Wat is pesten? We spreken van pesten als dezelfde leerling regelmatig en systematisch bedreigd en geïntimideerd wordt. Pesten is een vorm van geweld en daarmee grensoverschrijdend en zeer bedreigend. Een klimaat waarin gepest wordt, tast iedereen aan. In een klas waar gepest wordt, kunnen alle leerlingen slachtoffer worden. Pestgedrag moet dan ook door iedereen serieus worden genomen. Het lastige is dat veel pestgedrag zich in het verborgene afspeelt, zodat het moeilijk is om er greep op te krijgen. En zelfs als het pestgedrag wordt opgemerkt, weten leerkrachten en anderen niet altijd hoe ze ermee om kunnen gaan. Docenten en onderwijsondersteunend personeel hebben echter een taak (samen met de ouders en de leerlingen zelf) bij het tegengaan van pesten. Leerlingen moeten weten dat ze hulp kunnen krijgen van volwassenen in de school en hierom durven vragen. Volwassenen dienen oog te hebben voor de signalen van leerlingen. Ze dienen interesse te tonen en te luisteren naar wat de leerlingen te vertellen hebben. Voor mentoren betekent het dat ze groepsgesprekken houden, aandacht hebben voor de groepssfeer en het functioneren van individuele leerlingen in de groep. Ze maken afspraken met de klas en zorgen ervoor dat deze afspraken nagekomen worden. Hoe wordt er gepest? Met woorden: Lichamelijk: Achtervolgen: Uitsluiting: vernederen, belachelijk maken schelden dreigen met bijnamen aanspreken gemene briefjes, mailtjes, sms-jes schrijven trekken aan kleding, duwen en sjorren schoppen en slaan krabben en aan haren trekken wapens gebruiken opjagen en achterna lopen in de val laten lopen, klem zetten of rijden opsluiten doodzwijgen en negeren uitsluiten van feestjes bij groepsopdrachten
Stelen en vernielen: Afpersing: De gepeste leerling afpakken van kledingstukken, schooltas, schoolspullen kliederen op boeken banden lek prikken, fiets beschadigen dwingen om geld of spullen af te geven het afdwingen om iets voor de pestende leerling te doen. Sommige leerlingen lopen meer kans gepest te worden dan anderen. Dat kan met hun uiterlijk, gedrag, gevoelens en sociale uitingsvormen te maken hebben. Bovendien worden kinderen pas gepest in situaties, waarin pesters de kans krijgen om een slachtoffer te pakken te nemen, dus in onveilige situaties. Leerlingen die gepest worden doen vaak andere dingen of hebben iets wat anders is dan de meeste van hun leeftijdgenoten: ze bespelen een ander instrument, doen een andere sport, zijn heel goed in bepaalde vakken of juist niet of ze spreken niet in de taal zoals deze is geaccepteerd in de groep. Een kind dat wordt gepest, praat er thuis niet altijd over. Redenen hiervoor kunnen zijn: schaamte angst dat de ouders met de school of met de pester gaan praten en dat het pesten dan nog erger wordt het probleem lijkt onoplosbaar het idee dat het niet mag klikken. De pester Pesters zijn vaak de sterkeren in hun groep. Zij zijn of lijken populair maar zijn dat uiteindelijk niet. Ze dwingen hun populariteit af door stoer en onkwetsbaar gedrag. Van binnen zijn ze vaak onzeker en ze proberen zichzelf groter te maken door een ander kleiner te maken. Pesters krijgen vaak andere kinderen mee, want wie meedoet, loopt zelf de minste kans om slachtoffer te worden. Doorgaans voelen pesters zich niet schuldig want het slachtoffer vraagt er immers om gepest te worden. Pestgedrag kan een aantal dieper liggende oorzaken hebben: Een problematische thuissituatie Een vaak gevoelde anonimiteit (ik besta niet); als een pester zich verloren voelt binnen een grote groep, kan hij zich belangrijker maken door een ander omlaag te drukken. Het moeten spelen van een niet-passende rol. Een voortdurende strijd om de macht in de klas
