De robot-geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie SAP...
Az Damiaan vzw, december 2016. Niets uit deze brochure mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming. Deze brochure bevat algemene informatie en is bedoeld als aanvulling op het gesprek met uw zorgverlener. 2
Geachte heer Er werd bij u een kwaadaardig gezwel in de prostaat vastgesteld. De verschillende behandelingsmogelijkheden werden met u besproken. Hierbij werd rekening gehouden met uw leeftijd, uw algemene gezondheid en de karakteristieken van de tumor. U besliste, samen met uw arts, om een minimaal invasieve operatie via robotchirurgie te laten uitvoeren. Wat houdt dit in? Bij deze operatie wordt de volledige prostaat met het kapsel en de zaadblaasjes verwijderd onder algemene verdoving. Na verwijdering van de prostaat wordt de blaas opnieuw vastgehecht aan de plasbuis. Hierbij wordt een blaaskatheter (sonde) geplaatst die gedurende 3 dagen ter plaatse blijft om de urine te laten afvloeien. Soms worden de nabijgelegen lymfeklieren mee weggenomen. Dit is afhankelijk van de tumorkarakteristieken. Met behulp van het robotsysteem kan er uiterst nauwkeurig gewerkt worden. Dit biedt veel voordelen: korter verblijf in het ziekenhuis minder pijn minder bloedverlies minder kans op infecties minder littekens sneller herstel snellere hervatting van de activiteiten minder kans op urineverlies minder kans op impotentie. 3
Psychische beleving Vóór de operatie leeft u vaak in een periode van stress en spanning. Voor sommige mannen komt de diagnose vrij plots en onverwacht, anderen zijn al langere tijd in opvolging voor bijvoorbeeld afwijkende PSAwaarden (Prostaat-Specifiek-Antigen) in het bloed. Soms zijn er verschillende behandelingsopties mogelijk en weegt de beslissingsprocedure zwaar. Weet dat u in het ziekenhuis een beroep kunt doen op een sociaal werker of psycholoog om u hierbij te ondersteunen. Zij kunnen u eventueel ook doorverwijzen voor professionele ondersteuning in uw eigen omgeving. Opnameverloop Preoperatieve voorbereiding Na de consultatie bij de uroloog wordt u gevraagd om uw kamerreservatie administratief te regelen bij de dienst inschrijvingen. Daarna wordt u verwezen naar de preoperatieve raadpleging anesthesie. Daar wordt uw preoperatief dossier verder ingevuld. Vermeld zeker wanneer en welke bloedverdunners u inneemt. Eventueel worden bijkomende onderzoeken (bloedafname, elektrocardiogram) uitgevoerd. Deze onderzoeken kunt u ook via de huisarts laten doorgaan een aantal dagen vóór de ingreep. 4
Dag van de ingreep De dag van de ingreep meldt u zich op het afgesproken uur aan bij de dienst inschrijvingen. U neemt een ticket opname-hospitalisatie. Na de inschrijvingen begeleidt men u naar uw kamer op de zorgeenheid. U moet nuchter zijn, dat wil zeggen dat u sinds middernacht niet meer gegeten of gedronken mag hebben. Ook roken wordt afgeraden. De verpleegkundige maakt uw dossier in orde, scheert de operatiestreek, geeft u anti-trombosekousen en een operatiehemd. Wanneer het uw beurt is in de operatiezaal, wordt u in bed naar de voorbereidingsruimte gebracht. Hier nemen de verpleegkundigen van de operatiezaal het over. Ze begeleiden u in de operatiezaal waar u tevens de anesthesist ontmoet, die u in slaap brengt en u bewaakt tijdens de operatie. Na de operatie verblijft u enige tijd in de ontwaakruimte. Van hieruit gaat u terug naar de kamer. Soms beslist de anesthesist dat u de eerste nacht op Mid Care moet verblijven. Dat is een intensieve afdeling waar men u via monitoring beter kan observeren. Mid Care heeft beperkte bezoekuren. Na de ingreep hebt u een infuus voor vocht en medicatietoediening, een drain om het overtollige bloed uit uw buik te verwijderen, een pijnpomp en een blaassonde om de urine te laten afvloeien. Op de buik ziet u 5 kleine verbandjes, dit zijn de wondjes van de werkinstrumenten. Na een week mogen de verbandjes verwijderd worden en kunnen de wondjes onbedekt blijven. De drain en het infuus worden meestal de dag na de ingreep reeds verwijderd. Tevens zal er een bloedcontrole uitgevoerd worden. De blaassonde blijft minimum 3 dagen ter plaatse. De derde postoperatieve dag wordt een cystografie gemaakt (een radiologisch onderzoek om na te gaan of de hechting tussen blaas en plasbuis voldoende geheeld is). Indien er geen lekkage is, wordt de blaassonde verwijderd. Als het plassen goed op gang komt, kunt u het ziekenhuis verlaten. Indien de cystografie lekkage ter hoogte van de naad toont, blijft de sonde wat langer ter plaatse. In dat geval kan u het ziekenhuis verlaten met de sonde waarbij de urine verder afloopt in een zakje. Indien nodig kan een thuisverpleegkundige u hierbij helpen. 5
