Inhoudsopgave cursus EPC 0. Algemeen 0.0. Algemeen kader 0.0.1. Inleiding 0.0.2. Wetgevend kader 0.0.3. Toepassingsgebied 0.0.4. Wie mag het EPC opmaken 0.0.5. Procedure voor de opmaak 0.0.6. Controle 0.0.7. Voorbeeld 0.0.8. De energieprestatiedatabank 0.1. Registratie met federaal token of E-ID 0.1.1. Registratie met federaal token 0.1.2. Registratie met E-ID 0.2. Registratie als energiedeskundige type A 0.2.1. Registratie als student type A 0.2.2. Registratie als energiedeskundige type A 0.3. Link E-pact software 1. Inspectie 1 1.1. Algemeen 1.1.1. Ontwerpmethodiek 1.1.2. Het kengetal 1.1.3. Randvoorwaarden 1.1.4. Resulterende methode 1.1.5. Toepassingsgebied 1.1.6. De gebouwinspectie 1.1.7. Toegestane informatiebronnen 1.2. Projectgegevens 1.2.1. Algemene projectgegevens 1.2.2. Specifieke projectgegevens 1.3. Beschermd volume 1.3.1. Definitie 1.3.2. Stappenplan voor het bepalen beschermd volume 1.3.3. Meetwijze 1.3.4. Voorbeelden 1.4. Bruikbaar vloeroppervlakte 1.4.1. Definitie 1.4.2. Meetwijze 1.5. Gebouwschil verlies oppervlakte 1.5.1. Definitie 1.5.2. Meetwijze 1.5.3. Gevels 1.5.4. Vloer 1.5.5. Hellend dak 1.5.6. Plat dak 1.5.7. Plafonds 1.5.8. Openingen 1.5.9. Tips voor het opmeten 1.5.10. Invoer in de software 1.5.11. Formularium 1.6. Gebouwschil bepalen U-waarde 1.6.1. Definitie 1.6.2. Bepalen van de U-waarde Afgedrukt op: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE Index A 24-12-2008 BLAD 1 of 2961
1.6.3. Bewijsstukken 1.6.4. Isolatie/spouw 1.6.5. Muren 1.6.6. Vloeren 1.6.7. Daken 1.6.8. Openingen 1.6.9. Aanbouwen, insprongen en dakkapellen 2. Inspectie 2 2.1. Algemeen 2.2. Verwarming 2.3. Sanitair warm water 2.4. Ventilatie en koeling 2.5. PV (photo voltaïsche) cellen 2.6. Zonneboiler 3. Software 3.1. Algemene functionaliteiten 3.2. Software oefeningen Bijlage A. Opnameformulier Bijlage B. E-pact op apple Bijlage C. Inleiding bouwfysica Bijlage D. Inleiding installatietechnieken Bijlage E. FAQ s Afgedrukt op: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE Index A 24-12-2008 BLAD 2 of 2962
Welkom Lesmateriaal 0. Algemeen kader 1. Inspectieprotocol 1 2. Inspectieprotocol 2 3. Softwarehandleiding Bijlagen Opmerkingen en suggesties energie@vlaanderen.be Verdere info en meest recente F.A.Q. s www.energiesparen.be Check regelmatig de aanpassingen Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 1 0. Algemeen kader Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 3 of 296
Inhoud 0.0.1 Inleiding 0.0.2 Wetgevend kader 0.0.3 Toepassingsgebied 0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? 0.0.5 Procedure voor de opmaak 0.0.6 Controle 0.0.7 Voorbeeld 0.0.8 De energieprestatiedatabank Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 3 0.0.1 Inleiding Rationeel omspringen met energie Groot potentieel voor energiebesparing in gebouwen Europese Richtlijn betreffende energieprestaties van gebouwen van 16 december 2002 Aanknopingspunt om het beleid betreffende energieprestaties van gebouwen op te baseren Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 4 of 296
0.0.2 Wetgevend kader Europese Richtlijn betreffende de energieprestaties van gebouwen van 16 december 2002 stelt o.a.: Minimumeisen voor de energieprestatie van nieuwe gebouwen Minimumeisen voor de energieprestatie van bestaande grote gebouwen die een ingrijpende renovatie ondergaan Energiecertificering van gebouwen Regelmatige keuring van cv-ketels en airconditioningsystemen en eenmalige keuring van verwarmingsinstallatie ouder dan 15 jaar Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 5 0.0.2 Wetgevend kader Art. 7 van EU Richtlijn specificeert de eisen omtrent het energieprestatiecertificaat: Bij bouw, verkoop of verhuur van een gebouw Publieke gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte > 1000m² Niet langer dan 10 jaar geldig Referentiewaarden waarmee consumenten de energieprestatie van gebouwen kunnen vergelijken Aanbevelingen voor kosteneffectieve verbetering van de energieprestatie Informatief Onafhankelijke, gekwalificeerde en/of erkende deskundigen Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 5 of 296
0.0.2 Wetgevend kader Gefaseerde invoering van de EPC s in Vlaanderen: Voor nieuwbouw Gekoppeld aan de EPB-aangifte Ingevoerd vanaf 01/01/2006 met het Besluit van de Vlaamse Regering van 02/12/2005 m.b.t. energieprestatiecertificaat bij de bouw Op te stellen door verslaggever met behulp van EPB-software Verslaggever: architect, ingenieur, burgerlijk ingenieurarchitect, burgerlijk of industrieel ingenieur, bio-ingenieur Energieprestaties op basis van berekend verbruik Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 7 0.0.2 Wetgevend kader Voor publieke gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte groter dan 1000 m² uiterlijk tegen 1 januari 2009 Besluit Vlaamse Regering betreffende invoering van EPC voor publieke gebouwen van 20 april 2007 Erkende energiedeskundige publieke gebouwen (opleiding) of interne energiedeskundige (minstens 2 jaar ervaring met milieuzorg in de organisatie) Webapplicatie www.energieprestatiedatabank.be Uithangen tegen 1/1/2009 Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 6 of 296
0.0.2 Wetgevend kader - Verkoop en verhuur van residentiële gebouwen Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de invoering van het energieprestatiecertificaat residentiële gebouwen bij verkoop en verhuur en de uitvoering van de energieaudit, goedgekeurd op 11 januari 2008 Eigenlijke invoer: voor verkoop najaar 2008, voor verhuur begin 2009 Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 9 0.0.3 Toepassingsgebied EPC heeft betrekking op wooneenheid Wooneenheid = beschikt over de nodige woonvoorzieningen om autonoom te kunnen functioneren Identieke woningen: gegevens in bepaalde gevallen te kopiëren (wordt nog vastgelegd in MB) Dus ook EPC per appartement Collectieve woongebouwen EPC voor het volledige gebouw Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 7 of 296
