Jaargang 43 nummer 04, april 2016 Verenigingsblad van de Veron afdeling s-hertogenbosch Convocatie De VERON afdeling s-hertogenbosch nodigt alle leden hierbij uit tot het bijwonen van de maandelijkse bijeenkomst op vrijdag 1 april om 20.00 uur in het Sociaal Cultureel Centrum De Helftheuvel Helftheuvelpassage 115, 5224 AC s-hertogenbosch. Tel:073-6217973 Kijk voor het laatste nieuws op internet!! www.radioclub.nl Inhoud: Blz. 1: Behandeling VR voorstellen Blz. 2: Van de secretaris. Blz. 3: Luidsprekerkabels van minstens 400 euro de meter. Blz. 6: Colofon. Komende vrijdag 1 april (geen grap) zullen de VR voorstellen worden behandeld. Tijdens deze bijeenkomst zal het stem gedrag van de afdeling worden bepaald en dus ook een beetje de koers die de VERON komend jaar zal varen. TIP: Lees de voorstellen eens door, ze staan in de Electron van april, neem deze vrijdag mee, dat is gemakkelijk bij het discussiëren hier over. 1
Van de secretaris Zo het zit er weer op, we hebben onze 41 ste radiomarkt weer achter de rug. Het blijft verbazingwekkend hoe veel standhouders en bezoekers dit evenement toch weer trekt. Uit alle uithoeken van het land en ook daar buiten komen mensen naar onze markt, daar mogen we best trots op zijn. Aan de verhalen mondeling en op de diverse frequenties te horen, had het overgrote deel van de bezoekers het naar hun zin gehad, waren ze niet van plan iets te kopen, maar kwamen uiteindelijk toch weer met van alles thuis. Ook de standhouders waren, op misschien een uitzondering na, dik tevreden, men komt graag naar Rosmalen, gezellig en goed georganiseerd. Maar dit komt niet vanzelf, het bestuur van de stichting is hier al maanden van te voren mee bezig, denk maar na; hal bespreken, kramen bestellen, standhouders aanschrijven en verdere bekendheid er aangeven, dan de inschrijvingen verwerken en indelen, ook nog proberen het iedereen naar zijn zin te maken (lukt veel, maar nooit niet helemaal(hi). En dan zullen we het maar niet over de laatste dagen voor de markt hebben waarbij nog van alles geregeld en veranderd moet worden en na afloop is er ook nog genoeg te regelen. Al met al veel werk, waar wij als afdeling, het stichtingsbestuur best voor mogen bedanken, want laten wij niet vergeten dan dankzij deze markt we ons als afdeling meer kunnen veroorloven dan diverse andere afdelingen. Dus bij deze: Paul, Eric, Sjoerd, Jan, Sjef, Rens en Cees bedankt! Verder is de afgelopen maand de website van de afdeling weer, na meer dan een half jaar stil stand, opgestart en word hij beetje bij beetje weer up to date gebracht. Cees, Marco en Chris goed werk geleverd. De komende bijeenkomst zal in het teken van de VR staan, de ingediende voorstellen zullen ter tafel komen en hier kunnen de leden van bepalen hoe de afdeling hier over zal stemmen, voor, tegen of onthouding. Ik weet dat dit ook niet altijd de interessantste bijeenkomsten zijn, maar toch wel belangrijk, omdat je via deze weg toch de mogelijkheid krijgt om mede de koers van de VERON te bepalen. Tot komende vrijdag, Kobus PE2LOJ 2
Luidsprekerkabels minstens 400 euro de meter. Een verhaal van Piet van Schagen, PA3HDY lid van afd. VERON Alkmaar, de NVHR Telkens treft men wel een demonstratie beurs met bijzondere audio apparatuur. Hifi versterkers in gepolijste roest vrij stalen behuizingen. Voorzien van minstens vier forse eindbuizen met geblazen schermroosters om een flinke boost te kunnen leveren. Genoeg om een voetbal stadion van muziek te voorzien, maar er is gelukkig een volume regelaar aanwezig weg gewerkt in het front omhuld met een zwakke paarse verlichting zodat bij schemerig kaars licht deze indien nodig gevonden kan worden. Eerlijk gezegd het is een lust voor het oog om daar alleen al naar te kijken. Het is leuk om wat rond te lopen en hier en daar te luisteren naar de demonstraties. Wonderlijke luidspreker combinaties, waar