TB daar kun je wat mee!

TB daar kun je wat mee! Nieuwsbrief over de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde Nr. 6 - januari 2009 In deze nieuwsbrief: Blik in de toekomst bij TB Park & Ride Er valt veel te beleven bij Curius Studeren in Australië Twijfel jij nog over je studie? Kom naar de open dagen! Een dag uit het leven van... Wat is Technische Bestuurskunde? Blik in de toekomst bij TB Door Ivo Bouwmans In het college dat ik aan eerstejaars geef, behandel ik verschillende manieren om systemen te modelleren. Je leert er bijvoorbeeld naar een systeem kijken met behulp van een balans voor een variabele: hoeveel komt er bij, hoeveel gaat er af, en wat betekent dat voor hoeveel er op een bepaald moment is? Denk bijvoorbeeld aan de verspreiding van een virus op het internet. Hoe meer kopieën van het virus er zijn, des te sneller zullen er meer computers besmet worden. Maar wanneer antivirusprogramma s het virus leren herkennen, zal het aantal nieuwe besmettingen gaan afnemen. Dat kun je wiskundig uitdrukken met een differentiaalvergelijking, waaruit je vervolgens kunt afleiden hoe het aantal besmette computers verloopt in de tijd. Programmeren Ook leer je de basis van programmeren. Hoe laat je een computer bepalen of een getal een priemgetal is, of welke student het hoogste cijfer heeft gehaald bij een tentamen? Daarvoor moet je precies vastleggen welke handelingen de computer moet verrichten en welke beslissingen er genomen moeten worden. Dat leg je dan vast in een taal die de computer begrijpt. Het tijdsverloop van de computervirusbesmettingen zou je bijvoorbeeld ook met een eenvoudig programmaatje kunnen berekenen. Waarom krijg jij deze nieuwsbrief? Jij krijgt deze nieuwsbrief, omdat je interesse hebt getoond in de opleiding Technische Bestuurskunde. Hiermee willen wij je graag regelmatig informeren over de opleiding en over het vakgebied. Wil je meer weten over een onderdeel van deze nieuwbrief of deze nieuwsbrief niet meer ontvangen, stuur dan een mailtje naar communicatie-tbm@tudelft.nl

Mijn technische achtergrond Na mijn eindexamen ging ik Technische Natuurkunde studeren hier in Delft. Het onderzoek naar stroming van vloeistoffen en gassen in de groep waar ik afstudeerde, vond ik zo interessant dat ik daar ook een promotieonderzoek ging doen. Ik bestudeerde het mengen van vloeistoffen die een groot verschil hebben in dichtheid en viscositeit (stroperigheid), zoals men dat bijvoorbeeld tegenkomt bij het maken van verf. Aan het eind van dat onderzoek zocht ik een baan waarbij de relatie tussen de technologie en duurzaamheid belangrijk was. Die vond ik aan het Delft University Clean Technology Institute (Interduct), waar ik mij bezig heb gehouden met o.a. berekening van de verspreiding van luchtverontreiniging, grondstofstromen in de industrie, en de milieueffecten van verpakkingen. Technische Bestuurskunde In 1995 kreeg ik de mogelijkheid universitair docent te worden in de sectie Energie & Industrie. Daar heb ik de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar energiesystemen en complexe netwerken. Op dit moment geef ik het eerdergenoemde eerstejaarscollege, een tweedejaarscollege over stromingsleer en warmteoverdracht, en een college over toekomstige energiesystemen. Verder ben ik, als programmamanager van de bacheloropleiding TB, verantwoordelijk voor het goed lopen van de opleiding. Toekomstvisie Als TB-ingenieur zou je vaak in de toekomst willen kijken: hoe snel zal het vliegverkeer op Schiphol toenemen, hoeveel elektriciteit gebruiken we in 2050, hoeveel groene ruimte hebben we dan nog over voor recreatie? Met uiteenlopende methoden en technieken - zoals balansen en programmeren - kunnen we daar onderbouwde schattingen van