0.0.3 Toepassingsgebied Residentiële gebouwen in combinatie met nietresidentiële gebouwen Niet-residentiële gedeelte binnen het beschermd volume heeft een volume kleiner dan 800m³ EN niet-residentieel gedeelte is kleiner dan residentieel gedeelte => oppervlakte mag bij EPC woningen Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 11 0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? Erkende energiedeskundige type A Volgen van een door VEA erkende opleiding en slagen in bijhorend examen MB betreffende de vereisten waaraan de opleiding moet voldoen Inhoud van de cursus: bouwfysica, berekenen energieprestaties, inspectieprotocol, certificatie software, praktijkoefening, examen, Opleidingsinstellingen moeten dossier opmaken en aan VEA overhandigen Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 8 of 296
0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? EPC mag NIET opgemaakt worden door een erkende energiedeskundige type B Heeft betrekking op vrijwillige energieaudit (fiscaal voordeel) Volgen van een erkende opleiding tot energiedeskundige type B Vroegere EAP procedure Wel overgangsbepaling tussen de beide types energiedeskundigen Verkort studietraject Examen blijft wel verplicht Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 13 0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? Lijst met erkende opleidingen op www.energiesparen.be Lijst met erkende energiedeskundigen type A en type B op www.energiesparen.be Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 14 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 9 of 296
0.0.5 Procedure voor de opmaak Verkoper/verhuurder neemt contact met erkende energiedeskundige type A Energiedeskundige type A maakt EPC op Verplicht certificatiesoftware te gebruiken! Verplicht inspectieprotocol te volgen! Reproduceerbaarheid & nauwkeurigheid Verkoper/verhuurders legt EPC voor aan kandidaatkopers en kandidaat-huurders Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 15 0.0.5 Procedure voor de opmaak Bij verkoop Koper krijgt EPC van de verkoper Bij verhuur Huurder krijgt kopie van het EPC van de verhuurder Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 16 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 10 of 296
0.0.6 Controle Handhaving: VEA controleert steekproefsgewijs op de aanwezigheid van het certificaat Kwaliteitscontrole: VEA controleert steekproefsgewijs op de kwaliteit van het werk van de erkende energiedeskundigen Sanctie EPB-decreet Certificaat stemt niet overeen met werkelijkheid Bij herhaaldelijk misbruik of onvoldoende kwaliteit Geen certificaat aanwezig Boete van 500-5000 Euro, intrekken certificaat of intrekken erkenning van de energiedeskundige Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 17 0.0.7 Voorbeeld Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 18 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 11 of 296
0.0.8 De energieprestatiedatabank Registratie als erkend energiedeskundige op www.energieprestatiedatabank.be Via federaal token of elektronische identiteitskaart In eerste instantie (tijdens opleiding) registratie als student, nadien als energiedeskundige type A Via de Energieprestatiedatabank ook toegang tot de software Versie van: 24/12/2008 0.0 Algemeen Kader - Index A 19 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 12 of 296
0. Algemeen kader 0.1 Registratie token/e-id Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 1 Inhoud 0.1.1 Registratie met federaal token 0.1.2 Registratie met elektronische identiteitskaart Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 13 of 296
Ga naar de site: http://www.energieprestatiedatabank.be Federaal toegangsportaal 2 aanlogmogelijkheden: Federaal token of E-ID Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 3 0.1.1 Federaal token Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 14 of 296
0.1.1 Federaal token Kaart met 24 codes Om persoon te verifiëren voor beveiligde transactie 2 soorten tokens: voor burger en voor ambtenaren Voor meer info of bekomen van een token: http://www.belgium.be Klikken Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 5 0.1.1 Federaal token Klikken Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 15 of 296
0.1.1 Federaal token Naar onder schuiven... Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 7 0.1.1 Federaal token Klikken Klik op deze link Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 16 of 296
0.1.1 Federaal token Lees deze site en dan hier klikken Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 9 0.1.1 Federaal token Klikken Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 17 of 296
0.1.1 Federaal token Invullen Klikken Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 11 0.1.1 Federaal token Naar onder schuiven... Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 18 of 296
0.1.1 Federaal token Klikken Enkele dagen later krijg je de token per post toegestuurd. Invullen ONTHOUDEN!!! Moet je later invullen bij gebruik van je token Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 13 0.1.1 Federaal token hep://www.energiepresta5edatabank.be Klik op federaal token Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 14 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 19 of 296
0.1.1 Federaal token Klik op aanmelden Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 15 0.1.1 Federaal token 1. vul uw gebruikersnaam in 2. vul uw wachtwoord in 3. klik op login Van je federaal token! Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 16 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 20 of 296
0.1.1 Federaal token 1. token 16 wordt opgevraagd 2. Zoek token 16 op de kaart = tudofa 3. Vul token 16 Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 17 0.1.1 Federaal token ****** Klik op verzenden en dan... Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 18 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 21 of 296
