Archeo(rapport!343! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Paalsesteenweg!te! Beringen!

Vergelijkbare documenten
Archeo(rapport!350!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Bouwensstraat! 8,! 10(16!te!Antwerpen!

Archeo(rapport!293! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Hoogbuul! 24! te! Olen!

Archeo(rapport!313!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Dorpsstraat! te! Zutendaal!

Archeo(rapport!362!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Rozenlaan! te! Zandhoven!

Archeo(rapport!325!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Ivo! Cornelisstraat! te!mechelen!

Archeo(rapport!348!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Schanslaan! te! Borsbeek!

Archeo(rapport!288!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Leuvensesteenweg! te!mechelen!

Archeo(rapport!356!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Mechelbaan! te! Putte!

Archeo(rapport!232!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Vennestraat! te! Meerhout!

Archeo(rapport!332!!! Het! archeologisch! onderzoek! in! het! Paridaensinstituut! te! Leuven!

Archeo(rapport!281!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Daalbroekstraat!te! Rekem!(Lanaken)!

Archeo(rapport!351! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Mechelsesteenweg! te!heist(op(den(berg!

Archeo(rapport!312!!! De! archeologische! opgraving! aan! de! Rechtestraat! 7! te! Dilsen(Stokkem!

Archeo(rapport!347! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Voskenslaan! te! Genk!

Archeo(rapport!316!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! Aan! De! Ratte! te! Oostakker!

Archeo(rapport!338!!! Het! bodemkundig! vooronderzoek! op! de! nationale! luchthaven!te!zaventem!

Archeo(rapport!353!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Kliniekstraat( Albertvest!te!Tienen!

Archeo(rapport!289!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Lage! Kaart! te! Brasschaat!

Archeo(rapport!!!354! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Populierenlaan! te! Sint(Pieters(Leeuw!!

Archeo(rapport!247!! Het!archeologisch!onderzoek!in!de!Onze(Lieve(Vrouwkerk!te! Lieferinge!

Archeo(rapport!300!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Dorpsstraat! te! Begijnendijk!

Archeo(rapport!327!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Zandstraat! te! Maasmechelen!

Archeo(rapport!334!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Goudbloemstraat! te!bree!

Archeo(rapport!318!!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Sacramentstraat!te! Tongeren!

Archeo(rapport!315!! Het!archeologisch!onderzoek!aan!de!Kasteelhoeve!te!Linden!

Archeo(rapport!328!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Burgemeester! Briersstraat!te!Lummen!

!! Archeo(rapport!255!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Coenenstraat! te! Steenokkerzeel!!

Archeo(rapport!304!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Rode!Broeckstraat! te!ronse!

Archeo-rapport 51 Het archeologisch vooronderzoek aan de Heerstraat te Lovenjoel

Archeo(rapport!364!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Berthoutstraat! te! Boechout!

Archeo(rapport!341!!! De!archeologische!opgraving!aan!de!Caesarlaan!!te!Tongeren!

Archeo-rapport 54 Het archeologische vooronderzoek bij de uitbreiding van Meubelen Jore te Millen

Archeo(rapport!256!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Holle! Weg! te! Kontich!

Archeo-rapport 19 Het archeologische vooronderzoek aan de Herstappelstraat te Lauw

Archeo(rapport!319!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Wintergroenstraat! te!genk!

Archeo(rapport!324!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Ekstelaer! te! Deurne!

Archeo-rapport 48 Het archeologische vooronderzoek aan de Spurkerweg te Bilzen

Archeo(rapport!306!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Populierenlaan! te! Sint(Pieters(Leeuw

Archeo(rapport!282!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Rapertingenstraat! te!hasselt!

Archeo(rapport!309!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Heihoekweg! te! Boortmeerbeek!

Archeo(rapport!250!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Veldenstraat! te! Retie!

Archeo(rapport!275!! Het! archeologisch! onderzoek! aan! de! Herseltsebaan! te! Averbode!

Archeo-rapport 44 De archeologische begeleiding aan het kruispunt N78 en Hoogbaan te Dilsen-Stokkem

Archeo-rapport 44 De archeologische begeleiding aan het kruispunt N78 en Hoogbaan te Dilsen-Stokkem

Archeo(rapport!310!! Het! archeologisch! onderzoek! aan! de! Heihoekweg! te! Boortmeerbeek!

Archeo-rapport 194 Het archeologisch vooronderzoek aan de Nachtegaalstraat te Koersel

Archeo(rapport!346!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Broekstraat! te! Tienen!!

Archeo(rapport!357!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Brusselsesteenweg! te!tervuren!

Archeo-rapport 171 Het archeologisch vooronderzoek aan de Hazelereik te Tongeren

Archeo-rapport 7 Archeologisch vooronderzoek aan de Zagerijstraat te Membruggen

Archeo(rapport!277!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Driekruisenstraat! te!tongeren!