Een niet-democratisch leefmilieu binnen de school; een docent is autoritair en laat op een onprettige wijze blijken dat hij de baas is. Dergelijke spanningen kunnen op een zondebok worden afgereageerd. Een gevoel van incompetentie op school (slechte cijfers of een laag niveau) Een zwak gevoel van autonomie (te weinig zelfstandigheid en verantwoordelijkheid) De meelopers en andere leerlingen Meelopers zijn leerlingen die incidenteel meedoen met het pesten. Dit gebeurt meestal uit angst om zelf in de slachtofferrol terecht te komen, maar het kan ook zo zijn dat meelopers stoer gedrag wel interessant vinden en dat ze denken in populariteit mee te liften met de pester. Verder kunnen leerlingen meelopen uit angst vrienden of vriendinnen te verliezen. De meeste leerlingen houden zich afzijdig als er wordt gepest. Ze voelen zich wel vaak schuldig over het feit dat ze niet in de bres springen voor het slachtoffer of hulp inschakelen. Het signaleren van pestgedrag: Uit onderzoek van de GGD wordt 8% van de leerlingen op wekelijkse basis wel eens gepest. Manieren van signaleren kunnen zijn: wil niet meer naar school presteert minder goed op school speelt niet graag meer buiten klaagt over hoofdpijn en buikpijn, slaapt slecht en krijgt bed plas problemen neemt nooit vriendjes mee naar huis raakt regelmatig dingen kwijt wordt angstig vertoond prikkelbaar gedrag (vooral thuis) praat nooit of weinig over school komt met vernielde spullen thuis geen zin hebben om eigen verjaardag te vieren klaagt over bepaalde kleding (van hem/haar zelf) Door bovenstaande signalen waar te nemen dient er regelmatig contact te zijn met de ouders/verzorgers van de leerlingen. Dit contact zal worden onderhouden door de (co) mentoren. Zeker als er aanwijzingen zijn dat een leerling zich niet lekker in zijn/haar vel voelt, is het aan te raden om regelmatig contact te hebben met ouders en vragen te stellen over eerdergenoemde mogelijke signalen.
Stappenplan Het signaleren van pestgedrag wordt in eerste instantie gemeld bij de (co) mentor van de gepeste leerling en de pestende leerling. Ook meelopers of anderzijds betrokken(e) leerling(en) kunnen worden gemeld bij de (co) mentor. Dit laatste is afhankelijk van de rol van de leerling tijdens het pestgedrag. De (co) mentor gaat in eerste instantie gesprekken voeren met de betrokken(e) leerling(en). Daarnaast maakt de (co) mentor melding bij de teamleider en beschrijft wat er is gebeurd (plus een eventueel gespreksverslag) in het leerlingvolgsysteem. Dit laatste is belangrijk om eventuele herhaling van pestgedrag te kunnen signaleren. De (co) mentor gaat het gesprek aan met de leerling(en) die betrokken is/zijn bij het pestgedrag. Denk er hierbij aan dat het uitten van pestgedrag verschillende redenen kan hebben. Naast het bespreken van pestgedrag, is er ook een sanctie verbonden aan het vertonen van pestgedrag. De 10 stappen die ondernomen gaan worden zijn de volgende: 1. Gesprek met (co) mentor. (Na vertonen pestgedrag) 2. Gesprek met teamleider. (Na vertonen pestgedrag i.o.m. (co) mentor) 3. Melding van gedrag naar ouders en verwerking in leerlingvolgsysteem. Bij de eerste drie stappen dient het bovenstaande gespreksmodel te zijn gebruikt. Als na deze drie stappen nogmaals pestgedrag wordt vertoond gaan we verder met stap 4. 4. Wederom gesprek met (co) mentor, teamleider en ouders (dit laatste kan ook telefonisch). Tijdens dit gesprek wordt eerder gehouden reflectiegesprek geëvalueerd. 5. Leerling krijgt interne schorsing van 1 dag. 6. Leerling wordt verplicht deel te nemen aan anti pest training (in eigen tijd). De anti pest training bestaat uit een 5-tal bijeenkomsten op de woensdagmiddag. Tijdens deze bijeenkomsten wordt er gereflecteerd op de handelingen die de pester heeft gedaan. De pester wordt duidelijk gemaakt wat zijn/haar gedrag teweeg heeft gebracht (of kan brengen) bij de gepeste. De ouders worden van deze training op de hoogte gebracht. Ook de vorderingen van de middagen worden met ouders besproken. 7. Mocht na de pest training het pestgedrag weer terugkeren, wordt het gedrag wederom gemeld in dossier en bij de teamleider. De teamleider zal contact opnemen met ouders om te bespreken hoe de pester geholpen kan worden, eventueel met externe begeleiding. 8. De leerling krijgt een externe schorsing van een dag. 9. Alle informatie wordt teruggekoppeld naar mentorduo (tevens voor verwerking in leerlingvolgsysteem).