maken, die helpen bij het geven van een advies aan degenen die beslissingen moeten nemen. Wil je ook je toekomstblik verruimen? Dan hoop ik dat ik je in een van de komende jaren op de eerste collegedag mag verwelkomen bij TB! Het aantrekkelijk maken van Park & Ride Het bacheloreindproject van Maarten Weers Waarom dit onderwerp? In eerste instantie had ik niet echt een beeld welk onderwerp ik wilde gaan onderzoeken voor mijn bacheloreindproject. De richting wist ik echter wel, toen ben ik gewoon eens gaan praten met een docent en die stelde het onderwerp Park & Ride (P&R) voor. Het onderwerp vond ik leuk, omdat ik hierbij meerdere maatregelen kon testen voor het verminderen van de verkeersdrukte in de stad. Dit op basis van echt gemeten voorkeuren in plaats van veronderstellingen. Waarom is dit een TB probleem? De toenemende verkeersdrukte in Nederlandse steden en hoe dit te verminderen is bij uitstek een TB probleem. Verkeersdrukte draagt bij aan een aantal grote maatschappelijke problemen, zoals de dalende bereikbaarheid door dichtslibbende wegen, een verminderde luchtkwaliteit (denk aan fijnstof), meer geluidsoverlast, hogere druk op de verkeersveiligheid en uiteraard ook de binnenstedelijke parkeerproblematiek en de toenemende kosten voor wegen, parkeergarages etc. Het Park & Ride principe probeert de automobilist voordat deze de stad binnen rijdt op te vangen en een alternatief aan te bieden in de vorm van openbaar vervoer. De reis gaat tot aan de stad gewoon met de auto en binnen de stad met het openbaar vervoer, taxi of misschien de OV fiets. Park & Ride wordt gezien als een veelbelovende oplossing en bij een aantal grotere gemeenten in Nederland zijn de terreinen al terug te vinden (Rotterdam, Utrecht etc.). Helaas laat het gebruik en het effect op de stedelijke verkeersdrukte nog te wensen over. De centrale vraag in mijn onderzoek was dus hoe P&R aantrekkelijker gemaakt kan worden voor automobilisten. Welke methode heb je toegepast? In mijn onderzoek heb ik gebruik gemaakt van data uit eerder onderzoek om te onderzoeken onder welke omstandigheden automobilisten kiezen voor de auto, Park & Ride (deels met openbaar vervoer) of het openbaar vervoer (gehele reis). Dit keuzegedrag van automobilisten kan verschillen bij combinaties van bepaalde hypothetische omstandigheden, zoals de reistijd en reiskosten per alternatief, en speciale eigenschappen, zoals de kwaliteit van het openbaar vervoer. Deze omstandigheden worden gevarieerd over drie niveaus (laag, gemiddeld en hoog) en hiervan maak je zogenaamde keuzesets (bijv. lage reistijd auto, hoge parkeerkosten, gemiddelde kwaliteit van OV, kosten etc.) waaruit de automobilisten een alternatief kunnen kiezen. De resultaten zijn gebruikt om de respondenten in te delen naar type reiziger. Om te bepalen welke maatregelen het meeste effect hebben op het P&R gebruik zijn de omstandigheden zo gekozen dat ze beleidsmaatregelen vormen. Wat zijn jouw uitkomsten en aanbevelingen? Uit mijn onderzoek kwam naar voren dat de ondervraagde automobilisten in zes typen konden worden ingedeeld. Deze zes typen heb ik gebruikt om een gedetailleerd beeld te krijgen van het effect van de verschillende maatregelen op de kans dat iemand voor Park & Ride kiest. Hieruit bleek dat een combinatie van het stimuleren van Park & Ride (een hoge kwaliteit en een lage reistijd van het openbaar vervoer) en een hogere frequentie van het openbaar vervoer het meeste effect had op het gebruik van Park & Ride. Als men alleen kijkt naar het verminderen van het binnenstedelijke verkeer (zonder voorkeur voor Park & Ride of totale reis met openbaar vervoer) dan heeft een combinatie van rekening rijden en het stimuleren van Park & Ride het meeste effect.