bij ik denk waar zet je dat neer in een normale huiskamer. Maar de prijzen die ik zo hier en daar zie geven aan dat je minstens in een villa moet wonen en dikke gevulde portefeuille moet hebben. De advertentie geeft het al aan, dit is het audio luilekkerland. De geluid kwaliteit, daar is niets mis mee, het klinkt overal redelijk goed, wat het maken van een keuze volgens mij het wel moeilijk maakt. Bij een van de demonstraties blijf ik even staan er wordt daar op een zeer luxe platenspeler een elpee gedraaid, volgens mij een piano concert van Rachmaninoff nummer 2 in C-mol opus 18. Verscheidene bezoekers hebben plaats genomen op een rij stoelen de ander staan daar achter en bespreken fluisterend onderling wat ze er van vinden. Voor mij de kans om voorzichtig wat vragen te stellen. Aan een wat oudere heer in een keurig kostuum dat al verraad dat deze minstens in een Mercedes is gekomen, stel ik de vraag, Heeft u wel eens het concert gebouw bezocht? Verbaasd kijkt hij mij aan en antwoordde, Bent u journalist van een of ander tijdschrift? Ik knikte vriendelijk met de woorden, Zo zou u het kunnen noemen. We werden even gestoord door een meisje dat met een dienblad langs kwam met drankjes. Met nu een glas Port in zijn hand zei hij, Ja één keer, maar daar ga ik nooit meer heen, dat is mij zwaar tegen gevallen. Die musici zouden eens een demonstratie als deze eens moeten bijwonen. Hij werd geroepen door een dame en liep naar haar toe. Jammer ik had toch wel wat meer te weten willen komen. Men heeft waarschijnlijk ondertussen een andere plaat op gezet want wat ik nu hoor lijkt mij meer iets van Beethoven, Een andere wat wonderlijke man in een vale regen jas die mij deed denken aan de detective uit de serie Columbo die ons had aan gehoord en zei, Dit is geen orkest maar een strijkers ensemble, ik mag daar graag naar luisteren. Ik had geen zin een gesprek met deze man aan te knopen en zei achteloos, heeft u wel eens een viool gezien? De man was gelijk overdondert en keek mij 3
verbaasd aan. Na enig nadenken zei hij, Eigenlijk let je daar niet zo op als je naar muziek luistert, wat zal ik zeggen. Ik zal u uit de droom helpen, zei ik tegen hem, als ze nog klein zijn moet je ze water geven. Verder wachtte ik zijn reactie niet af en liep verder naar een volgende kamer waar een demonstratie werd gegeven. Ook daar een imposante geluid installatie met wonderlijke luidspreker zuilen verbonden met half inch dikke kabels aan twee grote versterkers met ieder zes KT88 buizen in een overdadige luxe behuizing met veel knoppen en analoge meters. Een platenspeler in een Italiaans design gevormde ebben houten kast voorzien van een tangiale arm. Een oogverblindende combinatie. Een vooraf gereinigde LP in een speciale wasmachine waaraan een prijskaartje van net geen 1000 euro, had de demonstrateur voorzichtig opgezet. Een Cello concert met piano begeleiding. Het Capriccio van Lukas Koss uit 1922. Eerlijk gezegd het klonk het niet eens slecht. Er hing wel een prijskaartje aan de complete set met een getal waarop de mijnheer waar ik eerder mee gesproken had zijn Mercedes met veel bijbetaling had kunnen inruilen. Mijn god dacht ik, daar koop je zowat een compleet huis voor. De demonstrateur liep op mij af maar net op dat moment liep er een wat oudere man met zijn vrouw binnen. De man bedacht zich en liep op het stel toe en wees ze een ieder een stoel om te kunnen luisteren. Het leek mij een rijke boer die waarschijnlijk meer te besteden heeft dan ik. Dat moet de demonstrateur ook gedacht hebben. Luistert u maar goed naar deze natuur getrouwe opname! sprak hij op vleiende toon tegen de twee die er wat schrikkerig bij zaten niet te weten ze overkwam. Ik hoorde de vrouw zachtjes vragen aan haar man. Vind jij dat mooie muziek? Ik hoor liever Cees Oud op zijn accordeon. De man fluisterde terug, Als hij de andere