0.1.1 Federaal token... ben je in de energieprestatiedatabank. Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 19 0.1.2 Elektronische identiteitskaart Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 20 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 22 of 296
0.1.2 Elektronische identiteitskaart Om uw e ID te gebruiken hebt u : Een kaartlezer nodig e ID sonware Te vinden op de website : hep://www.eid.belgium.be Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 21 0.1.2 Elektronische identiteitskaart Doorloop deze site om een gepaste kaartlezer te kiezen en om de juiste software te installeren op je pc (= afhankelijk van je besturingsprogramma). Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 22 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 23 of 296
0.1.2 Elektronische identiteitskaart Klik op : aanmelden Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 23 0.1.2 Elektronische identiteitskaart pin-code van je eid invullen : 4 cijfers Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 24 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 24 of 296
0.1.2 Elektronische identiteitskaart Registratiescherm in de energieprestatiedatabank Versie van: 24/12/2008 0.1 Registra5e token/e ID Index A 25 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 25 of 296
1/19/09 0. Algemeen kader 0.2 Registratie energiedeskundige Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 1 Inhoud 0.2.1 Registratie als student type A 0.2.2 Registratie als energiedeskundige type A Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 26 of 296
1/19/09 Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 3 0.2.1 Student Type A Aanvinken Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 27 of 296
1/19/09 0.2.1 Student Type A Erkenningsvoorwaarden invullen Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 5 0.2.1 Student Type A Correspondentiegegevens invullen Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 28 of 296
1/19/09 0.2.1 Student Type A Controleren en bevestigen Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 7 0.2.1 Student Type A Gebruikersgegevens software (best ergens plakken in een tekstdocument) Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 29 of 296
1/19/09 0.2.1 Student Type A Vanaf nu kan je inloggen op de certificatiesoftware Epact Volg hiervoor de procedure zoals beschreven in 0.3 Link tot Epact software Let wel: Dit gaat pas ten vroegste 1 uur na de registratie als student type A! Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 9 0.2.2 Energiedeskundige Type A VEA ontvangt per sessie lijst van geslaagde deskundigen via mail Lijst moet binnen de week na afloop van de opleiding worden bezorgd Studentenregistratie wordt binnen 2 werkdagen na ontvangst van de lijst doorgegeven Student kan zich registreren als deskundige type A op twee manieren: 1) bijkomende registratie via 'Registratie - Toevoegen 2) bestaande uitbreiden 'Registratie - Uitbreiden'. De registratie die men wenst uit te breiden dient hierbij vooraf geactiveerd te zijn via het menu 'Registratie - Activeer'. Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 30 of 296
1/19/09 0.2.2 Energiedeskundige Type A Aanvinken Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 11 0.2.2 Energiedeskundige Type A Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 31 of 296
1/19/09 0.2.2 Energiedeskundige Type A Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 13 0.2.2 Energiedeskundige Type A Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 14 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 32 of 296
1/19/09 0.2.2 Energiedeskundige Type A Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 15 0.2.2 Energiedeskundige Type A Aanvinken Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 16 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 33 of 296
1/19/09 0.2.2 Energiedeskundige Type A Controleren en bevestigen Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 17 0.2.2 Energiedeskundige Type A Gebruikersgegevens software (best ergens plakken in een tekstdocument) Versie van: 24/12/2008 0.2 Registra5e Index A 18 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 34 of 296
0. Algemeen kader 0.3 Link Epact software Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 1 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 35 of 296
0.3 Link Epact software Tik volgende site in de adresbalk van je browser: https://vea.vlaanderen.be/vea Dan krijg je dit venster klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 36 of 296
0.3 Link Epact software klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 3 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 37 of 296
0.3 Link Epact software gebruikersnaam en wachtwoord van je federaal token invullen klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 38 of 296
0.3 Link Epact software token 19 intikken klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 5 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 39 of 296
0.3 Link Epact software LET OP: tik je paswoord correct in! Volgend trukje kan je daar bij helpen: 1. Tik je paswoord in het vak gebruikersnaam. (zo zie je of je correct hebt ingetikt, maar ook anderen kunnen dit dan zien!) 2. Kopieer je paswoord. 3. Plak dit in het vak paswoord. 4. Overschrijf je paswoord in het vak gebruikersnaam met je echte gebruikersnaam. 5. Klik dan op aanloggen. Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 40 of 296
0.3 Link Epact software hier NIETS invullen! hier NIET op klikken! Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 7 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 41 of 296
0.3 Link Epact software Open in het menu Bestand een nieuw venster Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 42 of 296
0.3 Link Epact software gebruikersnaam en wachtwoord van jouw als energiedeskundige invullen (moet voor de eerste keer juist zijn, zoniet moet je de procedure van vooraf opnieuw doorlopen) klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 9 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 43 of 296
0.3 Link Epact software klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 44 of 296
