RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK MARIA MONTESSORISCHOOL School : Maria Montessorischool Plaats : 's-gravenhage BRIN-nummer : 18AR Onderzoeksnummer : 91511 Datum schoolbezoek : 18 januari 2007 Datum vaststelling : 23 februari 2007
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...5 2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL...7 3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN...9 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT...13 Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 3
1 INLEIDING Het jaarlijks onderzoek Op 18 januari 2007 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Maria Montessorischool in het kader van een jaarlijks onderzoek (JO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar een aantal indicatoren uit het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs 2005. De indicatoren betreffen de volgende kwaliteitsaspecten: De school zorgt systematisch voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs; De resultaten van de leerlingen liggen ten minste op het niveau dat mag worden verwacht; De leerlingen ontwikkelen zich naar verwachting. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: www.onderwijsinspectie.nl. Zoals in het toezichtkader primair onderwijs 2005 is vastgelegd, gaat de inspectie zoveel mogelijk uit van de gegevens die de school zelf over de eigen kwaliteit heeft verzameld. Daarmee sluit de inspectie aan bij de specifieke situatie van de school en wordt de school bovendien niet onnodig belast. U heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het jaarlijks onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de jaarlijkse vragenlijst en de aanvullende vragenlijst jaarlijks onderzoek zijn bij de analyse betrokken. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij gesprekken met de directie en -voor zover van toepassing- met de coördinatie leerlingenzorg zijn gevoerd over de onderzochte indicatoren en de ontwikkeling en voornemens van de school met name op onderwijsinhoudelijk terrein. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van de hiervoor genoemde aspecten van het onderwijs levert oordelen op een aantal indicatoren op. Na een korte Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 5
beschrijving van de uitgangssituatie van de school (hoofdstuk 2), worden in hoofdstuk 3 deze indicatoren en de oordelen van de inspectie in een tabel weergegeven en van een toelichting voorzien. In hoofdstuk 4 zijn de afspraken over de invulling van het onderzoek in het volgende kalenderjaar aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 6
2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL De school komt geleidelijk aan in een wat rustiger vaarwater. De directie typeert de overgang van een fase van 'overleven' naar de huidige fase van 'bouwen'. De school heeft als gevolg van nieuwbouw en veel wisseling binnen de directie een hectische periode achter de rug. Daar komt nog bij dat de school al enige tijd een stevige groeispurt doormaakt naar het huidige aantal van dertien groepen. Wellicht zal in de toekomst nogmaals een verhuizing plaats moeten vinden naar een groter gebouw; in ieder geval zal een noodvoorziening moeten worden getroffen om alle leerlingen, ook uit de wijde omgeving van Den Haag, op te kunnen vangen. Met de groei van de schoolbevolking verandert tevens de leerlingenpopulatie en de directie staat opnieuw voor de taak zich te bezinnen op de visie en missie van de school en passende verbeteracties op te zetten. Reeds eerder- in 2003- besloot de school de visie en missie te herijken. Er komen vooral in de onderbouw veel meer jonge leerlingen binnen van lager opgeleide ouders met allerhande zorgproblemen. De huidige directie die nu bijna anderhalf jaar in functie is, heeft fors geïnvesteerd in het gestalte geven van het montessori-onderwijs. Het proces verloopt voorspoedig. Alle nieuwe teamleden volgen de montessori-opleiding. Een belemmering die de school ervaart is een onvoldoende toereikend budget om de gewenste veranderingen snel door te kunnen voeren als gevolg van bezuinigingen van de gemeente. Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 7
3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN De waarderingen die over de onderzochte indicatoren zijn gegeven, staan vermeld in de onderstaande tabellen. Iedere tabel wordt gevolgd door een toelichting op deze waarderingen van de inspectie. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering op de indicatoren is tot uitdrukking gebracht in welke mate deze bijdragen aan de kwaliteit van het desbetreffende kwaliteitsaspect: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school geen betrouwbare en valide gegevens over haar opbrengsten beschikbaar heeft. Maria Montessorischool Kwaliteitszorg 1 2 3 4 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. 1.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van sociale integratie en actief burgerschap, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Toelichting: In januari 2005 had een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) plaats. De inspectie stelde onder meer vast dat de systematische kwaliteitszorg nog weinig was ontwikkeld. De school liet wel voldoende verbeteractiviteiten zien. Dat beeld van 2005 is ook in 2007 nog van toepassing. De directie geeft aan dat er onvoldoende tijd beschikbaar was om het kwaliteitsbeleid goed op te zetten. Inmiddels heeft de school gekozen voor een zelfevaluatie-instrument en is er vorig schooljaar een eerste ouderenquête afgenomen. De respons was echter gering, waardoor er geen concrete maatregelen zijn getroffen. Zoals hiervoor aangegeven heeft de school voldoende verbeteractiviteiten opgezet, hoewel er meer duidelijkheid kan worden gegeven de aard van de verbeteractiviteiten. De verbeteracties liggen met name op het terrein van de arbeidsomstandigheden, de sociaal-emotionele ontwikkeling en de leerlijnen. De laatste activiteit betreft met name een aanpassing van de methodes voor lezen, spelling, begrijpend lezen en rekenen en wiskunde aan het montessoriconcept. De directie wijst ook op het belang de leerresultaten van de leerlingen op de basisvaardigheden op een hoger plan te brengen. Die resultaten blijven - zoals later wordt aangegeven - achter bij die van vergelijkbare scholen. Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 9