kant opkijkt stappen we vlug op en lopen verder. Ook voor mij tijd om wat verder te kijken bij andere stands en zo kwam ik terecht bij een handelaar in snoeren en kabels. Ik moest aan de advertentie denken in de krant. Daarin was te lezen dat ook aan fijnproevers is gedacht wat betreft voedingen en kabels. Die koop je in gewone winkels voor een paar tientjes, bij het echte werk gaat de teller pas lopen bij vierhonderd euro per meter. Terwijl ik verbaasd naar het prijskaartje kijk van een luidsprekerkabel van drie meter, hoor ik iemand achter mij zeggen, Een uitvinding van Joseph Henry! Ik draaide mij verrast om en wie stond daar Anneke van der Ploegh. Lang geleden had ik haar ontmoet op een studenten feest in Nijenrode, zij zat in die tijd nog op het Lyceum en wilde natuurkunde later gaan studeren. Sindsdien had ik haar in de loop der jaren vaak getroffen in het land op plaatsen waar ik een lezing hield. Ik zei gelijk tegen haar, Ja dat weet ik! In het jaar 1831 wist hij door een dubbele koperen geleider van 15 mijl een gelijkstroom te sturen waarmee aan het eind een relais aangetrokken kon worden. Anneke knikte ter bevestiging en vervolgde Dat was voor Samuel Morse de aanzet om langs deze weg middels stroom onderbreking mededelingen te kunnen versturen. Ik stelde voor om samen naar het restaurant te gaan. Ja prima, antwoordde zij, koffie met appeltaart. We spraken daar verder over luidspreker kabels. Anneke merkte op dat de drift snelheid van een electron bij de standaard toon A zijnde 440 hertz ongeveer bij een halve periode 12 cm bedraagt, daarna weer dezelfde weg terug. Mocht zoals vermeld gebruik worden gemaakt van zuurstofvrij koper draad dan kan dat 4
hooguit voor adem nood zorgen maar verders geen invloed hebben op de geluid overdracht. Kabels zijn ook absoluut niet richting gevoelig en het zo genoemde enige uren inspelen slaat nergens op of er wordt mee bedoeld dat de leverancier zich bijtijds uit de voeten kan maken na het plaatsen van de installatie. Anneke vervolgde met een uitgebreid relaas over luidspreker kabels en vertelde dat na de eerste transistor versterkers de ellende begon met instraling. Als een luidspreker kabel toevallig een kwartlengte heeft van de golflengte van een werkend station dan wordt daarin een gemoduleerde hoogfrequent spanning opgewekt. Ondanks dat de versterker uit geschakeld staat werken de eindtorren als detector met gevolg dat de luidspreker na demodulatie met laagfrequent wordt uitgestuurd. Niet luid maar wel hoorbaar. Met drie meter lengte zit je al snel in de 27 Mc ontvangst, slechter kan je het dan niet treffen. De kabels die jij verkoopt in de winkel, de Tasker C276 2x 2.50 professional loudspeaker cable U.S.A line series, voor een redelijke prijs, die hebben per meter een capaciteit van 125 pf. Een Philips luidspreker type 9710 van 7 ohm daarvan meet de spreekspoel 320 uh. Anneke haalde nu een rekenmachine uit haar handtas en begon enige berekeningen te maken. Mooi voor mij de tijd om aan de bar twee koffie en appeltaart punten te bestellen. Als ik weer terug ben aan de tafel verteld zij mij dat in serie met twee meter C276 kabel de resonantie frequentie 0,56 megahertz is of wel een golflengte van om en nabij 533 meter. Niet om ons daar druk om te maken, maar toch iets om over na te denken. Ach,zei ik haar, met het gebruiken van het eenvoudigste filter voor een hoge tonen luidspreker hangt er al een condensator van rond 10 microfarad parallel aan de spreekspoel. De geringe eigen capaciteit van de kabel is feitelijk niet erg van invloed. Mijn god, zei Anneke, volgens jou kan je net zo goed het snoer van de stofzuiger gebruiken. Nou,nou, viel ik haar in de rede, bij wijze van spreken dan, maar veel verschil zal je niet horen! Wel verbaas ik mij er over dat dergelijke dure geluid installaties een weg naar een koper vinden. Het zijn toch