STRAATNAMEN IN WAREGEM (3) Nieuw in Desselgem! In 1992 maakte collega Patrick Meuris zijn eindwerk voor de cursus Toeristisch Gids over de straatnamen in Waregem anno 1992. In de Gavergids publiceerde hij in de daaropvolgende jaren nog enkele artikels over de straatnamen van Desselgem, Beveren-Leie en Sint-Eloois-Vijve. Sindsdien zijn er in Groot-Waregem heel wat nieuwe straten en wijken bijgekomen. In vier artikels probeer ik een zo volledig mogelijk overzicht te geven van deze nieuwe straatnamen. In deze derde aflevering komt deelgemeente Desselgem aan bod. De nummers tussen haakjes verwijzen naar de kaart achteraan. Manette NOLF Oude Kassei (1) afgesneden bocht van de Sprietestraat Radestraat (2) verkaveling aan de Waregemstraat, genoemd naar het Goed ten Rade, een prachtige 16 de eeuwse hoeve op de vroegere heerlijkheid Ten Rade. Ritsaard (3) doodlopende zijstraat van de Leiestraat, genoemd naar een stuk land op die plaats dat in 1480 eigendom was van een zekere Ritsaard. De voornaam 'Ritsaard' is de Vlaamse vorm van Richard. Alsteen (4) doodlopende zijstraat van de Zilverbergstraat, genoemd naar de bewoner van de Alsteenhoeve in deze buurt in de 10de eeuw. Alsteen is een Germaanse naam, samengesteld uit 'adal' (edel) en 'steen' (stenen huis, burcht, boerderij). Baneik (5) doodlopende zijstraat van de Zilverbergstraat. De oudste vermelding van de plaatsnaam dateert uit 1570. Baneik verwijst naar een eik die de grens aanduidde tussen twee eigendommen of rechtsgebieden. de Gavergids 2011 / 3 5
Driesheide (6) verkaveling aan de Zilverbergstraat. Een dries was een onbebouwd stuk grond, in dit geval blijkbaar begroeid met heide, dat vaak gebruikt werd om kleinvee (varkens, geiten, schapen, eenden) te laten grazen. Henri Debrabanderestraat (7) doodlopende zijstraat van de Schoendalestraat, ter hoogte van de visvijvers. Henri Debrabandere was burgemeester van Desselgem van 1921 tot 1946. IJzerland (8) verkaveling aan de Zilverbergstraat. De plaatsnaam dateert minstens uit 1480 en betekent 'ijzerhoudende grond'. Jozef De Costerstraat (9) verkaveling aan de Nieuwstraat, parallel met de Zilverbergstraat. Joseph De Coster werd geboren te Desselgem op 22 april 1728 en overleed te Beveren-Leie in 1793. In 1749 ondernam hij op 21-jarige leeftijd samen met een dorpsgenoot een pelgrimstocht naar Rome, te voet! Later werd hij landmeter en cartograaf. Pieter Carlierstraat (10) verkaveling aan de Nieuwstraat, parallel met de Jozef De Costerstraat. Pieter Carlier werd geboren te Kortrijk in 1789 en overleed er in 1861. Hij was pianist en componist. Toen hij organist was in Desselgem ging Peter Benoit bij hem in de leer. Pieter Pauwel Rubensstraat (11) verkaveling tussen de Jozef De Costerstraat en de Pieter Carlierstraat. Rubens was kunstschilder, tekenaar en diplomaat, werkzaam in Antwerpen. Hij werd geboren in het Duitse Siegen op 28 juni 1577 en overleed te Antwerpen op 30 mei 1640. Hij is één van de grootste meesters uit de barokperiode. Alfred De Taeyelaan (12) verkaveling in het verlengde van de Pieter Carlierstraat. Alfred De Taeye was een CVP-politicus, geboren in Kaprijke op 21 juni 1905. Hij was o.m. volksvertegenwoordiger, burgemeester van Kortrijk en minister van volksgezondheid en gezinnen. In 1948 vaardigde hij een wet uit die voorzag in de bouw van 50.000 nieuwe, goedkope woningen voor de bevolking. Hij overleed te Leuven op 11 april 1958. Alfred De Taeye (1905-1958) de Gavergids 2011 / 3 6
Hendrik Consciencestraat (13) verkaveling tussen de Jozef De Costerstraat en de Pieter Carlierstraat. Hendrik Conscience werd geboren te Antwerpen op 3 december 1812 en overleed te Elsene op 10 september 1883. Hij werkte zich door talent en ijver op tot Vlaams volksschrijver. Van hem wordt gezegd dat hij zijn volk leerde lezen. Zijn populairste werk is De Leeuw van Vlaanderen. Vlaslaan (14) verbinding tussen de Alfred De Taeyelaan en de Kasteelstraat. De straatnaam herinnert aan de vlasnijverheid die tewerkstelling en welstand bracht in Desselgem en de hele Leiestreek. Vroonstraat (15) verkaveling aan de Kasteelstraat. De straat is genoemd naar een perceel dat 'vroonstal' werd genoemd en eigendom was van het Munkenhof. De vroon was de heer of eigenaar van een stuk grond. Een vroonperceel was een stuk grond waaraan herendiensten verbonden waren, een soort belastingen in natura. De pachter moest bijvoorbeeld jaarlijks een deel van zijn oogst afstaan. Maltadries (16) zijstraat van de Desselgem-Dries. De gronden