Archeo-rapport 197 Het archeologisch vooronderzoek aan de Anemonenlaan te Tienen Annelies De Raymaeker, Michiel Steenhoudt & Maarten Smeets

Archeo-rapport 7 Archeologisch vooronderzoek aan de Zagerijstraat te Membruggen

Archeo(rapport!335!! De!archeologische!begeleiding!bij!de!rioleringswerken!in!de! abdij!van!park!te!heverlee!

Archeo(rapport!359! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Louis! Marcelisstraat!te!Wezembeek(Oppem!

Archeo(rapport!278!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! het! Solveld! te! Zoutleeuw!

Archeo(rapport!344!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Priesterse! Heidestraat!te!Lummen!

Archeo-rapport 60 De archeologische begeleiding aan de pastorie van Wezemaal

Archeo-rapport 75 Het archeologisch vooronderzoek aan Maalhofdijk te Heist-op-den-Berg

Archeo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein 8 te Kontich

Archeo-rapport 45 Het archeologisch vooronderzoek aan de Heibloemstraat te Meerhout

Archeo(rapport!291!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Norbert! Neeckxlaan!te!Lommel!

Archeo(rapport!323!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Laarstraat!te!Ranst!

Archeologienota:! Bouw! van! een! woonzorgcentrum! aan! het! Betsveld!te!Landen!!

Archeo(rapport!294! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! d Oyestraat! te! Zepperen!(Sint(Truiden)!

Archeo(rapport!261!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Guffenslaan! te! Hasselt!

Archeo(rapport!360!! Het! archeologisch! onderzoek! aan! de! Wijnpersstraat! 10! te! Leuven!

Archeo(rapport!336!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Kapelakker! te! Ravels!

Archeo-rapport 49 Het archeologisch vooronderzoek aan de Molenweg te Winksele

Archeo-rapport 2 Archeologisch vooronderzoek aan de Dorpsstraat te Hechtel

Archeo-rapport 40 Het archeologische vooronderzoek op Klein Einderveld te Eksel

Archeo-rapport 41 Het archeologisch vooronderzoek aan de Kastanjedreef te Tervuren

Archeo(rapport!218!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Kalkoven(! Prieelstraat!te!Asse!

Archeologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa

Archeo(rapport!290!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Klokkehofstraat!te! Kortessem!

Archeo(rapport!352! Het! archeologisch! onderzoek! aan! de! Perenstraat! te! Rijkevorsel!

Archeo(rapport!361! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Zegestraat! te! Wilderen!

Archeo(rapport!302!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! jeugdlokalen! te! Meldert!(Lummen)!

Archeo-rapport 50 Het archeologische vooronderzoek aan de Deerlijksesteenweg te Harelbeke

Archeologienota met beperkte samenstelling : Het archeologisch bureauonderzoek in de Frans van Dunlaan te Antwerpen Wouter Yperman

Archeologienota:!De!verkaveling!aan!de!Struikheidestraat!te! Muizen!(gemeente!Mechelen)!

Archeologienota:! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Leefschool!De!Grasmus!te!Leuven!

Archeo-rapport 38 Het archeologisch vooronderzoek aan Dompel te Herentals

Archeo-rapport 4 Archeologisch vooronderzoek aan de Oude Tramweg te Munsterbilzen

Archeo-rapport 1 Archeologisch vooronderzoek van het Berkenhof te Opvelp

Archeologienota:! de! bouw! van! een! stal! te! Groesaard! in! Poederlee!(gemeente!Lille)!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Genenbosstraat te Lummen

Archeologienota:! bouw! van! appartementen! aan! de! Kanunnik!Davidlaan!te!Lier! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Archeo-rapport 358 Het archeologisch vooronderzoek aan het Brouwerijplein te Leuven Vanessa Vander Ginst & Maarten Smeets

Archeo(rapport!285!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Gevaertlaan! te! Westerlo!

Archeo(rapport!213! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Baronstraat! te! Izegem!

Het archeologische vooronderzoek aan de Karthuizersstraat te Holsbeek. Inhoudstafel p. 1. Hoofdstuk 1: Inleiding en situering p. 2

Archeo(rapport!307!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! het! Handelsplein! te! Diest!

Archeologienota:! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Buitensingel!te!Lommel!!

Archeo(rapport!230!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Diepestraat!te!Mol!

Archeologienota:! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Boombosstraat!te!Kalken!(Laarne)!!

Archeo-rapport 198 Het archeologisch vooronderzoek aan de Leuvenselaan te Tienen Annelies De Raymaeker, Michiel Steenhoudt & Maarten Smeets

Archeo(rapport!330!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Sint(Pauluslaan!te! Malle!

