Werken aan het Morslint. Inleiding: In 2012 is er een initiatief ontstaan om in de Mors een aantrekkelijke groene wandelroute te realiseren. Dit initiatief is bekend onder de naam het Morslint. Het Morslint is een plan van een grote groep bewoners en gebruikers van de Leidse wijk de Hoge Mors waarbij een wandelroute door de buurt ontworpen en aangelegd wordt. Een route die dient om de wijk voor voetgangers prettiger beloopbaar te maken en om de samenhang in de wijk te vergroten. Het Morslint is echter ook een middel om gericht aan ontwikkeling van de leefomgeving te werken. Het lint bakent een plangebied af en vormt een houvast om een grote groep wijkbewoners te betrekken. Het samenbrengen van de diverse belangen en wensen vormt de sleutel tot een breed gedragen plan en biedt bijzondere mogelijkheden voor de realisatie er van. De belangrijkste pijlers van het morslint project zijn: Fysiek 1. Het verbeteren van de toegankelijkheid en samenhang van de wijk door verbeteren en verbinden van bestaande looproutes; 2. Verbeteren openbare ruimte door het benutten en ontwikkelen van aanwezige kwaliteiten; Sociaal 3. Samenbrengen van initiatieven, wensen en capaciteiten van organisaties, bewoners en gebruikers van de wijk. 4. Vergroten betrokkenheid bewoners en gebruikers van de wijk bij hun dagelijkse leef- en werkomgeving. Economisch 5. Vergroten effectiviteit van investeringen (inclusief bestaande voorzieningen) in de wijk door samenhang van ingrepen en betrokkenheid van belanghebbenden; 6. Vergroten van de toekomstwaarde van de wijk; Toekomst 7. Het Morslint wenst een krachtig kader te worden voor toekomstige ontwikkelingen in de wijk; 8. Het Morslint wenst een voorbeeld te worden van een nieuwe manier van planontwikkeling en - uitvoering waarin gedeelde belangen en aanwezige kwaliteiten de uitgangspunten zijn. Specifiek wordt er gezocht naar een kwaliteitsinjectie van de openbare ruimte door; Herkenbare verbindingen te leggen tussen bestaande openbare plekken; De bestaande openbare ruimte rondom dit nieuwe netwerk op te knappen en te verbeteren; De openbare ruimte, waar wenselijk, aan te vullen met nieuw programma. Aanleiding Het gehele initiatief is opgedeeld in een 'basislint' en verschillende 'deelprojecten'. Een van deze deelprojecten is het herstellen van het zogenaamde Morspark. Het Morspark is bij de opzet van de wijk als centrale open groene ruimte aangelegd. Deze van opzet open groene ruimte is in de loop van de tijd `dichtgegroeid`. Het groen is doorgeschoten doordat het bij aanplant bedachte wijker blijver systeem niet gerealiseerd is. Het wijker- blijver systheem wil zeggen dat bij aanleg zowel snel groeiende bomen worden aangeplant (Wilg, Populier) als langzamere bijvoorbeeld Beuk en Eik. De snellere groeiers worden aangeplant om een wijk relatief snel een groen beeld te geven. Echter de boomsoorten die in de toekomst nog lang mee kunnen komen nu in de verdrukking. Hierdoor is er nu veel opgaand groen waarbij de minder duurzame soorten beeldbepalend zijn en de duurzame soorten niet tot volledige wasdom zijn gekomen. Daarnaast is er de wens uit de buurt om meer openheid en doorzicht in het groen te krijgen waardoor het wijkpark beter herkend en gebruikt kan worden als park. Door deze doorzichten ontstaat een
