ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L ÉTAT DANS LES PROVINCES ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI 129 Archief van de voormalige Algemene Administratie van de Belastingen (en de Invordering) van de FOD Financiën Voorbereidend studiedossier van de archiefselectielijst 2014 door Geert LELOUP Brussel Bruxelles 2014
ARCHIEF VAN DE VOORMALIGE ALGEMENE ADMINISTRATIE VAN DE BELASTINGEN (EN DE INVORDERING) VAN DE FOD FINANCIËN VOORBEREIDEND STUDIEDOSSIER VAN DE ARCHIEFSELECTIELIJST 2014
ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L ÉTAT DANS LES PROVINCES ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI 129 Naamsvermelding - Niet Commercieel - Geen Afgeleide Werken CC BY-NC-ND http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl/ Attribution - Pas d Utilisation Commerciale - Pas de Modification CC BY-NC-ND http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/fr/ Algemeen Rijksarchief Archives générales du Royaume Identificatienummer Numéro d identification : Publ. 5365 Algemeen Rijksarchief Archives générales du Royaume Ruisbroekstraat 2 rue de Ruysbroeck 1000 Brussel Bruxelles
ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L ÉTAT DANS LES PROVINCES ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI 129 Archief van de voormalige Algemene Administratie van de Belastingen (en de Invordering) van de FOD Financiën Voorbereidend studiedossier van de archiefselectielijst 2014 door Geert LELOUP Brussel Bruxelles 2014
DANKWOORD De auteur wenst zijn dank te betuigen aan mevr. Karla Werbrouck, mevr. Ilse Patteet en dhr. Guy Vandeput voor hun zeer gewaardeerde en onmisbare hulp bij de opmaak van voorliggend studiedossier en van de bijhorende selectielijst. Dankzij hen was het mogelijk om het zeer boeiende, maar ook bijzonder heterogene archief van de voormalige Algemene Administratie der Belastingen en de Invordering in kaart te brengen en de bewaartermijnen en definitieve bestemmingen te bepalen. Voorts wil hij zijn collega s-rijksarchivarissen bedanken, bij wie hij steeds terecht kon voor feedback en advies en dan meer in het bijzonder zijn diensthoofd, mevr. Kathleen Devolder, en dhr. Michel Trigalet, diensthoofd van het Rijksarchief van Aarlen en hoofd van de werkgroep Financiën van het Rijksarchief. 5
INHOUDSTAFEL DANKWOORD...5 INHOUDSTAFEL...7 LIJST VAN BRONNEN EN WERKEN...9 A. GEDRUKTE BRONNEN...9 B. WERKEN...9 LIJST VAN AFKORTINGEN...11 DE VOORBEREIDING VAN DE STUDIE...13 GESCHIEDENIS EN WERKING VAN DE INSTELLING...15 DE ARCHIEVEN VAN DE INSTELLING EN HUN SELECTIE...21 7
LIJST VAN BRONNEN EN WERKEN A. GEDRUKTE BRONNEN Annuaire administratif et judiciaire de la Belgique. Administratief en Gerechtelijk Jaarboek van België, 1978-2009. Belgisch Staatsblad, 1971-2009. B. WERKEN BOURGEOIS P., Le Ministère des Finances. Étude de l'administration centrale et répertoires des services publics et commissions. Deuxième partie: 1946-1994, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea archivistica studia 75), 1995, 451 p. BOURGEOIS P., Le Ministère des Finances (1830-1994). III. Aperçu des compétences, Brussel, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën (Miscellanea Archivistica Studia 88), 1996, 192 p. BRAL G., Het Rijksadministratief Centrum, Brussel, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dienst Monumenten en Landschappen (Brussel, stad van kunst en geschiedenis 44), 2007, 47 p. Het Ministerie van Financiën en zijn administraties in het algemeen Staatsbestel, Brussel, Ministerie van Financiën, 1982, 39 p. + bijlagen. JANSSENS P., VERBOVEN H. en TIBERGHIEN A., Drie eeuwen Belgische belastingen. Van contributies, controleurs en belastingsconsulenten, Brussel, Fiscale Hogeschool, 1990, 432 p. 9