Hernemen van activiteiten De dag na uw ingreep kan u al uit bed. Lichamelijke verzorging en wandelen kunt u onmiddellijk hernemen en wordt zelfs aangeraden. Bewegen is goed voor de bloedsomloop. Voor een goede wondgenezing wordt baden en zwemmen afgeraden gedurende 10 dagen. Met de speciale douchekleefpleisters kunt u wel onmiddellijk een douche nemen. Gedurende 6 weken vermijdt u fietsen en paardrijden. Ook tillen en persen wordt afgeraden. Over het algemeen wordt een volledige recuperatie bereikt na 1,5 à 3 maanden. Gevolgen van de behandeling Elke kankerbehandeling kent echter ook enkele nadelen. Deze worden gedurende de follow-up bij de uroloog steeds besproken en mogelijke oplossingen worden u voorgesteld. Urineverlies Onmiddellijk na het verwijderen van de blaassonde kunt u last hebben van urineverlies, veelvuldig plassen of niet meer kunnen plassen. Meld dit steeds aan de verpleegkundige. Naarmate de dagen en weken vorderen zal het urineverlies ook minderen. Het kan gaan om verlies bij bepaalde bewegingen (bv. recht staan of door druk bv. niezen, hoesten, persen). De duur en de hoeveelheid verlies zijn individueel verschillend. De eerste weken draagt u daarom best gepast opvangmateriaal. Eventueel kan er gestart worden met bekkenbodem-revalidatie bij een gespecialiseerd kinesist. Minder dan 10% van de patiënten heeft nog urineverlies na 1 jaar. Een bijkomende operatie aan de sluitspier kan hier eventueel overwogen worden. 6
Erectieproblemen Erectieproblemen komen frequent voor en kunnen blijvend zijn indien beide zenuwbundels tijdens de operatie niet konden gespaard worden. Erectieproblemen kunnen behandeld worden met orale medicatie, het lokaal aanbrengen van zalf of het injecteren van medicatie in de penis. Hou ermee rekening dat stress, emoties en faalangst ook een negatieve invloed hebben op erecties. Aarzel niet om dit probleem bespreekbaar te maken met uw uroloog. Zelfs zonder erectie kan er nog een orgasme optreden. Aangezien prostaat en zaadblaasjes verantwoordelijk zijn voor productie en opslag van het sperma, zal er na de operatie geen zaadlozing meer kunnen plaatsvinden. Men spreekt over een droog orgasme. 7
Aandachtspunten voor thuis Bloed in de urine kan nog enkele weken zichtbaar zijn. Drink daarom voldoende (1,5 l à 2 l/dag). Vermijd persen bij toiletbezoek. Bij constipatie neemt u best medicatie om de stoelgang zachter te maken. Gun uw lichaam voldoende rust. De verdoving en de verwerking van slecht nieuws kunnen u moe maken. Bij koorts (vanaf 38 C) dient u contact op te nemen met de huisarts of uroloog. Vermijd fietsen, heffen en paardrijden gedurende 6 weken. Indien u plots niet meer kunt plassen, neem dan onmiddellijk contact op met de uroloog of ga naar de dienst spoedgevallen ( s nachts of in het weekend). Koffie en alcohol kunnen urineverlies bevorderen. Gebruik met mate. De anti-trombosekousen mag u na 1 week aflaten. 8
Follow-up Gedurende de eerste 5 jaar wordt u op regelmatige tijdstippen opgevolgd door uw uroloog. In eerste instantie worden de resultaten van het prostaatweefsel en de bijwerkingen besproken. Ook uw PSA (bloedwaarde) dient strikt opgevolgd te worden. 9
Checklist bij ontslag 0 Medicatie: Thuismedicatie verder stop.. Pijnmedicatie. Urfadyn PL 2x/d gedurende 10 dagen ja neen Antibioticum neen Clexane 40 mg tot.. neen Start bloedverdunners op. 0 Medicatievoorschrift ja neen 0 Attest thuisverpleging ja neen 0 Voorschrift incontinentiemateriaal 0 Documenten hospitalisatieverzekering 0 Arbeidsongeschiktheid 0 Controleafspraak op. 10
Contactgegevens Secretariaat urologie: 059 41 42 30 ZE 410 - urologie: 059 41 41 60 Spoedgevallen: 059 41 40 80 www.urologieoostende.be Dr. P. Mattelaer Consultatie maandag: voormiddag + namiddag woensdag: namiddag donderdag: voormiddag Dr. D. Ponette Consultatie maandag: voormiddag woensdag: voormiddag donderdag: voormiddag + namiddag vrijdag: voormiddag + namiddag Dr. J. Darras Consultatie maandag: namiddag dinsdag: voormiddag woensdag: namiddag donderdag: namiddag 11
Az Damiaan vzw Gouwelozestraat 100 8400 Oostende Tel. +32 (0)59 41 40 40 Fax +32 (0)59 41 40 20 info@azdamiaan.be www.azdamiaan.be