Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden 9de Waterforum: De verdoken schakel in het waterbeleid. Sediment samen aanpakken biedt vele kansen. 1 juni 2012 ir. Peter Van den bossche 1 juni 2012 1
Waterbodemonderzoek: beleid Bodemdecreet (2006) - Richtlijnen onderzoek en sanering waterbodem - Opstellen van lijst van prioritair te onderzoeken waterbodems Pilootwaterbodemonderzoek Valkelarebeek (N O 4) en Zijdelings Vaartje (N O 5) (Deskundige en OVAM) Evaluatie en herschrijven Standaardprocedure Waterbodemonderzoek 1 juni 2012 2
Waterbodemonderzoek: gefaseerde uitvoer I: voorstudie II en III: onderzoeksfase indicatief en afperkend IV risico analyse uitwerking aan de hand van pilootprojecten bv. Pilootwaterbodemonderzoek Valkelarebeek bv. Pilootwaterbodemonderzoek Zijdelings Vaartje 1 juni 2012 3
Waterbodemonderzoek: samenwerking Valkelarebeek Zijdelings Vaartje 1 juni 2012 4
Pilootwaterbodemonderzoek Valkelarebeek Circa 4,6 km Bron chroomverontreiniging stroomopwaarts Beerzel looierij, ontvetten en verven 3 de en 2 de categorie waterloop 1 juni 2012 5
Fase I: Voorstudie Te bepalen gegevens Type waterloop Valkelarebeek Onbevaarbaar Kenmerken waterloop Kenmerken omgeving Verontreinigingen L: 5 km, B: 2 m, waterdiepte: 0.5 m Wonen, agrarisch gebied en natuur Chroom Homogeen, verdacht bepalen van bemonsteringsstrategie en - techniek: maatwerk! 1 juni 2012 6
Fase II-III: Waterbodem doel afperking chroomverontreiniging waterbodem strategie indeling in ruimtelijke eenheden RE (per ca. 600 m) bepaling van aantal boringen en mengmonsters horizontale en verticale afperking 1 juni 2012 7
Fase II-III: Waterbodem technieken voor slib en vaste waterbodem (zie foto 1 bv. zuigerboor) ook vaste waterbodem is mogelijk verontreinigd (zie foto 2) keuze techniek en ervaring monstername is belangrijk voor representativiteit (zie foto 3) 1 2 3 1 juni 2012 8
Fase II-III: Waterbodem Resultaten Slib (Cr 3.300 mg/kg ds) Vaste waterbodem (Cr 150 mg/kg ds) noodzaak onderzoek slib en vaste waterbodem verticale en horizontale afperking noodzaak gedetailleerde boorinformatie voor analyses en afperking slib vaste waterbodem 1 juni 2012 9
Fase II-III: Oevers en overstromingsgebieden 3 1 juni 2012 10
Fase II-III: Oevers en overstromingsgebieden Fase II-III: Oevers en overstromingsgebieden Erosie en afkalving sterk verontreinigde oevers (secundaire verontreinigingsbron) Sterk verontreinigde ruimingspecie (secundaire verontreinigingsbron) 1 juni 2012 11
Fase II-III: Oevers en overstromingsgebieden doel afperking chroomverontreiniging oevers strategie staalname 6 per raai haaks op beek zowel destructief als non-destructief onderzoek (XRF X-ray fluorescence) horizontale en verticale afperking Bemonsteringsstrategie oevers Valkelarebeek XRF-meting Cr (Medusa) 1 juni 2012 12
Fase IV Risico evaluatie receptor 1. humaan 2. aquatische ecologie 3. waterlopen stroomafwaarts verspreiding 1. grondwater 2. oppervlaktewater 3. erosie oevers 1 1 2 3 1 2 oliefilm Zijdelings Vaartje 2 3 borstelworm Zijdelings Vaartje CSM -Valkelarebeek 1 juni 2012 13
Aandachtspunt: Ruiming Sanering Ruiming/baggeren Sanering Doelstelling Nautisch/hydraulisch Risicogericht (humaan, verspreiding en ecologisch) Bemonsteringsstrate gie en onderzoek Slib Waterbodemsysteem integraal Bepaling slibdikte Tot op theoretisch profiel (baggerdiepte, alleen slib) Tot op diepte met kwaliteit (voldoet aan norm, ook vast waterbodem) Ruiming/baggeren altijd Als er risico s zijn ruimen/baggeren of alternatieve saneringstechnieken 1 juni 2012 14
Aandachtspunt: Kostenefficiëntie Sanering verontreinigde bron stroomopwaarts (bv. Valkelarebeek Problemen oplossen stroomafwaarts (bv. Vrouwvliet) bv. Vrouwenvliet: ruimingspecie sterk verontreinigd met Cr (per ruimingcyclus ca. 15.000 m³): storten 35-40 /m³ niet verontreinigd 10-15 /m³ 1 juni 2012 15
Conclusies Waterbodemonderzoek = geen standaardwerk, maar maatwerk! kennis en ervaring noodzakelijk Waterbodemonderzoek = onderzoek van het integrale watersysteem, niet enkel van het slib Sanering ruiming: verschillende doelstelling en aanpak Baten vs Kosten sanering van verontreinigde waterbodem ter plaatse van de bron 1 juni 2012 16
Vragen en contact (zie posters) OVAM ir. Goedele Vanacker goedele.vanacker@ovam.be +32 (0) 15 284 199 +32 (0) 15 201 554 www.ovam.be Deskundige Witteveen+Bos Belgium N.V. ir. Peter Van den bossche p.vandenbossche@witteveenbos.be +32 (0) 476 84 02 22 +32 (0) 3 286 75 06 www.witteveenbos.be 1 juni 2012 17
tel +32 (0) 3 286 75 11 fax +32 (0) 3 281 86 01 www.witteveenbos.be Nederland Indonesië (Jakarta) Kazachstan (Aktau, Almaty, Atyrau) Letland (Riga) 1 juni 2012 Rusland (St. Petersburg) Vietnam (Ho Chi Minh City) 18