Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASBESTVERWIJDERAAR fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 1 02/01/13 13:34
De beroepscompetentieprofielen zijn tot stand gekomen dankzij de bijdrage van de volgende organisaties : WTCB fvb ffc Constructiv, Brussel, 2013 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen. 2 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 2 02/01/13 13:34
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASBESTVERWIJDERAAR VOORWOORD Aangepaste beroepscompetentieprofielen uitwerken neemt een belangrijke plaats in binnen de problematiek van het aanpassen van de opleidingen aan de behoeften van de arbeidsmarkt. Beroepsprofielen zijn immers de belangrijkste inspiratiebron bij het uitwerken van opleidingsprofielen, zeker bij de start. In een latere fase komen daar de opleidingsprogramma s bij. Met deze gegevens in gedachten heeft het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (fvb-ffc Constructiv) in samenwerking met het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (navb-cnac Constructiv) de bestaande beroepsprofielen aangepast. Daarbij werd vooral rekening gehouden met de talrijke ontwikkelingen als gevolg van de eisen inzake duurzaam bouwen. De aangepaste beroepsprofielen hebben betrekking op een groot aantal materies, zowel uit de ruwbouw- als de afwerkingssector, en werden goedgekeurd door deskundigen uit de sector. Zo dragen ze bij aan het concretiseren van één van de belangrijkste aspecten van de opdracht van het fvb: ze vormen namelijk de link tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten en opleiding in de bouwsector. Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv 3 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 3 02/01/13 13:34
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASBESTVERWIJDERAAR 4 Contact Voor opmerkingen, vragen en suggesties kunt u terecht bij: fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33 Fax: +32 2 210 03 99 website : fvb.constructiv.be beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 4 02/01/13 13:34
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASBESTVERWIJDERAAR EEN WOORDJE UITLEG Een beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties van een ervaren bouwvakarbeider. Dit beroepscompetentieprofiel bevat de competenties van een asbestverwijderaar, met een uitgebreide ervaring. Het herwerkte profiel bestaat eerst uit een definitie van het beroep (een beschrijving van de activiteiten en een situering binnen de sector), en een oplijsting van de competenties. Een competentie is een set van kennis, vaardigheden en attitudes die zich uiten in observeerbaar gedrag. In dit document wordt deze indeling steeds gehanteerd. Onder kennis verstaan we alles wat een asbestverwijderaar moet kennen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld de procedure voor het binnengaan van een hermetische zone. Onder vaardigheden verstaan we alles wat een asbestverwijderaar moet kunnen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld het installeren van personeel- en materiaalsassen. Attitude verwijst naar de houding, de denkwijze, het gedrag dat een asbestverwijderaar moet hebben om zijn beroep te kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld veiligheids- en gezondheidsbewust werken. De activiteiten binnen het beroepscompetentieprofiel worden in vier blokken opgedeeld. 1. Gemeenschappelijke activiteiten eigen aan alle bouwvakarbeiders, zoals bijvoorbeeld de werfinrichting. 2. Basisactiviteiten eigen aan het beroep, zoals bijvoorbeeld het opbouwen van de hermetisch afgesloten zone. 3. Specifieke activiteiten. In het profiel van de asbestverwijderaar zijn geen specifieke activiteiten gedefinieerd. De gemeenschappelijke en de basisactiviteiten omvatten samen het hele beroep. 4. Transversale groene activiteiten, zoals bijvoorbeeld het plaatsen van isolatiemateriaal, kunnen integraal in meerdere beroepsprofielen voorkomen. Deze activiteiten zijn van groot belang voor een duurzaam bouwproces. Het beroepsprofiel asbestverwijderaar bevat geen dergelijke transversale groene activiteitenblokken. De ecologisch duurzame activiteiten zijn verspreid in het profiel opgenomen. Voor sommige activiteiten werken we met een kleurencode. Groen staat voor ecologische en duurzame activiteiten, oranje staat voor activiteiten die handelen over veiligheid en welzijn. Veiligheid is bij asbestverwijdering in bijna alle activiteiten een aandachtspunt. De activiteitenblokken worden ook nog eens opgedeeld in sleutelactiviteiten. Per sleutelactiviteit worden de kennis, vaardigheden en attitudes benoemd. 5 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 5 02/01/13 13:34
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASBESTVERWIJDERAAR 6 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 6 02/01/13 13:34