Archeo-rapport 37 Het archeologische vooronderzoek aan de Dreefvelden te Sint-Katelijne-Waver

Archeo-rapport 10 Archeologisch vooronderzoek in het kader van de verkaveling Den Brand te Puurs

Transcriptie:

Archeo(rapport343 HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegte Beringen Kessel(Lo,2016 StudiebureauArcheologiebvba LiesbethMassagé&MaartenSmeets

Archeo(rapport343 HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegte Beringen LiesbethMassagé&MaartenSmeets Kessel(Lo,2016 StudiebureauArcheologiebvba

Colofon Archeo(rapport343 HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Opdrachtgever: StadBeringen Projectleiding: MaartenSmeets Leidinggevendarcheoloog: VanessaVanderGinst Auteurs: LiesbethMassagé MaartenSmeets Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemming van Studiebureau Archeologie bvba mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd, bewerkt en/of openbaar gemaakt, hetzij door middel van webpublicatie, druk, fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzeook. D/2016/12.825/1 StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 3010KesselTLo www.studiebureautarcheologie.be info@studiebureautarcheologie.be tel:0474/58.77.85 fax:016/77.05.41 2016,StudiebureauArcheologiebvba

Administratievefiche Site Beringen Paalsesteenweg Locatie Provincie Limburg, Gemeente Beringen, Paalsesteenweg7 Lambert72Tcoördinaten Hoekpunt1:X209944,32,Y193310,63 Hoekpunt2:X209923,70,Y193294,70 Hoekpunt3:X209915,59,Y193313,41 Hoekpunt4:X209970,66,Y193323,65 Oppervlakteprojectgebied 3600m² Kadastergegevens Afdeling1:SectieC:perceelsnummer:297h Opdrachtgever StadBeringen Mijnschoolstraat88 3580Beringen Vergunningsnummer 2015/131 Vergunningshouder VanessaVanderGinst Bijzonderevoorwaarden Bijzondere voorwaarden betreft de vergunning voor het uitvoeren van een archeologische prospectie met ingreep in de bodem in de gemeenteberingenmetadrespaalsesteenweg 7. Termijnveldwerk 21december2015 Aardvandebedreiging Sloop bestaand schoolgebouw. In de toekomst zal er een weg en een parking gerealiseerd worden. Archeologischeverwachting Hetprojectgebiedbevindtzichindehistorische kern van Beringen. Het perceel grenst in het zuiden aan de voormalige stadsversterking tussendehasseltsepoortendekoerselsepoort. Wetenschappelijkebegeleiding Geen

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Inhoudstafel Inhoudstafel p.1 Hoofdstuk1 Inleiding p.3 1.1Algemeen p.3 1.2Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied p.3 1.3Archeologischeenhistorischevoorkennis p.5 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen p.8 Hoofdstuk2 Werkmethode p.9 Hoofdstuk3 Analyse p.11 Hoofdstuk4 Synthese p.15 4.1Interpretatieendatering p.15 4.2Beantwoordingonderzoeksvragen p.15 Hoofdstuk5 Besluit p.17 Bijlagen(CDTrom) Bijlage1:Overzichtsplan Bijlage2:Fotoinventaris Bijlage3:Bodemprofielen 1

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 2

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Hoofdstuk1 Inleiding 1.1Algemeen Naaraanleidingvandesloopvanhetbestaandschoolgebouwvoordeaanlegvaneenparkingeneen wegtracé heeft Onroerend Erfgoed een archeologische prospectie met ingreep in de bodem opgelegd(vergunningsnummer2015/131)opeenterreinmeteenoppervlaktevan3600m²gelegen aandepaalsesteenweg7teberingen(limburg).hetveldwerkwerduitgevoerddoorstudiebureau Archeologiebvbaop21december2015. 1.2Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied HetterreinisgelegenineenstedelijkecontextinhetcentrumvanBeringen(fig.1.1)eniskadastraal gekendalsberingenafdeling1,sectiec,perceel297h(fig.1.2).hetperceelbestondophetmoment vanonderzoekuiteenschoolgebouwenspeelplaats.geotarcheologischgezienishetprojectgebied gesitueerdindekempen(fig.1.3). Fig.1.1:Uittrekselvandetopografischekaartmetsitueringvanhetprojectgebied( Databank OndergrondVlaanderen). 3

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Fig.1.2:Uittrekselvanhetkadasterplanmetsitueringvanhetprojectgebied( CADGIS). Fig.1.3:SitueringvanhetprojectgebiedbinnendeverschillendeVlaamsearcheoregio s 1. 1 https://onderzoeksbalans.onroerenderfgoed.be/onderzoeksbalans/archeologie 4

