Update Waardering van de NPO Programmagegevens 3 december 2015 Opgesteld voor: Commissariaat voor de Media
Inhoudsopgave Sectie Titel Pagina Uw contactpersonen: Henk Oosterhout Managing Director Tel +31 20 851 5154 Mob +31 6 5199 1785 henk.oosterhout@duffandphelps.com Alexander Bregonje Director Tel +31 20 851 5176 Mob +31 6 3003 2963 alexander.bregonje@duffandphelps.com Management Samenvatting 4 1. Introductie en Achtergrond Opdracht 17 2. Reikwijdte Onderzoek en Waardering Programmagegevens 19 3. Informatiebronnen 22 4. Huidige Situatie met betrekking tot de levering van de Programmagegevens 24 5. Juridisch Kader en Relevante Ontwikkelingen 26 6. Oplage-Ontwikkeling RTV Gidsen 29 7. Waarderingsmethodieken en Belangrijke Overwegingen ten aanzien van de Waarde- en Prijsbepaling 31 8. Inkomstenbenadering 35 9. Kostenbenadering 54 10. Samenvatting Waarderingsuitkomsten en Vertaling Waardebandbreedte naar Prijsstelling 56 11. Gehanteerde Afkortingen 59 12. Disclaimer 61 13. Appendix Artikel 2.139 van de Mediawet 63 2
College van Commissarissen Commissariaat voor de Media Amsterdam, Attn: De heer J.G.C.M. Buné Onderwerp: Update Waardering van de NPO Programmagegevens Geachte heer Buné: B.V. heeft van het Commissariaat voor de Media de opdracht gekregen om een update uit te voeren met betrekking tot de bepaling van de waarde van de de mogelijkheid voor vermenigvuldiging en openbaarmaking van de programmagegevens van de Nederlandse Publieke Omroep in Nederland per 1 januari 2015 (de waarderingsdatum). Onze werkzaamheden zijn uitgevoerd in overeenstemming met de opdracht beschreven in onze opdrachtbrief, gedateerd 7 juli 2015. In dit rapport bespreken wij de principes, aannames en procedures die zijn gehanteerd ten einde de waarde van de NPO Programmagegevens af te leiden. De waarde van de NPO Programmagegevens is voor onze opdracht gedefinieerd als de waarde van de NPO Programmagegevens in het economisch verkeer. Waarde economisch verkeer is hierbij gedefinieerd als: De prijs waartegen een actief of dienst van een tot een transactie bereid zijnde verkoper naar een tot een transactie bereid zijnde koper over kan gaan. Verondersteld wordt dat zowel koper als verkoper rationeel zijn en kennis hebben van de relevante feiten. De prijsstelling is gebaseerd op (i) de geconcludeerde waardebandbreedte, (ii) consistentie met de prijsstelling gehanteerd door het Commissariaat voor de Media in 2011 en 2013 en (iii) analyse van bepaalde recente (economische en juridische) marktontwikkelingen om eventuele nuances met betrekking tot de eerste twee punten in ogenschouw te nemen. Vanzelfsprekend zijn wij bereikbaar voor vragen en/of opmerkingen van uw kant en wij danken u hartelijk voor de prettige samenwerking. Hoogachtend, Henk Oosterhout B.V. 3
Management Samenvatting
Management Samenvatting Conclusie Onderzoek Conclusie van ons Onderzoek Update Waardering van de NPO Programmagegevens Opdracht Wij hebben van het Commissariaat voor de Media ( CvdM ) de opdracht ( Opdracht ) gekregen om een update uit te voeren van de waardering van de programmagegevens van de Nederlandse Publieke Omroep (de NPO ), de NPO programmagegevens ( NPO Programmagegevens ) teneinde mogelijke nieuwe marktconforme vergoedingen voor te stellen. Onze werkzaamheden zijn uitgevoerd in overeenstemming met de opdracht beschreven in onze opdrachtbrief, gedateerd 7 juli 2015. Deze tussentijdse waardering van de NPO Programmagegevens wordt mede uitgevoerd vanwege het arrest (d.d. 28 april 2015) van het Gerechtshof Amsterdam, waarin zij concludeert dat de NPO Programmagegevens geen intellectueel eigendomsbescherming genieten. De waarderingsdatum ( Waarderingsdatum ) is de facto 1 januari 2015, daar alle gegevens beschikbaar tot en met deze datum in ogenschouw zijn genomen. Exogene Observaties De conclusie dat de NPO Programmagegevens geen intellectueel eigendomsbescherming genieten, heeft niet per definitie een directe impact op de waarde van de betreffende gegevens, aangezien een product een waarde kan hebben zonder het hebben van een bepaalde vorm van juridische eigendomsbescherming. Echter, wanneer een economische redenering wordt toegepast kan verondersteld worden dat het niet van toepassing zijn van intellectueel eigendomsbescherming wel invloed kan hebben op de mate waarin de waarde van de NPO Programmagegevens gerealiseerd kan worden. We hebben op basis van gesprekken met het CvdM begrepen dat het niet van toepassing zijn van de intellectueel eigendomsbescherming tot gevolg heeft dat de NPO Programmagegevens gratis mogen worden overgenomen uit gepubliceerde gidsen dan wel direct bij de originele bron (dat zijn, de omroepen) kunnen worden opgevraagd. Dit betekent dat een alternatieve aanbieder de markt zou kunnen betreden en dat hierdoor prijsconcurrentie zou kunnen ontstaan. We dienen hierbij op te merken dat dit verwachtingen zijn. Het arrest heeft nog niet geleid tot meer concurrentie en/of prijsaanpassingen van de andere (commerciële) aanbieders van vergelijkbare informatie (RTL en SBS). Endogene Observaties Het ligt in de lijn der verwachting dat de oplage van de gepubliceerde gidsen zal blijven dalen, doordat de relevantie van de NPO Programmagegevens blijft afnemen (er wordt steeds minder lineair televisie gekeken) en de klantenbasis van de NPO gidsen vergrijst. De NPO omroepen kunnen haar huidige winstmarge alleen behouden door de prijzen te blijven verhogen. Dit betekent dat de NPO omroepen steeds meer beroep moeten doen op de beschikbare loyaliteitsmarge. Het hanteren van een hogere aanname voor de loyaliteitsmarge zal, ceteris paribus, leiden tot een daling van de waarde van de NPO Programmagegevens. Waardering NPO Programmagegevens De waarde van de NPO Programmagegevens wordt voornamelijk bepaald door vier parameters die in ons onderzoek nader zijn geduid: I. Winstmarge; II. Loyaliteitsmarge; III. Genormaliseerde winstmarge van commerciële tijdschriften; en IV. Kostprijs van het opstellen en distribueren van de NPO Programmagegevens. De huidige