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASBESTVERWIJDERAAR OMSCHRIJVING VAN HET BEROEP De asbestverwijderaar is tewerkgesteld binnen de bouwsector. De verwijdering en/of afbraak van asbesthoudend materiaal ressorteert immers onder het Paritair Comité voor het bouwbedrijf. Het Koninklijk Besluit van 16 maart 2006 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s van de blootstelling aan asbest schrijft voor dat de sloop- en verwijderingswerken van asbest of asbesthoudend materiaal mits een aantal uitzonderingen slechts uitgevoerd mogen worden door ondernemingen voor asbestverwijdering erkend door de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Het is binnen deze ondernemingen dat we het beroep asbestverwijderaar situeren. Asbest is een verzamelnaam voor een aantal vezelachtige silicaten die slijtvast, brand- en geluidswerend, (elektrisch) isolerend en vrij goedkoop zijn. Men onderscheidt in hoofdzaak serpentijnen (witte asbest of chrysotiel) en amfibolen: de blauwe asbest (crocidoliet) en bruine asbest (amosiet). Het Koninklijk Besluit van 23 oktober 2001 verbood de vervaardiging, het gebruik en het op de markt brengen van asbestbevattende producten. De asbestverwijderaar verwijdert asbesthoudend materiaal volgens de methode van de hermetisch afgesloten zone, de couveusezak-methode en de methode van de eenvoudige handelingen. Hij evacueert het hierdoor ontstane asbestafval. In mindere mate kapselt de asbestverwijderaar asbesthoudend materiaal ook in. De asbestverwijderaar voert deze werken op een veilige en gezonde manier uit door nauwgezet de werkvoorschriften te respecteren alsook door consequent de individuele en de collectieve beschermingsmiddelen te gebruiken. 7 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 7 02/01/13 13:34
0 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN WERKEN IN EEN BOUWONDERNEMING Zelfstandig werken Samenwerken Communiceren Administratieve taken uitvoeren Weten wat onder geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk wordt verstaan. Zelf situaties en kansen zoeken om de eigen kennis te verhogen. Een taak individueel uitvoeren, zonder hulp of toezicht. Ondanks opduikende moeilijkheden een doel willen bereiken. Problemen en werk zelf aanpakken, zonder hulp of raad van buitenaf. Een taak in de voorgeschreven tijd uitvoeren. Op tijd komen. Anticiperen. De mogelijke gevolgen van een situatie overzien. Rekening houden met nog uit te voeren taken. Eventuele problemen opmerken die geen direct verband houden met de eigen taak. Met anderen samenwerken en hen helpen met hun werk. Zich aanpassen aan veranderingen (andere gereedschappen, andere personen, andere procedures en taken). Contacten aanknopen. Zich onthouden van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk. Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met collega's. Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met klanten. Een werkplanning bijhouden. Invullen van de eventuele fiches/documenten die de ploegbaas overgemaakt heeft. Leergierig zijn. Autonoom zijn. Doorzettingsvermogen hebben. Zin voor initiatief. Resultaatgerichtheid - het beoogde resultaat willen bereiken, ondanks tijd- en budgetbeperkingen; en zonder daarom de kwaliteitsnormen uit het oog te verliezen. Stiptheid. Vooruitziend zijn. Teamgericht werken. Flexibiliteit. Sociaal vaardig. Respectvolle houding tegenover collega's. Communicatief vaardig zijn. 8 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 8 02/01/13 13:34
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN 0 ZORGEN VOOR KWALITEIT Kwaliteitsvol werken Het imago en de kwaliteitsrichtlijnen van het bedrijf en de opdrachtgever. Traceerbaarheid van producten, bewijsstukken van wat uitgevoerd werd. Detailwerk zorgvuldig uitvoeren. Wanneer mogelijk esthetische overwegingen laten meespelen bij de uitvoering van het werk. Het melden als andere slechte kwaliteit afleveren. Het eigen werk kwalitatief evalueren en indien nodig bijsturen. Het eigen werk kwantitatief evalueren en indien nodig bijsturen. Werkzaamheden binnen vooropgestelde parameters uitvoeren. Zuinig omgaan met materialen, gereedschappen en tijd. Verspilling vermijden. De etiketten en markering van de gebruikte materialen bijhouden. Oog hebben voor de tevredenheid van de klant. Zin voor precisie. Oog voor detail bezitten en het geduld om detailwerk zorgvuldig uit te voeren. Zin voor esthetiek. Professionele houding. Zin voor zelfcontrole. Oog hebben voor rendement. Spaarzame ingesteldheid. VEILIG EN GEZOND WERKEN Rekening houden met de regels rond veiligheid, gezondheid en preventie van ongevallen Hygiënebewust werken Melden van ongevallen, incidenten en gevaarlijke situaties Verantwoordelijkheden van werknemer, werkgever en de hiërarchische lijn. Hiërarchie van preventiemaatregelen (uitschakelen van risico's, collectieve en persoonlijkebeschermingsmiddelen). Opleidingsverplichtingen. Principes van algemene en persoonlijke hygiëne. Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne. De mogelijke bronnen van gevaar op het werk. De regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever). Interne procedures van de onderneming of organisatie inzake het melden van: ongevallen en incidenten (ook incidenten m.b.t. agressie en geweld) elke werksituatie die een ernstig of onmiddellijk gevaar met zich meebrengt elk geconstateerd mankement in de beschermingssystemen. Noodnummers (politie, brandweer,.). Principes van algemene en persoonlijke hygiëne toepassen Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne toepassen. Herkennen van potentieel gevaarlijke situaties. Inzicht hebben in het belang van de meldplicht in functie van preventie. Inzicht hebben in het belang van een goede communicatie inzake veiligheid en gezondheid. Veiligheidsbewust werken - de moed hebben om de opmerkingen van collega s om veilig te werken te aanvaarden en zelf gevaarlijke situaties te signaleren. Bewust zijn van het belang van hygiëne en daar actief en pro-actief op gericht zijn. Oplettend zijn. Communicatief vaardig zijn. 9 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 9 02/01/13 13:34
0 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN VEILIG EN GEZOND WERKEN Collectieve beschermingsmiddelen toepassen Persoonlijke Beschermingsmiddelen gebruiken Kennis van de verschillende collectieve beschermingsmiddelen (bv. vangnetten, valbeveiliging). De PBM's (veiligheidsuitrusting en de kledingvereisten) die nodig zijn voor de uitoefening van het beroep (gezichts-, gehoors-, hoofd-, hand-, voet- en adembescherming). De situaties waarin persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen. De veiligheidssignalisatie mbt. Het dragen van PBM s (blauwe gebodsborden). Het juiste gebruik, onderhoud en opslag van PBM s. Collectieve beschermingsmiddelen aanbrengen. Instructies opvolgen. PBM s dragen wanneer het moet. De specifieke voorschriften voor de PBM's toepassen (handschoenen, bril,...). De aanwezigheid van PBM's op de werf controleren. PBM's met de nodige zorg behandelen. PBM s regelmatig onderhouden en controleren. PBM s na gebruik correct opbergen. Aandachtig zijn voor alle situaties waarin het dragen van PBM s noodzakelijk is. Waken over het correcte gebruik van de PBM s. Zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkheden bij gebruik en onderhoud van persoonlijke beschermingsmiddelen. OMGAAN MET SPECIFIEKE RISICO S Omgaan met gevaarlijke producten Omgaan met asbest Omgaan met kwarts- en houtstof Omgaan met elektriciteit De producten met gevaarlijke eigenschappen waarmee men op de werkvloer in contact komt. De manieren waarop gevaarlijke stoffen het lichaam kunnen binnendringen. De risico s en beheersmaatregelen voor het gebruik van producten met gevaarlijke eigenschappen. De regels in verband met de opslag van producten met gevaarlijke eigenschappen. De veiligheidssignalisatie, transportetikettering en productetikettering. Maatregelen bij ongelukken met gevaarlijke producten. De verschillende asbesthoudende producten. Gezondheidsrisico's bij werken met asbesthoudende producten. De middelen en technieken die gebruikt worden voor het verwijderen van asbesthoudende materialen. De risico s van blootstelling aan hout- en kwartsstof en de maatregelen om de stofemissie en de blootstelling aan stof te verminderen. Basiskennis elektriciteit. Risico s verbonden aan werken met elektriciteit en elektrische apparaten. Veilig gebruiken van gevaarlijke producten. Veilig opslaan van gevaarlijke producten. De veiligheidsinformatiebladen lezen en begrijpen. Lezen en interpreteren van gevaarsaanduidingen en gevaarssymbolen op het etiket van gevaarlijke producten. Gepaste maatregelen nemen bij ongelukken met gevaarlijke producten. Asbesthoudende producten tijdens verschillende handelingen herkennen. De juiste reacties als er asbest aanwezig is (bescherming, verwittigen chef), etc. Gebruiken van machines die stofemissie beperken. Afzuigapparatuur aansluiten en correct gebruiken. Correct gebruik van ademhalingsbescherming. Werken met onbeschadigd en veilig elektrisch materieel. Voor installeren, herstellingen, wijzigingen en onderhoud beroep doen op een bevoegd elektricien. Oplettend zijn. 10 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 10 02/01/13 13:34
