Een Vlaamse Interuniversitaire Samenwerking Dossier vernieuwing PEV klinische psychodiagnostiek optie volwassenen PERMANENTE VORMING met de: Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen en de Belgische Federatie van Psychologen Klinische psychodiagnostiek
2
1 Doelstelling 2 Doelgroep 3 Visie vernieuwde opleiding 4 Programma 5 Organisatie 6 Onderwijsdoelstellingen en evaluatie 7 Getuigschrift 8 Toelatingsvoorwaarden en kandidaturen 3
1 Doelstelling In onze samenleving is er een toenemende vraag naar psychodiagnostiek vanuit allerlei instanties (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, RIZIV, Ministerie van Sociale Voorzorg, ziekenfondsen, gerecht, verzekeringen,...), collega s (psychiaters, psycho-therapeuten,...) of vanuit de cliënt zelf. Bovendien wordt psychodiagnostiek in de laatste bepalingen omtrent de gezondheidszorgberoepen omschreven als een essentieel element van de beroepsuitoefening van zowel klinisch psychologen en pedagogen. 4
2 Doelgroep De PEV opleiding psychodiagnostiek is gericht op clinici uit de praktijk ter specialisatie van hun psychodiagnostische kennis en vaardigheden. Psychologen en orthopedagogen die actief zijn in de klinische praktijk (zelfstandig, in dienstverband of als vrijwilliger) en die een deskundigheid in de klinische psychodiagnostiek willen ontwikkelen die verder gaat dan wat in de master-opleiding geboden wordt. Dit moet hen in staat stellen tegemoet te komen aan de toenemende vraag naar klinische psychodia gnostiek vanuit verschillende instanties. 5
3 Visie De Permanente Vorming Klinische Psychodiagnostiek, Optie Volwassenen, vertrekt vanuit de eigenheid van het denken en handelen van de diagnosticus als practitioner-scientist. Ten eerste blijven we in onze opleiding zowel de descriptieve, categoriale als de dimensionele diagnostiek belangrijk vinden, maar wensen we tegelijk ook de nadruk te leggen op een meer functionele benadering van psychische problemen. Dit betekent dat we de onderliggende psycho-bio-sociale factoren in het psychisch functioneren van de cliënt als uitgangspunt nemen om naar de cliënt en zijn kwetsbaarheden en sterktes te kijken. Ten tweede zal deze opleiding in belangrijke mate gestoeld zijn op de nieuwe wetenschappelijke inzichten in de onderliggende processen/mechanismen van 6
3 Visie psychische problemen, zoals beschreven in de RDoC-richtlijnen van het National Institute of Mental Health (NIHM) (Cuthbert & Insel, 2013). Het uitgangspunt van RDoC is een meta-visie omtrent psychische problemen waarbij men voorbijgaat aan louter descriptieve categoriale of dimensionele diagnostiek en waarbij men inzichten probeert te verwerven in onderliggende trans-diagnostische processen, met oog voor symptoomverschuivingen en fluctuaties. Ten slotte wordt in de PEV Klinische Psychodiagnostiek de brug gevormd tussen een state-of-the-art trans-diagnostische visie op psychische problemen, en bruikbare methodieken in de klinische praktijk. Er wordt informatie gegeven over de constructie, de selectie en de toepassing van meetinstrumenten om deze dimensies in kaart te brengen. 7
8
4 Programma Het programma wordt gespreid over twee jaar en omvat in totaal 24 à 25 dagen van 7 cursusuren (meestal op vrijdag), waarvan minstens 6 collectieve supervisiedagen. Bovendien volgen studenten minstens 10 uur individuele supervisie, en maken studenten 1 geïntegreerd eindverslag per academiejaar. 9 Het programma wordt inhoudelijk voorbereid door Prof. dr. L. Claes (KU Leuven), Prof. Dr. I. Baetens (VUB), Prof. dr. M. Vandekerckhove (VUB), Prof. dr. C. Schotte (VUB), Prof. dr. R. De Raedt (UGent), dr. M. Schittekatte (UGent), en Prof. dr. J. Vereycken (KU Leuven, VVKP-BFP), die allen ook doceren. Voor specifieke thema s wordt een beroep gedaan op experten van de deelnemende en van buiten landse universiteiten alsook op deskundigen uit de klinische praktijk.
