Leveroperatie Chirurgie alle aandacht
Leveroperatie Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw lever. Tijdens uw afspraak met de oncologieverpleegkundige kunt u alle vragen die bij u opkomen bespreken en krijgt u uitleg over de operatie en het opnametraject. Deze folder geeft u ook kort informatie over de leveroperatie en hoe uw ziekenhuisopname in grote lijnen zal verlopen. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan in deze folder is beschreven. Ligging en functie lever De lever is een groot en belangrijk orgaan dat rechtsboven in de buik gelegen is. De lever ligt grotendeels achter de ribben. De lever wordt onderverdeeld in een rechter en linker leverkwab of in acht zogenaamde segmenten. De lever heeft veel verschillende functies. De belangrijkste functies zijn de vorming van gal, stollingsfactoren, eiwitten en het onschadelijk maken van giftige stoffen. Figuur 1: Ligging van de lever Figuur 2: De acht segmenten van de lever 2
Wanneer opereren? Een operatie aan uw lever kan om verschillende redenen nodig zijn, namelijk bij; Levermetastasen; wanneer u uitzaaiingen hebt van een tumor die elders in het lichaam is ontstaan, de zogenaamde levermetastasen. Een tumor in de lever; wanneer u een tumor in de lever hebt die in de lever zelf of in de galwegen/galblaas is ontstaan. Voorbereiding op de operatie Voor een spoedig herstel na de leveroperatie, zijn een goede voorbereiding en lichamelijke conditie erg belangrijk. In de wachttijd tot de operatie kunt u uzelf trainen door bijvoorbeeld dagelijks een uur per dag stevig te wandelen. Daarnaast is een goede voedingstoestand van belang. Het enige wat u hiervoor kunt doen is gevarieerd en voldoende blijven eten. Wanneer dit door omstandigheden niet lukt, zal er een diëtist voor u ingeschakeld worden om u hierbij te helpen. Om te zorgen voor een optimale stofwisseling krijgt u de middag en avond voor de operatie en op de ochtend van de operatie twee pakjes energierijke drank. Uit onderzoek is gebleken dat patiënten die die drankjes voor de operatie drinken minder infecties oplopen na de operatie. Verdere algemene adviezen over de voorbereiding op uw ziekenhuisopname vindt u in de folder Alles wat u wilt weten over de Chirurgie. De operatie Hoeveel leverweefsel er verwijderd moet worden, hangt af van de grootte en lokalisatie van de tumor(en). Bij een gezonde leverfunctie kan tot 70% van uw lever veilig verwijderd worden. Het resterende deel lever groeit vervolgens in de weken na de operatie uit tot de benodigde hoeveelheid leverweefsel. Uw behandelend arts zal met u bespreken welk(e) segment(en) verwijderd zullen worden. Een leveroperatie duurt twee tot vijf uur, afhankelijk van het type operatie. 3
De operatie vindt plaats onder algehele narcose. Direct voor de narcose wordt er meestal ook een ruggenprik geplaatst. Dit is een dun slangetje in uw rug (epiduraal) die zorgt voor optimale pijnbestrijding van de buik en het wondgebied gedurende de eerste dagen na de operatie. De chirurg voert de operatie meestal uit via een dwarse snede in de bovenbuik. Soms kan de operatie met een kijkoperatie worden uitgevoerd; laparoscopisch. Hierbij worden een camera en instrumenten via enkele kleine sneetjes in de buik gebracht en wordt daarmee de operatie uitgevoerd. Dit bespaart u een grote snede, waardoor u meestal minder pijn hebt en weer sneller op de been bent. Uw behandeld arts zal met u bespreken wat in uw geval de beste methode is. De chirurg verwijdert het zieke gedeelte van de lever. Dit gedeelte wordt in het pathologisch anatomisch laboratorium microscopisch onderzocht en beoordeeld. De uitslag hiervan zal ongeveer 10 werkdagen op zich laten wachten. Mogelijke complicaties Na elke operatie kunnen complicaties optreden, zoals een longontsteking of trombose. Deze complicaties komen echter zelden voor en kunnen vaak goed behandeld worden. Daarnaast kunnen de volgende complicaties zich voordoen: Bloedverlies: in de lever lopen veel grote en kleine bloedvaten die doorgenomen moeten worden. Tijdens de operatie kan soms flink bloedverlies optreden, dan kan een bloedtransfusie noodzakelijk zijn. Daarnaast is er een kans dat u na de operatie een nabloeding krijgt. Dan zal met spoed een nieuwe operatie plaatsvinden waarbij de chirurg het nabloedende vat dicht. Gallekkage: er kan na de operatie een lek ontstaan tussen de verbinding van de galwegen en de lever. Het gal komt dan in de buikholte, waardoor dat gebied geïrriteerd en ontstaken kan raken. Soms is een nieuwe operatie nodig. Leverfalen: leverfalen kan binnen enkele dagen/weken zichtbaar zijn, maar ook pas na maanden/jaren. U kunt dit merken door een verhoogde bloedingsneiging, geelzucht of een zwakke algehele gezondheid. Bloedonderzoek kan leverfalen bevestigen, de oorzaak zal achterhaald moeten worden. 4