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN 0 OMGAAN MET SPECIFIEKE RISICO S Omgaan met lawaai Omgaan met brand en explosies Ergonomisch werken Oorzaken (bronnen) van lawaai voor omgeving. Risico s van hoog geluidsniveau en preventieen beschermingsmaatregelen tegen lawaai en gehoorschade. Brand- en explosierisico's en de bijhorende preventiemaatregelen. De soorten branden. De vuurdriehoek. Procedures in geval van brand. Blusinstructies. EHBO. De risico s van overbelasting of verkeerde belasting van het lichaam. Tiltechnieken en tilhulpmiddelen: basisprincipes voor het hanteren van lasten zonder risico s. Preventiemaatregelen voor omgeving kunnen implementeren. Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. Preventiemaatregelen naleven. Prioriteiten naleven: alarmeren & evacueren, energievoorzieningen afsluiten, toegangswegen vrijmaken voor redders, brandhaard afsluiten, brandhaard bestrijden. Juiste hef- en tilbewegingen toepassen. Correct hanteren van voorziene hulpmiddelen bij heffen en tillen. Hulp bieden aan collega s om ergonomisch werken mogelijk te maken. Respectvolle houding tegenover omgeving en collega s. Koelbloedig en snel reageren. Respectvolle houding tegenover omgeving en collega s. MACHINES EN GEREEDSCHAPPEN GEBRUIKEN Correct dagelijks gebruiken van machines en gereedschappen Controleren van machines en gereedschappen Onderhouden van machines en gereedschappen Reinigen van machines en gereedschappen De werking van de machines en/of gereedschappen. De risico s en veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van machines en gereedschappen. De normale werkingstoestand van de machines en de gereedschappen. De verschillende onderdelen en de werking van de machines en gereedschappen. Basiskennis van hydraulica, mechanica, materialenleer en elektriciteit. Onderhoudstechnieken en de producten (oliën, ) en materieel (sleutels, vetpomp, ) gebruikt bij klein onderhoud. De technieken voor het reinigen van het materieel. De benodigde producten (reinigings-, ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger,...). Machines en gereedschappen enkel gebruiken voor het werk waarvoor het gemaakt is. Het correcte machines en gereedschap selecteren. Veiligheidsinstructiekaarten kunnen lezen en begrijpen. Nauwkeurig de veiligheidsvoorschriften kunnen toepassen. De gepaste PBM's dragen. Nooit machinebeveiliging willekeurig wegnemen of uitschakelen. Controleren van machines en gereedschappen op hun goede werking. Relevante werkingsparameters (peil, druk, temperatuur, ) aflezen. Olie bijvullen. Draaiende onderdelen smeren. Kleine vervangingen (bvb lampjes of zekeringen) doorvoeren. Toepassen van de technieken voor het reinigen van het materieel. Gebruiken van de benodigde producten (reinigings-, ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger,...). Oplettend zijn. Zin voor analyse hebben. Een kritische blik hebben. Handig zijn. Ordelijk en net kunnen werken. 11 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 11 02/01/13 13:34
0 VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN DE WERKPLEK INRICHTEN Signalisatie aanbrengen Elektriciteitsvoorziening realiseren Materialen en gereedschappen opslaan Orde en netheid bewaren De verschillende middelen om een werf af te sluiten. De verschillende veiligheidsborden, markeringen en pictogrammen. Basiskennis van elektriciteit. Voor elk soort materiaal en gereedschap de plaats en opslagwijze. De geschikte beschermingsmiddelen tegen vallen van opgeslagen materiaal en gereedschap. Het materieel en de producten gebruikt bij het reinigen van de werf. Afsluitingen installeren. Signalisatie respecteren. Veilig aansluiten van elektrisch materieel op het stroomnet. Opstarten van de werfgeneratoren indien er geen stroomnet aanwezig is. Materialen en gereedschappen in goede en veilige omstandigheden bewaren, tijdens en na de werken. Geschikte beschermingsmiddelen tegen de val van gereedschappen en materiaal plaatsen. Materialen ook op hoogte met de nodige omzichtigheid behandelen en stapelen. Vrijhouden van doorgangen. Afval en bestemmingsloze onderdelen verwijderen. De werkplek opkuisen na de werkzaamheden. Zin voor orde. Verantwoordelijkheidszin, niet werken als de bescherming afwezig is. Zin voor orde en netheid. WERKEN OP HOOGTE Ladders gebruiken Steigers opbouwen en demonteren Vangnetten installeren Een randbeveiliging installeren Persoonlijke beschermingsmiddelen voor werken op hoogte gebruiken Opbouwen en zekeren van goederenliften Gebruiken van hefplatformen Regelgevingen, normen en veiligheidsvoorschriften omtrent ladders. Voorwaarden voor gebruik van ladders: enkel voor lichte werken van korte duur en op beperkte hoogte. Regels voor de opbouw en vrijgave van steigers. Regels voor de demontage van steigers. Voorschriften van de fabrikant. De verschillende soorten randbeveiliging in functie van de af te schermen werkplek. De persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn voor het werken op hoogte (levenslijn, veiligheidsharnas, etc.). De voorschriften voor het gebruik van een goederenlift en de instructies