Complexnummer: 515467 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Complexnaam: De Nieuwe Molen Aantal complexonderdelen: Monumentnummers van complexonderdelen: 3 515468, 515469, 515470 Woonplaats: Gemeente: Provincie: Sinderen Oude IJsselstreek Gelderland Hoofdadres van hoofdobject: Keurhorsterweg 5 7065BS Sinderen Complexomschrijving: Inleiding Uitzonderlijk gaaf bewaard MAALDERIJCOMPLEX genaamd DE NIEUWE MOLEN' in de huidige vorm hoofdzakelijk daterend uit 1926 met enige vroegere en latere onderdelen. Het complex bestaat uit de volgende onderdelen: 1. MAALDERIJ met MACHINEKAMER en ROGGEBROODBAKKERIJ 2. LOODS 3. KIPPENHOK Het oudste deel van het complex wordt gevormd door de machinekamer van de in 1900 gebouwde maalderij met petroleummotor, vervolgens werd in 1910 de roggebroodbakkerij gebouwd naar ontwerp van de gemeentearchitect B.J. KREEFTENBERG in opdracht van D.A. COLENBRANDER. In 1926 werd eveneens in opdracht van Colenbrander de huidige maalderij opgetrokken naar ontwerp van H.G. KREEFTENBERG. Vervolgens werd in 1933 in opdracht H.B. KERSJES een houten loods gebouwd ten behoeve van onder meer de verkoop van meel en brandstof. Mogelijk werd toen ook het kippenhok geplaatst. De laatste grote wijziging vond plaats in 1937 toen de bakkerij en de machinekamer verbouwd werden en een bergplaats werd aangebouwd. Dit werk werd uitgevoerd door G.T. ROUGOOR en H.W. LIEFTINK te Sinderen. Aan de voorgevel zijn, vermoedelijk ook in de late dertiger jaren, een kantoortje en een luifel aangebouwd. Het interieur met inventaris van het gebouw is nagenoeg volledig bewaard gebleven. De maalstoelen werden oorspronkelijk aangedreven d.m.v. van een petroleummotor. In 1925 werd deze motor vervangen door een Dekkers ruwoliemotor. In 1931 werd twee electromotoren toegevoegd: één als hulpmotor voor de maalderij en één ten behoeve van de o.a. de kneedmachine van de bakkerij. In 1937 werd de maalderij tenslotte voorzien van een vernieuwde motorkamer met een tweedehandse 30 pk zware dieselmotor die in 1930 door de firma Thomassen te Rheden werd vervaardigd. Het complex vervangt een in 1926 afgebroken windmolen van het standerdtype die zich sinds 1671 op korte afstand van de huidige molen bevond. De eerste molen op deze plek, een houten bovenkruier/grondzeiler kwam in de jaren 1650-1652 tot stand. Het complex is gelegen in het noordelijk deel van het buitengebied van de buurtschap Sinderen op de hoek van de Keurhorsterweg en de Kasselderstraat. Pagina 1/ 9
Waardering Maalderijcomplex DE NIEUWE MOLEN' bestaande uit een MAALDERIJ met MACHINEKAMER en ROGGEBROODBAKKERIJ, een LOODS en een KIPPENHOK, gebouwd in meerdere fasen o.a. in 1900, 1910 en 1926 in opdracht van D.A. COLENBRANDER te Sinderen door B.J. KREEFTENBERG (1910) en H.G. KREEFTENBERG (1926) te Varsseveld en in 1933 en 1937 in opdracht H.B. KERSJES door G.T. ROUGOOR en H.W. LIEFTINK (1937) te Sinderen. - Het complex is van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een in een sobere functionele trant gebouwde maalderij die mede door de toepassing van platte daken representatief is voor de ontwikkelingen in de bouwkunst in de eerste decennia van de twintigste eeuw. De maalderij is van belang voor het oeuvre van de bouwkundigen B.J. en H.B. Kreeftenberg uit Varsseveld die in de molenbouw waren gespecialiseerd. - Het complex is van stedenbouwkundige waarde vanwege de bijzondere betekenis voor het aanzien van het noordelijk deel van het buitengebied van Sinderen. Tevens vormt het complex mede door de ligging op de hoek van de Keurhorsterweg en de Kasselderstraat ter plaatse een sterk beeldbepalend element. - Het complex is van cultuurhistorische waarde vanwege het bouwtype. Het complex vormt een zeldzaam en bijzonder gaaf bewaard voorbeeld van een graanmolen met bijgebouwen uit het Interbellum. Het sedert de verbouwing van 1937 vrijwel ongewijzigd gebleven complex geeft nog steeds een volledig beeld van het productieproces van graan tot meel en van meel tot (rogge)brood. De aanwezigheid van diverse bijgebouwen completeert het beeld van de economische activiteiten van de maalderij. De op een zeer oude bouwplaats gelegen molen weerspiegelt verder duidelijke de agrarische ontwikkelingen van de streek in de vroege twintigste eeuw. Pagina 2/ 9