4 Programma jaar 1 10
4 Programma Basismodule: De diagnostisch cyclus in de praktijk binnen een integratief kader, toegepaste psychometrie, handelingsgerichte diagnostiek, assessment van motivatie en hulpvraag, oordeelsfouten Deel 1: Affectregulatie met o.m. angst en depressie, somatoforme stoornissen, eetstoornissen Deel 2: Impulsregulatie met o.m. verslavingsproblemen, externaliserende problemen, norm-overschrijdend gedrag Deel 3: Affiliatieregulatie met o.m. diagnostiek van gehechtheid en partner en systeemdiagnostiek Deel 4: Stressregulatie en coping o.m. posttraumatische stressstoornis, dissociatie, burn-out. 11 Supervisie: 5 individuele supervisie-uren en 3 collectieve supervisiedagen.
4 Programma jaar 2 12
4 Programma Basismodule: Verslaggeving en deontologie (ethiek). Rapportering en cliëntfeedback. Deel 1: Persoonlijkheidsdiagnostiek Deel 2: Neurocognitieve stoornissen met o.m. autismespectrumstoornissen, psychose, dementie Deel 3: Capita Selecta met o.m. diagnostiek bij verstandelijk beperkte personen, interculturele diagnostiek, Supervisie: 5 individuele supervisie-uren en 3 collectieve supervisiedagen. 13
5 Organisatie De eerste vernieuwde editie van de PEV psychodiagnostiek start aan Vrije Universiteit Brussel in het academiejaar 2017 2018 en 2018-2019. Vervolgens wordt de opleiding georganiseerd aan UGent in het academiejaar 2019-2020 en 2020-2021. In het acadamiejaar 2021-2022 en 2022-2023 wordt de editie georganiseerd door KU Leuven. 14
De inhoud van de opleiding wordt bepaald door een stuurgroep waarin de partners van het samenwerkingsverband vertegenwoordigd zijn, namelijk: * de faculteiten Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van: KU Leuven UGent VUB * de beroepsverenigingen: Vlaamse Vereniging van Klinisch Psycholo gen (VVKP) Belgische Federatie van Psychologen (BFP) 15
6 Onderwijsdoelstellingen en evaluatie In alle onderdelen wordt competentiegericht, activerend en praktijkgericht gewerkt. Verschillende onderdelen worden op elkaar afgestemd om continuteit te waarborgen, er is afwisseling in didactische methoden, en de nadruk ligt op interactie en persoonlijke groei. 16 Op het einde van elk opleidingsjaar wordt een persoonlijke evaluatie voorzien, waarbij wordt gekeken naar het leerproces van de deelnemers, de aandachtpunten en werkpunten die speciale aandacht moeten krijgen en de kwaliteit van het eindverslag. Bij de eindevaluatie wordt stilgestaan bij het gehele leerproces op basis van de portfolio van de cursist (d.i. reflectieopdrachten na individuele/collectieve supervisie, logboek en feedback op eindverslagen). Na elk jaar kan de cursist de opleiding als geheel evalueren en feedback geven aan het organiserend instituut, de opleiders als team en individueel.
7 Getuigschrift Deze opleiding leidt tot een officieel getuigschrift van een permanente vorming, waarop de drie partners van het samenwerkingsverband vermeld staan. Het wordt uitgereikt door de organiserende universiteit. 17
8 Toelatingsvoorwaarden en kandidaturen Om te kunnen deelnemen aan deze opleiding moet men voldoen aan volgende voorwaarden: Master in de Psychologie of in de Pedagogische wetenschappen, afgestudeerden binnen richting klinische psychologie, gezondheidspsychologie of orthopedagogiek. Professioneel werkzaam zijn in een klinische setting met een psychodiagnostisch mandaat. De opleiding staat ook open voor pas afgestudeerden en mensen zonder diagnostisch mandaat op voorwaarde dat zij de mogelijkheid tot praktijkervaring hebben (eventueel als vrijwilliger). Belangstellenden sturen vóór 1 mei 2017 hun schriftelijke kandidatuur naar de hieronder vermelde verantwoordelijke van het betrokken programma met vermelding PEV Klinische psychodiagnostiek volwassenen. Als bijlage voegen ze een curriculum vitae, een motivatiebrief en een kopie van hun diploma toe. 18
De opleiding is erkend door het Vlaams agentschap Ondernemen (KMO portefeuille) en voldoet aan de voorwaarden van Educatief verlof. Het aantal deelnemers wordt beperkt tot maximaal 30 personen per programma. Indien er minder dan 16 personen zich inschrijven, wordt de opleiding niet gestart. Het inschrijvingsgeld bedraagt 2000 euro per acade miejaar. 19
20 Verantwoordelijke voor de opleiding 2017-2018 Vrije Universiteit Brussel I Prof. Dr. I. Baetens Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Pleinlaan 2, 1050 Brussel Tel. 02.629.25.28 of 0499.30.33.35 I E-mail: Imke.Baetens@vub.ac.be Met kopie aan Atom@vub.ac.be