0.3 Link Epact software klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 11 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 45 of 296
0.3 Link Epact software klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 46 of 296
0.3 Link Epact software klikken Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 13 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 47 of 296
0.3 Link Epact software Versie van: 24/12/2008 0.3 Link Epact software - Index A 14 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 48 of 296
1. Inspectie 1 1.1 Algemeen Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 1 Inhoud 1.1.1 Ontwerpmethodiek 1.1.2 Het kengetal 1.1.3 Randvoorwaarden 1.1.4 Resulterende methode 1.1.5 Toepassingsgebied 1.1.6 De gebouwinspectie 1.1.7 Toegestane informatiebronnen Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 49 of 296
1.1.1 Ontwerpmethodiek In Vlaanderen bestond nog geen EPC methodiek EAP (maatwerkadvies) en EPB (nieuwbouw) hadden eigen specifieke doelen Voor EPC eigen methode, gebaseerd op EAP en EPB Methode bestaat uit zowel inspectie als berekening Gebouwgebonden energiegebruik Gebruikersonafhankelijk (standaardgebruiker) Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 3 1.1.2 Het kengetal Energieprestatie= karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik /bruikbare vloeroppervlakte Karakteristiek Jaarlijks Primair Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 50 of 296
1.1.2 Het kengetal Karakteristiek Uitgaand van: Standaard klimaat Standaard gebruik / bewoner» Geen rekening met gezinssituatie, aantal uren aanwezigheid,» Gebruiksgerelateerde aspecten zoals binnentemperatuur, ventilatie, sanitair warm water behoefte, => aannamen Niet: elektrische apparaten, verlichting, Jaarlijks Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 5 1.1.2 Het kengetal Primair Omrekening van de (eind)energieverbruiken ifv de energiedrager: Stookolie Gas Elektriciteit:» x2,5 (rekening houdend met productie- en transportverliezen) Hout Kolen Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 51 of 296
1.1.2 Het kengetal Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik: Verschillend van werkelijk energieverbruik Belangrijk dat de energiedeskundige dit verduidelijkt aan de opdrachtgever Aanbevelingen: Standaardmaatregelen advies op maat Via vrije invoerveld kan de energiedeskundige zaken verder toelichten Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 7 1.1.3 De randvoorwaarden Nauwkeurigheid Overeenstemmen met werkelijkheid Aspecten die veel invloed hebben op energiegebruik correct verdisconteren Reproduceerbaarheid Nodig voor geloofwaardig certificaat! Zelfde uitkomst bij 2 energiedeskundigen Inspectiegegevens zijn visueel vast te stellen Toegestane bronnen beschreven Protocol strict opvolgen Kosten Inspectietijd Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 52 of 296
1.1.4 De resulterende methode Streven naar optimum van alle onderliggende aspecten Minder relevante factoren vervangen door vaste waarden Indeling in categorieën (bv indeling beschermd volume voor installaties) Moeilijk te inspecteren gegevens vervangen door gegevens die wel inspecteerbaar zijn (bv U-waardebepaling) Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 9 1.1.5 Het toepassingsgebied Verkoop en verhuur van (bestaande) gebouwen met een woonfunctie vanaf 1 november 2008 voor woningen, appartementen, die te koop worden gesteld vanaf 1 januari 2009 voor woningen, appartementen, die te huur worden aangeboden Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 53 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Definitie gebouw (Energieprestatiedecreet 22/12/2006) waarvoor energie verbruikt worden om ten behoeve van mensen een specifiek binnentemperatuur te bekomen Woningen, die niet verwarmd worden => geen EPC Woningen met beperkt sanitair comfort of woningen zonder voorzieningen voor SWW => EPC Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 11 1.1.5 Het toepassingsgebied 1 certificaat per wooneenheid Wooneenheid: (Besluit van 11/01/08 houdende de invoering van het energieprestatiecertificaat residentiële gebouwen bij verkoop en verhuur en de invoering van de energieaudit) Een wooneenheid is elke eenheid in een woongebouw die over de nodige (woon)voorzieningen beschikt om autonoom te functioneren. Dit houdt in dat een wooneenheid naast een leefruimte ook over een eigen toilet, een douche of bad en een keuken of kitchenette moeten beschikken. Vb.: eengezinswoning, appartement, studio, serviceflat,.. Voor een collectief woongebouw wordt het certificaat opgemaakt voor het gehele gebouw. Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 54 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Dus EPC vereist bij verkoop in volle eigendom en verhuur van: Eéngezinswoningen Appartementen Studio s Conciërgewoningen Beschermde (woon)gebouwen Serviceflats Verkoop => EPC Verhuur met huurovereenkomst =>EPC! Verhuur zonder huurovereenkomst maar met dagprijs/factuur => geen EPC vereist Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 13 1.1.5 Het toepassingsgebied Indien eigendom niet verwarmd is Onder geen verwarming wordt de afwezigheid van een opwekkings- of afgiftesysteem verstaan. Dit is niet hetzelfde indien de verwarming defect is of niet aangesloten. Of eigendom verbruikt geen energie om specifiek binnenklimaat te creëren voor mensen => GEEN EPC nodig Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 14 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 55 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Vakantiehuizen (=gewone huur, niet woninghuur) Verkoop => EPC Verhuurcontract langer dan 2 maand => EPC! Verhuurcontract minder dan 2 maand => geen EPC Studentenhomes: Met studentenkamers die niet beschikken over eigen toilet, keuken of kitchenette en bad of douche => 1 EPC voor het gebouw in het geheel Met studentenkamers die beschikken over eigen toilet, keuken of kitchenette en