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 1.3Archeologischeenhistorischevoorkennis Tijdensgraafwerkzaamhedenbijdebouwvaneenwoningis,in1995,eenKeltischegoudschat(CAI 700753)gevonden.Dezebestonduiteenvolledigetorque,tweefragmentenvantorques,eenhalve armbanden22munten,allevanmassiefgoud.dedateringvandezeschatwordtindelateijzertijd geplaatst met een terminus+ post+ quem van het midden van de 2 de eeuw v. Chr. Er kon een nederzettingscontext aangetoond worden waarbij een protohistorisch en een Romeins loopvlak werdaangetoond. Beringen kent een vroegmiddeleeuwse oorsprong rond de 6 de T8 ste eeuw waarbij de stad voor het eerst vermeld wordt in 1120 als Beringe (Frankisch voor nederzetting van (de lieden van) Bero ). ArcheologischeinformatieoverBeringenisschaars 2. Hetwaseeneenallodialeheerlijkheid,dieingevolgegiftenvandeheiligeAdalardus,abtvanCorbie, kleinzoonvankarelmartelenneefenvertrouwelingvankareldegrote,omstreeksheteindevande 8 ste eeuw eigendom was van deze abdij. Vanaf 1030 had de graaf van Loon de voogdij over de heerlijkheid. Beringen was een van de Goede Steden van het graafschap Loon. Het werd in 1366 geannexeerd door het prinsbisdom Luik. In 1239 ontving Beringen de stadsrechten door een vrijheidskeure,verleenddoorgraafarnoldivvanloonenabthugovandeabdijvancorbie. Beringenwasomringdmetwallenengrachten,waarinzichdriestadspoortenbevonden.Rondde stadwarenachtmotten,noodtorensomringddooreengracht. CAI 151182 zijn de restanten van de middeleeuwse motte Terbeck, nu nog herkenbaar in het landschap als een cirkelvormige verhevenheid met een diameter van ca. 50 m en bijhorende omgrachting.dezemotteisnietaangeduidopdeferrariskaart. CAI 165695 betreft een indicatie van één van de andere acht gekende mottes gelegen in/rond BeringendietevensnietaangeduidisopdeFerrariskaart.Dezedateertuitdevollemiddeleeuwen. Op CAI 165790 zou er, volgens de archeologische en historische voorstudie van R. Van De Konijneburg 3, ronddehuidigesinttpieterstbandenkerkeenmiddeleeuwsestadsomwallingmetdrie poortenhebbengelegen,inhetoostendekoerselse/kempischepoort(cai165798),inhetzuidende Hasseltse Poort/Verloren Poort (CAI 165800) en in het westen de OnzeTLieveTVrouwe /Diesterse PoortCAI165796).DezezijnallezichtbaaropdeFerrariskaart. Ondanks de versterkingen werd de stad meerdere keren geplunderd. In 1467 kreeg Antoon van Bourgondië,tijdenseenstrafexpeditie,Beringenopdeknieën.Tijdensdegodsdienstoorlogenwerd de stad in 1584 door een brand vernield en in 1654 werd Beringen afgeperst, geplunderd en vernietigd"tot+er+maar+drie+bakhuysekens+overbleven". Begin19eeeuwwerddestadsomwallingvanBeringengesloopt. IndedatabankvandeCentraleArcheologischeInventaris(CAI)kunnenvoorwatbetreftdeomgeving vanhetprojectgebiednog2anderevindplaatsenbesprokenworden(fig.1.4): T CAI 55192: In een krantenartikel uit 1995 werd er melding gemaakt van een oude alleenstaandewaterputdiewerdblootgelegdopdemarktvanberingen 4. T CAI51963:DeparochiekerkSintTPietersTBanden: o 9 de T10 de eeuw:zaalkerkmetzwaarkoor o 10 de T13 de eeuw: driebeukige romaanse kerk met toren en transepten, koor in gotischestijl o 1467:verwoestingdoortroepenvanKareldeStoute 2 VAN DE KONIJNENBURG R. 2012: Beringen Rozenlaan, Archeologische en historische voorstudie van het onderzoeksterreinenhaardirecteomgeving,haasttrapport2012t10,bree 3 VAN DE KONIJNENBURG R. 2012: Beringen Rozenlaan, Archeologische en historische voorstudie van het onderzoeksterreinenhaardirecteomgeving,haasttrapport2012t10,bree. 4 R.V.:OudewaterputblootgelegdopdeMarktvanBeringen,HetNieuwsblad,15T09T1995. 5

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen o o o o 1584:verwoestingtijdensgodsdiensttwisten 1654:brand,heropbouw 1893:torenstortinenvernieltdeelvanhetschip MeldingvaneenvlakgrafuitdeKarolingischeperiodediedeeluitmaaktvankerkhof Fig.1.4:UittrekseluitdeCAImetsitueringvanhetprojectgebied5. De Ferrariskaart (1771T1778) toont dat het projectgebied zich steeds situeerde binnen de stadsomwalling met bewoning aanwezig in het noordelijk gedeelte van het projectgebied. Op de uittreksels van de Atlas der Buurtwegen (1841) en de kaart van Vandermaelen (1846T1854) is het volledige projectgebied onbebouwd maar eveneens te situeren in het zuidelijke deel van de stadskern(fig.1.5). 5 www.agiv.be 6

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Fig.1.5:Evolutievanhetlandgebruikterhoogtevanhetprojectgebiedopbasisvanhistorische kaarten. 7