LIJST VAN AFKORTINGEN AAB AABI AAPD AFC AFZ AKRED AI AOIF BBI D&A DIRCOM FOD RA Algemene Administratie van de Belastingen Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie Antifraude Comité Administratie van Fiscale Zaken Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen Administratie van de Invordering Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit Administratie van de Bijzondere Belastinginspectie Administratie der Douane en Accijnzen Directiecomité (van de fiscale administraties) Federale Overheidsdienst Rijksarchief 11
DE VOORBEREIDING VAN DE STUDIE DE CONTEXT VAN DE PUBLICATIE Bij de opmaak van een archiefselectielijst voor de huidige Algemene Administratie van de Fiscaliteit werd gesignaleerd dat deze een deel van het archief van de voormalige, in 2009 opgeheven Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering bewaarde en dat onduidelijk was wat met dit archief diende te gebeuren. Vandaar dat in overleg met de betrokken diensten besloten werd een afzonderlijke selectielijst op te stellen voor dit archief. HET AFGELEGDE PARCOURS Dhr. Geert Leloup, assistent bij de afdeling Toezicht en Advies van het Rijksarchief, bracht op 12 en 26 maart 2014 een bezoek aan de Algemene Administratie van de Fiscaliteit en bracht met de hulp van mevr. Karla Werbrouck het archief in kaart door de verschillende reeksen te omschrijven en te dateren. Vervolgens werd op 22 april 2014 in overleg met dhr. Guy Vandeput, secretaris van het Directiecomité van de Federale Overheidsdienst Financiën, een tweede bezoek gebracht aan de verschillende archiefruimtes en werden zowel bewaartermijnen als definitieve bestemmingen bepaald. Tijdens een laatste bezoek aan de Stafdienst P&O op 29 april 2014 werden met hulp van mevr. Ilse Patteet de notulen en bijhorende stukken van het Personeelscomité bekeken en beschreven. Tegelijkertijd stelde dhr. Geert Leloup op basis van wetgeving en literatuur een studiedossier op, dat eveneens op 29 april werd voltooid. De archiefselectielijst werd tot slot in juni-juli 2014 zowel door de Voorzitter van het Directiecomité van de FOD Financiën als de Algemeen Rijksarchivaris goedgekeurd. 13
GESCHIEDENIS EN WERKING VAN DE INSTELLING A. BEKNOPTE GESCHIEDENIS VAN DE INSTELLING De in 1978 opgerichte Algemene Administratie der Belastingen (vanaf 2003: en de Invordering) groepeerde en coördineerde alle fiscale administraties van het toenmalige Ministerie van Financiën. Deze administratie zou de daaropvolgende 30 jaar - wars van alle reorganisaties en de omvorming van het Ministerie tot een Federale Overheidsdienst in 2002 - blijven functioneren, tot deze in 2009 werd opgeheven. B. BEVOEGDHEDEN EN ACTIVITEITEN VAN DE INSTELLING De bevoegdheden van de Algemene Administratie der Belastingen (vanaf 2003: en de Invordering) waren in hoofdzaak coördinerend. De Administrateur-generaal was volgens het oprichtingsbesluit uit 1978 belast met de hoge leiding, algemene organisatie en coördinatie van de fiscale administraties en over hun onderlinge samenwerking. Hij legde de door de hoofden van deze administraties behandelde zaken met zijn bemerkingen voor aan de Minister van Financiën, al behielden deze hoofden wel het recht om rechtstreeks met de minister te handelen voor de aan hun administraties eigen materies, evenals de leiding van hun diensten, het gezag over hun personeel, de orde en tucht en de naleving van wetten, besluiten en reglementen. 1 C. ORGANISATIE EN WERKING VAN DE INSTELLING Het huidige Belgische belastingstelsel dateert uit de jaren 1960, met de invoering van het Wetboek Inkomstenbelastingen in 1963 en de invoering van de Belasting op de Toegevoegde Waarde op 1 januari 1970. Deze toegenomen complexiteit in combinatie met de zware economische crisis - en de daaruit voortvloeiende nood aan een efficiëntere belastingadministratie - verklaren mogelijk 2 waarom de eerste aanzet tot een betere coördinatie van de fiscale administraties zich midden jaren 1970 situeert. Concreet richtten het koninklijk besluit van 25 juli 1974 3 tot wijziging van het koninklijk besluit van 29 oktober 1971 4 en het bijhorende ministerieel besluit van 25 juli 1974 een Directiecomité van