APD NIEUWS jaargang 30, nr. 3 september 2007 Bulletin van: VERON, afdeling 05, Apeldoorn. 1
Afdeling Apeldoorn (05) Afdelingsbestuur Voorzitter: Hans van Binsbergen, PA2BIN (055) 366 41 36 pa2bin@veron.nl Houttuinen-Zuid 62, 7325 RL Apeldoorn Secretaris: Willem de Groot, PE2WG (055) 543 02 67 pe2wg@veron.nl Ambtsrichtersveld 403, 7327 JE Apeldoorn Penningmeester: Hans Boon, PA2HBN, (0571) 27 62 08 pa2hbn@veron.nl giro: 3566822 H.W. Iordensweg 78-b, 7391 KG Twello. Lid van bestuur: Dennis Jansen, PD4R (055) 541 16 80 pd4r@veron.nl J. Wagenaarlaan 46, 7333 EB Apeldoorn. Lid van bestuur: Ben van Damme, PA0I (0578)691642 pa0i@veron.nl Vosbergerweg 50A, 8181 JJ Heerde Redactie APD-nieuws Eindredactie: Hans Boon, PA2HBN (0571) 27 62 08 Layout: Jacqueline Boon (0571) 27 62 08 Kopij: Redactie APD-nieuws, pa2hbn@veron.nl H.W. Iordensweg 78-b, 7391 KG Twello. Afdelingsstation PI4APD Station manager: Hans Boon, PA2HBN (0571) 27 62 08 pa2hbn@veron.nl H.W. Iordensweg 78-b, 7391 KG Twello. Operators: Dennis Jansen, PD4R rondeleider pd4r@veron.nl Kopij aan: pd4r@veron.nl Afdelingsuitzending: maandagavond voor afdelingsavond 20h30 Vossenjacht commissie Lid: Hans Jansen, PA7HPH Erik Bergsma, PE1LVX Stuurgroep Apeldoorn (PI2APD / PI3APD) Leo Duursma, PA0LMD Rabobank Eerbeek: 1292.72.353 Gert Uyttenboogaart, PA5TS tnv: Repeater Commissie Apeldoorn te Eerbeek Henk Flint, PA0HFT Ben van Damme, PA0I QSL manager regio 05 Adriaan Koopman, pe2kp 06-547 78 400 (SMS) pe2kp@pe2kp.nl Marie Koenenstraat 7, 7321 JA Apeldoorn Kaarten zelf afhalen / brengen: op werkdagen van 19:30-20:00 (na afspraak) Internet Website: www.veron.nl/afdeling/apeldoorn Algemeen e-mail adres: pi4apd@veron.nl Webmaster: Ben Seller, PA1BS pa1bs@veron.nl OVERNAME VAN ARTIKELEN EN SCHEMA S IS SLECHTS TOEGESTAAN MET BRONVERMELDING 2
Inhoud Agenda... 3 Koopt bij onze adverteerders...3 Kopij voor het APD-nieuws...3 Immuniseren....4 De toekomst van het APD-nieuws... 7 Esta s op zomerkamp 2007...8 Van GP naar (spoel) dipool... 10 Cavente jeugddorp 2007... 14 Agenda De afdelingsavonden zijn in principe iedere derde vrijdag van de maand in de Kayersheerdt te Apeldoorn. Let op, met ingang van oktober op een tijdelijke locatie op de hoek van de Laan van Malkenschoten en de Oude Apeldoornseweg. (ingang Oude Apeldoornseweg) Luister voor de laatste gegevens naar de uitzendingen van PI4APD, iedere maandagavond voorafgaand aan de afdelingsavond om 20h30 via PI3APD (145.725 MHz). 2007 19 Oktober Bijeenkomst 3 November Dag vd Radioamateur, Americahal Apeldoorn 16 November Verkoping 21 December Eindejaars bijeenkomst Koopt bij onze adverteerders Conrad Electronica... 16 De Weerd Elektronika... 13 Kopij voor het APD-nieuws Graag zo spoedig mogelijk inleveren maar uiterlijk: Jaargang 2007 Nummer 4 1 november 2007 3
Immuniseren. Hans, PA7HPH Ben je net bezig met contesten en hoor je een vreselijk geluid uit de PC luidsprekers komen. Menig radioamateur kent dit probleem. Directe instraling met LF detectie. Gewoon uitzetten die luidsprekers is mijn reactie. Maar als de herrie van de buren komt is het een ander verhaal. Een aantal maanden geleden werd ik hiermee geconfronteerd. Het is jaren goed gegaan wat betreft LF detectie maar door de komst van nieuwe buren had ik ook nieuwe problemen. Nu kan ik goed overweg met de buren en ze klagen zelfs niet. Maar zelf heb ik er een hekel aan als ik weet dat ik een apparaat stoort met mijn elektromagnetisch veld. Vorige week had ik een Luidsprekersetje gekocht bij een computerzaak voor 7, - Gewoon simpele luidsprekertjes met een versterkertje en 220V voeding. Ik was benieuwd naar de resultaten wat betreft immunisatie. Het resultaat was LF detectie op iedere band met bijna alle modes. 4