van de fabrikant (normen, klassen, stabiliteit). De gevaren en opleidingsverplichtingen bij het gebruik van hoogwerkers of schaarliften. Een ladder correct opstellen. Voor langdurige werken op hoogte andere arbeidsmiddelen gebruiken (hoogwerker, schaarlift, ). De regels voor de opbouw en vrijgave van steigers toepassen. De regels voor de demontage van steigers toepassen. Een geschikte toegang tot de werkplek voorzien. Gebruiken van hoogtewerker of valharnas bij plaatsing van vangnetten. Plaatsen volgens de voorschriften (voldoende overlap, voldoende vrij ruimte onder het net). De geschikte randbeveiliging installeren. De aanwezigheid van veiligheidsuitrusting op de werf controleren. Plaatsen van ankers. De juiste uitrusting gebruiken. De toestellen opstellen en de materialen correct stapelen. De goederenlift bedienen. Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen. Elke tekortkoming aan de beschermingsinrichtingen aan de rechtstreekse leidinggevende melden. Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen. Aandacht hebben voor het valrisico. Waken over hun gebruik. Verifiëren of het materieel in orde is met de certificatie. Een hoogwerker of schaarlift enkel laten bedienen door competente personen, die de vereiste opleiding hebben gevolgd. 12 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 12 02/01/13 13:34
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN 0 MILIEUBEWUSTZIJN Het afvalbeheer respecteren Waterverbruik beperken Onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen. De sorteercategorieën (recycleerbare producten, te storten producten - categorieën van storten en/of specifieke evacuatierichtingen, speciaal geval van asbest). Belang van de rol van de onderneming bij het sorteren en recycleren van sommige afvalstoffen, en de voordelen daarvan voor het bedrijf zelf en het milieu. De risico's van behandeling en de reglementaire bepalingen inzake de verwijdering van asbesthoudend en ander gevaarlijk afval. De regels omtrent lozen van water. Eindigheid van drinkwater. Het milieu beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties. Zichzelf en collega's beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties. Het sorteren organiseren (in bakken, containers, ) en het afval sorteren. Asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproducten identificeren, apart houden van de andere afvalstromen, op een veilige manier verpakken en verwijderen. Efficiënt gebruiken van water voor taken & schoonmaak. Zich bewust zijn van het ecologische belang en van de mogelijkheden tot dwangsommen als gevolg van een slecht afvalbeheer. Systematisch verzamelen van afval. Motivatie om afvalstoffen te sorteren. Zich informeren in geval van twijfel over de bestemming van afvalstoffen. Zorgvuldig werken. Actie ondernemen wanneer container vol is. Economisch en ecologisch bewustzijn. Streven naar zuinigheid bij gebruik van water. Energieverbruik optimaliseren Milieubewustzijn - eindigheid van fossiele energiebronnen. Energieverbruikers op de werf (generatoren, transport, machines, werfkeet). Efficiënt gebruik machines en gereedschappen. Reflex & verantwoordelijkheidszin (uitschakelen energieverbruikers wanneer niet nodig: verlichting, verwarming, koeling, ; passief ipv actief koelen). 13 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 13 02/01/13 13:34
1 BASISACTIVITEITEN VAN EEN ASBESTVERWIJDERAAR GEBRUIKEN VAN PBM S BIJ ASBESTWERKEN Ademhalingsbescherming en andere PBM s gebruiken De situaties waarin PBM s moeten worden gedragen. De veiligheidssignalisatie met betrekking tot het dragen van PBM s (blauwe gebodsborden). De verschillende PBM s (beschermingskledij, hand- en voetbescherming) en hun functie. De verschillende types ademhalingsbescherming en hun functie. Belang van een facefit test. Het juiste gebruik van PBM s en gebruikstoepassingen. PBM s dragen wanneer het moet. Kiezen van het juiste type ademhalingsbescherming. PBM's juist gebruiken. Uitvoeren van lektest bij gebruik van het ademhalingsmasker. PBM s regelmatig onderhouden en controleren. Ontsmetten of verwijderen van PBM's die besmet zijn met asbestvezels. PBM s na gebruik correct opbergen. Zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkheid voor het dragen van PBM s. WERKEN MET ASBEST Asbest herkennen Bewust zijn van de risico s Het materiaal asbest, zijn geschiedenis en zijn eigenschappen. Verschillen tussen hechtgebonden en losgebonden asbest. Herkennen van diverse types leidingen (water, gas, buizen van elektrische leidingen, ). Verpakking en etikettering van verpakkingen met asbesthoudende materialen. Risico's op ziektes als gevolg van blootstelling aan asbest. Herkenning van asbestverdachte materialen. PLANNEN EN ORGANISEREN VAN HET EIGEN WERK Kennis nemen van de algemene planning en de concrete