observaties ten aanzien van de vier belangrijkste parameters impliceren over het algemeen een daling van de waarde van de NPO Programmagegevens, waarbij twee elementen van groot belang zijn: Loyaliteitsmarge: De loyaliteitsmarge (de extra prijs, die een klant voor een programmagids wil betalen, vanwege loyaliteit aan, onder andere, de betreffende omroepvereniging) stijgt van 7,5% naar 10,0%. De rechtvaardiging voor een verhoging van de loyaliteitsmarge refereert onder andere aan i) de aanname dat de omroepen de winstmarge in stand weten te houden door de prijs met meer dan inflatie te verhogen en ii) doordat de klantenbasis steeds ouder wordt waardoor de gemiddelde loyaliteit stijgt. Kostprijs: Op basis van gegevens van de NPO blijkt dat de kosten voor de technische levering en distributie zijn gedaald (met gebruikmaking van dezelfde parameters). Hierdoor daalt de indicatieve waarde afgeleid op basis van de Kostenbenadering van 0,4 eurocent naar 0,3 eurocent per gedrukte programmagids. De lagere kosten komen voort uit minder FTE en ICT kosten. 5
Relevante Prijspunten Waardebandbreedte Management Samenvatting Conclusie Onderzoek Conclusie van ons Onderzoek Update Waardering van de NPO Programmagegevens Prijsstelling De uiteindelijke prijsstelling is afhankelijk van de waardering van de NPO Programmagegevens en de vertaling van de waarde naar prijs. De vertaling van de waarde naar prijs wordt gebaseerd op de waardebandbreedte afgeleid op basis van de verschillende waarderingsmethodieken, consistentie met de benaderingen gehanteerd in het verleden en de impact van bepaalde externe (juridische) factoren, waaronder het niet van toepassing zijn van de eigendomsbescherming. Voor de prijsbepaling zijn de volgende items van belang: Gedrukte Programmagidsen: de totale waardebandbreedte en de gewichten die aan de relevante waarderingsuitkomsten worden gegeven; Elektronische programmagidsen/epg s: de NPO kostprijs; en Online Media: de huidige prijs gecombineerd met de geobserveerde daling van de NPO kostprijs. De geobserveerde waarde-ontwikkelingen (de huidige waarde-indicaties zijn lager dan geobserveerd in het vorige onderzoek) en de recente juridische ontwikkelingen hebben ons inziens implicaties voor de prijsstelling. In 2011 en 2013 is er gekozen voor een weging van 50% voor de Kostenbenadering en 50% voor de Inkomstenbenadering, waarbij voor de Inkomstenbenadering de bovenkant van de bandbreedte in ogenschouw werd genomen. Door het niet van toepassing zijn van de intellectueel eigendomsbescherming voor de Programmagegevens en onze verwachtingen voor de toekomst adviseren wij om de gewichten aan te passen. Om deze verwachting te vervatten in de prijs, verhogen wij het gewicht voor de Kostenbenadering naar 75%, waarmee het gewicht voor de Inkomstenbenadering daalt naar 25%. Door deze aanpassing tendeert de prijs sneller (dit is de derde prijsdaling die wij observeren) naar de kostprijs plus een redelijke winstmarge conform afgeleid op basis van de Kostenbenadering. Een verdere continuering van de ontwikkeling van de prijs voor gedrukte programmagidsen naar een kostengeoriënteerd tarief is ons inziens redelijk in het licht van: daling van de relevantie van de programmagegevens; toename van de loyaliteitsmarge; en de conclusie van het Gerechtshof Amsterdam dat er geen sprake is van een eigendomsbescherming van de NPO Programmagegevens. 2015 waardebepaling en relevante prijspunten Inkomstenbenadering Marktbenadering Kostenbenadering Waardebandbreedte Gedrukte Programmagidsen Elektronische Programmagidsen Online Media 2015 Waardebandbreedte Methodieken 0.003 N.V.T. 0.003-0.014 0.010-0.014-0.002 0.004 0.006 0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 Waardebandbreedtes voor Prijsstelling Prijsstelling: Gedrukte Programmagidsen: 0,6 eurocent (per editie) Elektronische programmagidsen/epg s: 0,3 eurocent (per maand) Online Media: EUR 1.275 (per jaar) 0.003 0.003-0.014 75% Kosten + 25% Inkomsten = 0.006 (0.6 eurocent) - 0.002 0.004 0.006 0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 6
EUR Management Samenvatting Conclusie Onderzoek Conclusie van ons Onderzoek Update Waardering van de NPO Programmagegevens 2013 2015 Prijsstelling In onderstaande grafiek presenteren wij hoe de voorgestelde prijs voor Gedrukte Programmagidsen zich ontwikkelt van de huidige prijs naar de voorgestelde prijs. Ad 1: De huidige prijs is 1,3 eurocent en deze daalt naar 0,9 eurocent, indien de gewichten niet worden aangepast Ad 2: De prijs daalt verder naar 0,6 eurocent door het aanpassen van de gewichten van 50% voor de Kostenbenadering en 50% voor de Inkomstenbenadering naar 75% voor de Kostenbenadering en 25% voor de Inkomstenbenadering. 0.014 0.012 0.010 0.008 0.006 0.004 0.002 0.013 Prijsstelling Gedrukte Programmagids (per editie) 1 Impact update parameters 1 2 Impact update 0.004 parameters 0.004 0.009 Impact update gewichten 0.003 0.006-2013 Prijsstelling 2015 (alleen update waarderingsparameters) 2015 (incl update gewichten) 7
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Opdrachtbeschrijving Opdracht Wij zijn aangesteld om de waarde van de NPO Programmagegevens in Nederland ( Waarde NPO Programmagegevens ) te bepalen binnen de huidige wetgeving. Programmagegevens zijn gedefinieerd als de voor de exploitatie van (gedrukte, elektronische en online) programmagidsen noodzakelijke informatie over radio- en televisieprogramma s van de Nederlandse publieke media-instellingen, zoals die worden verspreid via de publieke aanbodkanalen. Deze noodzakelijke informatie wordt minimaal zes weken van te voren ter beschikking gesteld. Programmagegevens worden door de omroepen geproduceerd als onderdeel van het uitvoeren van haar kernactiviteiten. Op basis van de feitelijke beschikking over de gegevens worden de gegevens tegen een voorgeschreven tarief ter beschikking gesteld aan derden. De publieke omroepen hebben het recht de gegevens commercieel te exploiteren. De tarieven voor de terbeschikkingstelling van de NPO Programmagegevens