vriendelijker beeld en vooral ook een veiliger gevoel. Dit laatste is voor omwonenden heel belangrijk. De op foto boven zichtbare doorzichten links een gesloten struiklaag (Topaaslaan Leiden) rechts een opener beeld van een vergelijkbare situatie elders. Huidige situatie en beheer: De randen langs het morspark zijn vormgegeven door middel van bosplantsoen. Bosplantsoen is een gemengde beplanting van bomen en struiken die van nature in Nederland voorkomen. Het is een vrij grove beplanting met mogelijkheden voor een natuurlijke ontwikkeling. In het bosplantsoen vinden veel dieren beschutting en voedsel. Zo leven vlinders van de kruidenplanten en eten de vogels de bessen, insecten en zaden. Kleine zoogdieren kunnen er schuilen onder de struiken en het afgevallen blad. Het onderhoud aan bosplantsoen bestaat uit periodiek terugzetten van de beplanting. Onder terug zetten verstaan we het bij de grond afzagen van een boom of struik. Dit wordt vooral toegepast in de grovere beplanting zoals bosplantsoen om ruimte te maken voor de bomen en struiken die blijven staan. Wanneer we alle bomen en struiken laten groeien, gaan in de toekomst problemen ontstaan. De beplanting krijgt onvoldoende licht en ruimte. Door de onderlinge concurrentie die ontstaat, groeien de struiken en bomen omhoog door het licht.( Als de bomen meer ruimte hebben groeien ze breder uit) Ze worden in de huidige situatie iel en dun waardoor zelfs de onderste takken en struiken afsterven. Bovendien zullen we dan in het bosplantsoen alleen nog de snelle groeiers hebben zoals populier en wilg. Duurzame soorten voor de toekomst zoals Beuk en Eik zullen dan langzaam maar zeker verdwijnen. Huidig areaal en sortiment
Groot onderhoud en omvorming: Voor de winterperiode 2015-2016 staat weer een groot onderhoudsronde op het programma voor het morspark. Er zal zowel gedund als beplanting afgezet moeten worden. Waar mogelijk zal het uit te voeren onderhoud aangesloten worden op de wensen uit het Morslint initiatief. Concreet worden de volgende vergunning plichtige maatregelen voorgesteld. Na uitvoering van de maatregelen wordt een beheerplan geschreven voor het park. Boomnummer: 1 (GBI 2034376) Reden maatregel: Vervangende boom: Betula pubescens (Zachte Berk) De Berk staat direct naast 3 Eiken die we in de toekomst als groep graag willen laten uitgroeien tot volle wasdom. De Berk trekt nu al naar het licht toe en beschadigt ook de kroon van 1 van de Eiken. Daarnaast is er de wens om hier een meer open structuur te maken t.b.v. de sociale veiligheid. De boom heeft omdat die jaren in de verdrukking heeft gestaan en een slechte kroonopbouw. Bovendien wortelt de boom hier oppervlakkig. Vanwege de omvang van de boom en de slechte kwaliteit is het niet wenselijk de boom te verplanten. Omdat de te pen berk te compenseren in de directe omgeving stellen we voor om binnen het plangebied een boom van de 2 e grootte terug te planten. Zie bijlage voor herplantlijst. Boomnummers: 2 (GBI 2034431) 4 (GBI 2034994) 5 (GBI 2055360) 9 (GBI 2054426) Populus canescens (Populier) 4 totaal met bovengenoemde boomnummers Reden maatregel: Vervangende boom: Betreft bomen die in het wijker blijver systeem als wijker is aangeplant. Dit systeem werd gebruikt om de omgeving (bij realisatie van de Mors) snel groen te krijgen. Iedere 15 à 20 jaar zouden er bomen weggehaald worden om andere bomen (toekomstbomen) de ruimte te geven. In de praktijk zien we dat van deze maatregelen vaak weinig terecht komt vanwege bezwaren of andere inzichten waardoor op dit punt achterstallig onderhoud ontstaat. Wanneer wijkers niet get worden, kunnen takken of delen van de bomen afsterven en is er meer onderhoud van de bomen nodig. Het pen van deze houtopstand zal ruimte geven aan duurzame soorten in de struiklaag om door te groeien tot volwassen bomen. Vanwege de omvang zijn deze bomen niet te verplanten. Omdat het pen van deze houtopstand ten goede komt aan de duurzame instandhouding van de groenstructuur zal voor deze houtopstand geen herplant opgenomen worden. Wel zal er elders in het park groen gecompenseerd worden.