Nog tegen problemen aangelopen? Het onderzoek werd gekenmerkt door trial and error, of te wel heel vaak proberen. De moeilijkheid zat in eerste instantie in het gebruik van gratis software zonder gebruiksvriendelijke interface of makkelijke help functie. Daarbij kwam nog eens bij dat ik een methode gebruikte die toen nog niet standaard als optie werd aangeboden bij dit project. Ik heb zodoende een hoop zelf uit moeten zoeken. Hierdoor duurde het onderzoek iets langer dan gepland en ben ik halverwege overgestapt op een ander software programma. Het leuke eraan is dat de methode en softwareprogramma nu wel standaard gebruikt wordt in de opleiding en dat ik hieraan heb mogen bijdragen, indirect via mijn project en direct als studentenassistent bij het vak waar dit werd gebruikt. Er valt veel te beleven bij Curius Door Michiel Degen De kop is eraf: we zijn al bijna op de helft van het jaar, Sinterklaas is weer terug in Spanje en fietslampjes zijn weer broodnodig 2008 is omgevlogen met een programma van heb-ik-jou-daar. Uitjes, lezingen, borrels en bedrijfsbezoeken. Er ligt zoveel leuks voor handen en wij van Curius hebben fantastische taak om het leukste activiteiten van hoge kwaliteit neer te zetten. De grote opkomst is voor ons telkens de beloning en tevens de bevestiging dat dergelijke uitjes in de smaak vallen. Afgelopen periode was het een fantastische beloning voor ons toen Zaal A vol zat met belangstellende voor de lunchlezing van professor Alfred Kleinknecht over de kredietcrisis. Alfred vertelde over het ontstaan en ontwikkeling van de crisis en wist daarmee zowel docenten als eerstejaars studenten te boeien. Toen zijn verhaal na zo`n drie kwartier ten einde kwam met de woorden; zijn er nog vragen? volgde er een enthousiast spervuur van vragen dat aan het einde van de lunch maar met moeite kon worden gestopt. Zo aan het einde van het eerste kwartaal toen iedereen de boeken in dook, trok onze Ouderdag commissie een eindsprint om op tijd alles rond te krijgen voor de Ouderdag. Op TBM weet iedereen van het reilen en zeilen, welke colleges gegeven worden en hoe lekker alles van de kantine wel niet is, maar voor ouders van eerstejaars studenten is dit vaak het betere giswerk. De hoogste tijd dus voor de Ouderdag. Er waren twee parallelle sessies nodig om alle ouders presentaties te kunnen geven over Technische Bestuurskunde. Dat er aan het eind van de dag ouders vroegen naar avondcolleges kan alleen maar duiden op een geslaagde dag. Uiteraard zijn er genoeg leuke dingen buiten de faculteit te beleven en zo gingen we met de eerstejaars op bezoek bij Schiphol Group. Een mooie kans om achter de schermen te kijken bij een bedrijf waar veel TB`ers terecht komen. In Amsterdam kregen we een presentatie en werden meteen aan het werk gezet om uit te zoeken of in het rapport Alders wel rekening werd gehouden met alle actoren. Nadat alle bevindingen gepresenteerd waren was het de hoogste tijd voor de borrel. Inmiddels is ook de Consultancy Cycle bijna afgelopen: 7 dinsdagen achter elkaar geven 7 prestigieuze consultancy bedrijven presentaties en cases aan een selecte groep studenten. Dit alles gebeurt hoog boven Rotterdam in de Euromast. Een unieke kans om eens in de keuken van een bedrijf te kijken en medewerkers te spreken. Maar dit was slechts een kleine greep uit de activiteiten. Maar wat gaat er nog komen? Binnenkort is er bijvoorbeeld de Curius Wintersport. Met 25 TB ers gaan we naar Les Deux Alps in Frankrijk om de ultieme winterpret te beleven. Daarnaast wordt er nu gebouwd aan het TB-Cafe. Als dat eenmaal af is vindt er natuurlijk een groots openingsfeest plaats! Tot op het hok of op een van de activiteiten!

