hij niet fietsen. U mag hem wel in een buggy of wandelwagen vervoeren. Uw zoon krijgt twee luiers om, zoals u tijdens de opname heeft geleerd. Eén luier kan de ontlasting opvangen en in de andere kan de blaaskatheter liggen, zodat de urine kan afvloeien. Het is verstandig de natte luier vaker dan normaal te verwisselen. Dit verkleint de kans op irritatie en infectie. Wanneer uw kind ontlasting heeft, moet u de luier direct verschonen. De ontlasting kunt u met oliedoekjes voorzichtig verwijderen. Als er ontlasting onder het verband blijft zitten of als het verband zelf erg vies is, kunt u het verband bijknippen en bijplakken, zoals de verpleegkundige u dit geleerd heeft. Lukt dit niet, dan moet u contact opnemen met de kinderafdeling. 2
Instructie voor het inknippen van de luier na een hypospadieoperatie. Nodig: schaar, twee luiers, een pleister. Op deze manier doet u uw zoon twee luiers om. In de eerste luier is een gat geknipt (zie verder) waar de verbonden penis doorheen kan. In deze luier wordt de ontlasting opgevangen. De tweede luier (zonder gat) vangt de urine op die uit het slangetje (de blaaskatheter) loopt. Knip kleine stukjes pleister af (per luier ongeveer zestien stukjes). Neem een luier, vouw de voorkant dubbel en knip er een driehoek uit. 3
Knip een rondje vanuit het gat dat ontstaan is. Zorg dat de bovenkant van de cirkel langs de elastische bovenrand van de luier loopt. Vouw de pleisters rondom langs de rand van de cirkel die u hebt geknipt. Eindresultaat. 4
Na de operatie is het belangrijk het volgende in acht te houden: Het is belangrijk uw zoon goed te laten drinken, zodat hij goed kan plassen. De urine moet druppelsgewijs uit de blaaskatheter komen. Het is belangrijk dat u dit af en toe controleert. Uw zoon mag gewoon op zijn buik slapen als hij dit gewend is. Zolang uw zoon nog een verband draagt, mag hij niet onder de douche of in bad. Als het verband is verwijderd, maar de blaaskatheter nog niet, mag baden of douchen meestal wel, maar niet langer dan een paar minuten. Dit wordt bij het verwijderen van het verband met u besproken. Medicijnen Dridase Het kan zijn dat uw zoon last krijgt van blaaskrampen door de blaaskatheter. Daarom wordt dridase voorgeschreven. U moet dit middel driemaal per dag geven. De arts zal de dosering met u afspreken. U stopt met het geven van dridase op de dag dat de blaaskatheter wordt verwijderd. Ondanks de medicijnen kan uw zoon af en toe blaaskrampen hebben, vooral s nachts; de blaas is geprikkeld en trekt vaak samen. Dit wordt door uw kind ervaren als een onaangenaam gevoel. Uw zoon zal dan wat in elkaar duiken en verkrampt een beetje; vaak volgt een huilbui. Na enkele minuten is dit voorbij. Dit is normaal en hoort bij de vervelende bijeffecten van de blaaskatheter. Het is niet schadelijk voor de genezing. Als de blaaskatheter is verwijderd, zijn de blaaskrampen over. Cotrimoxazol Na de operatie krijgt uw kind antibiotica: cotrimoxazol. Dit om een infectie te voorkomen en goede wondgenezing te bevorderen. U moet uw kind dit middel twee keer per dag geven. De laatste dosis cotrimoxazol geeft u s avonds, één dag nadat het blaaskatheter verwijderd is. De arts zal de dosering met u afspreken. Paracetamol Het kan zijn dat uw zoon de eerste dagen nog pijn heeft. U kunt hem paracetamol geven voor het slapengaan of als hij pijn heeft. De arts zal de dosering met u afspreken. 5
Complicaties Het is raadzaam contact op te nemen met het ziekenhuis als: de urine niet goed uit de blaaskatheter druppelt of als de luier droog blijft; uw kind koorts krijgt, meer dan 38,5 C; er veel ontlasting onder het verband komt; de pijn niet vermindert of verdwijnt na gebruik van paracetamol; het verband erg nalekt/de wond erg nabloedt. Overige aandachtspunten: Uw kind moet voorzichtig doen zodat hij het geopereerde gebied niet stoot en er niet op valt. Hij mag niet zwemmen of fietsen en niet in een loopfietsje of fietsstoeltje. Wel mag hij in een autostoeltje. Hij mag niet in een zandbak of speeltuin spelen zolang hij een verband draagt. Zwemmen is niet toegestaan in de eerste drie weken na de operatie. Uw kind mag wel naar een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal. Verwijderen van het verband op de polikliniek Het verband wordt, afhankelijk van de operatie, ongeveer zes dagen na de ingreep verwijderd. Meestal mag dan ook de blaaskatheter eruit. Dit alles gebeurt op de polikliniek kinderurologie. Ook wordt er een nieuwe afspraak gemaakt voor controle op de polikliniek na drie tot zes weken. Als de blaaskatheter is verwijderd, mag uw zoon weer naar huis. U moet nu in de gaten houden of hij binnen vier uur gaat plassen en of hij geen buikpijn heeft; vooral zindelijke kinderen durven dan niet te plassen. Het helpt om uw kind in bad te zetten, het gaat dan vaak vanzelf plassen. Als dit niet lukt, moet u terugkomen naar het ziekenhuis. Verzorging van uw zoon nadat verband en katheter verwijderd zijn Voor een goede genezing is het belangrijk dat u op onderstaande zaken let gedurende de periode tot het controlebezoek aan de polikliniek. Dit bezoek vindt doorgaans drie tot zes weken na de verwijdering van het verband en de katheter plaats. De eerste week mag u uw kind twee keer per dag ongeveer tien minuten in bad laten zitten. Na die week mag u uw kind verzorgen en in bad doen zoals u gewend was. Het geopereerde gebied kunt u droog deppen of aan de lucht laten drogen. 6
De basis van de penis (in de plooi) kunt u eventueel schoonmaken met oliedoekjes, maar niet de wond zelf. Als uw zoon nog niet zindelijk is, kunt u hem na de ontlasting zo nodig een keer extra wassen onder de douche. Na enkele maanden zal uw zoon nog een keer op de polikliniek worden gezien door de kinderuroloog. Overige complicaties Ook in de volgende gevallen is het raadzaam contact op te nemen met het ziekenhuis: als de wond er rood uitziet; als er veel bloed uit de wond komt; als het wondgebied erg gaat zwellen; als de wond gaat ontsteken; de wond wordt dan rood, warm en pijnlijk; als het wondgebied gaat wijken, de wond gaat gapen; als uw kind de dag na het verwijderen van de katheter pijn houdt bij het plassen. Wat te doen bij vragen en klachten? Bij een van de genoemde klachten kunt u in overleg met de kinderuroloog of kinderverpleegkundige bekijken hoe u uw zoon het best kunt verzorgen. Als het nodig is, kan de geplande afspraak voor de controle op de polikliniek vervroegd worden of kunt u langskomen op de afdeling. Contact Bij vragen en/of onduidelijkheden kunt u contact opnemen met: Polikliniek urologie: (020) 444 0229 (tussen 8.00 9.00 uur en 13.00 14.00 uur) Kinderafdeling 9B: (020) 444 2290 (buiten bovengenoemde uren). Kinderafdeling 9C: (020) 444 2190 (buiten bovengenoemde uren). 7
303053 VU medisch centrum oktober 2013 www.vumc.nl 8