Boomnummers: 3 (GBI 2034064) 7 (GBI 2034995) 8 (GBI 2035072) Reden maatregel: Vervangende boom: Salix alba (Schiet wilg) 3 totaal met bovengenoemde boomnummers Betreft bomen die in het wijker blijver systeem als wijker is aangeplant. Dit systeem werd gebruikt om de omgeving (bij realisatie van de Mors) snel groen te krijgen. Iedere 15 à 20 jaar zouden er bomen weggehaald worden om andere bomen (toekomstbomen) de ruimte te geven. In de praktijk zien we dat van deze maatregelen vaak weinig terecht komt vanwege bezwaren of andere inzichten waardoor op dit punt achterstallig onderhoud ontstaat. Wanneer wijkers niet get worden, kunnen takken of delen van de bomen afsterven en is er meer onderhoud van de bomen nodig. Het pen van deze houtopstand zal ruimte geven aan duurzame soorten in de struiklaag om door te groeien tot volwassen bomen. Omdat het pen van deze houtopstand ten goede komt aan de duurzame instandhouding van de groenstructuur zal voor deze houtopstand geen herplant opgenomen worden. Wel zal er elders in het park nieuwe aanplant conform ontwerp morslint gecompenseerd worden. De bomen zijn vanwege de omvang niet te verplanten. Bovendien verkeren de bomen in een matige conditie. Boomnummer: 6 (GBI 2055359) Acer pseudoplatanus ( Esdoorn) Reden maatregel: De conditie van deze esdoorn is zeer slecht. De boom is vrijwel geheel afgestorven. Met het verwijderen van deze individuele houtopstand komt krijgt een vrijstaande esdoorn op het veld meer ruimte om te groeien. Deze esdoorn was in het wijker - blijver systeem een blijver. Herplant: Binnen het plangebied zal een boom van 2 e grootte herplant worden. Zie bijlage voor herplantlijst. De boom verkeert in een slechte conditie en is daarom niet te verplanten. Boomnummers: 10 (GBI 2054406) 11 (GBI 2054451) Cupressocyparis leylandi (Leylandi) 2 totaal met boven genoemde boomnummers. Reden maatregel: Op deze locatie stond voorheen een groep van 3 leylandi s. Recentelijk is een boom get n.a.v. stormschade. De 2 overgebleven leylandi s hebben een eenzijdig gegroeide kroon en zijn van binnen kaal. Het is niet de verwachting dat deze leylandii s nog tot duurzaam in stand te houden bomen met volledige uitgegroeide kronen zullen uitgroeien. Vanwege de dichte eenzijdige kroon zorgen de leylandii s op deze locatie voor veel schaduw op het maaiveld waardoor er weinig onder wil groeien. Vervangende boom: Voorgesteld wordt om op de plek waar de leylandii s groep staat 3 nieuwe leylandii s te herplanten. De leylandi s wortelen breed en oppervlakkig, daarnaast zijn de kronen van binnen dood gegaan wegens lichtgebrek. Het spreekt voor zich dat de bomen niet te verplanten zijn.
Kruid- en struiklaag: Naast de specifieke maatregelen ten aanzien van en herplant van bomen worden op een aantal plekken in het park voorgesteld om de struiklaag terug te snoeien/afzetten en als hakhout te beheren. Dit met als doel om meer zicht op het park te krijgen. Dit verzoek komt van omwonenden, de politie en Libertas. Dit betekent dat de struiken dan om de twee jaar worden afgezet. en hier voor zover dat mogelijk is mee te maaien met het gazon met het oogpunt op sociale veiligheid. De niet als gazon te maaien stukken worden 6 x per jaar gemaaid. Zones die niet als om te vormen gemarkeerd staan worden in stand gehouden. Dit wil zeggen deze ruiger mogen blijven en 2 x per jaar worden gemaaid. Bij het bepalen van extensieve en intensieve zones is gekeken naar de aanwezige kruidenvegetatie en de wens voor meer openheid en doorzicht op het park. Zones waar fluitenkruid voor komt worden zoveel als mogelijk ontzien. Ter compensatie van verloren m2 ecologische waarden worden in het plangebied 200 m2 stinzeplanten geplant. Stinzebeplanting.
Herplantlijst: Definitieve herplantlocatie in overleg met initiatiefnemers Morslint binnen plangebied. Boomnummer Soort Herplant Herplant sortiment 1(GBI 2034376) Zachte Berk 1 stuk 2 e grootte boom (maat 18-20) Acer platanoides Drummondii Acer rubrum Red Sunset Magnolia kobus Malus tschonoskii Morus alba Parrotia persica Prunus Avium Plena Pyrus calleryana Aristocrat 2(GBI 2034431) Populier Herplant elders in het park 3(GBI 2034064) Schietwilg Herplant elders in het park 4(GBI 2034994) Populier Herplant elders in het park 5(GBI 2055360) Populier Herplant elders in het park 6(GBI 2055359) Esdoorn 1 stuk 2 e grootte boom (maat 18-20) Acer platanoides Drummondii Acer rubrum Red Sunset Magnolia kobus Malus tschonoskii Morus alba Parrotia persica Prunus Avium Plena Pyrus calleryana Aristocrat 7(GBI 2034995) Schietwilg Herplant elders in het park 8(GBI 2035072) Schietwilg Herplant elders in het park 9(GBI 2054426) Populier Herplant elders in het park 10(GBI 2054406) Leylandii 3 stuks leylandii (maat 200) 11(GBI 2054451) Leylandi