zijn vastgelegd in de Mediawet (Artikel 2.139). De commerciële omroepen zijn vrij in de bepaling van de tarieven. De Waarderingsdatum is de facto 1 januari 2015, daar alle gegevens beschikbaar tot en met die datum in ogenschouw zijn genomen. Object van Waardering Het object van waardering betreft de mogelijkheid voor vermenigvuldiging en openbaarmaking van de NPO Programmagegevens in Nederland: Gedrukte Media: De mogelijkheid tot vermenigvuldiging en openbaarmaking wordt geboden voor een periode van minimaal een week en maximaal zes weken voor gedrukte media. De vergoeding voor minder dan één week is door de NPO afgeleid van bestaande afspraken met exploitanten van dagbladen die golden voor de ingang van de wettelijke tarieven per 1 januari 2013. Dit is in lijn met het streven van de wetgever om middels het vastleggen van wettelijke tarieven de markt te verruimen zonder dat bestaande partijen te veel schade wordt berokkend. Elektronische programmagidsen/epg s en Online Media: Voor de andere media (anders dan Gedrukte Media) geldt er geen grens voor de periode, waardoor er voor de te waarderen licentie voor andere media (Elektronische programmagidsen/epg s en Online Media) derhalve ook geen periodebeperking is gedefinieerd. Hierna is het object van waardering gedefinieerd als de NPO Programmagegevens. Definitie Waarde Economisch Verkeer De waarde van de NPO Programmagegevens is voor de Opdracht gedefinieerd als de waarde van de NPO Programmagegevens in het economisch verkeer. Waarde economisch verkeer is gedefinieerd als: De prijs waarvoor een actief of dienst van een tot een transactie bereid zijnde verkoper naar een tot een transactie bereid zijnde koper over kan gaan. Verondersteld wordt dat zowel koper als verkoper rationeel zijn en kennis hebben van de relevante feiten. Achtergrond Opdracht In 2011 is er door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ( OCW ) aan het CvdM gevraagd om de waarde in het economisch verkeer van de NPO Programmagegevens, welke momenteel commercieel worden geëxploiteerd, te bepalen, evenals een aanbeveling met betrekking tot de prijs van de NPO Programmagegevens te doen. De waardebepaling en prijsbepaling is uitgevoerd op basis van de randvoorwaarde dat de beschikbaarstelling op evenwichtige en zorgvuldige wijze gebeurt en dat het de mogelijkheid tot exploitatie oplevert voor nieuwe partijen zonder de bestaande partijen te veel schade toe te brengen. Deze randvoorwaarde, aangegeven door de Minister van OCW, impliceert dat de waarde en de daaruit volgende prijsstelling moet worden gebaseerd op de waarde in economisch verkeer. Het Gerechtshof Amsterdam heeft in haar arrest (d.d. 28 april 2015) geconcludeerd dat de NPO Programmagegevens geen intellectueel eigendomsbescherming genieten. Naar aanleiding van dit arrest van het Gerechtshof Amsterdam, heeft de staatssecretaris van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap besloten om het CvdM te vragen een nieuw onderzoek te laten uitvoeren ten aanzien van de prijsbepaling van de NPO Programmagegevens (1). De onderliggende reden hiervan is dat men verwacht dat de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam een impact heeft op prijs van NPO Programmagegevens. De staatssecretaris heeft derhalve een verzoek bij het CvdM neergelegd om hiervoor versneld onderzoek te laten uitvoeren, zodat bepaald kan worden of de tarieven aangepast moeten worden en indien dit het geval is, in hoeverre de tarieven aangepast moeten worden. (1) Kamerbrief: Rechterlijke uitspraak betreffende de zaak tussen de Telegraaf en de NPO over Programmagegevens, gedateerd 29 juni 2015 8
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Intellectueel Eigendomsbescherming en Waarderingsmethodieken Intellectueel eigendomsbescherming» De conclusie dat de NPO Programmagegevens geen intellectueel eigendomsbescherming genieten, heeft niet per definitie een directe impact op de waarde van de betreffende gegevens, aangezien een product een waarde kan hebben zonder het hebben van een bepaalde vorm van juridische eigendomsbescherming. Echter, de conclusie dat er geen sprake is van intellectueel eigendomsbescherming kan wel tot bepaalde situaties leiden waardoor de mate waarin de Waarde NPO Programmagegevens gerealiseerd kan worden daalt. Bijvoorbeeld: Er komt een alternatieve provider op de markt die de NPO Programmagegevens tegen een lagere prijs (waarschijnlijk kosten plus een marge) aan gaat bieden; of Er komt geen alternatieve provider op de markt, hetgeen kan impliceren dat men de loyaliteit (jegens de betreffende omroepen) dusdanig hoog inschat dat het niet opportuun is de markt te betreden, en/of men (derhalve) niet voldoende commerciële mogelijkheden ziet met betrekking tot een dergelijk businessmodel. De conclusie dat er geen sprake is van intellectueel eigendomsbescherming heeft tot gevolg dat bepaalde informatie gratis mag worden overgenomen uit gepubliceerde gidsen dan wel direct bij de originele bron (dat zijn, de omroepen) kan worden opgevraagd (deze informatie is echter wel beperkt tot de core informatie, oftewel het spoorboekje ). We dienen hierbij op te merken dat dit verwachtingen zijn. Het betreffende arrest van het Gerechtshof Amsterdam heeft nog niet geleid tot meer concurrentie en/of prijsaanpassingen van de andere (commerciële) aanbieders van vergelijkbare informatie (RTL en SBS). Op basis van de bovenstaande observaties kan beargumenteerd worden dat de uitspraak op langere termijn gevolgen kan hebben. Op de langere termijn kan volgens een economische redenering en bovenstaande observaties verwacht worden dat de Waarde NPO Programmagegevens zal dalen tot de kostprijs (plus een eventuele winstmarge). Waarderingsmethodieken en Prijsstelling De waardebandbreedte van de NPO Programmagegevens wordt bepaald op basis van de volgende methodieken: Inkomstenbenadering (Inkomstenanalyse en Prijsanalyse): waardering op basis van de inkomsten die worden gerealiseerd; Kostenbenadering: welke (additionele) kosten worden gemaakt om de NPO