Hergebruik moet vanzelfsprekend worden Moonen, S.P.G. Published in: 360, het kan wel! Gepubliceerd: 01/01/2013 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please check the document version of this publication: A submitted manuscript is the author s version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher s website. The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review. The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers. Link to publication Citation for published version (APA): Moonen, S. P. G. (2013). Hergebruik moet vanzelfsprekend worden. In A. Liempd, v. (editor), 360, het kan wel!. (blz. 111-122). Sint Oedenrode: A. van Liempd Sloopbedrijven. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Download date: 29. Jan. 2017
110 Faas Moonen, Opleidingsdirecteur TU/e
Al 20 jaar breekt Faas Moonen, verbonden aan de TU/e als opleidingsdirecteur Bouwkunde en universitair hoofddocent Constructief Ontwerpen, een lans voor meer duurzaamheid in de bouw. Industrieel bouwen heeft volgens hem de toekomst. Daarbij moet dan in de ontwerpfase al rekening gehouden worden met levensduur en herbestemming van het bouwobject. Vanuit dit uitgangspunt ontwierpen studenten Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven de Trek in. De bouwer van de Trek-in? 2Life-Art natuurlijk, de dochteronderneming van A. van Liempd Sloopbedrijven. Hergebruik moet vanzelfsprekend worden Als je verantwoord wilt bouwen, kom je allereerst uit bij cradle to cradle, zegt Faas Moonen. Een goede tweede is hergebruik van materialen. Faas gelooft in oplossingen die gebouwen flexibel maken; voor uitbreiding, voor gehele of gedeeltelijke demontage en dus hergebruik. In dat licht voerden diverse studenten van de TU/e een bijzonder project uit rondom de duurzame trekkershut. De Trek-in is op initiatief van de Stichting Natuurkampeerterreinen (SNK) ontwikkeld met ondersteuning van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. 111
Vernieuwend Faas: De studenten zijn in het nieuwe bouwen gedoken en hebben vanuit dat perspectief een heel aansprekend ontwerp gemaakt. Het prototype is voor 95 procent opgebouwd uit gebruikte materialen en het is ook mogelijk een variant te maken met FSC-gecertificeerd hout. Zo vormen oude deuren de basis voor de wanden. Ook hebben materialen doordachte functies gekregen; verwarmingsbuizen zijn bijvoorbeeld gebruikt als gordijnroedes. Als je de hut straks afbreekt, kun je hem laagje voor laagje afpellen en bijna alles opnieuw gebruiken. Het concept is dusdanig vernieuwend dat de studenten de WoodChallenge 2011 wonnen: de ontwerpwedstrijd voor studenten op het gebied van innovatief houtgebruik, uitgeschreven door Centrum Hout. Ook was de Trek-in een van de vier genomineerden voor de Pleisureworld Award 2012. Als je zelf echt in de Trek-in verblijft, zul je voelen dat er meer achter zit 112 Discussie Het proces was intensief en bood volop stof voor discussie, vertelt Faas. Zo wilden we bijvoorbeeld toiletpotten uit sloopprojecten hergebruiken. Pikken mensen dat wel, was een vraag waar we lang over discussieerden. Terwijl in een hotel niemand zeurt over een toiletpot die jarenlang door Jan en alleman wordt gebruikt. Het duurde daarnaast even voordat er een geschikte bouwer gevonden was. Uiteindelijk vonden we in A. Van Liempd Sloopbedrijven en 2Life-Art partijen die precies snapten waar we mee bezig zijn. Dit zorgde voor een volledige ommekeer in materiaalgebruik en daarmee voor nieuw enthousiasme bij zowel de SNK als bij de ontwerpers. 2Life-Art droeg zelf ideeën aan, maakte het prototype en zorgt nu voor de bouw van de Trek-ins die worden verkocht.
Bewustwording Eind 2012 kwam het product op de markt. Nu zijn er al Trek-ins te vinden op diverse campings en bij jachthavens. Vanaf een afstand ziet iedere Trek-in er hetzelfde uit. Pas van dichtbij zie je bijvoorbeeld dat de ramen uniek zijn. En als je zelf echt in de Trek-in verblijft, zul je voelen dat er meer achter zit, belooft Faas. In die zin levert de Trekin een bijdrage aan de bewustwording van duurzaam bouwen. Die bewustwording, die probeert Faas al jaren te vergroten: Zo n vijftien jaar geleden schreef ik in een stuk dat de bouw binnen tien jaar veranderd zou zijn; duurzamer, slimmer. Helaas zijn we nog steeds niet zover. De situatie is nog complex en de wetgeving is helemaal ingericht volgens traditionele methoden. Het is daarom ook wel begrijpelijk dat de roep om duurzaam bouwen moeizaam postvat. Ik vind het heerlijk om op deze manier bezig te zijn Industrieel Faas ziet mogelijkheden in industrieel bouwen. De bouwplaats is nu slechts voor 20 procent efficiënt, stelt hij. We bouwen nog steeds dingen waarvan we weten dat ze op termijn niet zullen houden. De sector hangt nog veel te veel aan traditionele methoden die te zwaar, duur en weinig duurzaam zijn. Baksteen bijvoorbeeld is zwaar, wordt energieonvriendelijk geproduceerd en is geen goede isolator. In een fabriek kun je echter heel slimme dingen maken, die vele malen efficiënter zijn en betere kwaliteit leveren. Dat dat niet hoeft te resulteren in uniforme huizen, daarvan moeten opdrachtgevers en eindgebruikers nog doordrongen raken. En aannemers moeten de nieuwe processen nog leren kennen. 113
Respect Zijn eigen huis bouwde Faas zelf, volgens zijn eigen principes op het gebied van efficiënt bouwen. Hij situeerde de slaapkamers bijvoorbeeld onder de woonkamer en half in de grond om effectief gebruik te maken van de warmte. Ik vind het heerlijk om op deze manier bezig te zijn. Het is ook fantastisch om in het onderwijs jonge mensen op weg te sturen en ze te laten ervaren dat het echt anders kan. Wij leren studenten om te gaan met de complexiteit van de markt, bouwtechnische aspecten, beheer, omgeving en cradle to cradle-denken. Persoonlijk voeg ik daaraan graag respect toe. Het besef dat iedereen een rol speelt in het totaal. Dat iedere bijdrage belangrijk is. Want al is op dit moment hergebruik nog niet vanzelfsprekend, dat moet het wel worden. Er is een grondige herbezinning nodig. Dr.ir. S.P.G. (Faas) Moonen 2006 Technische Universiteit Eindhoven heden Opleidingsdirecteur Faculteit Bouwkunde 2002 Technische Universiteit Eindhoven heden Universitair Hoofddocent, leerstoel Innovative Structural Design 1992 Technische Universiteit Eindhoven Universitair docent, leerstoel Houtconstructies 1996 Promotieonderzoek (op Proefontwerp) Ontwerp van een geïndustrialiseerde funderingswijze. Publicatie: 2001 1991 Adviesbureau DHV Project Ingenieur (bouwkunde / constructie) 1991 BetonVereniging Gouda Onderzoeker, projectontwikkeling 1984 NV Nederlandse Philips Bedrijven 1985 Nyenrode Business Universiteit, Management Development Centre: ISFAH InkoopSeminar voor Functionarissen met een Academische Opleiding 1982 Diverse functies als calculator, constructief ontwerper, technisch adviseur 114