Deze Beraadsgroep kent 21 deelnemers. John van der Pauw zal duidelijk maken waarom het nuttig is om veranderingen in het inkomen tijdig aan de Belastingdienst Toeslagen te melden. Dat voorkomt schulden en het niet gebruik van voorzieningen. Na de pauze is er ruimte voor de actualiteit van het minimale bestaan in Almere. Tijdens het rondje Klachten, Wensen en Verlangens krijgt iedere deelnemer de mogelijkheid om zijn eigen ervaringen met het bestaan op minimumniveau te bespreken. Bestaanszekerheid Bestaan kost geld. Het minimuminkomen biedt geen dekking voor alle noodzakelijke kosten van het bestaan. Naast een minimuminkomen zijn veelal toeslagen voor huur- en zorgkosten nodig om een fatsoenlijk bestaan te kunnen leiden. Wie kinderen heeft kan kinderbijslag en kindgebonden budget niet missen. De ouder met studerende kinderen moet bij de Dienst Uitvoering Onderwijs zijn voor een tegemoetkoming in de studiekosten. Als kinderopvang nodig is, heeft de Belastingdienst Toeslagen een kinderopvangtoeslag. Daar hoort vaak nog een bijdrage van werkgever of uitkeringsinstantie bij. Awir De Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir) bevat definities voor veel belangrijke inkomensondersteunende voorzieningen. Die wet bepaalt onder andere dat het inkomen van het lopende kalenderjaar belangrijk is voor de hoogte van aanspraken op inkomensondersteunende voorzieningen. Dat was voorheen anders. Vroeger De huurtoeslag is de opvolger van de huursubsidie. Bij de huursubsidie was het inkomen van het afgelopen kalenderjaar belangrijk. Dat inkomen stond vast op het moment dat er huursubsidie moest worden aangevraagd. Een stijging of daling in het lopende jaar was in principe niet van belang. Daardoor hoefden achteraf geen onverwachte negatieve verrassingen te ontstaan. Voor inkomensdalingen was een uitzondering. Bij de huurtoeslag is het actuele inkomen van belang. De hoogte van het inkomen in het komende kalenderjaar is niet voor iedereen aan het begin van het kalenderjaar duidelijk. Onverwachte inkomenswijzigingen zijn direct belangrijk. Dat is overigens niet bij alle inkomensafhankelijke regelingen het geval. Zo is voor de eigen bijdrage voor rechtsbijstand en voor regelingen die DUO uitvoert een oud inkomen van belang. 1
Doorgeven De rechthebbende op huur-, zorg-, kinderopvangtoeslag en dergelijke heeft een informatieplicht. Hij of zij moet wijzigingen in de hoogte van het inkomen die van belang zijn voor het recht op toeslag doorgeven. Dat kan met behulp van een formulier en ook via het internet. Voorbeeld stijging Het inkomen van een gezin dat in 2010 een bijstandsuitkering ontvangt, zal 18.600 groot zijn. Als het gezin een heel jaar loon verdient op het niveau van 120 % van het minimumloon zal de jaaropgave een loon van 24.180 laten zien. Het gezin dat halverwege 2010 werk vindt en 120 % van het minimumloon verdient, zal een inkomen van 21.390 hebben. Huurtoeslag Bij een huur van 550 is de maximale huurtoeslag 264,00 per maand groot. Het gezin met een inkomen van 120 % van het minimum heeft recht op 177,00 per maand. Het gezin dat een half jaar een bijstandsuitkering heeft en dan een minimuminkomen van 120 %, heeft recht op 232,00 huurtoeslag per maand. Terugwerkende kracht Door het hogere inkomen in de tweede helft van het jaar, zal de huurtoeslag voor de eerste helft van het jaar 32,00 lager blijken. Het bedrag dat het gezin in de eerste helft teveel gehad heeft, zal in de tweede helft van het jaar van de lagere huurtoeslag af worden gehaald. Het gezin krijgt dan 200,00 per maand in plaats van 232,00. Op die manier merkt het gezin direct de gevolgen van een hoger inkomen. Van armoedeval naar armoedefuik? Met het huidige systeem zou het probleem van de armoedeval verholpen zijn. De nieuwe situatie kan misschien beter als een armoedefuik worden gekarakteriseerd. Wie een stijging van het inkomen direct doorgeeft krijgt met terugwerkende kracht minder huurtoeslag. Wie dat niet doet krijgt na verloop van tijd de rekening gepresenteerd en moet dan rente betalen over het teveel ontvangen bedrag. Inkomensval Wie in de eerste helft van het jaar werkt en dan terugvalt op een minimuminkomen, heeft te maken met een spiegelbeeldige situatie. Het hogere inkomen uit de eerste helft van het jaar zorgt er voor dat de huurtoeslag niet maximaal is. Bij het minimale inkomen hoort echter wel maximale huurtoeslag. Voor de ontbrekende huurtoeslag kan het gezin woonkostentoeslag aan vragen bij de sociale dienst. 2