Programmagegevens voor de afnemers ter beschikking te stellen. Gezien het feit dat de uitkomsten op basis van de Marktbenadering in het verleden niet in ogenschouw zijn genomen voor de Prijsbepaling, hebben we deze benadering voor de (2015) update niet aangepast. De prijsstelling wordt uiteindelijk bepaald op basis van: De geconcludeerde waardebandbreedte; Consistentie met de prijsstelling gehanteerd door het CvdM in 2011 en 2013; Analyse van bepaalde (economische) marktontwikkelingen om eventuele nuances met betrekking tot de eerste twee punten in ogenschouw te nemen. De prijsstelling wordt gedifferentieerd naar: Gedrukte programmagidsen; Elektronische programmagidsen/epg s; Online Media (websites, App s ( App s ) etc.). Belangrijkste Gevoeligheden De belangrijkste gevoeligheden binnen de methodieken betreffen de aannames met betrekking tot (i) de genormaliseerde winstmarge van het uitgeven van de programmagidsen en (ii) de zogenaamde loyaliteitsmarge oftewel de extra prijs, die een abonnee voor een programmagids wil betalen, vanwege loyaliteit aan de betreffende omroepvereniging. Aan de hand van onder andere marktobservaties, sectorkennis en onze ervaring zijn de Base Case aannames voor deze parameters vastgesteld op: Een genormaliseerde winstmarge van 10,0%; en Een loyaliteitsmarge van 10,0%. 9
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Overzicht Recente Ontwikkelingen Recente Ontwikkelingen (2013 2014) Ten aanzien van de recente ontwikkelingen kijken we naar relevante exogene en endogene ontwikkelingen: De exogene ontwikkelingen refereren met name aan de juridische uitspraken en de Kamervragen die in deze context zijn gesteld; De endogene factoren refereren aan de financiële resultaten van de NPO Programmagidsen en de samenstelling van de klantenbasis. Voor ons vorige onderzoek (waardering en prijsstelling 2013) hadden wij de beschikking over financiële informatie tot met 2012. Momenteel beschikken we over financiële informatie tot en met 2014. Dit betekent dat de financiële resultaten van 2013-2014 vergeleken kunnen worden met de financiële resultaten gehanteerd voor de waardering en prijsstelling uitgevoerd in 2013 (afgerond in 2014). De 2013-2014 financiële resultaten van de NPO Programmagidsen zijn voor wat betreft de winstmarges vergelijkbaar met die van de jaren daarvoor, zoals geobserveerd kan worden in de eerste tabel rechts. Echter, zoals uiteengezet in de tweede tabel rechts, de oplagedaling continueert. Dit kan ons inziens impliceren dat de NPO Programmagidsen steeds meer van de beschikbare loyaliteitsmarge kapitaliseert. De NPO kan de prijs verhogen en hierdoor de winstmarge op peil houden, terwijl de oplagedaling in lijn is met de oplagedaling van die van Commerciële Magazines (dit wordt op de volgende pagina nader beschreven en aangetoond). Dit duidt erop dat de klanten van de NPO Programmagidsen loyaal zijn en vanwege de loyaliteit bereid zijn een hogere prijs te betalen dan rationeel onderbouwd kan worden. De loyaliteit refereert immers aan de premie die men bereid is te betalen uit hoofde van de band die de klant heeft met het merk, in dit geval de betreffende omroep. Het ligt meer in de lijn der verwachting dat de prijsstijging in lijn zou zijn met inflatie. Echter, door de hoge mate van loyaliteit is de NPO in staat een hogere prijsstijging dan inflatie door te voeren. Operationele Winstmarge Programmagegevens, Loyaliteit en Achtergrondinformatie Programmagids Categorie Ontwikkeling Totale Verspreide Jaaroplage RTV Gidsen 2011 2012 2013 2014 Gemiddeld '11 - '14 RTV Gids / Magazine 2011 2012 2013 2014 Mediaan '11 - ' 14 A Algemeen 21.6% 15.4% 13.6% 13.6% 16.1% 14.5% B Algemeen 36.2% 35.9% 34.9% 37.9% 36.2% 36.0% C Algemeen -2.7% 7.3% 10.6% 6.8% 5.5% 7.0% D Algemeen 23.2% 22.4% 24.4% 28.4% 24.6% 23.8% E Algemeen 8.3% -2.6% -12.4% 10.0% 0.8% 2.8% F Geloofsachtergrond 26.6% 29.4% 31.8% 32.4% 30.0% 30.6% G Geloofsachtergrond 25.1% 31.4% 27.9% 32.7% 29.3% 29.6% H Geloofsachtergrond 32.2% 33.6% 32.9% 38.5% 34.3% 33.3% I Geloofsachtergrond 37.5% 39.5% 37.5% 42.2% 39.2% 38.5% J Zonder Directe Link 16.5% 9.6% 6.8% 17.8% 12.7% 13.0% K Zonder Directe Link 11.9% 15.0% 9.0% 9.7% 11.4% 10.8% Omroepbladen met geloofsachtergrond 30.3% 33.5% 32.5% 36.4% 33.2% 33.0% Algemene omroepbladen 17.3% 15.7% 14.2% 19.3% 16.6% 16.9% Omroepbladen zonder link naar de vereniging 14.2% 12.3% 7.9% 13.7% 12.0% 11.9% Gewogen gemiddelde winstmarge 23.1% 22.9% 21.6% 26.6% 23.6% 23.0% CAGR '11 - '14 NPO Bladen Televizier 7,285,564 6,511,221 5,963,583 5,628,041-8.2% AVRObode 14,343,108 12,760,404 11,458,425 10,464,219-10.0% TVFilm 3,354,912 3,248,518 3,109,990 3,007,625-3.6% Visie 6,505,101 6,167,304 5,769,296 5,640,382-4.6% KRO Magazine 6,986,876 5,942,265 5,431,650 4,693,420-12.4% Mikro Gids 19,537,856 17,269,722 14,794,425 13,385,012-11.8% NCRV-gids 10,599,863 9,316,710 8,905,365 8,519,753-7.0% TV Krant 8,847,661 7,605,572 6,522,308 5,677,477-13.7% TROSkompas 20,319,034 18,324,800 16,276,156 14,667,380-10.3% VARAgids 14,730,228 13,303,150 11,878,400 10,001,387-12.1% VPRO Gids 11,094,252 10,209,078 9,688,674 9,312,141-5.7% Max Magazine - - 1,841,720 4,160,640 n.a. SBS Bladen Veronica Magazine 41,328,717 34,667,990 29,636,250 23,082,794-17.6% TotaalTV 1,785,321 1,623,232 1,485,848 1,393,252-7.9% 10