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen Het doel van deze prospectie met ingreep in de bodem is een archeologische evaluatie van het terrein.hierbijmoetenminimaalvolgendeonderzoeksvragenbeantwoordworden: T Kunnen de resultaten van de bureaustudie, uitgevoerd door Haast, fijngesteld worden? Welke elementen uit de historische documentatie wordt bevestigd/weerlegd door de prospectie? T Wat was de invloed van de bestaande bebouwing/verhardingen op het archeologisch erfgoed? T Opwelkedieptebevindtzichdenatuurlijkebodem? T Zijnersporenaanwezig? T Zijndesporennatuurlijkofantropogeen? T Bevindendesporenzichinstratigrafischverband? T Hoeveel verschillende lagen/stratigrafie zijn er te onderscheiden in de verschillend proefputten?enhoezijndieoverdeverschillendeproefputtenheengelinkt? T Bevattendezelagenarcheologischevondstenenuitwelkeperiodedaterendezevondsten? T Zijnerindicatiesvoordeaanwezigheidvanfunerairecontexten?Zoja: o Hoeveelniveauszijnerteonderscheiden? o Watisdeomvang? o Komeneroversnijdingenvoor? o Watishet,geschatte,aantalindividuen? T Kunnenerafbakeningengemaaktwordennaarchronologie,ruimte(omvang,verspreiding, indelingsite,ruimtelijkerelaties)enfunctie(incl.deargumentatie)? T Watisdeverwachteenvastgesteldebewaringstoestandvandesporen/vandeverschillende afbakeningen/vandevindplaatsinzijngeheel? T Watisdewaardevanelkevastgesteldearcheologischevindplaats? T Wat is de potentiële impact van de geplande ruimtelijke ontwikkeling op de waardevolle archeologischevindplaatsen? T Voor waardevolle archeologische vindplaatsen die bedreigd worden door de geplande ruimtelijke ontwikkeling: hoe kan deze bedreiging weggenomen of verminderd worden (maatregelenbehoudin+situ)? T Voor waardevolle archeologische vindplaatsen die bedreigd worden door de geplande ruimtelijkeontwikkelingendienietinsitubewaardkunnenblijven: 1. Wat is de ruimtelijke afbakening (in drie dimensies) van de zones voor vervolgonderzoek? 2. Welkeaspectenverdienenbijzondereaandacht,zowelvanuitmethodologieals aanpakvoorhetvervolgonderzoek? T Welkevraagstellingenzijnvoorvervolgonderzoekrelevant? T Zijn er voor de beantwoording van deze vraagstellingen natuurwetenschappelijke onderzoeken nodig? Zo ja, welke type staalnames zijn hiervoor noodzakelijk en in welke hoeveelheid? 8

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Hoofdstuk2 Werkmethode Hoewel de bijzondere voorwaarden voorzagen dat het archeologisch vooronderzoek werd uitgevoerd voor de sloop van de school, werd hiervan, na overleg met Onroerend Erfgoed en de opdrachtgever, afgeweken omdat die omwille van de veiligheid (slechte staat van het gebouw, asbest, )nietmogelijkwas.indeloopvannovembertdecember2015werdhetschoolgebouwdus eerstgeslooptenwerdenookdespeelplaatsverhardingenalopgebroken. Tijdenshetveldwerkdiendeeencombinatievanproefsleuvenenproefputtengebruiktteworden. Slechtstweevandedrieopgelegdeproefputtenkondenookeffectiefgegravenworden.Degeplande zone van de derde proefput was volledig verstoord door nutsvoorzieningen waardoor graven niet mogelijkwas.opperceel297hwerdenvijfproefsleuvengegravenvan2mbreed.deliggingervan werd op het terrein mede bepaald door de aanwezigheid van ondergrondse putten en de (kelder)resten van het afgebroken schoolgebouw (fig. 2.1). Door nutsvoorzieningen en struikgewassenwashettevensnietmogelijksleuf6en7doortetrekkentotaandestraat. Intotaalwerdeenoppervlaktevan261m²(tabel1)onderzocht,watovereenkomtmet7,07%van detotaleoppervlakte(3693m²)vanhetprojectgebied. Fig.2.1:Hetsleuvenplan. 9

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Sleuf Lengte(m) Breedte(m) Oppervlakte(m²) 1 41,12 2 82,24 2 10,70 2 21,40 3 11,77 2 23,54 4 3,89 4,56 17,7384 5 4,59 3,76 17,2584 6 24,41 2 48,82 7 25,02 2 50,04 Totaal 261,0368 Tabel1:Afmetingenpersleuf. Ophetterreinwerdengeensporenofvondstenaangetroffen.Decontourenvandeproefsleuven,de locatie van de profielputten, de maaiveldhoogtes en het schoolgebouw met diens kelders werden ingemetenmetbehulpvaneengps. 10