Positie van het lp-setje. Recht onder (3 meter) een resonante dipool met max. 100watt output. Een mooie uitdaging was geboren. Allereerst ben ik begonnen met de inventarisatie van het probleem. De meeste detectie doet zich voor met SSB. Met de overige modes RTTY, CW, FM is dit stukken minder. (vrij stabiel signaalgedrag) Hoe komt het (stoor) signaal binnen? 1. Via de snoeren van de luidsprekertjes 2. Via het netsnoer. 3. Direct op de versterkerprintplaat. Het bleek dat ik alle 3 genoemde problemen in mijn lsp-setje zat. Ik ben begonnen de luidsprekerdraden te vervangen door afgeschermde draden van goede kwaliteit. De aarde van deze draden heb ik aan een kant gesoldeerd aan de massa zijde van de printplaat. Dit is gedaan om aardlussen te voorkomen en waar geen circuit is, is ook geen stroom. Bij iedere verbetering teste ik het geheel maar zonder resultaat maar achteraf is dit ook verklaarbaar. Het (stoor) signaal komt gewoon via een andere ingang. Dus alles aanpakken wat technisch mogelijk is. 5
Uit de rommelbak kwamen wat ferriet staven en deze wikkelde ik op ieder luidspreker snoer en wel zo dicht mogelijk bij de printplaat. Ik was toch bezig de draden te vervangen en hield gelijk rekening met de lengte. Ik heb de ferrietstaven op een zodanige lengte gezaagd dat hij in het kastje past. Zie hiervoor ook de foto s. Het toepassen van ontkoppel condenstors geeft ook resultaat. Over ieder diode (van de gelijkrichter) een C van 0,4 microfarad en over de voedingsspanning ook een C van 0,4 microfarad. (kerco s) Ook een probleem is directe instraling op het printplaatje. Bijna alle lsp-setjes hebben een kunststof behuizing, dus ideaal voor (stoor) signalen. Inblikken zou een goede oplossing zijn maar in mijn geval kon dit praktisch niet. Ik had nog wat aluminium folie over van mijn laminaat vloer. Dit soort folie heeft een plakzijde en prima geschikt voor dit doel. Het is wel een geduld werkje maar het geeft resultaat. Nu het netsnoer. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor. Je kunt dit doen met een kant-en-klaar handels filter, ferrietstaaf of ringkern. Mijn keuze was de ringkern. Het netsnoer zoveel mogelijk door de ringkern wikkelen en zo dicht mogelijk bij het apparaat. De resultaten. Op 6, 10 en 15 meter niets meer waar te nemen in geen enkele mode. Power 100Watts recht onder de antenne. Op 20 en 40 meter heel iets waar te nemen, alleen bij SSB, met je oor op de luidspreker en volume vol aan. Conclusie: met wat geknutsel zijn de (stoor) signalen voor 98% weg te halen. Bij positie wijziging (2 meter naast de antenne) steeg de kwaliteit naar 99%. Het testen deed ik met 2 PMR portofoons en de HF set op vox Bovenstaande is natuurlijk geen vast recept en de resultaten zullen per situatie verschillen. Maar mogelijk dat dit artikel u zult aanzetten om een probleem op te lossen of te verbeteren. Hans, PA7HPH 6