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Overzicht Recente Ontwikkelingen Recente Ontwikkelingen (2013 2014) (Vervolg) De tabel rechts toont dat de oplageontwikkeling van de Commerciële Magazines in lijn is met de oplageontwikkeling van de NPO Programmagidsen. De gemiddelde ontwikkeling van de Commerciële Magazines over de afgelopen vier jaar is gelijk aan -8,6%. Wanneer dezelfde analyse wordt opgesteld voor de NPO Programmagidsen, blijkt dat de ontwikkeling van de NPO Programmagidsen in lijn is met de ontwikkeling van de Commerciële Magazines, namelijk -8,3% indien Max Magazine wordt meegenomen in de analyse, versus -9,7% indien Max Magazine niet wordt meegenomen in de analyse. Deze analyse bevestigt onze eerdere observatie dat de NPO Programmagidsen steeds meer van de beschikbare loyaliteitsmarge kapitaliseert, door middel van het verhogen van de prijs van de NPO Programmagidsen, resulterend in een relatief constante winstmarge, terwijl de oplagedaling in lijn is met de oplagedaling van die van de Commerciële Magazines. Ontwikkeling Totale Verspreide Jaaroplage Commerciële Magazines Commerciële Magazines 2011 2012 2013 2014 CAGR '11 - '14 Weekend 8,143,668 7,190,612 6,778,239 6,283,485-8.3% Panorama 3,001,299 2,849,166 n.a. n.a. n.a. Nieuwe Revu 1,914,948 1,743,384 n.a. n.a. n.a. Story 5,814,100 5,574,487 4,812,241 4,314,757-9.5% Prive 9,270,560 8,638,916 7,913,334 7,295,028-7.7% Libelle 22,463,428 21,089,016 19,626,698 18,244,499-6.7% Margriet 13,002,756 12,046,268 11,117,912 10,179,624-7.8% Beau Monde 1,548,530 1,395,853 1,223,220 1,122,354-10.2% Flair 5,587,843 4,922,746 3,918,038 3,049,421-18.3% Viva 4,296,233 3,711,855 2,864,624 2,625,526-15.1% Grazia 4,619,160 4,298,432 3,708,676 3,444,910-9.3% Vriendin 5,999,968 5,845,684 5,534,438 5,523,492-2.7% Autoweek 4,837,452 4,362,846 3,725,205 3,370,965-11.3% Gemiddelde Ontwikkeling Exclusief Panorama / Nieuwe Revu 85,583,698 79,076,715 71,222,625 65,454,061-8.6% RTV Gids / Magazine 2011 2012 2013 2014 CAGR '11 - '14 NPO Bladen Televizier 7,285,564 6,511,221 5,963,583 5,628,041-8.2% AVRObode 14,343,108 12,760,404 11,458,425 10,464,219-10.0% TVFilm 3,354,912 3,248,518 3,109,990 3,007,625-3.6% Visie 6,505,101 6,167,304 5,769,296 5,640,382-4.6% KRO Magazine 6,986,876 5,942,265 5,431,650 4,693,420-12.4% Mikro Gids 19,537,856 17,269,722 14,794,425 13,385,012-11.8% NCRV-gids 10,599,863 9,316,710 8,905,365 8,519,753-7.0% TV Krant 8,847,661 7,605,572 6,522,308 5,677,477-13.7% TROSkompas 20,319,034 18,324,800 16,276,156 14,667,380-10.3% VARAgids 14,730,228 13,303,150 11,878,400 10,001,387-12.1% VPRO Gids 11,094,252 10,209,078 9,688,674 9,312,141-5.7% Max Magazine - - 1,841,720 4,160,640 n.a. Gemiddelde Ontwikkeling Totaal 123,604,455 110,658,744 101,639,992 95,157,477-8.3% Exclusief Max 123,604,455 110,658,744 99,798,272 90,996,837-9.7% 11
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Overzicht Recente Ontwikkelingen Recente Ontwikkelingen (2013 2014) (Vervolg) Het kapitaliseren door de NPO Programmagidsen van de beschikbare loyaliteitsmarge kan verder aangetoond worden door de prijsontwikkeling over de afgelopen periode. De prijsontwikkeling is op jaarlijkse basis hoger dan inflatie en heeft er mede voor gezorgd dat de NPO Programmagidsen hun winstmarge hebben kunnen handhaven. Het feit dat de gidsen hun prijzen met meer dan inflatie hebben kunnen verhogen duidt wat ons betreft op een hoge mate van loyaliteit van haar klanten en de continuering hiervan geeft wat ons betreft aan dat er steeds meer sprake is van loyaliteit. Er wordt immers een steeds groter beroep gedaan op de loyaliteit van de klant, daar een stijging in lijn met inflatie meer in lijn der verwachting ligt. De prijsontwikkeling is gepresenteerd in de nevenstaande tabel, op basis van drie verschillende invalshoeken: Gewogen Gemiddelde Opbrengst: Deze prijsmeting behelst de totale opbrengst van de NPO Programmagidsen (exclusief advertentie-inkomsten maar inclusief contributies) gedeeld door de totale oplage; Abonnementsprijzen: Deze prijsmeting behelst de (goedkoopste) prijs voor een jaarabonnement, waarbij het reguliere tarief wordt gehanteerd (dat wil zeggen, kortingen worden niet in ogenschouw genomen); Losse Verkoopprijzen: Deze prijsmeting behelst de prijs waarvoor een NPO Programmagidsen in de winkel los verkocht wordt. Alle invalshoeken geven hetzelfde beeld, de prijsstijging is vanuit alle invalshoeken hoger dan inflatie. Prijsontwikkeling Gewogen Gemiddelde Opbrengst (1) Include 2011 2012 2013 2014 CAGR '11 - '14 Televizier 0.93 0.95 0.95 0.95 0.8% AVRObode 0.75 0.80 0.81 0.82 3.2% TVFilm 0.91 0.95 0.93 0.94 1.1% Visie 0.95 0.95 0.92 0.88-2.4% KRO Magazine 0.99 1.13 1.18 1.32 9.9% Mikro Gids 0.67 0.73 0.78 0.85 8.2% NCRV-gids 1.07 1.17 1.17 1.19 3.8% TV Krant 0.55 0.58 0.59 0.64 5.0% TROSkompas 0.71 0.74 0.77 0.83 5.2% VARAgids 0.78 0.78 0.78 0.96 6.9% VPRO Gids 0.75 0.87 0.89 0.91 6.6% Gewogen gemiddelde op basis van totale jaaroplage 0.79 0.84 0.86 0.90 4.6% Abonnementsprijzen Televizier 56.60 56.60 57.75 59.75 1.8% AVRObode 53.50 56.50 59.40 59.65 3.7% TVFilm 33.10 34.10 34.50 35.54 2.4% Visie 59.95 63.95 63.95 63.95 2.2% KRO Magazine 56.00 59.00 58.00 62.00 3.5% Mikro Gids 40.60 42.00 43.00 45.00 3.5% NCRV-gids 55.25 54.95 56.25 58.25 1.8% TV Krant 35.50 36.95 38.45 40.50 4.5% TROSkompas 46.25 48.10 49.99 52.75 4.5% VARAgids 51.65 52.95 54.25 56.75 3.2% VPRO Gids 56.85 59.70 59.70 61.20 2.5% Gewogen gemiddelde op basis van totale jaaroplage 49.32 51.14 51.56 54.41 3.3% Losse Verkoopprijzen Televizier 1.15 1.15 1.15 1.15 0.0% AVRObode 1.09 1.10 1.10 1.10 0.3% TVFilm 1.30 1.38 1.38 1.38 2.0% Visie 1.50 1.50 1.50 1.50 0.0% KRO Magazine 1.20 1.20 n.a. n.a. n.a. Mikro Gids 0.79 0.85 0.85 0.90 4.4% NCRV-gids 1.09 n.a. n.a. n.a. n.a. TV Krant 0.69 0.75 0.75 0.79 4.6% TROSkompas 0.89 0.95 0.99 0.99 3.6% VARAgids 1.05 1.09 1.15 1.15 3.1% VPRO Gids 1.40 1.45 1.45 1.75 7.7% Gewogen gemiddelde op basis van totale jaaroplage (2) 0.99 1.04 1.07 1.12 4.1% (1) Gemiddelde prijs berekend op basis van totale omzet incl. Contributies (exclusief advertentie-inkomsten en de totale oplage) (2) Op basis van de Programmagidsen waarvoor voor alle vier de jaren observaties beschikbaar zijn 12
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Samenvatting Aannames Inkomstenbenadering en Kostenbenadering Aannames Inkomstenbenadering en Kostenbenadering Op basis van voorgaande observaties, zijn voor de twee sub-methodieken van de Inkomstenbenadering: i) Inkomstenanalyse, ii) Prijsanalyse, en de Kostenbenadering de volgende aannames gedefinieerd voor de belangrijkste waarderingsparameters: Inkomstenanalyse Prijsanalyse Kostenbenadering Genormaliseerde Winstmarge: 10,0% Genormaliseerde Winstmarge: 10,0% Kosten die samenhangen met programmagegevens Loyaliteitsmarge: 10,0% Loyaliteitsmarge: 10,0% Plus redelijk rendement Marktaandeel: Kijkcijfers Marktaandeel: Kijkcijfers Intellectueel eigendom niet in ogenschouw genomen Prijs verrijking: Marktobservaties en impliciete observaties Gewogen Gemiddelde Abonnementsprijs 13