De school kan de kwaliteitszorg een impuls geven door het cyclisch proces van evaluaties serieus te nemen en op grond van een sterkte/zwakte analyse passende verbeteracties op te zetten, ook op het terrein van het primaire proces in de groepen. Een ander verbeterpunt is de communicatie met de ouders over de kwaliteit van het onderwijs. De inspectie heeft met de directie gesproken over de ontwikkeling van schoolbeleid voor de sociale veiligheid en burgerschap en integratie. De sociale veiligheid krijgt voldoende aandacht: een beleidsdocument (gemeente) is leidend. De school stelt nog niet de beleving van de sociale veiligheid vastbijvoorbeeld door het afnemen van enquêtes onder leerlingen en teamleden. De inspectie vraagt de school dit aspect aandacht te geven. De school heeft plannen om een aanbod voor de sociaal-emotionele ontwikkeling met ingang van het schooljaar 2007-2008 in te voeren. In dat aanbod zit ook een systematiek om de ontwikkeling van leerlingen te volgen. De directie onderstreept dat het huidige schoolplan niet meer volstaat. De realiteitswaarde van het nieuwe schoolplan voor de periode 2007-2011 zal aanmerkelijk groter zijn. De inspectie heeft de directie gevraagd aandacht te besteden aan een verantwoording van de leerlijnen in dit schoolplan. In het PKO-rapport van 2005 vroeg de inspectie zich af of alle leerlingen wel in staat werden gesteld om de kerndoelen te halen. Met name de aanpassingen van de huidige methoden zullen in het schoolplan duidelijk moeten worden aangegeven. De indicator betreffende burgerschap en integratie heeft een positieve beoordeling gekregen. Dat betekent dat er geen signalen zijn die indruisen tegen de basiswaarden. Factoren betreffende visie, aanbod e.d. beoordeelt de inspectie thans niet. Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 12.2 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 1 2 3 4 5 Toelichting: In 2005 stelde de inspectie vast dat de resultaten van 2003 en 2005 duidelijk onder het niveau lagen van vergelijkbare scholen. Door het positieve resultaat van 2004 waren de eindopbrengsten in totaliteit voldoende. De inspectie concludeert nu in 2007 dat dat beeld niet wezenlijk is veranderd. De scores van 2005 en 2006 liggen duidelijk beneden het verwachte niveau. Door een voldoende schoolscore van 2004 zijn de eindresultaten als voldoende gewaardeerd. Een dergelijk resultaat duidt echter opnieuw op risico's voor de schoolontwikkeling. De directie wijst voor een verklaring van deze scores naar de tussentijdse instroom van veel zorgleerlingen. De school maakt nog geen systematische trendanalyses om de oorzaken te kunnen achterhalen. Omdat de school nog niet beschikt over een genormeerde toets om de sociale vaardigheden van leerlingen te volgen is indicator 12.2 niet beoordeeld. Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 10
Met ingang van dit schooljaar wordt naast een toets voor Ruimte en Tijd ook de Taaltoets voor Kleuters afgenomen. De school is daardoor eerder in staat om mogelijke leemten in het leerstofaanbod en achterstanden vroegtijdig te kunnen vaststellen. Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 1 2 3 4 5 Toelichting: De resultaten op de toetsen voor technisch lezen in de groepen 3 en 4, voor begrijpend lezen in groep 6 en voor rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 liggen gemiddeld op te laag peil. De school is vergeleken met scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Met name de toetsresultaten voor technisch lezen en rekenen en wiskunde liggen op een te laag niveau. De directie onderstreept dat veel leerlingen met leerachterstanden instromen. Als voorbeeld: slechts twee van de 27 leerlingen van de huidige groep 8 hebben zes jaar of langer onderwijs op de Maria Montessorischool gevolgd. De aanpassingen die de school aanbrengt in het leerstofaanbod en de betrekkelijke rust van de 'opbouwfase' zouden op termijn tot betere resultaten moeten leiden. Met name is het van belang de resultaten van kleuters voor taal en rekenen dit schooljaar goed te volgen en te analyseren en die af te zetten tegen de afspraken over leerlijnen. In 2005 concludeerde de inspectie dat de doorgaande lijn van het leerstofaanbod namelijk onvoldoende transparant was. De school heeft te weinig gegevens opgeleverd over mogelijke verlenging van kleuters en doublures om daar een inspectieoordeel aan te verbinden. Indicator 13.3 is dan ook niet van een waardering voorzien. Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 11
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Afspraak met betrekking tot wettelijke bepalingen Bij dit jaarlijks onderzoek heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek vraagt de inspectie in het nieuwe schoolplan aandacht voor: de zorg voor het jonge kind (kleuters); beleid sociale veiligheid; beleid burgerschap en integratie. Afspraken over de invulling van het eerstvolgende PKO Het volgende bezoek van de inspectie zal in beginsel bestaan uit een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) in 2009, mogelijk voorafgegaan door een fysiek jaarlijks onderzoek in 2008. Rapport jaarlijks onderzoek Maria Montessorischool - 18 januari 2007 13