Monumentnummer: 515468 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Status : rijksmonument Inschrijving register : 27-03-2000 Kadaster deel/nummer : 18522/7 Complexnummer: Complexnaam: 515467 De Nieuwe Molen Woonplaats: Gemeente: Provincie: Sinderen Oude IJsselstreek Gelderland Plaatselijke aanduiding: Keurhorsterweg 5 7065BS Sinderen Kadastrale gemeente: Sectie: Kad.object: App: Grondperceel: Varsseveld B 6679 Omschrijving: Omschrijving De MAALDERIJ annex BROODBAKKERIJ is gebouwd op een L-vormige plattegrond en is samengesteld uit een tweelaags bouwmassa waarin de maalderij en een éénlaags bouwmassa waarin de bakkerij, machinekamer en bergplaats zijn ondergebracht. Beide bouwmassa's zijn voorzien van een overstekend plat dak op gesneden klossen waarbij het dak van de maalderij in het midden doorbroken wordt door een gepotdekselde opbouw onder een plat dak ten behoeve van de hieronder gelegen Jakobsladder. Op het dak van de éénlaags bouwmassa bevinden zich twee gemetselde in hoogte verschillende schoorstenen. De opbouw bezit aan de zijde van de voorgevel een zesruits raam. De gevels zijn opgetrokken in baksteen gemetseld in kruisverband. De gevels worden verlevendigd door banden in de vorm van rollagen ter hoogte van de lekdorpels van de vensters in de voorgevel. De banden zetten zich voort op dezelfde hoogte in de zij- en achtergevels waardoor in het éénlaags deel de banden zich halverwege de vensters bevinden. De linker zijgevel van de maalderij is gecementeerd. De drie traveeën brede VOORGEVEL was oorspronkelijk, voor de aanbouw van een kantoortje voor de rechter travee, symmetrisch ingedeeld. De middentravee bezit op de begane grond een door een stalen latei met het opschrift '19 de "NIEUWE MOLEN" 26' afgesloten deuropening waarin een opgeklampte houten schuifdeur. De verdieping bezit een getoogde opening waarin een houten opgeklampt luik. De linker travee bezit zowel op de begane grond als de verdieping een getoogd elfruits gietijzeren raam. De rechter travee heeft op de begane grond een op een rechthoekige, aan de linker zijde afgeschuinde, plattegrond gebouwde aanbouw waarin zich links een deur met twee gekoppelde vierruits ramen bevinden. Aan de voorzijde bevinden zich eveneens twee gekoppelde ramen. De verdieping bezit een gietijzeren raam als boven beschreven. De LINKER ZIJGEVEL heeft in het éénlaags deel links twee kleine op verschillende hoogten geplaatste gietijzeren negenruits Pagina 3/ 9
ramen en in de rechter helft een getoogde opgeklampte houten deur met aan weerszijden een gietijzeren raam als in de voorgevel. In de gevel van de tweelaags bouwmassa bevindt zich zowel op de begane grond als op de verdieping een gietijzeren raam als in de voorgevel. De ACHTERGEVEL bezit zowel in het midden als links een gietijzeren raam als in de voorgevel. De indeling van de RECHTER ZIJGEVEL van de tweelaags bouwmassa is identiek aan die van de linker zijgevel. Het aansluitende geveldeel van het éénlaags bouwdeel heeft een recht gesloten deuropening waarin een opgeklampte deur en een drieruits bovenlicht. Links van de deur bevinden zich twee vensters met kruiskozijnen waarin vierruits onderramen en tweeruits als klapraam uitgevoerde bovenlichten. Rechts van de deur bevindt zich eveneens een dergelijk venster. Tot het gaaf bewaarde INTERIEUR met nagenoeg complete INVENTARIS behoren in de maalderij onder meer drie maalstoelen, een machine voor het pletten van haver, een graanreiniger van de firma Gebr. Robers uit Wutha/Thür (ca.1930), een Jakobsladder, een luiwerk en een machine voor builen (zeven) van meel van de firma Geo. T. Smith. gevestigd te Jackson, Michigan (geplaatst ca.1940, doch waarschijnlijk ouder). De machinekamer bezit onder meer een met gele en rode tegels belegde vloer en een in 1937 geplaatste nog steeds functionerende zware dieselmoter (bouwjaar 1930) van de firma Thomassen uit Rheden. In de achter de machinekamer gelegen zogenaamde bergplaats bevindt zich onder meer een compressor ten behoeve van het starten van de dieselmoter. De broodbakkerij bezit onder meer nog de oven, diverse kasten en verschillende broodspanen. Het aangebouwde kantoortje is voorzien van een tafel, kast en meerdelige binnenluiken. Waardering MAALDERIJ annex ROGGEBROODBAKKERIJ gebouwd in meerdere fasen o.a. in 1900, 1910 en 1926 in opdracht van