De toekomst van het APD-nieuws Van de Redactie Tijdens de huishoudelijke vergadering in januari 2007 is besloten, dat met ingang van jaargang 2008 het APD-nieuws uitsluitend nog per e-mail zal worden verzonden. Dit is nodig omdat de kosten van vooral de verzending van het APD-nieuws een te groot beslag leggen op het budget van de Afdeling en het overgrote deel van de leden van onze afdeling over internet toegang beschikt en daarmee ook over een e-mail adres. Een ander voordeel is, dat we op die manier u ook op een snelle manier kunnen voorzien van informatie, die nu alleen via de website verspreid kan worden. Om de verzending via e-mail efficiënt te kunnen laten verlopen is besloten de e-mails betreffende het APD-nieuws te versturen aan het mailalias dat onze leden bij veron.nl gratis kunnen aanvragen. We zullen dan de volgende adressering gebruiken: 1. <call>@veron.nl 2. <nl-nummer>@veron.nl Voor call en luisternummer zullen we de laatste ons bekende gegevens van het Centraal Bureau van de VERON gebruiken. In geval van een NL nummer wordt het e-mail adres: NL1234@veron.nl (1234 is uw NL nummer) Zorg dus voor tijdig doorgeven van callwijzigingen aan het CB en vraag zo snel mogelijk een e-mail alias aan voor het veron.nl domein. Dit aanvragen kan via de landelijke website van de Veron (www.veron.nl). Wij hopen op uw medewerking om de nieuwe wijze van verspreiding van informatie binnen de afdeling tot een succes te maken. In de komende tijd zullen wij een proef e-mail uitsturen naar de adressen zoals hierboven aangegeven. Ons verzoek is dan ook voor 1 november een e-mail alias bij het domein VERON.NL aan te vragen. 7
Esta s op zomerkamp 2007 door Hans PA7HPH De Esta s van de Maarten van Rossum scoutinggroep hadden een zomerkamp op het terrein van de Stadhouder Willem III te Apeldoorn. Zeventien scouts in de leeftijd van 6 tot 11 jaar waren aanwezig in de week van 21 t/m 26 juli 2007. Wat ze vooral hadden, was af en toe een regenbui, en dat was eigenlijk niet gepland. Dan werden er door de leiding binnen activiteiten georganiseerd. Woensdag stond op het programma ATV en het was mooi droog weer! Voor dit doel was er door Dennis, PD4R een helm met daarop een camera gemonteerd, inclusief een klein zendertje voor 23 cm. Mooi dat ik het even mocht lenen en daarmee de scouts wat van onze hobby kon laten zien. Voor de voeding van de helm werd er een rugtasje gedragen met daarin een 12 volts accu van 7,2 Ah. Dus niet al te zwaar. Een stekkertje in de voedingsleiding voor snelle en veilige onderbreking. Aan de ontvangstzijde had ik een oude analoge satelliet ontvanger inclusief een voorversterker. Het video signaal ging naar een beamer en een TV. De beamer had als nadeel dat er bij geen video detectie een blauw beeld ontstond, terwijl het TV beeld gewoon doorging.de natte bomen gaven af en toe ongewenste reflecties wat een stoorstreepje veroorzaakte, maar daar had de TV geen problemen mee. Al met al een geslaagde ochtend. De groep vond het prachtig om met de camera door het bos te lopen (zoekopdracht: vind de leider) Voor onderlinge communicatie werd gebruik gemaakt van twee PMR portofoons zodat ze daarmee de helm drager konden sturen. Na het middag eten werd de antenne weer gedemonteerd en ging ik weer richting Vaassen.Rest mij de leiding te bedanken voor de gastvrijheid en de kruidenbitter en mogelijk tot een volgende keer. Vossenjacht?? 8
9