de fiscale administraties (DIRCOM) 5 op, evenals een bijhorende Dienst voor Fiscale Coördinatie. Het Directiecomité was samengesteld uit de secretaris-generaal, de directeurs-generaal van de fiscale administraties en de ambtenaren-generaal van de Algemene Diensten en had tot opdracht de fiscale administraties te hervormen, de samenwerking te verbeteren en de fiscale wetgeving te harmoniseren. De aan het Algemeen Secretariaat verbonden Dienst voor Fiscale Coördinatie moest in opdracht van dit comité de nodige studies uitvoeren. Bovendien kon het Directiecomité overleggroepen oprichten voor personeel, organisatie en coördinatie van acties van de uitvoeringsdiensten en een permanente werkgroep voor de studie van de 1 Koninklijk besluit van 16 november 1978 tot wijziging van het koninklijk besluit van 24 februari 1954 houdende vaststelling van het organiek kader van het Ministerie van Financiën (BS, 21/02/1979). 2 De aanhef van het koninklijk besluit van 25 juli 1974 (cfr. infra) vermeldde enkel als argument dat het van belang is tot een juistere heffing van de belasting te komen. 3 Koninklijk besluit van 25 juli 1974 tot wijziging van het koninklijk besluit van 29 oktober 1971 (BS, 18/09/1974). 4 Koninklijk besluit van 29 oktober 1971 tot vaststelling van het organiek reglement van het Ministerie van Financiën, en van de bijzondere bepalingen die er voorzien in de uitvoering van het statuut van het Rijkspersoneel (BS, 22/03/1972). 5 Niet te verwarren met het huidige Directiecomité van de Federale Overheidsdienst Financiën, de rechtsopvolger van de vroegere Directieraad van het Ministerie van Financiën. 15
structuurhervorming van de fiscale administraties. 6 In 1977 kwam daar nog een vast comité tegen de belastingontduiking bij, dat belast werd met de coördinatie van de activiteiten van de speciale diensten van de fiscale administraties en met het onderzoek van antifraudemaatregelen. 7 Mogelijk onder druk van de hardnekkige economische crisis en op advies van het Directiecomité werd met het koninklijk besluit van 14 november 1978 8 de Algemene Administratie der Belastingen (AAB) opgericht. Deze groepeerde en overkoepelde alle bestaande fiscale administraties van het Ministerie van Financiën, namelijk de Administraties van de Directe Belastingen, van Douane en Accijnzen, van de BTW, Registratie en Domeinen, en, tot slot van het Kadaster. Ook de tegelijkertijd gecreëerde Administratie van de Bijzondere Belastinginspectie werd onder de directe leiding van de Administrateurgeneraal geplaatst, net zoals de bestaande Dienst voor Fiscale Coördinatie. Voor de goede afstemming van alle kwesties inzake personeel en algemene zaken, organisatie, automatisering en inrichting van diensten werden werkgroepen opgericht waarin afgevaardigden van het Algemeen Secretariaat, de Algemene Administratie der Belastingen en/of de fiscale administraties zetelden. Tot slot behielden de administraties in dit stadium hun eigen colleges van dienstchefs - die onder meer beslisten over bevordering van personeelsleden - al kon de Administrateur-generaal wel zaken voorleggen. Tot slot was hij ook lid van de Directieraad van het Ministerie van Financiën. 9 Het secretariaat van de Administrateur-generaal was bij de start beperkt in omvang en omvatte naast hemzelf enkel een adjunct-adviseur en een directiesecretaris. 10 Met het koninklijk besluit van 26 september 1991 werd een interne auditcel voor alle fiscale administraties opgericht, die onder het onmiddellijk gezag van de Administrateur-generaal ressorteerde en de opdracht had audits uit te voeren omtrent de kwaliteit en organisatie, evenals de dienstbetrekkingen. Tweemaal per jaar werd een algemeen verslag van de cel voorgelegd aan het Directiecomité van de fiscale administraties. 