Studeren in Australië Minors De buitenlandervaring van Tjeerd Teerlink en Rens Valk Vanaf het collegejaar 2007-2008 is in de opleiding Technische Bestuurskunde een halfjaar aan minorruimte opgenomen. Het idee hierachter is dat studenten deze minorruimte zelf invullen met een vakkenpakket naar keuze. Je bepaalt dus zelf wat je in dat halfjaar studeert. Je kunt je bijvoorbeeld verder verdiepen in een bepaald TB-onderwerp, of juist verbreden op andere gebieden. Het leuke hiervan is dat je niet op de faculteit hoeft te blijven: je kunt ook op een andere faculteit of universiteit gaan studeren. Het is mogelijk om zelf een minor samen te stellen, waar ook ter wereld! G day Mate! Het leek ons allebei mooi om onze minor in het buitenland te volgen. Er zijn aardig wat universiteiten waar je naar toe kunt op uitwisseling. Voor ons sprong Brisbane eruit, door de vakken die ze daar geven, maar natuurlijk ook voor het chille klimaat en de interessante stad. Brisbane ging het worden! Voordat we in het vliegtuig zaten waren we heel wat uurtjes en stress verder over visums, applications forms, expectance letters enz. Gelukkig organiseerden vrienden een briljant afscheidsfeest! In Brisbane aangekomen konden we er meteen stevig tegen aan. Er moest een huis, fiets (lijkt gemakkelijk maar in Australië moet je eerst uitleggen wat een fiets is), gezelligheid en een studie komen. Met de gezelligheid zat het wel goed. De Queensland University of Technology (QUT) heeft ons met alle andere internationale studenten warm onthaald en er voor gezorgd dat we de eerste weken niet verlegen zaten om introductiefeesten en weekendjes weg. Het zoeken van een huis liep wat minder soepel, het kan er aan gelegen hebben dat we wat Naast onze studie hebben we ook geprobeerd Australië een beetje te leren kennen. Rond Brisbane maar ook verder weg. Zo zijn we in de mid-semester break naar Nieuw Zeeland geweest. Waar we in onze geniale Berth 2+1 campervan het Zuider-eiland onveilig gemaakt hebben. Nieuw Zeeland is een prachtig land. Je vindt er van alles, van regenwoud tot skipistes op gletsjers, van Amiricas cup zeiljachten tot skydiven. Mocht je echter op zoek zijn naar goed feest dan kun je beter in Australië blijven. Dat hebben we dan ook gedaan toen we klaar waren met studeren in november. Ons vertrek uit Brisbane was er een uit de categorie chaos. Tot de laatste dag druk met de studie. De avond na ons laatste tentamen moesten we al onze spullen inpakken en ons huisje opruimen. De volgende ochtend gingen wij vroeg naar Byron Bay voor een afscheidsfeestje van een paar vrienden. Dit voelde wel een beetje als het einde van onze periode in Brisbane. Na het feest moesten we weer terug naar Brisbane want we hadden een vliegtuig te halen. Enfin, aangekomen op onze bestemming Airly Beach (Whitsundays Islands) waren we redelijk gebroken na 2 nachten amper slapen en 5 uur in auto naar Byron en terug en 2 uur in het vliegtuig. Daar bleek een geweldig festival aan de gang! Wij waren daar echter iets minder blij mee want elk hotel/hostel/tent was volgeboekt. Door onze TB-skills toe te passen zijn we er toch in geslaagd een mooie kamer voor weinig te vinden. De laatste paar dagen van onze trip samen hebben we doorgebracht op Hamilton Island, waar we hebben gesnorkeld and gezeild. Daarna zijn we allebei onze eigen weg gegaan. En zo zit je weer in Nederland. Het is alsof je niet bent weggeweest, helemaal niets veranderd (gelukkig maar). Maar stiekem wil je toch wel terug naar het mooie weer en het lekkere leventje. Vergeten zullen we het in ieder geval niet! Cheers bro! ochtendjes nog niet in optimale toestand waren. Na 10 dagen was ons studentenhuis was een feit. Wij hebben op de Queensland University of Technology totaal verschillende dingen gestudeerd. Tjeerd ging zich verder verdiepen in zijn domein ruimtegebruik en ontwikkeling en heeft vakken gevolgd over stedenbouw, architectuur en ruimtelijke ordening. Rens wilde meer van de economie weten. Een half jaar economie is natuurlijk een flinke uitbreiding op de kennis die je bij TB hebt opgedaan. Het was wel heel leuk om je een tijdje met andere dingen bezig te houden.