bad of douche => functioneren wel autonoom => EPC per studentenkamer Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 15 1.1.5 Het toepassingsgebied Géén EPC residentieel vereist bij: Hotels, ziekenhuizen, bejaarden- en rusthuizen Internaten Woonboot Compromis getekend voor 1/11/2008 Verkoop van (enkel) de naakte eigendom Verkoop van (enkel) het vruchtgebruik Schenking of erfenis Gerechtelijke onteigening Onderverhuur (bv. sociale verhuurkantoren) Indien een geldig EPC bij bouw beschikbaar is Onbewoonbaar verklaarde woning Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 16 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 56 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Een residentieel gebouw wordt samen met een nietresidentieel deel - andere dan industrie verkocht of verhuurd: Vb: kapsalon of apotheek geïntegreerd in een woning En indien het beschermde volume van het niet residentieel deel Kleiner dan 800m³ Én kleiner dan het beschermde volume vh residentieel deel Dan keuze: Ofwel niet-residentieel deel meenemen in EPC woongebouw Ofwel afzonderlijk EPC niet-residentiële gebouwen Dus: Indien niet voldaan is aan de vw of afzonderlijk verkocht/verhuurd => afzonderlijk EPC voor beide delen Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 17 1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: kapsalon geïntegreerd in woning Beschermde volume van het kapsalon is kleiner dan 800m³ en kleiner dan het residentieel deel of Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 18 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 57 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: appartementsgebouw + appartement met dokterspraktijk Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 19 1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: appartementsgebouw + appartement met dokterspraktijk EPC per appartement gemeenschappelijke delen (o.a. trappenhal) niet in het EPC appartement Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 20 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 58 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: studentenhome Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 21 1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: studentenhome Zowel appartementen voor studenten eigen toilet, kitchenette en badkamer = wooneenheid = EPC per appartement Als studentenkamers gemeenschappelijk keuken en badkamer = collectief woongebouw => 1 EPC voor het overige deel Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 22 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 59 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 23 1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden 2 EPC s Toegang en traphal van wooneenheid (2 de en 3 de verdieping) fungeert ook als interne circulatie van de wooneenheid (gelijkvloers en 1 ste verdieping) Toegang en traphal meenemen in het beschermde volume van de wooneenheid op het gelijkvloers/1 ste verdieping Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 24 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 60 of 296
1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden (vervolg) of Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 25 1.1.5 Het toepassingsgebied Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden (vervolg Kelderverdieping ook bureau (niet-residentieel deel) met beschermde volume kleiner dan 800m² en kleiner dan het beschermde volume van wooneenheden Bureau wordt niet afzonderlijk verkocht of verhuurd Dan keuze: Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 26 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 61 of 296
1.1.6 De gebouwinspectie Inspectieprotocol 1 en 2: 1. Bepalen specifieke projectgegevens 2. Bepalen van het beschermd volume 3. Berekenen van bruikbare vloeroppervlakte 4. Berekenen verliesoppervlakte en bepalen van de U-waarde 5. Gegevens i.v.m. installaties Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 27 1.1.6 De gebouwinspectie Hulpmiddelen bij inspectie: - (digitale) afstandsmeter en/of landmeterswiel; - hoogte- en/of vouwmeter; - hellingsmeter en/of inclinometer; - aansteker en glasmeter; - fototoestel; - kompas; - magneet; - rekenmachine; - schroevendraaier; - lang dun voorwerp (bv. fietsspaak of breinaald); - Zaklamp - opnameformulier Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 28 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 62 of 296
1.1.6 De gebouwinspectie Gegevens op te vragen aan de eigenaar: - EPB-aangifte - Energieprestatiecertificaat - Plannen of opmeting - Subsidieaanvragen Vlaamse overheid - (originele) Facturen met informatie over bouwmaterialen of installaties - Vaststellingen uit werfverslagen, PID, vorderingsstaten - Lastenboeken - Technische documentatie van de rv-installatie of sww-installatie - Aanwezigheid van gebouwbeheerder - Chronologie van foto s - Bij te houden door de energiedeskundige Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 29 1.1.7 Toegestane bronnen Certificaat is juridisch document Reproduceerbaarheid is belangrijk Eigen waarneming Woninginspectie Aanvullend toegestane bronnen (limitatieve opsomming) Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 30 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 63 of 296
1.1.7 Toegestane bronnen - EPB-aangifte - Vroeger afgeleverd energieprestatiecertificaat - Lastenboek - Subsidieaanvragen Vlaamse overheid - Originele facturen van geregistreerde aannemer - Originele facturen van bouwmaterialen, van de ruimteverwarmingsinstallatie of van de sanitair warm water installatie - Technische documentatie van de ruimteverwarmingsinstallatie of van de sanitair warm water installatie - Originele gedateerde uitvoeringsdetails schaal 1/50ste en asbuilt-plannen - Vaststellingen uit werfverslagen, postinterventiedossier, vorderingsstaten - Chronologie van foto s Versie van: 24/12/2008 1.1 Algemeen Index A 31 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 64 of 296