werkinstructies De modaliteiten volgens dewelke planning en werkinstructies worden meegedeeld. Luisteren. Onduidelijkheden, problemen die men voorziet, formuleren. Communicatief vaardig zijn. ORGANISEREN EN INRICHTEN VAN DE WERKPLEK 14 Grondstoffen en materieel klaarzetten Materieel installeren Grondstoffen en materieel gebruikt tijdens de werken. De chronologie van de werken: weten welke grondstoffen en welk materieel wanneer nodig zijn. De verschillende methodes van verwijdering (hermetische zone, couveusezak, eenvoudige handelingen) en de gevallen waarin elke methode mag toegepast worden. Montage- en aansluitingstechnieken. Grondstoffen en materieel klaarzetten opdat veilig en vlot gewerkt kan worden. De eigen werkplek inrichten naargelang de te volgen verwijdermethode. Verlichtingselementen installeren. Watertoevoer voorzien. beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 14 02/01/13 13:34
BASISACTIVITEITEN VAN EEN ASBESTVERWIJDERAAR 1 OPBOUWEN VAN DE HERMETISCH AFGESLOTEN ZONE Wanden plaatsen die de werkzone van de aangrenzende zones scheiden Inkom- en materiaalsas plaatsen Nooduitgang en een inspectievenster voorzien Niet verplaatsbare objecten, wanden, plafonds en vloeren schoonmaken indien ze gecontamineerd zijn Niet verplaatsbare objecten, wanden, plafonds en vloeren inpakken Het belang van een goede aansluiting van het raamkader bij de zone. Grondstoffen en materieel gebruikt tijdens de werken. Verplichting tot gebruik van een dubbele folie. Constructiewijze en -elementen van prefabsystemen. Montage- en aansluitingstechnieken. Criteria waaraan nooduitgang en/of inspectievenster dienen te voldoen zoals bereikbaarheid, grootte, signalisatie en afsluitbaarheid. De toegestane schoonmaaktechnieken: stofzuigen of ontstoffen met een natte doek. Gereedschap en grondstoffen voor het schoonmaken zoals stofzuiger, natte doek, wasbak en schoonmaakproducten. Gereedschap en grondstoffen voor het afdekken zoals plastiek, messen en kleefband. Uitdenken van een raamkader dat een vlotte alsook veilige verwijdering mogelijk maakt. Op de juiste lengte zagen van latten. Timmeren van een raamkader door te nagelen, schroeven, lijmen, Op de juiste lengte snijden van folie. Bevestigen van de folie door te lijmen, nieten, Personeel- en materiaalsassen monteren. Watertoevoer, -afvoer en verwarmingselementen voor de douche aansluiten. Realiseren van een nooduitgang en/of inspectievenster door het bewerken van de plastiek folie. Toepassen van de toegestane schoonmaaktechnieken. Afdekken met plastiek film. Handig zijn. Teamgericht werken. Handig zijn. Teamgericht werken. Nauwkeurig werken. VERZEKEREN LUCHTDICHTHEID EN AFZUIGING VAN DE HERMETISCH AFGESLOTEN ZONE Alle mogelijke uitgangen van lucht toestoppen Een rooktest uitvoeren Afzuiginstallatie(s) plaatsen en in werking stellen Grondstoffen voor het toestoppen zoals kleefband, plastieken film en expansiemousse. Bediening van het rookapparaat. De criteria waaraan een goede plaatsing dient te voldoen zoals stabiliteit, positionering van de extractietoestellen ten opzicht van de sassen en volledige uitblaas in de buitenomgeving. Kleefband rond ramen en deuren aanbrengen of een plastieken film die gans de opening bedekt. Gaten toestoppen op het niveau van de doorgangen van kabels en buizen met kleefband en expansiemousse. Plaatsen, aansluiten en in werking stellen van het rookapparaat. Visueel nagaan op welke plaatsen rook uit de hermetische zone ontsnapt. Plaatsen en in werking stellen van het extractietoestel, op instructie van de leidinggevende. Controleren van de goede werking van het extractietoestel. Het vervangen van voor- en tussenfilter van het filtersysteem van het extractietoestel. Nauwkeurig werken. Oplettend zijn. Verantwoordelijkheidszin hebben. 15 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 15 02/01/13 13:34
1 BASISACTIVITEITEN VAN EEN ASBESTVERWIJDERAAR DE HERMETISCH AFGESLOTEN ZONE BINNENGAAN EN VERLATEN De werkzone binnengaan De werkzone verlaten De procedure voor het binnengaan van de werkzone: In het buitenste (propere/groene) compartiment wisselen van de werkkledij met de persoonlijke beschermingsmiddelen Via tussen- en binnenste (vuile/rode) compartiment de werkzone betreden. Het doel van en het correct gebruik van de persoonlijke beschermingsmiddelen en hygiënische maatregelen. Verplichtingen bij het werken in besloten ruimtes (niet alleen werken). De procedure voor het verlaten van de werkzone: In de werkzone wegwerpkledij uittrekken en verpakken als asbestafval In de binnenste afdeling zich volledig ontkleden met uitzondering van het ademhalingstoestel In de tussenafdeling een 1ste maal douchen met masker op. Vervolgens de afsluitdop op de P3-filter zetten. Daarna een 2de keer douchen zonder masker op en het masker afspoelen In de