Van GP naar (spoel) dipool Door Hans PA7HPH Als radio amateur blijf je bezig met veranderingen wat betreft antennes. Ik had al jaren een GP op de zijkant van mijn dakkapel en zo te beoordelen werkte hij redelijk goed. Het nadeel van een GP is dat de lange spriet een mooie bliksemafleider is. Niet dat er ooit inslag is geweest maar toch was ik niet gerust op als er een donderbui overtrok. Nog een nadeel waren de 3 tuidraden die ook voor tegencapaciteit werkte. Dat is wat lastig weg te spannen op het dak en je komt snel bij de buren uit. Nog een nadeel is het magnetische veld onder de antenne. Dit kan hoog oplopen en met alle gevolgen van dien (LF detectie). Met een dipool heb je daar (relatief) minder last van. Dus op zoek naar een dipool en liefst voor alle banden. In Elctron van januari 2006 kwam ik een artikel tegen met een beschrijving van een meer banden LC antenne. Dit is een draad dipool met spoelen (Loading Coils). De taps aan de spoel werkt als een condensator en brengt de antenne in resonantie. Mijn uitgangspunt was dat de dipool moest passen in mijn tuin en ook voor iedere band resonant is. Dus geen lopende golven en lage s.w.r. Dus een maximum aan energie overdracht. Alleen de effectiviteit kon ik niet meten. Nu is een resonante antenne in principe goed voor 1 frequentie. Het zal dus altijd een compromis zijn maar je kunt er zelf een heleboel aan sturen. Ik heb tijdens de zomermaanden heel wat gepruts met allerlei draden en spoelen. Ook spoelen met een vaste condensator. Deze antennes kreeg ik echter nooit goed. Bijna altijd een hoge s.w.r op een band. Bij wijziging van bv. het 20 meter deel veranderde ook het 10 meter deel. Dat schoot niet op en ging ik aan de slag met de LC antenne. Ik ben begonnen met het wikkelen van de spoelen. 6 stuks voor de banden 10-15-20-40 en 80 meter. Als antenne draad gebruikte ik waslijndraad met flexibele kern. Dit draad is goed te solderen en kan flinke trekkracht doorstaan. Voor dergelijke experimenten ben ik uitgeweken naar een grasveldje in mijn wijk. Je moet immers de ruimte hebben om te testen. Ik had een groot leger statief (bedankt 10
11
Rob) en daarin een aluminium mast. In de top hiervan een houten paal met een katrol. Met de katrol kon ik het hele spul snel op en neer hijsen. Het nadeel bij openbare testen is dat je veel aanloop krijgt van publiek die uit nieuwsgierigheid willen weten wat je daar toch uitvoert. Toch heeft het 4 middagen geduurd voor ik de doelstelling (optimale antenne) kon benaderen. De LC antenne genoemd in het januari nummer van Electron had toch nog haken en ogen. Niet voor de technische werking maar voor de mechanische opbouw. De antenne bestaat uit 2 dipolen die onder elkaar hangen en gevoed worden met 1 coax. In het verleden heb ik ook al proeven gedaan met gekoppelde dipolen en het gaf nooit een bevredigend resultaat. Altijd was er beïnvloeding van de draden die niet resonant waren en dat gaf een slechte s.w.r op de band waarmee je actief bent. Zo ook met deze antenne die met een gezamenlijk voedingpunt voor alle banden een minder goede s.w.r laten zien dan met gescheiden voedingdraden. Toch was ik er nog niet. Ik wilde de twee dipolen netjes onder elkaar hangen en met kunststof spreiders de zaak goed in resonantie brengen. Het bleek dat het 10 en 20 meter dipool een flink stuk slechter werd. De s.w.r schoot omhoog. Ik was wel verplicht een gescheiden voedingspunt te maken door middel van 2 x 20 meter RG-58. Ook moest dit deel opnieuw in resonantie gebracht worden. De 15, 40 en 80 meter dipool had hier geen last van en bleef prima resonant. Ook mijn toegepaste baluns verving ik door een dubbele mantestroomfilter waarmee het geheel nog beter functioneerde. De bandbreedte was op ieder band goed, behalve 80 12