1. Inspectie1 1.2 Projectgegevens Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 1 Inhoud 1.2.1 Algemene projectgegevens 1.2.2 Specifieke projectgegevens Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 65 of 296
1.2.1 Algemene projectgegevens Adresgegevens van de wooneenheid Automatisch gelinkt aan de gegevens (gemeente, straat, huisnummer en busnummer) uit de CRAB-databank ook gebruikt voor andere toepassingen geo-vlaanderen (gewestplan, ) Certificaatnummer = unieke code per EPC => wordt automatisch uit de software gegenereerd Gegevens energiedeskundige => worden automatisch opgeladen uit de energieprestatiedatabank Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 3 1.2.1 Algemene projectgegevens Bestemming/type bebouwing Woning woongebouw met één wooneenheid Opdeling:» Open» Half-open» Gesloten bebouwing Appartement (appartementsgebouw) woongebouw met meerdere wooneenheden of één wooneenheid en een afzonderlijk in te rekenen nietresidentiële bestemming Collectief woongebouw studentenhuizen of -home Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 66 of 296
1.2.1 Algemene projectgegevens Bouwjaar/eventueel verbouwjaar Bouwjaar na 1970 te staven: datum van de bouwvergunning, Bij ontbrekende informatie worden op basis van het (ver)bouwjaar aannamen afgeleid: Bouwjaargroepen voor het bepalen vd isolatiedikte:» Voor of gelijk aan 1970» Tss 1971 en tot en met 1985» Tss 1986 en tot en met 1995» Tss 1996 en tot en met de vergunningsaanvragen tot en met 2005» Vergunningsaanvragen ingediend na 1 jan 2006 (= EPBregelgeving) Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 5 1.2.1 Algemene projectgegevens Bouwjaar/eventueel verbouwjaar (vervolg) Ruimteverwarming: Rookgaszijdige rendementen:» Voor 1975» Tss 1975 en tot en met 1985» Na 1985 Stilstandsverliezen:» Voor 1970» Tss 1970 en tot en met 1979» Tss 1980 en tot en met 1989» 1990 of later Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 67 of 296
1.2.1 Algemene projectgegevens Bouwjaar/eventueel verbouwjaar (vervolg) Sanitair warm water:» Voor 1990» 1990 of later => Bij twijfel de oudste bouwjaargroep Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 7 1.2.1 Algemene projectgegevens Gegevens over de verkoop en de verhuur Foto toevoegen Digitale of gedigitaliseerde foto van voorgevel op EPC => niet verplicht Niet-residentiële bestemming aanklikken Als een niet-residentieel deel aan het EPC werd toegevoegd? Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 68 of 296
1.2.2 Specifieke projectgegevens Oriëntatie Van de voorgevel = gevel met de voordeur of de gevel aan de straatzijde N, NO, O, ZO, Z, ZW, W en NW of dichtstbijzijnde In software => oriëntatie van de andere gevels wordt automatisch afgeleid Deze worden: achter gevel, gevel links, gevel rechts genoemd => mogelijkheid deze aan te passen via afwijkende oriëntatie Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 9 1.2.2 Specifieke projectgegevens Thermische massa: 3 klassen Zwaar: massieve vloeren, muren en daken Licht: hout- of staalskeletbouw zonder massieve opvullingen Half zwaar/matig zwaar: overige Luchtdichtheid Enkel aan te klikken wanneer een luchtdichtheidsmeting werd uitgevoerd => anders gaat de software uit van een defaultwaarde Versie van: 24/12/2008 1.2 Projectgegevens Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 69 of 296
1. Inspectie1 1.3 Beschermd volume Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 1 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 70 of 296
Inhoud 1.3.1 Definitie 1.3.2 Stappenplan voor het bepalen beschermd volume 1.3.3 Meetwijze 1.3.4 Voorbeelden Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 71 of 296
Beschermd volume: 1.3.1 Definitie het volume van alle kamers en ruimten van een gebouw die men thermisch wil beschermen tegen warmteverliezen naar de buitenomgeving, naar de grond en naar aangrenzende ruimten (die niet tot een beschermd volume behoren). Het beschermd volume van een gebouw omvat: - alle kamers of ruimten die continu of af en toe verwarmd worden - alle onrechtstreekse verwarmde kamers of ruimten die indirect verwarmd worden Omvang op basis van buitenafmetingen! Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 3 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 72 of 296
1.3.2 Stappenplan Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 73 of 296
1.3.2 Stappenplan Stappenplan voor het bepalen v.h beschermde volume Telkens in een stap een ruimte wordt toegekend (stap 1, 2 en 4a) of uitgesloten (stap 3 en 4b), moet deze ruimte niet verder afgetoetst worden aan de volgende stappen Ruimte = delen van een gebouw die niet kunnen worden afgesloten. Deur, schuifraam, => afsluiting Gat in de vloer of in het plafond naar kelder of zolder kleiner of gelijk aan 3m² => afsluiting Gordijn => geen afsluiting Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 5 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 74 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 1: is de ruimte geïsoleerd of begrens door andere ruimten van het beschermde volume? Indien ja => dan BV Indien nee => stap 2 Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 75 of 296
1.3.2 Stappenplan Geïsoleerd? = minstens 2cm isolatie tenzij vloer op volle grond; andere vloeren wel 2cm isolatie dubbele beglazing tenzij voor ruimten die voor meer dan 50% uit glas bestaan zoals veranda => = niet-geïsoleerd en dus naar stap 2 90% van de verliesoppervlakten van een ruimte Onbekend = niet geïsoleerd Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 7 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 76 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 2: behoort één keuken, één badkamer en één leefruimte reeds tot het beschermde volume? Indien ja => dan stap 3 Indien nee => dan BV want één keuken, één badkamer en één leefruimte behoren altijd tot het beschermde volume Kijken naar de meest voor de hand liggende keuken, badkamer en leefruimte Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 77 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 3: Is de ruimte wind- en waterdicht, evident toegankelijk én beloopbaar? Indien ja = dan stap 4a Indien nee = dan geen BV Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 9 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 78 of 296