Twijfel jij nog over je studie? Je vervolgstudie kiezen kan heel lastig zijn. Een goede keuze is heel belangrijk. Het is niet alleen belangrijk wat je leert, maar ook hoe je het leert. En sfeer en onderwijsmethoden kunnen sterk wisselen per opleiding. een dag, maar het geeft je meer zekerheid in je studiekeuze. Open dagen geven je wel veel informatie over de inhoud en toekomstmogelijkheden van een studie, maar de sfeer proef je het beste door op een dag samen met een student(e) een aantal colleges te volgen. Een meeloopdag geeft je een veel beter beeld van de studie, vooral waar het gaat om sfeer, onderwijsvorm en moeilijkheidsgraad. Februari: 4, 5, 11, 12, 18, 19, 25, 26 Maart: 2, 5, 11, 18, 19 Doe daarom dit jaar een meeloopdag hier op TB. Stort jezelf een dagje in een wereld die totaal anders is dan op je middelbare school. Het kost je Wil jij ook een dagje meelopen? Op de volgende dagen ben je welkom: Je kunt je aanmelden door te mailen naar communicatie-tbm@tudelft.nl met: je naam- en adresgegevens je telefoonnummer je voorkeursdatum en twee alternatieven man of vrouw geboortedatum 5 of 6 vwo en je profiel Kom naar de open dagen! Binnenkort zijn er weer open dagen voor de bacheloropleidingen van de TU Delft. Scholieren en hun ouders zijn welkom op donderdag 12 en vrijdag 13 maart. Ook TB zet die dagen de deuren open. Er zijn presentaties, workshops en rondleidingen. Op de informatiemarkt kun je met je vragen terecht bij studenten en studieadviseurs. Als je meer wilt weten over de open dagen of andere voorlichtingsactiviteiten, kijk dan even op de website. Daar kun je ook de vorige nummers van de nieuwsbrief lezen. t b m. t u d e l f t. n l Colofon Uitgave: TU Delft Faculteit Techniek, Bestuur en Management Marketing & Communicatie Jaffalaan 5 2628 BX Delft 015-2783421 communicatie-tbm@tudelft.nl Een dag uit het leven van een TB-studente Door Trishna Raghoebier Maandagmorgen, s-ochtends vroeg, half zes wakker. In de koude maand december vroeg op om de trein te halen, en de drukte te vermijden in treinen en bussen, en daarna heerlijk wakker worden met een warme bak koffie op school. Klinkt ernstig, en erg koud, vooral dat opstaan is een ramp. Maar het lukt altijd wel, want colleges volgen op TB is niet eng, saai en vreselijk. Het is eigenlijk wel leuk, vooral met leuke mensen in je omgeving. En TB heeft daarin gelukkig geen schaarste. De wekker gaat af en de dag gaat beginnen. Tanden poetsen en douchen, de traagste handelingen van de dag. Bidden tot God geeft je weer kracht en dan heerlijk ontbijten. Snel omkleden en naar de trein lopen om op te warmen. Bij station Delft wachten op de bus. Denkend aan de deadline afgelopen weekend voor het bachelorproject, kom ik met een goed gevoel op de Jaffalaan aan en stap uit. Alweer de kou in, maar dat geeft allemaal niet, zolang ik maar snel binnen ben. Gelukkig heb ik vandaag maar 4 uurtjes college. Ik ben dus vroeg klaar op TB en voor een schooldag vroeg weer thuis en huiswerk doen. Dan heb je nog wat aan je avond. Morgenochtend weer lekker uitslapen... althans dat is de planning. De eerste 2 college-uren zijn moeilijk te volgen. System Dynamics is niet zo mijn ding. Het is leuk om te voorspellen wat ingewikkelde systemen voor gedrag gaan vertonen, maar het is ook een zeer lastig vak. Het is wel een goede stimulans om de week actief te beginnen en veel uit je dag te halen. De laatste 2 college-uren gaan over Business Management, een leuk vak, omdat je niet alleen in de collegebanken hoeft te zitten maar voor de klas jouw opdracht kunt presenteren. Na alle colleges en klagen over het begin van de dag, bewandel je dezelfde weg terug naar huis met een heel andere kijk. Als ik thuiskom ga ik niet uitslapen, die slaap is al samen met de kou vervlogen. Ik start de laptop op en ga verder werken aan het project. Maar voor ik dat doe, misschien nog een beetje gamen om mezelf te tracteren voor het vroege opstaan.