11 Veel ingrijpender was de in het kader van het Vijfjarenplan van 1991 doorgevoerde reorganisatie van de ondergeschikte fiscale administraties om efficiënter en klantgerichter te kunnen werken. Zo zouden Directe Belastingen en de BTW samengevoegd worden om dubbele controles te vermijden en werd de Dienst voor Fiscale Coördinatie omgevormd tot een afzonderlijke Administratie van Fiscale Zaken die belast werd met de opmaak van fiscale wetgeving. Voortaan zou er binnen de Algemene Administratie der Belastingen sprake zijn van een Administratie van Fiscale Zaken (AFZ), een Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit (AOIF), een Administratie van de Invordering (AI), een Administratie der Douane en Accijnzen (D&A), een Administratie van de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) en een Administratie van het Kadaster,, de Registratie en de Domeinen (AKRED). Een eerste belangrijke maatregel was 6 Ministerieel besluit van 25 juli 1974 tot regeling van de werking van het Directiecomité van de fiscale administraties (BS, 18/09/1974). 7 Ministerieel besluit van 8 april 1977 tot wijziging van het ministerieel besluit van 25 juli 1974 (BS, 05/07/1977). 8 Koninklijk besluit van 14 november 1978 tot oprichting van de graad van administrateur-generaal van de belastingen en tot wijziging van het koninklijk besluit van 29 oktober 1971 tot vaststelling van het organiek reglement van het Ministerie van Financiën en van de bijzondere bepalingen die er voorzien in uitvoering van het statuut van het rijkspersoneel (BS, 21/02/1979);. 9 Ministerieel besluit van 20 november 1978 houdende oprichting en samenstelling der colleges van dienstchefs van het Ministerie van Financiën en waarbij aan deze colleges sommige bevoegdheden inzake de loopbaan van het Rijkspersoneel worden toevertrouwd (BS, 31/01/1995). 10 Koninklijk besluit van 16 november 1978 tot wijziging van het koninklijk besluit van 24 februari 1954 houdende vaststelling van het organiek kader van het Ministerie van Financiën (BS, 21/02/1979). 11 Koninklijk besluit van 26 september 1991 tot wijziging van het koninklijk besluit van 29 oktober 1971 tot vaststelling van het organiek reglement van het Ministerie van Financiën en van de bijzondere bepalingen die er voorzien in de uitvoering van het statuut van het Rijkspersoneel (BS, 08/10/1991). Later gewijzigd door het koninklijk besluit van 13 februari 1996 (BS, 13/03/1996). 16
de oprichting van een College van Dienstchefs voor de Algemene Administratie der Belastingen, waarin zowel de Administrateur-generaal (in hoedanigheid van voorzitter) als de directeurs-generaal van de fiscale administraties zetelden. 12 Het daaropvolgende uitgevaardigd huishoudelijk reglement bevatte bepalingen met betrekking tot de organisatie van de vergaderingen en de opmaak van uitnodigingen, agenda s en notulen. 13 Vervolgens werd met het koninklijk besluit van 13 februari 1996 de Administratie van Fiscale Zaken opgericht, die ook in deze nieuwe organisatiestructuur nauw aanleunde bij de Algemene Administratie der Belastingen. De tekst bepaalde immers dat het hoofd van deze nieuwe administratie de titel van Adjunct-Administrateur-generaal van de Belastingen verwierf en voortaan de Administrateur-generaal bij stond in de uitoefening van al zijn opdrachten, hem verving bij afwezigheid of verhindering en bijzondere opdrachten uitoefende die hem werden toevertrouwd door de Minister van Financiën of door de Administrateur-generaal. De Adjunct-Administrateur-generaal waakte voorts over de coördinatie inzake de strijd tegen de fiscale fraude en zat onder meer het geïnstitutionaliseerde Vast Comité voor de Strijd tegen de Fiscale Fraude (Antifraude Comité of AFC) voor. Tegelijkertijd werd het secretariaat van de Administrateur-generaal omgedoopt tot diens kabinet. 14 De volgende stap was de oprichting van de nieuwe Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit in 1997. 15 De hervorming liep echter moeizaam en met het koninklijk besluit van 18 december 1998 volgde een bijsturing door de herstructurering voor AOIF te internaliseren - met andere woorden door de bestaande administraties meer inspraak te verlenen en deze in twee fasen eerst hergroepering, vervolgens integratie door te voeren. 