1.3.2 Stappenplan Voorbeelden: - Een zolder waarvan de dakpannen aan de binnenzijde zichtbaar zijn => niet wind- en waterdicht Een ruimte toegankelijk door middel van een ladder => niet of moeilijk toegankelijk Een zoldervloer zonder planken op de spanten/roosteringen => niet beloopbaar Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 79 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 4a: Is in de ruimte een vast verwarmingslichaam aanwezig? Indien ja => dan BV Indien nee => stap 4b Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 11 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 80 of 296
1.3.2 Stappenplan Verwarmingslichaam: radiator, convector, kachel of haard, vloer-, muur- of plafondverwarming, luchtverwarming, halogeen- of infraroodstralers Niet: ketel, verplaatsbare verwarming Vast = bevestigd aan een wand Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 81 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 4b: Wordt de ruimte indirect verwarmd? Indien ja => dan stap 5 (niet gelegen in kelder of zolder) of stap 6 (gelegen in kelder of zolder) Indien nee => dan geen BV Grenzend aan verwarmde ruimte = Of warmtestroom door niet-geïsoleerde wand Of warmtestroom door opening: deur, schuifraam, > 3m 2 Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 13 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 82 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 5 (ruimten niet gelegen in kelder of op zolder): Is de ruimte rechtstreeks toegankelijk (vanuit overige ruimten van het beschermde volume) En voldoet de ruimte aan twee van de volgende vier voorwaarden: Aangepaste raamopeningen Gemiddelde hoogte minstens 1,8m Vaste verlichting Afwerking van de muren, vloer en plafond conform een leefruimte Indien ja => dan mag BV Indien nee => dan geen BV Bij twijfel => geen BV Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 14 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 83 of 296
1.3.2 Stappenplan Stap 6 (ruimten gelegen in kelder of op zolder): Voldoet de ruimte aan alle vijf de voorwaarden: En rechtstreeks toegankelijk (vanuit het overige deel van het beschermde volume) En qangepaste raamopeningen En gemiddelde hoogte minstens 1,8m En vaste verlichting En afwerking van de muren, vloer en plafond conform een leefruimte Indien ja => dan mag BV Indien nee => dan geen BV tenzij reeds 75% van het BV van de kelder of respectievelijk de zolder reeds tot het BV behoort Bij twijfel => niet BV Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 15 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 84 of 296
1.3.2 Stappenplan Vereenvoudigingen Een traphal/trap: Geen deel van het BV maar gelegen op een verdieping die wel deel uitmaakt van het BV => toch deel BV deel van BV maar gelegen op een verdieping die geen deel uitmaakt van het BV => geen deel BV Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 16 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 85 of 296
1.3.2 Stappenplan Vereenvoudigingen (vervolg) Kleine nis(sen) onder het hellende dak met een gezamenlijke oppervlakte <= 10% vd bruikbare vloeroppervlakte van de verdieping waarop ze gelegen zijn, worden tot het BV gerekend Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 17 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 86 of 296
1.3.2 Stappenplan Bijsturingen van het stappenplan Enkel in uitzonderlijke situaties Wooneenheid in slechte staat, met zeer beperkte verwarming, => steeds gemotiveerd Bijkomende ruimten bij BV => enkel wanneer aan alle 5 de voorwaarden van stap 6 is voldaan Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 18 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 87 of 296
1.3.3 Meetwijze Opmeten beschermde volume (buitenafmetingen) Dus ingesloten luchtlaag maar ook het volume van binnenen buitenwanden Gemene wanden voor de helft meerekenen Meestal kan dikte van muren gemeten worden (muuropeningen) of worden afgeleid Anders hanteren van default constructiedikten:» 30 cm: buitenmuren» 20 cm: gemene muren op perceelsgrens» 20 cm: gemene muren tussen verwarmde ruimten niet op perceelsgrens» 15 cm: buitenmuur naar AOR» 30 cm: vloeren» 30 cm: platte en hellende daken Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 19 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 88 of 296
Niet: 1.3.3 Meetwijze Uitstekende delen van de buitenwand (die geen binnenruimte omsluiten) Volume van hoge dakrand of uitkragende terrasplaat Oversteken of bakgoten van een hellend dak kleiner of gelijk aan een meter Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 20 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 89 of 296
1.3.3 Meetwijze Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 21 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 90 of 296
1.3.3 Meetwijze Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 22 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 91 of 296
1.3.4 Voorbeelden Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 23 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 92 of 296
Voorbeelden nog invoegen!!! Versie van: 24/12/2008 1.3 Beschermd volume - Index A 24 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 93 of 296
1. Inspectie1 1.4 Bruikbare vloeroppervlakte Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 1 1.4.1 Definitie 1.4.2 Meetwijze Inhoud Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 94 of 296