Wat is Technische Bestuurskunde? Beslis jij over de techniek van morgen? Kunnen we in Nederland de Olympische Spelen organiseren? Waar moeten deze dan gehouden worden? Hoe zorgen we ervoor dat het elektronisch patiëntendossier in Nederland geïntroduceerd kan worden? Hoe is het gesteld met de bereikbaarheid van onze Randstad? Hoe kunnen we de bereikbaarheid vergroten? Heb jij het in je om te beslissen over dit soort vraagstukken, die draaien om meer dan techniek alleen? Dan is TB echt iets voor jou! Domeinen Bij Technische Bestuurskunde kun je kiezen uit vier specialisatierichtingen: de domeinen. Jouw specialisme hierbij is de speciale TB-aanpak van problemen met zowel technische als organisatorische, juridische en economische aspecten. Energie, Water en Industrie (EWI) Binnen dit domein houd je je bezig met complexe problemen binnen de energiesector, de watersector en de industriesector. Je bestudeert de elektriciteits- en gasinfrastructuur, waterleidingnet, en grote industriële netwerken van verschillende fabrieken die aan elkaar gekoppeld zijn. Voorbeelden van vraagstukken zijn de introductie van groene energie, de liberalisering van de energiemarkt, de gevolgen van stroomstoringen en fabrieken die handelen in het recht om CO 2 -gassen uit te stoten. Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) Bij dit domein leer je wat je nodig hebt om ICTdiensten te ontwikkelen en hoe je ervoor kunt zorgen dat bedrijfsprocessen beter lopen. Door de snelle technologische ontwikkelingen worden steeds meer zaken elektronisch afgehandeld, waardoor ICT steeds belangrijker wordt. Voorbeelden van vraagstukken dit gebied zijn het gebruik van ICT voor de bagageafhandeling op Schiphol, privacybescherming, of de beveiliging van luchthavens met behulp van irisidentificatie. Ruimte: Gebruik en Ontwikkeling (RGO) Deze specialisatie richt zich op (her)ontwikkelen van gebieden. We wonen en werken met velen op een kleine oppervlakte. Hoe gebruik je deze schaarse ruimte optimaal? Je leert over instrumenten en randvoorwaarden voor betrokken partijen om de ruimte kwalitatief hoogwaardig in te richten. Voorbeelden van vraagstukken die bij dit domein aan de orde komen, zijn de ontwikkeling van duurzame woonwijken, stedelijke vernieuwing, de trend naar multifunctioneel ruimtegebruik en ondergronds bouwen. Transport, Infrastructuur en Logistiek (TIL) Bij dit domein leer je verschillende aspecten van internationaal en nationaal transport kennen: netwerken, ketens, lading, transportmiddelen en infrastructuur. Daarnaast verdiep je je in de analyse van transport- en logistieke systemen. Vraagstukken op dit gebied zijn bijvoorbeeld: de aanleg van nieuwe bedrijvenparken, de toekomst van de Rotterdamse haven, intelligente snelheidsbegrenzers op auto s en vrachtwagens, de uitbreiding van Schiphol, de Hogesnelheidslijn, de Betuwelijn en de Zuiderzeespoorlijn. Toelatingseisen voor TB VWO oude stijl Profiel N&T geeft rechtstreekse toelating Profiel N&G: Wiskunde B2 is niet verplicht om te worden toegelaten bij TB. Je wordt geacht de achterstand die je hebt met een NG-profiel, weg te werken tijdens je bachelor. Profiel E&M aangevuld met Wiskunde B1,2 en Natuurkunde 1,2 Profiel C&M aangevuld met Wiskunde B1,2 en Natuurkunde 1,2 Overige vakken in je pakket (zoals Economie) zijn een pré, maar niet noodzakelijk VWO nieuwe stijl (vanaf september 2010) Profiel N&T geeft rechtstreekse toelating Profiel N&G met Wiskunde B & Natuurkunde Profiel E&M met Wiskunde B & Natuurkunde Profiel C&M met Wiskunde B & Natuurkunde Wiskunde D, Economie en Management & Organisatie zijn dus niet verplicht. Hoe ziet de opleiding eruit?? De bachelor duurt drie jaar. In deze drie jaar leer je hoe je complexe vraagstukken met technische en organisatorisch-bestuurlijke componenten kunt analyseren. Om een probleem breed in kaart te kunnen brengen, krijg je tijdens de opleiding Technische Bestuurskunde vakken uit verschillende disciplines. Je volgt technische vakken, doet veel aan wiskunde en modelleren, maar krijgt ook te maken met recht, management en economie. Verder leer je hoe het openbaar bestuur en het bedrijfsleven in elkaar zitten en je houdt je bezig met technisch-bestuurskundige methoden en technieken voor probleemanalyse.