16 De hervorming werd niettemin voortgezet, aangezien datzelfde besluit de nieuwe fiscale administraties, de Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen en de Administratie van de Invordering oprichtte. Het koninklijk besluit van 1998 werd evenwel op 13 november 2002 door de Raad van State vernietigd, 17 waardoor in 2003 een nieuw koninklijk besluit uitgevaardigd moest worden om de continuïteit te verzekeren. 18 Naar aanleiding van de algemene Copernicus-hervorming werd in 2000 de Coperfinhervorming gelanceerd, die voor de nieuwe Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën 19 een indeling in drie Algemene Administraties voorzag (Belastingen & Invordering, Patrimoniumdocumentatie en Thesaurie), met daarbinnen verschillende Algemene Directies. Vandaar dat de Algemene Administratie der Belastingen in 2003 werd omgedoopt tot de Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering (AABI), terwijl de Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen werd afgesplitst en omgevormd tot de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie (AAPD). Twee koninklijke besluiten van 12 Ministerieel besluit van 16 december 1994 tot wijziging van het ministerieel besluit van 20 november 1978 (BS, 31/01/1995), ministerieel besluit van 2 augustus 1995 tot wijziging van het ministerieel besluit van 20 november 1978 (BS, 03/10/1995) en ministerieel besluit van 16 januari 1998 tot wijziging van het ministerieel besluit van 20 november 1978 (BS, 24/01/1998). 13 Huishoudelijk reglement van het College van Dienstchefs van de Algemene Administratie der Belastingen (BS, 07/10/1995). 14 Koninklijk besluit van 13 februari 1996 tot wijziging van het koninklijk besluit van 29 oktober 1971 tot vaststelling van het organiek reglement van het Ministerie van Financiën en van de bijzondere bepalingen die er voorzien in de uitvoering van het Statuut van het Rijkspersoneel (BS, 13/03/1996). 15 Koninklijk besluit van 6 juli 1997 houdende oprichting van de Administratie van de ondernemings- en inkomensfiscaliteit (BS, 31/07/1997). 16 Koninklijk besluit van 18 december 1998 houdende oprichting enerzijds van de Administratie van het kadaster, de registratie en de domeinen en van de Administratie van de invordering en anderzijds van de graad van auditeur-generaal, dienstchef, en houdende hervorming van de Administratie van de ondernemings- en inkomensfiscaliteit (BS, 31/12/1998). 17 Arrest nr. 112537 van de Raad van State van 13 november 2002. Online raadpleegbaar op: www.raadvanstate.be. 18 Koninklijk besluit van 21 januari 2003 houdende de organisatie van de Administraties der directe belastingen, van de BTW, registratie en domeinen en van het kadaster (BS, 26/06/2003). 19 Koninklijk besluit van 17 februari 2002 houdende oprichting van de Federale Overheidsdienst Financiën (BS, 22/02/2002). 17
31 maart 2003 regelden de overgang van het Ministerie van Financiën naar de nieuwe Federale Overheidsdienst Financiën 20 en de bevoegdheden van de administrateurs-generaal tijdens de overgangsperiode. 21 De nieuwe managers die de herstructurering in goede banen moesten leiden, werden in april 2003 benoemd. 22 Door de reorganisatie nam het Directiecomité van de FOD Financiën vanaf 1 januari 2003 de bevoegdheden over van de vroegere Directieraad van het ministerie én van de tegelijkertijd opgeheven colleges van dienstchefs met betrekking tot ongeveer 30.000 personeelsleden. Dit dreigde de werking van het nieuwe Directiecomité te verlammen en vandaar dat onder meer voor Belastingen en Invordering een personeelscomité werd opgericht, dat bevoegd werd voor tuchtprocedures, bevorderingen en cumulaties van beroepsactiviteiten. 