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Hoofdstuk3 Analyse Hetprojectgebiedbevindtzichineenbebouwdezoneenisdusnietbodemkundiggekarteerd(OBT gronden)(fig.3.1). Fig.3.1:Uitsnedevandebodemkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied( Databank OndergrondVlaanderen). Opbasisvanderesultatenvandeterreinwaarnemingen(registratievanzevenbodemprofielen)kon vastgesteld worden dat er zich twee zones binnen het projectgebied bevinden, namelijk een westelijkeencentralezone,metverstoringentoteendieptevan60tot130cm,eneenoostelijke zonewaaronderdespeelplaatsnogeenoudeploeglaagwerdaangetroffenendebodemdusbeter bewaard was gebleven. De hieronder beschreven bodemprofielen kunnen dienen als referentieprofielenvoorderestvanhetterrein. Bodemprofiel 3 (fig. 3.2) kent een verstoring (horizont 1) gaande van het maaiveld tot één meter diep. 6 Dezeverstoringenbestonduiteenopeenvolgingvanvierverschillendepakketten.Nultot25 cm bestaat uit een lichtgrijs pakket met veel bouwpuin. Hieronder is een grijs pakket met groene vlekken(tertiairmateriaal)enrecentbouwmateriaalaanwezig(25t42cm).van42tot67cmiseen groenpakketgeregistreerd.ditistertiairmateriaaldatviauitgravingenhierterechtisgekomen.als laatste werd een donkerbruin pakket opgetekend waarin recent bouwmateriaal zoals beton enz.. aanwezigwas(67t98cm).hieronderwasdecthorizontzichtbaardiebestonduiteengroenkleurig 6 Bodemprofielen1,2,4,5en7zijngelijkaardigaanprofiel3. 11

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen lemigzandmeteenkleiigebijmenging.ditistertiairmateriaalwateropwijstdaterreedszeerveel erosieophetterreinheeftplaatsgevonden,endeoriginelebodemopbouwvolledigverdwenenis. Horizont 1 (verstoring) is in het referentieprofiel 1 m dik, maar de dikte varieert in de andere profielentussen60en135cm(fig.3.3). 1:verstoringslaag,opeenvolgingvan4verschillende pakketten.eenlichtgrijspakketmetveelbouwpuin,een grijspakketmetgroenevlekken,eengroenpakket(tertiair materiaal)eneendonkerbruinpakketmetrecent bouwmateriaal.(0t100cm) 2:CThorizont,groen,lemigzandmetkleiigebijmenging, tertiairmateriaal(vanaf100cm) 1 2 Fig.3.2:Zichtopbodemprofiel3. 12

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 1 2 1 2 Fig.3.3:Profielenuitdeverschillendesleuvenmetwisselendediktevanhorizont1(verstoring). Bodemprofiel 6 (fig. 3.4) toont een verstoring tot 40 cm die opgebouwd is uit 2 verschillende pakkettengrond.hetbovenstepakket(0t30cm)iseenlichtgrijspuinpakket.hieronderiseenredelijk dunnezwarte,zeervastelaagaanwezig(30t40cm).hieronderiseendonkerbruinelaaglemigzand aanwezig.dezewerdgeïnterpreteerdalsdeoorspronkelijkeploeglaag(40t75cm).hieronderkonde CThorizontopgetekendworden.Hetbovenstedeel(75T90cm)waseenlichtbruintotgeellemigzand. Ditishetenigewatnogovergeblevenisvanhetquartairmateriaal.Hieronder(T90cm)ishetzelfde groenkleuriglemigzandmetkleiigebijmengingaanwezigdatookinprofiel3geregistreerdwerd.dit washetenigegeregistreerdebodemprofielwaardebodembeterbewaardbleektezijn. 13

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 1 3 4 2 1:verstoringslaag,diebestaatuit2pakkettengrond.Een lichtgrijspuinpakketeneenzwartelaag,lemig(0t40cm) 2:oudeploeglaag,donkerbruin,lemigezandmetkleiige bijmenging(40t75cm) 1 3:CThorizont,lemigzandmetkleiigebijmenging,lichtbruintot geel(75t90cm) 2 4:CThorizont,lemigzandmetkleiigebijmenging,groen(vanaf 90cm)tertiairebodem 3 Fig.3.4:Zichtopbodemprofiel6. Het vlak werd is sleuven 1 tot en met 5 en in sleuf 7 aangelegd onder laag 1, op de CThorizont (tertiair materiaal). In sleuf 6 kon het vlak onder laag 2 worden aangelegd, op de CThorizont (het laatste restant van het quartair materiaal). De verstoringen die op het terrein zijn vastgesteld bestaan uit; nutsvoorzieningen (oud en modern), ploegsporen en ploegwerking, kuilen met afval, beton,vlekkenvanolieendergelijks(fig.3.5en3.6).vooralinsleuf1warennogveel,lokaaldiepere, verstoringeninhetvlakzichtbaarinhetvlak.ookinsleuf7eninproefput4koneenverstoringvan een nutsleiding geregistreerd worden in het vlak. Op het terrein werden, buiten de aangelegde sleuven, nog verschillende inspectieputten van de riool/waterafvoer, een waterput en een aanduidingvaneenhogedrukwaterleidinggeregistreerd. In sleuven 2 en 6, en in proefputten 3 en 5 werden in het vlak geen sporen of verstoringen aangetroffen. Ingeenvanbeidezoneswerdenarcheologischesporenaangetroffen. 14