Na de operatie Na de operatie belt de chirurg uw contactpersoon om te vertellen hoe de operatie verlopen is. Het is meestal zo dat u een nachtje op de intensive care verblijft, omdat de anesthesist u de eerste 24 uur goed in de gaten wil houden. Als alles goed gaat, wordt u daarna naar de verpleegafdeling gebracht. Na de operatie heeft u nog het slangetje in uw rug voor pijnbestrijding, welke wordt aangevuld met tabletten. Daarnaast is een blaaskatheter ingebracht; een slangetje dat via de plasbuis naar de blaas loopt, waardoor urine zal aflopen. De blaaskatheter zal vaak na één dag verwijderd worden. Soms wordt er een drain in het operatiegebied achtergelaten om bloed en/of wondvocht dat zich daar nog verzamelt, af te kunnen voeren. Deze drain wordt vaak na een dag verwijderd. Wanneer u na de operatie misselijk bent van de narcose of pijn heeft, kunt u uw verpleegkundige vragen hier medicatie tegen te geven. Om ervoor te zorgen dat u voldoende vocht binnen krijgt, heeft u een infuus in uw arm. Zodra u zelf voldoende drinkt en de bloeduitslagen goed zijn, wordt het infuus verwijderd. U mag het eten direct na de operatie weer langzaam opstarten. Er wordt naar gestreefd zo snel mogelijk weer normaal te eten, zodat u zo min mogelijk gewicht en spierkracht verliest en dus sneller hersteld. U krijgt een zeer actieve rol in uw eigen herstel. Zo wordt er vrij snel na de operatie van u verwacht dat u actief (onder begeleiding van uw verpleegkundige) uit bed komt, vaak al op de dag van de operatie. Het snel weer uit bed komen en weer oplopen bevordert het herstel en voorkomt complicaties. Hoe sneller u uit bed bent, hoe sneller het herstel vaak verloopt en hoe eerder u bent teruggekeerd op het niveau van voor de operatie. 5
Ontslag uit het ziekenhuis Wanneer er geen complicaties optreden, kunt u gemiddeld één week na de operatie het ziekenhuis verlaten. Uiteraard hangt het ontslag van veel factoren af, maar elke patiënt wordt pas ontslagen als de medische conditie dit toelaat. Als er speciale thuishulp nodig is, wordt dit vanuit het ziekenhuis geregeld. Een aantal dagen na het ontslag zal de oncologieverpleegkundige van de polikliniek telefonisch contact opnemen om te controleren of alles naar wens verloopt. Daarnaast wordt er, in overleg met u, een huisbezoek door de oncologieverpleegkundige van de thuiszorgorganisatie Omring aangevraagd om ongeveer een week na ontslag bij u langs te komen. Tenslotte krijgt u een afspraak mee voor poliklinische controle bij uw behandeld specialist. Tijdens deze controle afspraak krijgt u de uitslag van het weefsel onderzoek en wordt de eventuele verdere behandeling besproken. Wanneer deze afspraak 10-14 dagen na de operatie is, zullen ook de hechtingen verwijderd worden. Indien u oplosbare hechtingen heeft, hoeven deze niet verwijderd te worden. Adviezen en leefregels thuis Houdt er rekening mee dat u een zware operatie hebt ondergaan. U zult zich de eerste tijd na de operatie dan ook moe en slap voelen. Uw conditie komt geleidelijk terug, maar dat kost tijd. Aangeraden wordt de eerste vier tot zes weken rustig aan te doen en zwaar lichamelijke inspanningen te vermijden. Dit in verband met de wondgenezing. De wond heeft geen speciale behandeling nodig. U mag gewoon douchen. Baden en zwemmen mag pas wanneer de hechtingen verwijderd of opgelost zijn. U mag alles eten en drinken. Zorg ervoor dat u voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en op gewicht blijft. Een diëtist kan u hier eventueel bij adviseren. Gebruik liever geen alcohol, dit kan het herstel van uw lever nadelig beïnvloeden. 6
Vragen Wanneer u na het informatieve gesprek met de oncologieverpleegkundige en het lezen van deze voorlichtingsfolder nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met één van de oncologieverpleegkundigen van het Westfriesgasthuis. Bij dringende vragen of problemen vóór uw operatie kunt u contact opnemen met de polikliniek Chirurgie. Contact 0229 208692 (oncologieverpleegkundige Hilde Koole of Marlène Kok). 0229 257828 (polikliniek Chirurgie) Bereikbaar maandag t/m vrijdag 08:00 17:00 uur. 0229 208425 (opnamemedewerker Chirurgie) Bereikbaar maandag t/m vrijdag 08:30 16:30 uur. chirurgie@westfriesgasthuis.nl http://www.westfriesgasthuis.nl/afdelingen/chirurgie Tot slot Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u. Bron Bij het maken van deze folder heeft het Westfriesgasthuis gebruik gemaakt van voorlichtingsmateriaal van de Nederlandse Vereniging van Heelkunde. De teksten zijn uitgebreid en aangepast aan de werkwijze van de Vakgroep Algemene Chirurgie van het Westfriesgasthuis. Voor meer informatie: http://www.westfriesgasthuis.nl/afdelingen/chirurgie www.heelkunde.nl 7
FLD-00270-NL \ 10-2016 Westfriesgasthuis Maelsonstraat 3 Postbus 600, 1620 AR Hoorn Telefoon: 0229 257 257 www.westfriesgasthuis.nl Locatie Enkhuizen Molenweg 9b 1601 SR Enkhuizen Telefoon: 0228 312 345 Locatie Heerhugowaard Middenwaard 45 1703 SC Heerhugowaard Telefoon: 072 575 3030