23 De ervaring leerde echter dat een grote hergroepering van verschillende diensten met zeer verschillende bevoegdheden binnen één enkele Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering problemen veroorzaakte. In plaats daarvan viel de keuze op een evenwichtigere herverdeling van de entiteiten, zowel op het vlak van hun grootte als hun bevoegdheden. Vandaar dat met het koninklijk besluit van 3 december 2009 24 gekozen werd voor de oprichting van zes algemene administraties: Fiscaliteit, Douane en Accijnzen, Inning en Invordering, Strijd tegen de Fiscale Fraude (vanaf 2013 opnieuw Bijzondere Belastinginspectie), 25 Patrimoniumdocumentatie en Thesaurie. Horizontale, (beleids)ondersteunende taken werden voor de hele FOD Financiën ondergebracht in verschillende stafdiensten, waarbij de Administratie Fiscale Zaken werd omgevormd tot de Stafdienst Beleidsexpertise en -ondersteuning (BEO). In deze nieuwe structuur was dus geen sprake meer van de Algemene Administratie van de Belastingen en de Invordering en verdween bijgevolg ook de functie van administrateur-generaal van deze entiteit. Wegens het vaak persoonsgebonden karakter van de archiefvorming volgt tot slot voor alle volledigheid nog een chronologisch overzicht van de opeenvolgende Administrateursgeneraal van de Belastingen (vanaf 2003: en de Invordering): 26 01/12/1978-31/10/1980: G. Hoebeke; 01/11/1980-31/03/1986: J. De Leener; 01/04/1986-31/07/1988: R. Taverniers; 20 Koninklijk besluit van 31 maart 2003 tot regeling van de overdracht van bevoegdheden bij de overgang van het Ministerie van Financiën naar de Federale Overheidsdienst Financiën (BS, 14/05/2003). 21 Koninklijk besluit van 31 maart 2003 tot toekenning van bevoegdheden bij de Federale Overheidsdienst Financiën, aan de Administrateur-generaal van de Belastingen en de Invordering, de Administrateur-generaal van de Patrimoniumdocumentatie en de Administrateur-generaal van de Thesaurie, gedurende het bestaan van de voorlopige cel (BS, 14/05/2003). 22 Koninklijke besluiten van 4 april 2003 (BS, 25/04/2003). Zie ook: CoperfinFlash Extra, 16/12/2003, http://minfin.fgov.be/portail2/nl/downloads/modernisation/coperfin/brochures/coperfinflash-extraainv.pdf, geraadpleegd op 03/12/2013. 23 Koninklijk besluit van 12 augustus 2003 tot oprichting van personeelscomités bij de Federale Overheidsdienst Financiën (BS, 22/08/2003). Zie ook: koninklijk besluit van 27 april 2007 houdende diverse bepalingen tot uitvoering van het koninklijk besluit van 4 augustus 2004 betreffende de loopbaan van niveau A van het Rijkspersoneel en houdende sommige wijzigingen met betrekking tot de loopbaan in de niveaus B, C en D bij de Federale Overheidsdienst Financiën en bij de Pensioendienst voor de Overheidssector (BS, 01/06/2007). 24 Koninklijk besluit van 3 december 2009 houdende regeling van de operationele diensten van de Federale Overheidsdienst Financiën (BS, 09/12/2009). Zie ook. FOD Financiën. Jaarverslag 2009, Brussel, FOD Financiën, 2010, pp. 16-17. 25 Koninklijk besluit van 19 juli 2013 tot wijziging van het koninklijk besluit van 3 december 2009 houdende regeling van de operationele diensten van de Federale Overheidsdienst Financiën (BS, 02/08/2013) 26 Dit overzicht werd opgesteld door mevr. Karla Werbrouck op basis van de jaarverslagen van de AAB(I). 18
01/08/1988-31/01/1995: R. Watteyne; 01/02/1995-30/06/1997: E. Van Vreckem; 01/07/1997-31/03/2003: H. De Greef; 01/04/2003-31/03/2009: J.-M. Delporte. 19
DE ARCHIEVEN VAN DE INSTELLING EN HUN SELECTIE A. ARCHIEFVORMING EN -BEHEER Eerst en vooral dient opgemerkt te worden dat met het archief van de voormalige Administratie der Belastingen (en de Invordering) enkel het archief van de administrateurgeneraal en dienst secretariaat of kabinet bedoeld wordt. De archieven van de toenmalige ondergeschikte administraties zijn immers overgenomen door hun huidige rechtsopvolgers (algemene administraties en stafdiensten, cfr. supra) en worden in andere - bestaande of nog op te stellen - studiedossiers en selectielijsten behandeld. Het archief van de voormalige Administratie der Belastingen (en de Invordering) werd aanvankelijk aangelegd, beheerd en bewaard door de Administrateur-generaal zelf en diens naaste medewerkers. Hun kantoren in Brussel waren achtereenvolgens ondergebracht in gebouwen aan de Pachecolaan (1978-1980), de Gallileelaan (1981-1992) en de Regentlaan (1993-1995), in de Financiëntoren 27 aan de Kruidtuinlaan (1996-2003) en tot slot in het North Galaxy-complex aan de Koning Albert II-laan (2003-2009). 