buitenste afdeling afdrogen en aankleden. Strikt naleven van de procedure voor het binnengaan van de werkzone. Correct gebruiken van de persoonlijke beschermingsmiddelen. Strikt naleven van de procedure voor het verlaten van de werkzone. Gezondheidsbewust zijn. Gezondheidsbewust zijn. VERWIJDEREN VOLGENS DE METHODE VAN DE HERMETISCH AFGESLOTEN ZONE Asbesthoudende materialen bevochtigen Losmaken van het asbesthoudend materiaal De ondergrond afschuren Fijn reinigen van de werkzone De gereedschappen en grondstoffen voor het bevochtigen zoals impregneerproduct en airless machine. De gereedschappen en grondstoffen voor het verwijderen zoals spatels, stekers, messen, vloerschuurmachine, beitel, De gereedschappen en grondstoffen voor het verwijderen zoals vloerschuurmachine, stalen schuurborstels en stofzuiger. Belang van stofbestrijding. De toegestane technieken voor de fijne reiniging. Gereedschappen en grondstoffen voor de fijne reiniging zoals bijvoorbeeld borstel, doeken, schoonmaakproducten en stofzuiger. Met de airless machine het asbesthoudend materiaal met impregneerproduct bevochtigen. Manueel of met handgereedschap (spatel, mes, steker, ) laag per laag en stuk per stuk losmaken van het asbesthoudend materiaal. In beperkte mate met machinale gereedschappen (vloerschuurmachine en pneumatische beitel) het asbesthoudend materiaal verwijderen. De ondergrond met stalen borstels afschuren. Toepassen van stofbestrijding. Na de eerste reiniging, de ganse werkzone fijn reinigen. Fijn reinigen met stofzuiger. Fijn reinigen met vochtige doeken. 16 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 16 02/01/13 13:34
BASISACTIVITEITEN VAN EEN ASBESTVERWIJDERAAR 1 AFBOUWEN VAN DE HERMETISCH AFGESLOTEN ZONE De eigen werkzone visueel controleren Resterende asbestvezels fixeren Losmaken van de lagen plastiek folie, kleefbanden, De eisen waaraan een goede verwijdering dient te voldoen. Gereedschappen en de grondstoffen voor het fixeren zoals fixatieproduct en airless machine. Doelstelling vrijgavemeting. Toepassen van de eisen waaraan een goede verwijdering dient te voldoen. Visueel controleren van de eigen werkzone. Fixeren van de resterende vezels met fixatieproduct. Losmaken van de (dubbele) folie, kleefbanden, etc. (waarbij de binnenste folie als gecontamineerd afval moet beschouwd worden). Controleren op beschadiging van de folies, losgekomen kleefband, en eventuele hieruit volgende besmetting van de ondergrond. Kwaliteitsbewust werken. Oplettend zijn. Verantwoordelijkheidszin hebben. Oplettend zijn. Demonteren van de zone Demontagetechnieken. Demonteren van wanden, sluizen, afzuigapparatuur, VERWIJDEREN VAN ASBESTISOLATIE ROND LEIDINGEN VOLGENS DE COUVEUSEZAK-METHODE De couveusezak installeren Asbestisolatie bevochtigen Asbestisolatie verwijderen De leidingen afschuren Fixeren Hoe een couveusezak hermetisch te bevestigen. Het belang van stofbestrijding. De gereedschappen en grondstoffen voor het bevochtigen van asbesthoudend materiaal zoals impregneerproduct. De gereedschappen voor het verwijderen van asbesthoudend materiaal zoals spatels, stekers, messen, scharen, schroevendraaiers Procedure bij scheuren van de couveusezak. De gereedschappen voor het afschuren van de leidingen zoals stalen schuurborstels. De gereedschappen en grondstoffen voor het fixeren zoals het fixatieproduct en airless machine. Een couveusezak installeren. Het toepassen van stofbestrijding. Bevochtigen gelijktijdig met het manueel verwijderen van de isolatie. Manueel of met handgereedschap de asbestisolatie verwijderen. Voldoende handigheid aan de dag leggen opdat de couveusezak niet beschadigd wordt. Procedure bij scheuren van de coouveusezak volgen. Afschuren van de leidingen met stalen borstels. De blote leiding fixeren door te sproeien. Het asbestafval in de couveusezak fixeren door te sproeien. Handig zijn. VERWIJDEREN VOLGENS DE METHODE VAN DE EENVOUDIGE HANDELINGEN Fixeren Asbesthoudende objecten demonteren De gereedschappen en grondstoffen voor het fixeren zoals impregneerproduct, airless machine, Wanneer fixatie toegepast moet worden. De gereedschappen voor het verwijderen zoals tangen, schroevendraaiers, Demontagetechnieken. Het belang van stofbestrijding. Met airless machine het asbesthoudend materiaal met een fixatieproduct bevochtigen. Objecten bestaand uit asbesthoudend materiaal manueel of met handgereedschap (zoals bijvoorbeeld tang en schroevendraaier) voorzichtig demonteren. Toepassen van stofbestrijding. Verantwoordelijkheidszin hebben: voorzichtig werken zonder onnodig zaken te gooien of te breken. 17 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 17 02/01/13 13:34