Relevante Prijspunten Waardebandbreedte Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Waardebandbreedte - Prijspunten Waardebandbreedte en Relevante Prijspunten De totale waardebandbreedte, resulterend uit de Inkomstenbenadering en Kostenbenadering, is EUR 0,003 0,014 per gedrukte programmagids. Het relevante prijspunt voor de prijsstelling van de Gedrukte Programmagidsen, op basis van 75% Kostenbenadering en 25% bovenkant van de Inkomstenbenadering bandbreedte, is EUR 0,006, hetgeen 54% lager is dan bij de 2013 prijsstelling (EUR 0,013). In de voorgaande analyses (2011 en 2013) is de prijs voor Gedrukte Programmagidsen afgeleid van het midden van de waardebandbreedte afgeleid van de Kostenbenadering en het maximum van de Inkomstenbenadering. Vanwege de reeds eerder beschreven economische redenen, is hier voor de huidige analyse van afgeweken. Hierdoor daalt de prijs relatief harder dan op basis van de waarderingsaannames verwacht zou worden. Het relevante prijspunt voor de prijsstelling van de Elektronische Programmagidsen is EUR 0,003, hetgeen afgeleid is van de Kostenbenadering. Deze benadering is consistent met de benadering gehanteerd in 2013. De overall waardebandbreedtes (afgeleid op basis van de besproken waarderingsmethodieken), de totale waardebandbreedte en de uiteindelijke prijsstellingen worden in nevenstaande grafieken getoond. 2015 waardebepaling en relevante prijspunten 2015 Waardebandbreedte Methodieken 0.010-0.014 Inkomstenbenadering Marktbenadering N.V.T. 0.003 Kostenbenadering 0.003-0.014 Waardebandbreedte - 0.002 0.004 0.006 0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 Waardebandbreedtes voor Prijsstelling 0.003-0.014 Gedrukte Programmagidsen 75% Kosten + 25% Inkomsten = 0.006 (0.6 eurocent) Elektronische Programmagidsen 0.003 Online Media N.V.T. - 0.002 0.004 0.006 0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 14
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Prijsstelling Categorie Prijsstelling Nederlandse Afzetmarkt Achterliggende Rationale Gedrukte Programmagidsen EUR 0,006 (0,6 eurocent) per oplage (54% lager dan de 2013 prijsstelling) Afgeleid van 25,0% van de bovengrens van de Inkomstenbenadering en 75,0% van de waarde afgeleid op basis van de Kostenbenadering (ondergrens) Elektronische Programmagidsen / EPG s EUR 0,003 (0,3 eurocent) per technische voorziening per maand De prijsstelling voor de Elektronische Programmagidsen is gebaseerd op de waarde afgeleid op basis van de Kostenbenadering Online Media EUR 1.275 per licentie per jaar Gebaseerd op de 2013 prijsstelling en de procentuele daling van de prijs voor EPG s (0,003 / 0,004-1 = -/- 25,0%) 15
Management Samenvatting Onderliggende Analyses en Uitkomsten Gevoeligheidsanalyse Gevoeligheidsanalyse Loyaliteitsmarge en Genormaliseerde Winstmarge In de grafiek linksonder hebben we een gevoeligheidsanalyse van de Waarde NPO Programmagegevens opgenomen (op basis van Methode Laag oftewel de onderkant van de waardebandbreedte volgens de Inkomstenbenadering) met betrekking tot de loyaliteitsmarge en in de grafiek rechtsonder met betrekking tot de genormaliseerde winstmarge. De loyaliteitsmarge is ons inziens één van de meest relevante en gevoelige parameters voor de bepaling Waarde NPO Programmagegevens, mede vanwege het feit dat deze parameter als meest subjectieve variabele beschouwd kan worden. De grafieken tonen dat de gemiddelde Waarde NPO Programmagegevens daalt naarmate de loyaliteitsmarge stijgt en hetzelfde naarmate een hogere genormaliseerde winstmarge wordt verondersteld. Bij 3.8% additionele loyaliteits- c.q. genormaliseerde winstmarge wordt de Waarde NPO Programmagegevens gelijk aan EUR 0,00 (in vergelijking tot EUR 0,010 voor de Base-Case aannames) in Methode Laag. Gevoeligheidsanalyse met betrekking tot loyaliteitsmarge (genormaliseerde winstmarge van 10.0%) Gevoeligheidsanalyse met betrekking tot genormaliseerde winstmarge (loyaliteitsmarge van 10.0%) Gemiddelde loyaliteitsmarge RTV Gidsen Base-Case (Laag) Winstmarge Base-Case (Laag) 0.050 0.040 0.030 0.020 0.010 - (0.010) (0.020) (0.030) (0.040) Break-Even: 13,8% Loyaliteitsmarge: 10,0% 0% 2.50% 5.00% 7.50% 10.00% 12.50% 15.00% 17.50% 20.00% 22.50% 25.00% 0.050 0.040 Genorm. Winstmarge: 10,0% 0.030 0.020 0.010 - (0.010) (0.020) (0.030) Break-Even: 13,8% 0.00% 4.00% 8.00% 12.00% 16.00% 20.00% 16
1. Introductie en Achtergrond Opdracht
Introductie en Achtergrond Opdracht Introductie Het Commissariaat voor de Media ( CvdM ) heeft B.V. ( D&P of wij ) de opdracht ( de Opdracht ) gegeven om een update uit te voeren van de waardering van de programmagegevens van de NPO ( NPO Programmagegevens of Object van Waardering ) op basis van de meest recente (beschikbare) informatie ten tijde van het onderzoek. De Waarderingsdatum is 1 januari 2015. Onze analyse bevat een update van de Inkomstenbenadering (Inkomstenanalyse en Prijsanalyse) en Kostenbenadering, waarbij rekening is gehouden met de 2013 en 2014 financiële resultaten van de omroepen en de specifieke bladkenmerken van de gedrukte programmagidsen en de geselecteerde commerciële tijdschriften. Tevens is rekening gehouden met de ontwikkeling van de oplage van de gedrukte programmagidsen en de geselecteerde commerciële tijdschriften. Gezien het feit dat de uitkomsten op basis van de Marktbenadering in het verleden niet in ogenschouw zijn genomen voor de Prijsbepaling, hebben we deze benadering voor de (2015) update niet aangepast. Achtergrond Opdracht In 2011 is er door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ( OCW ) aan het CvdM gevraagd om de waarde in het economisch verkeer van de NPO Programmagegevens, welke momenteel commercieel worden geëxploiteerd, te bepalen, evenals een aanbeveling met betrekking tot de prijs van de NPO Programmagegevens te doen. De waardebepaling en prijsbepaling is uitgevoerd op basis van de randvoorwaarde dat de beschikbaarstelling op evenwichtige en zorgvuldige wijze gebeurt en dat het de mogelijkheid tot exploitatie oplevert voor nieuwe partijen zonder de bestaande partijen te veel schade toe te brengen. Deze randvoorwaarde, aangegeven door de Minister van OCW, impliceert dat de waarde en de daaruit volgende prijsstelling moet worden gebaseerd op de waarde in economisch verkeer. Het CvdM heeft destijds gevraagd om een waardebandbreedte te bepalen op basis waarvan het CvdM een bepaalde prijsstelling kon definiëren. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in een prijsstelling (voor de jaren 2012 en 2013, waarbij deze wettelijk per 1 januari 2013 is vastgelegd), welke is opgenomen in de Mediawet (Artikel 2.139) voor de NPO Programmagegevens. Hierbij is een verschil gemaakt tussen de prijs voor het gebruik van NPO Programmagegevens in gedrukte programmagidsen, EPG s (die door middel van technische voorzieningen de ontvangst van televisieprogramma s op digitale wijze mogelijk maken, gevoed of verspreid worden) en overige elektronische programmagidsen (Online Media). In de aanbeveling van het CvdM aan de minister staat eveneens dat onder een bepaald scenario de prijs elke twee jaar opnieuw vastgesteld moet worden. De minister heeft voor dit specifieke scenario gekozen, waarna in 2013 de prijs opnieuw is vastgesteld voor 2014 en 2015 door het CvdM. In haar arrest (d.d. 28 april 2015) heeft het Gerechtshof Amsterdam geconcludeerd dat de NPO Programmagegevens geen intellectueel eigendomsbescherming genieten. Naar aanleiding van dit arrest, heeft de staatssecretaris van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap besloten om het CvdM te vragen een nieuw onderzoek te laten uitvoeren ten aanzien van de prijsbepaling van de NPO Programmagegevens (1). De onderliggende redenering hiervan is dat men verwacht dat de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam een impact heeft op de prijs van NPO Programmagegevens. De staatssecretaris heeft derhalve een verzoek bij het CvdM neergelegd om hiervoor versneld onderzoek te laten uitvoeren, zodat bepaald kan worden of de tarieven aangepast moeten worden en indien dit het geval is, in hoeverre de tarieven aangepast moeten worden. In dit document beschrijven wij de waardebepaling van de NPO Programmagegevens conform de methodieken die ook in 2011 en 2013 zijn gehanteerd, met uitzondering van de Marktbenadering welke niet meer zal worden uitgevoerd. Op basis van deze waarderingsmethodieken wordt een voorstel gedaan ten aanzien van de prijsstelling. Deze prijsstelling wordt wederom opgedeeld naar het gebruik van de NPO Programmagegevens, te weten: Gedrukte programmagidsen; Elektronische Programmagidsen/EPG s; Online Media. (1) Kamerbrief: Rechterlijke uitspraak betreffende de zaak tussen de Telegraaf en de NPO over Programmagegevens, gedateerd 29 juni 2015 18
2. Reikwijdte Onderzoek en Waardering Programmagegevens
Reikwijdte Onderzoek en Waardering Programmagegevens I Reikwijdte Onderzoek Het CvdM heeft ons gevraagd om een update van de 2013 waardering uit te voeren, waarbij de methodieken beperkt dienen te worden tot de inkomstenbenadering en kostenbenadering. Op basis van deze waarderingsmethodieken wordt een voorstel gedaan ten aanzien van de prijsstelling voor 2016 en 2017. De relevante prijspunten zijn onder andere gebaseerd op de volgende elementen: De geconcludeerde waardebandbreedte; Consistentie met de rationale die gehanteerd is door het CvdM in 2011 en 2013; Bepaalde aanvullende economische, juridische en / of markt-overwegingen. Wij zijn aangesteld om de Waarde NPO Programmagegevens te bepalen binnen de huidige wetgeving. Programmagegevens worden door de omroepen geproduceerd als onderdeel van het uitvoeren van haar kernactiviteiten. Op basis van de feitelijke beschikking over de gegevens worden de gegevens tegen een voorgeschreven tarief ter beschikking gesteld aan derden. De omroepen hebben het recht de gegevens commercieel te exploiteren. De tarieven voor de terbeschikkingstelling van de NPO Programmagegevens zijn vastgelegd in de Mediawet (Artikel 2.139). Hierbij dient opgemerkt te worden dat de commerciële omroepen vrij zijn in de bepaling van de tarieven voor haar programmagegevens. Het onderzoek, de waardebepaling en de prijsstelling beperkt zich tot de Nederlandse markt. Relevante Definities voor ons Onderzoek Programmagegevens zijn gedefinieerd als de voor de exploitatie van (papieren en elektronische) programmagidsen noodzakelijke informatie over radio- en televisieprogramma s van de NPO, zoals die worden verspreid via de publieke aanbodkanalen. Deze noodzakelijke informatie wordt minimaal zes weken van te voren ter beschikking gesteld. Het object van waardering betreft de mogelijkheid voor vermenigvuldiging en openbaarmaking van de NPO Programmagegevens in Nederland (oftewel, zoals reeds eerder aangegeven de NPO Programmagegevens): Gedrukte Media: De mogelijkheid tot vermenigvuldiging en openbaarmaking wordt geboden voor een periode van minimaal een week en maximaal zes weken voor gedrukte media. De vergoeding voor minder dan één week is door de NPO afgeleid van bestaande afspraken met exploitanten van dagbladen die golden voor de ingang van de wettelijke tarieven per 1 januari 2013. Dit is in lijn met het streven van de wetgever om middels het vastleggen van wettelijke tarieven de markt te verruimen zonder dat bestaande partijen te veel schade wordt berokkend. Elektronische programmagidsen/epg s en Online Media: Voor de andere media geldt deze grens niet, waardoor er voor de te waarderen licentie voor andere media (Elektronische programmagidsen/epg s en Online Media) geen periodebeperking is gedefinieerd. Noodzakelijke informatie is gedefinieerd als de belangrijkste informatie met betrekking tot de programma s, bestaande uit titel, korte beschrijving, omroep, zender, datum, tijdstip