forse prijzen voor zaken die meer bedoeld zijn om indruk te maken op bezoekers thuis dan om s,avonds rustig te luisteren naar gezellige muziek. Anneke moest mij daar gelijk in geven, maar wist ook een verklaring te geven. Zij vertelde mij dat als je uitgenodigd zou worden en daar geconfronteerd wordt met zo n oogstrelende kapitale versterker installatie. Luisterend zittend in een dure stoel met een zojuist ingeschonken glas Napoleon cognac naar een impromptu van Chopin toch de man te laten weten verrast te zijn wat de kwaliteit betreft. In werkelijkheid denk je natuurlijk aan de 6N6 versterker die thuis staat ( zie op internet Radio Cafe verslagen 19 april 2011 ), welke tijdens demonstatie, s enthousiast werd ontvangen en zelfs in Frankrijk in radio bladen beschreven wordt als een bijzondere positieve roosterstroom triode versterker uit 1929 en nog altijd ongelooflijk goed wat prestatie betreft! Stel je nodigt de man uit die ruim een ton heeft betaald voor een hoop in jouw ogen nodeloze techniek. Je laat hem in je kamer op de bank zitten, trekt een blikje cola voor hem open en ga dan uit leggen dat een 10 inch Jensen luidspreker met bekrachtiging wat geluid betreft niet is te overtreffen. Dat wordt niks, die mijnheer zal op zijn horloge kijken en zeggen, is het al zo laat ik moet nog naar een andere afspraak toe. De man blijft beleefd, maar zal blij zijn als hij de straat weer uitrijdt. Als je mee wilt doen in deze kringen dan moet je er voor zorgen om ook iets moois neer te zetten en 5
niet zo n op een Proton gelijkend versterkertje. Nou Anneke dat is wel een wat discriminerende opmerking voor mijn succesvol 6N6 versterkertje. Maar Piet ik heb toch nog een vraag, in de aankondiging stond geschreven geblazen schermroosters, wat wordt hier mee bedoeld. Anneke men geeft dan het tweede rooster een wat hogere spanning dan de anode. Hierdoor worden de electronen met grotere snelheid naar de anode gestuurd, Dat kan alleen met beampower eindbuizen zoals bijvoorbeeld de bekende 6L6. Ook de KT88 is zo n type en wat betreft de eerdere versterker die wij zagen doet het mij denken aan een reparatie van een grote gitaar versterker met zes EL503 buizen. Er bleken er maar vier aangesloten te zijn en de andere twee alleen maar de gloeidraden. Je zag ze dus wel allemaal branden. Ik heb de fabrikant daarover aangesproken en die vertelde dat die twee bedoeld zijn als reserve en al vast ingebrand zijn als ze tijdens een optreden nodig zouden zijn. Anneke keek mij ongelovig aan en zei, Kom ik moet weer eens op huis aan. Ook voor mij werd het tijd om op te stappen, toch weer een leuke en zelfs leerzame middag. Piet, PA3HDY Colofon Bestuur en Commissies Voorzitter: VACATURE!!! Secretaris: Penningmeester: Lid Lid Clubhuis: Kobus Siebenga PE2LOJ V Asbeckstraat 20 5256 KN Heusden E-mail: pe2loj@veron.nl Tel. 0416 662734 Cees Eijgel PA1CE St. Michielsgestel Gironummer 2257680 t.n.v. Penningmeester VERON afdeling s-hertogenbosch te s- Hertogenbosch. Claudia Tamis PD5AX Wilbert Willems PE1ROY, `s-hertogenbosch Sjef PA3ESD, Kobus PE2LOJ Het clubhuis is geopend op vrijdagavond 20.00 uur(knutselen, experimenteren, onderling QSO) Adres clubhuis: Soc. Cultureel Centrum "De Helftheuvel" Helftheuvel passage 115 5224 AC Den Bosch Telefoon: 073-6217973 twee bestuursleden plus een liefhebber Chris PE1DZX, Sjef PA3ESD, Jan PE1MQL, Johan PA3HGU Chris PE1DZX en Hendrik PA3GYK Het bestuur Verenigingsraad Vossenjacht Kascontrole Ontvangst nieuwe leden Vlooienmarkt Stichting BRAC (zie www.radiovlooienmarkt.nl ) Afdelingsstation PI4SHB 2 m 145.250 Mhz: Momenteel geen ronde leider. Anders iedere zondag om 11.30 uur QSL-manager Hans PA3BZR.(geen afdelingsactiviteit) 70 en 23 cm repeater Albert PA3GCO (geen afdelingsactiviteit) Braknieuwsredactie Kobus PE2LOJ : pe2loj@veron.nl Website beheer Cees PA1CE, Marco PD1MB en Chris PE1DZX 6