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Fig.3.5:Overzichtsleuf1(links)metdetailfoto svanverstoringen(rechts). Fig.3.6:Overzichtsleuf7. 15

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 16

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Hoofdstuk4 Synthese 4.1Interpretatieendatering Binnen de contouren van het projectgebied werden geen archeologische sporen noch artefacten aangetroffen bij het openleggen van de vlakken, enkel veelvuldige verstoringen. Hieruit kan men afleidendatarcheologischestructuren/artefactennietaanwezigzijnoftezwaarverstoordzijnom nogietsuitafteleiden. 4.2Beantwoordingonderzoeksvragen Het doel van deze prospectie met ingreep in de bodem is een archeologische evaluatie van het terrein.hierbijmoetenminimaalvolgendeonderzoeksvragenbeantwoordworden: Kunnen+ de+ resultaten+ van+ de+ bureaustudie,+ uitgevoerd+ door+ Haast,+ fijngesteld+ worden?+ Welke+ elementen+uit+de+historische+documentatie+wordt+bevestigd/weerlegd+door+de+prospectie?+ Omwillevandeverstoringvanhetterreinkanhieropgeenantwoordgegevenworden. + Op+welke+diepte+bevindt+zich+de+natuurlijke+bodem?+ Desedimentenvandenatuurlijkebodemsituerenzichopeendieptevanca.60tot130cmbeneden hetmaaiveld. Hoeveel+verschillende+lagen/stratigrafie+zijn+er+te+onderscheiden+in+de+verschillende+proefputten?+En+ hoe+zijn+die+over+de+verschillende+proefputten+heen+gelinkt?+ Erwerdgeencomplexestratigrafiewaargenomen.Beideproefputtenvertoneneenverstoringtotca. 130cmdiep. + Zijn+er+sporen+aanwezig?+Zo+ja,+geef+een+beknopte+omschrijving.+ Zijn+de+sporen+natuurlijk+of+antropogeen?+ Bevinden+de+sporen+zich+in+stratigrafisch+verband?+ Wat+was+de+invloed+van+de+bestaande+bebouwing/verhardingen+op+het+archeologisch+erfgoed?+ Bevatten+deze+lagen+archeologische+vondsten+en+uit+welke+periode+dateren+deze+vondsten?+ Zijn+er+indicaties+voor+de+aanwezigheid+van+funeraire+contexten?+Zo+ja:+ o Hoeveel+niveaus+zijn+er+te+onderscheiden?+ o Wat+is+de+omvang?+ o Komen+er+oversnijdingen+voor? o Wat+is+het,+geschatte,+aantal+individuen? Kunnen+er+afbakeningen+gemaakt+worden+naar+chronologie,+ruimte+(omvang,+verspreiding,+indeling+ site,+ruimtelijke+relaties)+en+functie+(incl.+de+argumentatie)?+ Wat+ is+ de+ verwachte+ en+ vastgestelde+ bewaringstoestand+ van+ de+ sporen/+ van+ de+ verschillende+ afbakeningen/van+de+vindplaats+in+zijn+geheel?+ Wat+is+de+waarde+van+elke+vastgestelde+archeologische+vindplaats?+ Wat+ is+ de+ potentiële+ impact+ van+ de+ geplande+ ruimtelijke+ ontwikkeling+ op+ de+ waardevolle+ archeologische+vindplaatsen?+ 17

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Voor+ waardevolle+ archeologische+ vindplaatsen+ die+ bedreigd+ worden+ door+ de+ geplande+ ruimtelijke+ ontwikkeling:+hoe+kan+deze+bedreiging+weggenomen+of+verminderd+worden+(maatregelen+behoud+in+ situ)?+ Welke+vraagstellingen+zijn+voor+vervolgonderzoek+relevant?+ Zijn+ er+ voor+ de+ beantwoording+ van+ deze+ vraagstellingen+ natuurwetenschappelijke+ onderzoeken+ nodig?+zo+ja,+welke+type+staalnames+zijn+hiervoor+noodzakelijk+en+in+welke+hoeveelheid?+ Voor+ waardevolle+ archeologische+ vindplaatsen+ die+ bedreigd+ worden+ door+ de+ geplande+ ruimtelijke+ ontwikkeling+en+die+niet+in+situ+bewaard+kunnen+blijven:+ 1. Wat+is+de+ruimtelijke+afbakening+(in+drie+dimensies)+van+de+zones+voor+ vervolgonderzoek? 2. Welke+aspecten+verdienen+bijzondere+aandacht,+zowel+vanuit+methodologie+als+ aanpak+voor+het+vervolgonderzoek? Nietvantoepassing. 18