Woonkostentoeslag De wet werk en bijstand garandeert een minimuminkomen en houdt rekening met het feit dat daarbij de maximale huurtoeslag nodig is. Daarmee garandeert de Wet werk en bijstand een inkomen dat bestaat uit die twee elementen. Wie een minimuminkomen heeft en nog niet in aanmerking komt voor de maximale huurtoeslag kan een aanvullende bijstandsuitkering aanvragen. Die uitkering dekt dan het gat tussen bijstand en maximale huurtoeslag en het inkomen plus de werkelijke huurtoeslag. Rekenvoorbeeld Bijstandsnorm 1.248,16 Maximale huurtoeslag 264,00 Subtotaal 1.512,16 Huurtoeslag 232,00 Inkomen 1.250,00 Aanvulling 30,16 Correct inkomen Wie na een inkomensval een te laag inkomen doorgeeft aan de Belastingdienst zal te veel huurtoeslag krijgen. Dan is er voor de sociale dienst geen reden om woonkostentoeslag te betalen. Het is daarom zaak om het juiste inkomen door te geven: niet te hoog en niet te laag. Woonlastenfonds De financiële crisis zal naar verwachting ook gevolgen hebben voor de gemeente Almere. Het gemeentebestuur is zich aan het voorbereiden op aanzienlijke bezuinigingen. Burgemeester en wethouders wilden het Woonlastenfonds vier jaar geleden afschaffen. De gemeenteraad heeft dat tegengehouden. Het valt niet uit te sluiten dat er nu weer een voorstel komt om het Woonlastenfonds af te schaffen. Daarom heeft het CBA besloten om een protestactie te starten. 3
Huurlasten In het minimuminkomen zit 192,32 om huur te betalen. Dankzij eerdere bezuinigingen op de huurtoeslag moet een Almeerse huurder minstens 209,37 betalen. Dit Kabinet heeft een nieuwe bezuinigingsronde voor de huurtoeslag aangekondigd. De Woonbond heeft uitgerekend dat daardoor de huurders zelf 15,00 extra aan de huur moeten gaan betalen. Dan zal de huurder maandelijks zelf 224,37 moeten ophoesten. Kwaliteitskorting Naarmate de huur hoger wordt, moet de huurder een groter deel van de huur uit het eigen inkomen betalen. Dat is het geval als de huur hoger is dan 361,66 per maand. Dat eigen aandeel loopt op tot ruim 384 in de duurste woning. Dat is het gevolg van de kwaliteitskorting in de huurtoeslag. Huurprijs Maximale huurtoeslag Voor eigen rekening 361 149 212 517 266 251 554 226 288 652 266 386 Bijdrage In Almere kan een huurder niet naar een woning met een huurprijs tot 361,66 verhuizen. Gezinswoningen met een dergelijke huurprijs bestaan niet in Almere. Daardoor kan een gezin de kwaliteitskorting in Almere niet ontlopen. Dat is in het verleden reden geweest om een Woonlastenfonds in te stellen. Met een bijdrage uit het Woonlastenfonds dicht de gemeente Almere het gat dat de kwaliteitskorting in het huishoudbudget slaat (gedeeltelijk). Protest Het CBA heeft een protestbrief opgesteld. De ondertekenaars van die brief maken duidelijk dat en waarom ze het afschaffen van het Woonlastenfonds geen goed idee vinden. 4
KLACHTEN, WENSEN EN VERLANGENS Eigen bijdragen AWBZ Een deelneemster merkt op dat Kwintes van bewoners van het Regionaal Instituut Begeleid Wonen (RIBW) geld vraagt voor diensten. De bewoners betalen daarnaast een eigen bijdrage op basis van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Opgemerkt wordt dat zorginstellingen wel geld vragen voor diensten naast de eigen bijdrage die het Centraal Administratiekantoor vaststelt. Dat mag de zorginstelling alleen doen voor diensten die niet horen bij het awbzverstrekkingenpakket. De zorgkantoren hebben een uitgebreide folder gemaakt waarin staat welke diensten de awbz-instelling zonder extra betaling moet leveren. Woonlastenfonds Een deelnemer merkt op dat het Woonlastenfonds niet bij iedere rechthebbende bekend is. Opgemerkt wordt dat het formeel mogelijk is om de hulp van de Belastingdienst in te roepen bij het opsporen van rechthebbenden. De Belastingdienst beschikt over de noodzakelijke informatie. In het verleden heeft de gemeente gebruik gemaakt van die mogelijkheid. De gemeente kende automatisch bijdragen toe aan bekende rechthebbenden. WIA of WW Een deelnemer meldt dat hij een aanvraag voor een WIA-uitkering heeft ingediend. Die aanvraag is afgewezen. Zijn aanvraag voor een Werkloosheidsuitkering loopt nog. Hondenpenning Een deelneemster wijst op het feit dat de gemeente de hondenpenning heeft afgeschaft. Servicepunt Z Een deelneemster merkt op dat ze een aanvraag heeft ingediend voor een WMOvoorziening. Wanneer mag ze een besluit verwachten? Opgemerkt wordt dat de termijn voor het nemen van een beslissing in principe acht weken is. Na acht weken is er sprake van een fictieve weigering. De aanvrager mag het overheidsorgaan dan in gebreke stellen. Dan heeft de overheid weer twee weken de tijd om een besluit te nemen. Als er na twee weken nog geen besluit is wordt het overheidsorgaan een dwangsom verschuldigd. De dwangsom is aanvankelijk 20 per dag en loopt op naar 40 per dag. De maximale dwangsom is 1.260. 5
Minimum omlaag Een deelnemer merkt op dat het minimuminkomen lager zal worden. Opgemerkt wordt dat het coalitieakkoord gezinnen die leven van een minimuminkomen een inkomensdaling in het vooruitzicht stelt van 165 per maand. Het is de bedoeling dat die verlaging in twintig jaar zal worden doorgevoerd. 6