1 BASISACTIVITEITEN VAN EEN ASBESTVERWIJDERAAR INKAPSELEN VAN ASBESTHOUDEND MATERIAAL Fixeren door herbekleding Gereedschappen en grondstoffen voor het fixeren zoals borstel, kwast, airless machine, coatings en folies. De technieken voor het fixeren via bekleding. Toepassen van de technieken voor het fixeren via bekleding met een (elastische) coating en/of folie. VERPAKKEN EN ONTSMETTEN VAN ASBESTAFVAL Niet ontsmetbaar afval verpakken en etiketteren Ontsmetbaar afval ontsmetten (stofzuigen of natte reiniging) Weten wat niet ontsmetbaar afval is. Verpakkingsmaterialen en etikettering. In geval van de methode van de hermetisch afgesloten zone: de procedures voor het verpakken en evacueren van niet ontsmetbaar afval via de materiaalsluis. In geval van de couveuse-zak-methode: de procedures voor het losmaken van de couveusezak van de leiding en het verpakken van de couveusezak. Waar en hoe het niet ontsmetbaar afval op te slaan. Weten wat ontsmetbaar afval is. De toegestane ontsmettingstechnieken. In geval van de methode van de hermetisch afgesloten zone: de procedures voor het evacueren en ontsmetten van ontsmetbaar afval via de materiaalsluis. In geval van de couveusezak-methode: de procedures voor het verwijderen en ontsmetten van gereedschappen via omgedraaide handschoenen. Praktisch gebruiken van verpakkingsmateriaal en etikettering. Nauwgezet toepassen van de procedures voor het verpakken en evacueren van niet ontsmetbaar afval via de materiaalsluis. Nauwgezet toepassen van de procedures voor het losmaken van de couveusezak van de leiding en het verpakken van de couveusezak. Opslaan van niet ontsmetbaar afval, in afwachting van transport als gevaarlijk afval naar een bevoegde stortplaats. Toepassen van de toegestane ontsmettingstechnieken. Nauwgezet toepassen van de procedures voor het evacueren en ontsmetten van ontsmetbaar afval via de materiaalsluis. Verwijderen en ontsmetten van gereedschappen via omgedraaide handschoenen. Milieubewust werken. Verantwoordelijkheidszin hebben. Milieubewust werken. Verantwoordelijkheidszin hebben. INSTAAN VOOR ORDE EN NETHEID OP DE WERKPLEK Dagelijks reinigen van inkom- en materiaalsluis De werkzone net houden Gereedschap en grondstoffen voor het schoonmaken zoals bijvoorbeeld stofzuiger, natte doek en schoonmaakproducten. Toepassen van toegestane schoonmaaktechnieken. Asbestafval telkens tijdig opzuigen en/of verpakken. Ordelijk en net werken. 18 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 18 02/01/13 13:34
BASISACTIVITEITEN VAN EEN ASBESTVERWIJDERAAR 1 INSTAAN VOOR WELZIJN OP HET WERK Meldingen doen van incidenten, ongevallen of gevaarlijke situaties Adequaat optreden in geval van incidenten De ziektes die kunnen resulteren uit besmettingen met asbest. De mogelijke bronnen van gevaar op het werk (contaminatie, stresserende effecten van werken met een masker, hitte,..). Interne procedures van de onderneming of organisatie inzake het melden van incidenten, ongevallen of gevaarlijke situaties. De regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (onder andere ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever). De geldende noodprocedures (evacuatie uit een zone ). EHBO. Herkennen van potentieel gevaarlijke situaties. Melden van: Ongevallen en incidenten Elke werksituatie die een ernstig of onmiddellijk gevaar met zich meebrengt Elk geconstateerd mankement in de beschermingssystemen. Inzicht hebben in het belang van een goede communicatie inzake veiligheid en gezondheid. Inzicht hebben in het belang van deze meldplicht in functie van preventie. Optreden volgens de geldende procedures. fvb ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t +32 2 210 03 33 f +32 2 210 03 99 fvb.constructiv.be fvb@constructiv.be fvb ffc Constructiv, Brussel, 2013. Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen 19 beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 19 02/01/13 13:34
BEROEPSCOMPETENTIEPROFIELEN Ruwbouw Machinale beroepen Bagger Werktuigkundige voor baggervaart Baggerwerker Kraanbestuurder Torenkraanbestuurder Bestuurder mobiele kraan Weg- en waterbouw Boormeester horizontale boringen Boormeester verticale boringen Chauffeur Bouwplaatsmachinist Steen Plaatser nutsleidingen Wegenwerker Stratenmaker Asfalteerder Rioollegger Steenhouwer / Marmerbewerker Ruwbouw Metselaar Bekister IJzervlechter Werfbediener Asbestverwijderaar Betonhersteller Prefab-monteerder Spoorwerker Afwerking Afwerking ruwbouw Dekvloerlegger Tegelzetter Stukadoor Dak Dakdekker Dakafdichter Daktimmerman Hout Houtskeletbouwer Buitenschrijnwerker Binnenschrijnwerker Interieurbouwer Glas Glaswerker Metaal Stellingbouwer Industrieel isolateur Chauffagist Sanitarist Plaatser van ventilatiesystemen Verf Schilder-decorateur Industrieel schilder Transversale beroepen Magazijnier Heftruckbestuurder volgens info op 01/12/2012 Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid beroepsprofiel-asbestverwijderaar.indd 20 02/01/13 13:34