D.A. COLENBRANDER door B.J. KREEFTENBERG (1910) en H.G. KREEFTENBERG (1926) in 1933 en 1937 in opdracht H.B. KERSJES door G.T. ROUGOOR en H.W. LIEFTINCK (1937). - De maalderij annex broodbakkerij is van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een in een sobere functionele trant gebouwde maalderij uit het interbellum die mede door de toepassing van platte daken representatief is voor de ontwikkeling in de bouwkunst in de eerste decennia van de twintigste eeuw. Opmerkelijk zijn de nagenoeg gaaf bewaarde interieurs van de maalderij, de machinekamer en de broodbakkerij. - De maalderij is van stedenbouwkundige waarde als essentieel en functioneel onderdeel van het maalderijcomplex. - De maalderij annex broodbakkerij bezit cultuurhistorische waarde als zeldzaam en bijzonder gaaf bewaard voorbeeld van een dergelijk bouwtype uit het interbellum. Pagina 4/ 9
Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Boerderijen, molens en bedrijven Industrie Maalderij Pagina 5/ 9
Monumentnummer: 515469 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Status : rijksmonument Inschrijving register : 27-03-2000 Kadaster deel/nummer : 18522/7 Complexnummer: Complexnaam: 515467 De Nieuwe Molen Woonplaats: Gemeente: Provincie: Sinderen Oude IJsselstreek Gelderland Plaatselijke aanduiding: BY Keurhorsterweg 5 7065BS Sinderen Kadastrale gemeente: Sectie: Kad.object: App: Grondperceel: Varsseveld B 6679 Omschrijving: Omschrijving De links van de maalderij gelegen LOODS is in 1933 gebouwd op een rechthoekige plattegrond en heeft één bouwlaag onder een lessenaarsdak met een dakbedekking van golfplaten. De zwart geteerde houten loods heeft aan de voorzijde links een dubbele deur en zowel in het midden als rechts een brede rolschuifdeur. Aan de achterzijde bevindt zich een klein aangebouwd deel onder een lessenaarsdak bedekt met golfplaten. Waardering LOODS gebouwd in 1933 in opdracht H.B. KERSJES. - De loods is van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een eenvoudige houten loods uit het interbellum gebouwd ten behoeve van opslag en verkoop. - De loods is van stedenbouwkundige waarde als functioneel onderdeel van het maalderijcomplex. Als zodanig heeft de loods een ensemblewaarde. - De loods is van cultuurhistorische waarde als onderdeel van het maalderijcomplex dat mede door de aanwezigheid van de oorspronkelijke bijbouwen een nagenoeg volledig beeld geeft van de diverse economische functies van een maalderij tijdens het interbellum in de Achterhoek. Pagina 6/ 9
Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Handelsgebouwen, opslagen transportgebouwen Opslag Loods Pagina 7/ 9
Monumentnummer: 515470 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Status : rijksmonument Inschrijving register : 27-03-2000 Kadaster deel/nummer : 18522/7 Complexnummer: Complexnaam: 515467 De Nieuwe Molen Woonplaats: Gemeente: Provincie: Sinderen Oude IJsselstreek Gelderland Plaatselijke aanduiding: BY Keurhorsterweg 5 7065BS Sinderen Kadastrale gemeente: Sectie: Kad.object: App: Grondperceel: Varsseveld B 6679 Omschrijving: Omschrijving Voormalig KIPPENHOK uit ca.1933, gelegen tussen de maalderij en de loods. Het houten zwart geteerde kippenhok is gebouwd op een rechthoekige plattegrond onder een met golfplaten belegd lessenaarsdak. Aan de voorzijde wordt de beplanking doorbroken door zes gekoppelde ramen waarvan de twee middelste voor wat de bovenste helft betreft voorzien zijn van louvres (oorspr.glas). In de rechterzijde bevindt zich een afgeschuinde, de daklijn volgende, deur. Waardering KIPPENHOK gebouwd ca.1933 in opdracht H.B. KERSJES. - Het kippenhok is van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een in een sobere functionele trant gebouwd bouwwerk van een dergelijk type uit het interbellum. - Het kippenhok is van stedenbouwkundige waarde als essentieel en functioneel onderdeel van het maalderijcomplex en bezit als zodanig een ensemblewaarde. - Het kippenhok is van cultuurhistorische waarde als onderdeel van het maalderijcomplex dat mede door de aanwezigheid van de oorspronkelijke bijbouwen een nagenoeg volledig beeld geeft van de diverse economische functies van een maalderij tijdens het interbellum in de Achterhoek. Pagina 8/ 9
Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij(M) Kippenren Pagina 9/ 9