Mocht er na deze 9 stappen nog steeds geen verbetering optreden in het gedrag van de betrokken leerling(en), volgt stap 10: 10. Schoolverwijdering. Wanneer de leerling ondanks alle inspanningen van de betrokken partijen koppig blijft volharden in het ongewenste pestgedrag liggen er geen perspectieven meer tot verandering. De school kan en wil geen verantwoordelijkheid meer nemen voor de veiligheid van de overige leerlingen. Er rest de school niets anders dan schoolverwijdering. Het protocol gaat ervan uit dat de leerling reeds op de hoogte zijn van de omgangsvormen die gelden op de school. Hiervoor moet de leerling van te voren kennis hebben genomen van de Via Nova Code (en samen met ouders de code hebben ondertekend). Daarnaast zal de leerling participeren in de preventieve lessen die tijdens de mentortijd worden geboden. Preventieve aanpak pestgedrag
De school beschikt over verschillende lessen waarin pestgedrag (preventieve) aandacht krijgt. Deze lessen zullen (voornamelijk) tijdens de mentortijd worden aangeboden aan de leerlingen. Daarnaast wordt er in taken van diverse leergebieden aandacht geschonken aan pestgedrag. Er bestaat een mogelijkheid om anti pest projecten te implementeren, zoals de It s up to you campagne en activiteiten rondom pesten (denk hierbij aan musicals, het lezen van boeken, etc ) tijdens PCP-tijd, evenementen en Feel Good. Cyberpesten Wat is Cyberpesten? Cyberpesten (of digitaal pesten) is het pesten of misbruiken via het internet en via mobiele telefoon. Cyberpesten kan nog veel harder zijn dan pesten in het gewone, dagelijkse leven. Dit komt doordat de daders gemakkelijk anoniem kunnen blijven en de reikwijdte van het internet veel groter is. Tegelijkertijd komen er op steeds jongere leeftijd mee in aanraking. Hoe wordt gepest? Pest-mail (schelden, beschuldigen, roddelen, beledigen) Stalking: het stelselmatig lastig van vallen van iemand door het blijven sturen van hate-mail of het dreigen met geweld van chatrooms. Het tegenkomen van ongewenst materiaal zoals porno en kinderporno, gewelddadig materiaal etc. Ongewenst contact met vreemden Webcam-seks: beelden die ontvangen worden kunnen opgeslagen worden en te zijner tijd misbruikt worden Hacken: gegevens stelen of instellingen aanpassen. Ook het uit naam van een anders versturen van pest-mail. Wat te doen? Bewaar berichten Blokkeren van de afzender Probeer de dader op te sporen Neem contact op met de ouders van de gepeste leerling Verwijs ouders zo nodig door Adviseer aangifte Indien nodig doorverwijzen naar externe hulpverlening, in overleg met de zorgcoördinator. Voor verder tips/adviezen zie ook: www.meldknop.nl