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen Hoofdstuk5 Besluit Conformart.4 2vanhetDecreethoudendeBeschermingvanhetArcheologischPatrimoniumvan 30juni1993(B.S.15.09.1993),gewijzigdbijdecreetvan18mei1999(B.S.08.06.1999),28februari 2003 (B.S. 24.03.2003), 10 maart 2006 (B.S. 7.6.2006), 27 maart 2009 (B.S. 15.5.2009) en 18 november2011(b.s.13.12.2011)zijndeeigenaarendegebruikerertoegehoudendearcheologische monumenten die zich op hun gronden bevinden te bewaren en te beschermen en ze voor beschadigingenvernielingtebehoeden. Wegens de toekomstige verkavelingswerken worden eventuele archeologische waarden in de ondergrond bedreigd. Daarom werd een archeologische evaluatie van het terrein uitgevoerd door middelvaneenproefsleuvenonderzoek.uitderesultatenvanhetveldwerkbleekdaterzichgeen bedreigde archeologischewaardenbevinden binnen de grenzen van het projectgebied. Er werden danookgeenaanbevelingengeformuleerdvooreventueelverderarcheologischonderzoek. Bijeventuelevrijgavehetterreinblijvendealgemenebepalingendievoorzienzijnin: L+ het+decreet+van+30+juni+1993+houdende+bescherming+van+het+archeologisch+patrimonium,+ gewijzigd+bij+de+decreten+van+18+mei+1999,+28+februari+2003,+10+maart+2006,+27+maart+2009+ en+18+november+2011(bs+08.06.1999,+24.03.2003,+07.06.2006,+15.5.2009+en+13.12.2011)+ L+en+het+besluit+van+de+Vlaamse+regering+van+20+april+1994+tot+uitvoering+van+het+decreet+van+ 30+ juni+ 1993+ houdende+ de+ bescherming+ van+ het+ archeologisch+ patrimonium,+ gewijzigd+ bij+ besluiten+ van+ de+ Vlaamse+ Regering+ van+ 12+ december+ 2003,+ 23+ juni+ 2006,+ 9+ mei+ 2008,+ 4+ december+2009,+1+april+2011+en+10+juni+2011 van toepassing, meer bepaald voor de bepalingen over de meldingsplicht van eventuele toevalsvondstentijdenshetverdereverloopvandewerken. 19

HetarcheologischvooronderzoekaandePaalsesteenwegteBeringen 20

Het archeologisch vooronderzoek aan de Paalsesteenweg 7 te Beringen Bijlage 1 Fotoinventaris Vergunningsnummer (F)oto, (O)verzicht, (PR)ofiel, (V)lak, (C)oupe, (D)etail, (W)erkfoto, (V)ondst,... 2015-131-PR1-FPR-1 Volgnummer (S)poor, (PR)profiel, (SL)euf, (W)erk(P)ut, (L)osse(V)ondst, (P)aleo(B)oring, (M)etaal(D)etectie,... 2015-131-PR1-FPR-1 2015-131-PR1-FPR-2 2015-131-PR2-FPR-1 2015-131-PR2-FPR-2 2015-131-PR3-FPR-1 2015-131-PR3-FPR-2 2015-131-SL7-FO-1 2015-131-SL7-FO-2 2015-131-SL7-FO-3 2015-131-SL7-FO-4 2015-131-SL7-FO-5 2015-131-SL7-FO-6 2015-131-PR3-FPR-3 2015-131-PR4-FPR-1 2015-131-PR4-FPR-2 2015-131-PR5-FPR-1 2015-131-PR5-FPR-2 2015-131-PR6-FPR-1 2015-131-PR6-FPR-2 2015-131-PR6-FPR-3 2015-131-PR7-FPR-1 2015-131-PR7-FPR-2 2015-131-PR7-FPR-3 2015-131-SL1-FO-1 2015-131-SL1-FO-2 2015-131-SL1-FO-3 2015-131-SL1-FO-4 2015-131-SL1-FO-5 2015-131-SL1-FO-6 2015-131-SL1-FO-7 2015-131-SL1-FO-8 2015-131-SL1-FW-1 2015-131-SL1-FW-2 2015-131-SL2-FO-1 2015-131-SL3-FO-1 2015-131-SL3-FO-2 2015-131-SL4-FO-1 2015-131-SL4-FO-2 2015-131-SL5-FO-1 2015-131-SL5-FO-2 2015-131-SL6-FO-1 2015-131-SL6-FO-2 1

Het archeologisch vooronderzoek aan de Paalsesteenweg 7 te Beringen 2

Het archeologisch vooronderzoek aan de Paalsesteenweg 7 te Beringen Bijlage 2 Coupetekeninginventaris 0 50 100 150 cm 0 50 100 150 cm NW Profiel 1 ZO NO Profiel 2 ZW Verstoring Verstoring C-horizont C-horizont 0 50 100 150 cm 0 50 100 150 cm ZW Profiel 3 NO NW Profiel 4 ZO Verstoring Verstoring C-horizont C-horizont 0 50 100 150 cm 0 50 100 150 cm ZW Profiel 5 NO ZO Profiel 6 NW Verstoring Verstoring Ap-horizont C-horizont C-horizont 1

Het archeologisch vooronderzoek aan de Paalsesteenweg 7 te Beringen 0 50 100 150 cm ZO Profiel 7 NW Verstoring C-horizont 2