1.4.1 Definitie Bruikbaar vloeroppervlakte: de som van de vloerverdiepingen van alle vloerniveaus omsloten door het beschermd volume Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 3 1.4.2 Meetwijze Bruikbare vloeroppervlakte Zelfde principes als voor beschermde volume Trappen en liften op elk niveau meerekenen Niet: Oppervlakte van vide en schalmgaten groter dan 4m² Oppervlakte met een hoogte lager dan 1,5m Zoldertippen die niet of moeilijk toegankelijk zijn of niet beloopbaar Rekenen met buitenafmetingen de grondoppervlakte van binnen- en buitenwanden meegerekend. gemene muur voor de helft meetellen Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 95 of 296
1.4.2 Meetwijze Meestal kan dikte van muren gemeten worden (muuropeningen) of worden afgeleid Anders hanteren van default constructiedikten: 30 cm: buitenmuren 20 cm: gemene muren op perceelsgrens 20 cm: gemene muren tussen verwarmde ruimten niet op perceelsgrens 15 cm: buitenmuur naar AOR Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 5 1.4.2 Meetwijze Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 96 of 296
1.4.2 Meetwijze Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 7 BRUTO VLOEROPPERVLAKTE: horizontale snede nis aan de buitenzijde > 0,5 m2 behoort NIET tot de bruto vloeroppervlakte uitstekende delen aan de buitenzijde behoren NIET tot de bruto vloeroppervlakte nis aan de buitenzijde < 0,5 m2 behoort WEL tot de bruto vloeroppervlakte vide > 4 m2 behoort NIET tot de bruto vloeroppervlakte schalmgat > 4 m2 behoort NIET tot de bruto vloeroppervlakte OPGELET: op het laagste bouwniveau is er geen vide of schalmgat van de trappenpartij: daar moet deze oppervlakte WEL mee geteld worden! Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 97 of 296
BRUTO VLOEROPPERVLAKTE: verticale snede Beginsituatie Zoeken van de te beschermen schildelen Grens van het beschermd volume Bruto vloeroppervlakte binnen het B.V Gelijkvloers: volledige vloer 1 verdieping: vloer + projectie van de trap 2 verdieping: vloer maar niet de vide als 4 m2 3 verdieping: vloer tussen 1,50 m plafondhoogte Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A 9 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 98 of 296
1. Inspectie1 1.5 Gebouwschil: Bepalen verliesoppervlakte Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 1 1.5.1 Definitie 1.5.2 Meetwijze 1.5.3 Gevels 1.5.4 Vloer 1.5.5 Hellend dak 1.5.6 Plat dak 1.5.7 Plafonds 1.5.8 Openingen 1.5.9 Tips voor het opmeten 1.5.10 Invoer in de software 1.5.11 Formularium Inhoud Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 2 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 99 of 296
1.5.1 Definitie (Warmte)verliesoppervlakken? Alle oppervlakken die het beschermde volume scheiden van de niet-verwarmde omgeving zijnde buitenomgeving kruipkelder AOR Grond Schildelen Gevels Vloeren Daken en plafonds Openingen Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 3 1.5.2 Meetwijze Hoe meten? Ook buitenafmetingen = afmetingen inclusief volume van binnen- en buitenwanden = wanneer niet mogelijk is om de dikte van wanden te meten of af te leiden: => dan aanname voor de dikte van de gevels, vloeren, daken en plafonds => Inspectieprotocol bij bepalen van het beschermde volume en de bruikbare vloeroppervlakte Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 4 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 100 of 296
1.5.2 Meetwijze Niet: de schildelen die grenzen aan verwarmde ruimten Verwarmd? => aanname binnenruimten ter hoogte van aangrenzende percelen en eigendommen worden als verwarmd beschouwd (behalve bij industriegebouw) Voorbeelden: zie gevels (muren) Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 5 1.5.2 Meetwijze Voorbeeld: verliesoppervlakte van een appartement => de verliesoppervlakten zijn met pijltjes aangeduid Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 6 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 101 of 296
1.5.2 Meetwijze Per verliesoppervlakte => begrenzing Bij twijfel meest negatieve aanname zijnde in volgorde: buitenomgeving, kruipkelder, AOR of grond Opsplitsen van het schildeel Meer dan 1 begrenzing Meer dan 1 hoofdtype Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 7 1.5.3 Gevels Gevel (muur): Niet: plaatselijke verdikkingen of verdunningen zoals siermetselwerk, Niet: gemeenschappelijke muren tss percelen Tenzij: Als het aanpalende gebouw kleiner is, moeten de uitstekende delen worden ingegeven. Ook als het aanpalende gebouw in opbouw is moeten de kleinere delen ingegeven worden. Als het aanpalende gebouw nog niet gerealiseerd is, moeten de muur op de perceelsgrens wel worden ingegeven Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 102 of 296
1.5.3 Gevels Niet: gemeenschappelijke muren tss eigendommen (bij appartementen) => dus niet: de muur tss appartementen de muur tss het appartement en een niet-residentieel gebouw (tenzij industrie) de muur tss het appartement en de gemeenschappelijke (circulatie)ruimten Mogelijke begrenzingen voor gevel: Buitenomgeving Andere begrenzing: AOR Grond Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 9 1.5.3 Gevels Ronde gevels: de ingegeven oppervlakte moet altijd de werkelijke oppervlakte zijn. Met recht glas 1 opening met glas» Oriëntatie gevel = oriëntatie glas Meerdere openingen met glas» Splits gevel op per glas, oriëntatie per glas Met gebogen glas Pas regels toe van recht glas, maar neem middelpunt van gebogen glas voor oriëntatie Zonder glas Middelpunt muur bepaalt oriëntatie Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 10 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 103 of 296
1.5.4 Vloer Vloer: Mogelijke begrenzingen Buitenomgeving Kruipkelder AOR (ook voor kelder) Grond De ruimte boven een liftput wordt eveneens bij de vloer meegeteld Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 11 1.5.5 Hellend dak Hellend dak: = daken met een hellingshoek > 15 Oppervlakte van het dakvlak (geen projectie) => formules Helling (voor zonnetoetreding door ramen) 0 (horizontaal) 45 90 (verticaal) Overige: => dichtstbijzijnde helling Begrenzing: Buitenomgeving (hellend dak dat grenst aan AOR wordt ingegevens als grenzend aan buitenomgeving) Versie van: 24/12/2008 1.5 Gebouwschil - Index A 12 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A VERSIE 24-12-2008 BLAD 104 of 296