28 De chronologische ordening van de (dossiers inzake de opmaak van) jaarverslagen (per jaar) en van de verschillende reeksen notulen en bijhorende stukken (per vergaderdatum) lag voor de hand. De aanleg en ordening van de dossiers was evenwel sterk persoonsgebonden en varieerde van Administrateur-generaal tot Administrateur-generaal en zelfs van medewerker tot medewerker: gelet op het bijzonder heterogene en coördinerende takenpakket kon ook de inhoud sterk variëren. Na de opheffing van de Algemene Administratie der Belastingen en Invordering in 2009 maakten de medewerkers de overstap naar de verschillende rechtsopvolgers. De papieren en digitale archieven volgden deze beweging, waardoor deze steeds verder opgedeeld werden. Het papieren archief werd anno 2014 op vijf verschillende locaties in het North Galaxycomplex bewaard, deels verpakt in archiefdozen, deels als losse pakken. De ordening was bij die laatste soms verstoord. Het digitale archief onderging hetzelfde lot, maar kon mits enig opzoekingswerk nog getraceerd worden. Tot slot nog signaleren dat met het oog op ruimtebesparing minder belangrijke dossiers vernietigd werden en andere overgedragen waren aan de diensten die de taken van de administratie hadden overgenomen. De oudere archieven uit de periode 1978-1993 zijn voorlopig spoorloos: één mogelijkheid is dat deze door een andere dienst of op een andere locatie worden bewaard, een andere dat deze als gevolg van reorganisaties en verhuisoperaties vernietigd zijn. B. BEWAARTERMIJNEN Na overleg bleek dat het archief van de voormalige Administratie der Belastingen en de Invordering ondanks de recente datering geen administratief-juridisch nut meer bezit, wat verklaart waarom voor elke archiefreeks wordt vermeld dat de bewaartermijn verstreken is. 27 BRAL G., Het Rijksadministratief Centrum, Brussel, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dienst Monumenten en Landschappen (Brussel, stad van kunst en geschiedenis 44), 2007, 47 p. 28 Dit overzicht is gebaseerd op de Annuaire administratif et judiciaire de la Belgique. Administratief en Gerechtelijk Jaarboek van België, 1978-2009. De datering is bijgevolg bij benadering. 21
C. SELECTIE VAN HET ARCHIEF De selectie van het archief is gebaseerd op enkele logische, voor de hand liggende principes. Van elk jaarverslag wordt één exemplaar in elke taal bewaard; de voorbereidende dossiers bezitten weinig toegevoegde waarde en kunnen bijgevolg vernietigd worden. De reeksen originele notulen en bijhorende stukken van de verschillende beheers- en overlegorganen worden integraal bewaard wegens hun beperkte omvang, inhoudelijke waarde en juridisch belang (eventuele aangetroffen persoonlijke exemplaren van de leden van deze beheers- en overlegorganen kunnen uiteraard vernietigd worden). Voor de dossiers van de Administrateur-generaal wordt een nadere selectie op dossierniveau voorgesteld omdat de inhoud zeer gevarieerd is en de informatie vaak ook bij hogere en lagere niveaus van de FOD Financiën te vinden is: vandaar de keuze om de dossiers stuk voor stuk te bekijken en op basis van een akkoord tussen Rijksarchief en administratie ofwel te laten bewaren, ofwel te laten vernietigen. Verslagen van allerhande comités, werkgroepen en andere overlegorganen kunnen tot slot vernietigd worden wanneer het secretariaat niet door de Algemene Administratie verzorgd werd en de originelen dus elders bewaard worden. Kunnen de oudere archieven alsnog getraceerd worden, dan gelden hiervoor logischerwijze dezelfde selectiebeslissingen. 22
5365