hier waren eigendom van de Sint-Janshoeve in de Spitaalstraat in Nieuwenhove. De hoeve was dan weer eigendom van de Orde van Malta, ook de Hospitaalridders genoemd, omdat ze destijds instonden voor de bescherming en verzorging van de pelgrims in Jeruzalem. Commanderijen van de Orde van Malta in Europa rond 1300 Leopold III-laan (17) verbinding tussen de Kasteelstraat en de Nieuwstraat. Leopold III (1901-1983) was koning van België in de periode van 1934 tot 1951. Hij was de zoon van koning Albert I en moest troonsafstand doen ten voordele van zijn zoon Boudewijn I omwille van zijn te nauwe contacten met de nazi's tijdens de tweede wereldoorlog en zijn huwelijk met Lilian Baels in 1941. Astridlaan (18) verkaveling aan de Kasteelstraat, aan de overkant van de Leopold III-laan. Koningin Astrid (1905-1935) was de eerste echtgenote van koning Leopold III. Ze overleed bij een auto-ongeval in Küssnacht (Zwitserland). de Gavergids 2011 / 3 7
Haakstraat (19) zijstraat van de Desselgem-Dries. De straatnaam verwijst naar een haakvormig perceel dat hier gelegen was en in een landboek uit 1764 omschreven wordt als een partije landt genaemt den haeck. Albrecht Rodenbachwijk (20) verkaveling aan de Meierie. Albrecht Rodenbach werd geboren te Roeselare op 27 oktober 1856 en overleed er op 23 juli 1880. Hij was Vlaams schrijver, dichter en promotor van een vernieuwd Vlaams bewustzijn. Hij verzette zich tegen het gebruik van het Frans in het onderwijs. Hij geldt als één van de centrale figuren in het Vlaamse culturele landschap van de 19 de eeuw. Albrecht Rodenbach (1856-1880) Halewijnstraat (21) verkaveling aan de Meierie, parallel met de Desselgem-Dries. De Halewijns of van Halewijns waren meier (burgemeester) van Desselgem van 1157 tot 1429. Al die tijd woonden ze in de Meierie, die gelegen was op de hoek van de Meierie en de Desselgem-dries. Briek Schotte plein (22) driehoekig pleintje op de hoek van de Liebaardstraat en Meierie. Briek Schotte, de laatste Flandrien, werd geboren op 7 september 1919 in Kanegem. In 1924 verhuisde hij met zijn ouders naar een kleine hoeve op de grens van Desselgem en Waregem. Hij was een groot talent in het wielrennen, maar vooral een harde werker en doorbijter. Hij overleed op 4 april 2004, de dag van de 88 ste Ronde van Vlaanderen. Hij is sinds 1987 ereburger van de stad Waregem. Kleine Liebaardstraat (23) zijstraat van de Liebaardstraat. De straat loopt in westelijke richting naar de grens met Beveren-Leie, die op die plaats gevormd wordt door de Ezelbeek. 'liebaard' is afgeleid van 'leopard', de heraldische leeuw. De Van Halewijns hadden drie springende leeuwen in hun wapenschild (zie Halewijnstraat). Papengracht (24) verkaveling aan de Ooigemstraat. 'Paap' is een oud woord voor priester, dus: 'gracht eigendom van de pastoor, of horende bij de pastorie'. de Gavergids 2011 / 3 8
Duifbroek (25) verkaveling aan de Ooigemstraat. De plaatsnaam wordt voor het eerst vermeld in 1548 en betekent 'moeras waar duiven komen'. Gewad (26) verkaveling aan de Ooigemstraat, dicht bij de Leie. De eerste vermelding dateert uit 1574. De naam betekent 'kleine of ondiepe natte plaats'. NOG AAN TE LEGGEN STRATEN Laakbosstraat (27) verkaveling aan de Desselgem-Dries. Waar de straat komt, lag vroeger het Laakbos. 'laak' betekent 'beek, gracht, sloot'. Het Laakbos was omringd door een gracht. Dit is nu de Nieuwe Ezelbeek. Bushoek (28) verbindingsweg tussen de Pitantiestraat en de loskade aan de Leie, aan de grens met Sint- Eloois-Vijve. 'bus' is West-Vlaams voor 'bos'; 'hoek' verwijst naar de ligging van het perceel, ten oosten en ten zuiden begrensd door de oude Leie, die daar een scherpe bocht maakte. Bronnen de opvallende 'hoek' in de Leie tussen Desselgem en Sint-Eloois-Vijve (De Ferraris-kaart, 1771-1778) Patrick Meuris, Straatnamen in Waregem anno 1992, eindwerk voor de cursus Toeristisch Gids, Tielt/Waregem, 1992, niet gepubliceerd. Patrick Meuris, diverse artikels, de Gavergids, okt. 1993, dec. 1993, maart 1994, maart 1995, juli 1995. diverse boeken van de Geschied- en Heemkundige Kring De Gaverstreke, Waregem Met dank aan Etienne Ducatteeuw & Marcel Delmotte (Straatnamencomitee Waregem), Kristien Balcaen (administratief medewerker Dienst Bevolking Stad Waregem) en Mieke Ryckoort (GIS-coördinator Stad Waregem) voor het stratenplan. www.beeldbankwest-vlaanderen.be www.wikipedia.org www.erfgoedkleinseminarie.be de Gavergids 2011 / 3 9
de nieuwe straten van Desselgem de Gavergids 2011 / 3 10