meter. Deze band is zeer scherp gepiekt ( 3.57Mhz ) Buiten deze frequentie loopt de s.w.r snel op. Het beste is nog de 15 meter band die over de gehele bandbreedte niet hoger dan 1: 1,2 komt. Regelmatig kwam Wicher, PD0WR langs. Hij hielp ook mee met het resonant maken van de dipolen. Op de laatste dag van de proeven heb ik mijn setje meegenomen ( Alinco DX-70) Op alle banden is er een qso gemaakt en met goede resultaten. Inmiddels hangt de antenne boven mijn dak en de GP is verdwenen. Een klosjesantenne noemt mijn xyl het systeem. En nu maar wachten op conditieverbeteringen want van een flux van 66 wordt je niet echt vrolijk. Zie HIER voor een foto overzicht De N antenne. Het idee was ontstaan na de bovenstaande proeven. Daar de N amateur uit mag komen op 10, 20 en 40 meter hetzij beperkt wat frequentie en vermogen betreft heb ik een antenne voor 10 en 20 meter gemaakt met bovenstaand recept maar dan wat anders. Voor de beginnende amateur die eenvoudig wil beginnen en geen geld aan dure antennes wil uitgeven is deze antenne zeer geschikt. Een enkele dipool met 2 spoelen. Resonant en gevoed met rg-58. Lengte totaal 6 meter. Concept LC antenne. Bron: januari nummer Electron. De genoemde spoelen met 40 mm doorsnee geeft behoorlijk wat gewicht. Je kunt de spoelen ook maken van elektra buis 16 mm. Wikkel 39 windingen van 0,4 mm draad en je hebt een prima spoel voor dit doel. De Q van de spoel is wel anders dan bij een grotere diameter spoel. Wil je hier mee experimenteren kijk dan op de site van de Veron http://www.veron.nl/tech/aircoil.htm 13
Cavente jeugddorp 2007 door Hans PA7HPH Ook dit jaar werden wij uitgenodigd om onze hobby te laten zien aan de jeugd tot 12 jaar. Cavente jeugddorp Vaassen bestaat 25 jaar en nog razend populair. In de laatste week van de schoolvakantie zijn er 4 dagen lang, op een afgesloten terrein, allerlei activiteiten voor de jeugd. Speciaal voor de Veron een grote tent opgezet waar wij onze activiteiten konden demonstreren. Jille PA1DV, Wicher PD0WR, en Hans PA7HPH waren weer aanwezig om het een en ander te laten zien. Dit jaar hebben we het korte golf station weggelaten omdat deze groep er nog te jong voor is. Het ATV (webcam) en de seinproef hebben we er in gelaten. Wat de jeugd leuk vond is het lopen met de helmcamera. Door middel van een speltak werd de schat teruggevonden. Hiervoor had ik oude TV gekregen wat nog prima werkte voor dit doel. Op de helm zat een camera en een zendertje voor 23 cm. In de rugtas zat een accu van 12 V. De allerkleinsten hadden er zichtbaar moeite mee maar dat kon ze niet schelen. In de tent hadden we de satelliet ontvanger, die aangesloten was op de TV. Bovendien waren de beelden te volgen op internet. In een andere hoek werden sein diploma s uitgeschreven. Ik had op een oude laptop het programma morsecat geïnstalleerd. Dat programma leende zich goed voor eenvoudige oefeningen. Als de kinderen hun naam goed konden seinen kregen ze een diploma met een stempel. De hele dag zijn we zo bezig geweest. Alles bleef prima werken maar aan eind van de dag waren we versleten. Henk PA5VK kwam ook nog langs om de sfeer te proeven. Mee doen Henk volgend jaar? Albert Vos (organisator) zou graag willen dat we volgend jaar 2 dagen te gast zijn. Het team moet daar even over nadenken. Dan moeten er wel meer amateurs komen en mogelijk met nieuwe ideeën. Voor wie meer wil weten over het kinderdorp klik op onderstaande link of bekijk de foto s van alle activiteiten op de foto server. http://www.vaassen-online.nl/index.php?name=news&file=article&sid=1096#\ 14
15
16