en kijkwijzerindicatie, zoals vastgelegd in artikel 2.139 lid 1 van de Mediawet 2008. Met de noodzakelijke informatie wordt niet gedoeld op aanvullende informatie zoals foto s, toelichtingen en dergelijke. De Waarde NPO Programmagegevens is voor de Opdracht gedefinieerd als de waarde van de NPO Programmagegevens in het economisch verkeer. Waarde economisch verkeer is gedefinieerd als: De prijs waartegen een actief of dienst van een tot een transactie bereid zijnde verkoper naar een tot een transactie bereid zijnde koper over kan gaan. Verondersteld wordt dat zowel koper als verkoper rationeel zijn en kennis hebben van de relevante feiten. De definitie van waarde in economisch verkeer sluit aan op de Opdracht van de Minister van OCW: De waardebepaling en prijsbepaling dient zodanig gedaan te worden dat de beschikbaarstelling op evenwichtige en zorgvuldige wijze gebeurt en dat het de mogelijkheid tot exploitatie oplevert voor nieuwe partijen zonder de bestaande partijen te veel schade toe te brengen. 20
Relevante Prijspunten Waardebandbreedte Reikwijdte Onderzoek en Waardering Programmagegevens II Waardering en Prijsstelling 2013 Voor de waarderingen en prijsstellingen per 2013 zijn de volgende drie methodieken gehanteerd: Inkomstenbenadering:» Inkomstenanalyse;» Prijsanalyse. Marktbenadering (tariefkaarten RTL en SBS); Kostenbenadering (kosten gemaakt door de NPO). Op basis van deze methodieken zijn de prijzen vastgesteld op basis van de volgende bandbreedtes: Gedrukte Programmagidsen: Mid-Point Kostenbenadering (onderkant bandbreedte) en Inkomstenbenadering (bovenkant bandbreedte); Elektronische Programmagidsen: Kostenbenadering; Online Media: Geen directe link naar de waarderingsuitkomsten. Er is door het CvdM een bedrag ad EUR 2.500 per jaar bepaald voor het online publiceren van de NPO Programmagegevens voor 2011. De prijs is in 2014 neerwaarts bijgesteld naar EUR 1.700 per jaar op basis van de relatieve daling van de prijs van de Elektronische Programmagidsen. De waardebandbreedtes en geconcludeerde prijsstellingen voor 2013 zijn getoond in de nevenstaande figuur. Voor de huidige analyse, zijn alleen de Inkomstenbenadering en Kostenbenadering aangepast. De Marktbenadering is niet aangepast en derhalve constant verondersteld. 2013 waardebepaling en relevante prijspunten 2013 Waardebandbreedte Methodieken 0.016-0.022 Inkomstenbenadering 0.000-0.036 Marktbenadering 0.004 Kostenbenadering 0.000-0.036 Waardebandbreedte - 0.005 0.010 0.015 0.020 0.025 0.030 0.035 0.040 Waardebandbreedtes voor Prijsstelling 0.004-0.022 Gedrukte Programmagidsen Mid - point = 0.013 (1.3 eurocent) Elektronische Programmagidsen 0.004 Online Media N.V.T. - 0.005 0.010 0.015 0.020 0.025 0.030 0.035 0.040 21
3. Informatiebronnen
Overzicht Informatiebronnen Informatiebronnen Voor onze analyses hebben we gebruik gemaakt van financiële data en andere relevante informatie, die we onder andere via het CvdM hebben verkregen. Tevens hebben we informatie via een aantal andere (publieke) bronnen verzameld en ontvangen. Wij hebben geen formele onafhankelijke controle of validatie uitgevoerd ten aanzien van deze informatie. Derhalve geven wij geen zekerheid met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie. Echter, de gehanteerde informatie kan wel als relevant beschouwd worden voor de onderhavige waarde- en prijsbepaling. Voor onze analyses hebben we onder andere de volgende informatiebronnen gebruikt: Gesprekken met en aangeleverde stukken door het CvdM; Interviews met:» NPO, d.d. 16 juli 2015;» Max Magazine, d.d. 27 juli 2015;» VPRO, d.d. 28 juli 2015;» Vara, d.d. 29 juli 2015;» TrosKompas, d.d. 4 augustus 2015;» Bindinc, d.d. 6 augustus 2015;» RTL, d.d. 10 augustus 2015;» SBS, d.d. 12 augustus 2015. Jaarrekeningen van AVRO, AKN, AS Media, EO, KRO, NCRV, NPO, TROS, VARA en VPRO met betrekking tot de periode 2011 2014; Oplagecijfers van HOI met betrekking tot de periode 2011 2014;» De oplagecijfers zijn niet beschikbaar voor de commerciële bladen Panorama en Nieuw Revu. Bereikcijfers van het Nationaal Onderzoek Multimedia (Print Monitor 2013- II/2014-I); Een sample van de programmagidsen met betrekking tot de periode 2011 2014: AVRObode, KRO Magazine, Mikro Gids, NCRV-gids, Televizier, TVFilm, TV Krant, TROSkompas, VARAgids, Visie en VPRO Gids. Voor de periode 2011 2014 hebben we van genoemde programmagidsen steeds één nummer per jaar gebruikt, die (ongeveer) in het midden van het jaar was gepubliceerd; Kijkcijfers verkregen via de SKO Jaarrapportages met betrekking tot de periode 2011 2014; De volgende commerciële magazines: Weekend, Panorama, Nieuw Revu, Story, Privé, Libelle, Margriet, Flair, Viva, Beau Monde, Grazia en Vriendin (nummers van juli 2015); Kostenoverzicht NPO met betrekking tot het opstellen en aanleveren van de NPO Programmagegevens. 23
4. Huidige Situatie met betrekking tot de levering van de Programmagegevens
Situatie Levering Programmagegevens 1. Levering van ruwe programmagegevens 2. Levering van aangepaste/verrijkte programmagegevens NPO Bindinc (Programma Data Services) Stoneroos (EPGdata) Red Bee Media Overige commerciële partijen Gedrukte Programmagidsen RTL Nederland - RTL 4, 5, 7, 8 3. Overeenkomsten voor het leveren van de aangepaste/verrijkte programmagegevens Dagbladen SBS Broadcasting - SBS6, NET5, Veronica Overige nationale en internationale omroepen 4. Overeenkomst voor het recht van vermenigvuldiging en openbaarmaking van programmagegevens 5. Directe levering van ruwe dan wel aangepaste/verrijkte programmagegevens, afzonderlijk door NPO, RTL Nederland en SBS Broadcasting Elektronische Programmagidsen ( EPG s ) Online media / App s en websites 25
5. Juridisch Kader en Relevante Ontwikkelingen
Juridisch Kader en Relevante Ontwikkelingen I Inleiding In deze sectie gaan we kort in op de juridische ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden sinds ons vorige onderzoek. Zoals reeds aangegeven heeft het Gerechtshof Amsterdam in haar arrest geconcludeerd (d.d. 28 april 2015) dat de NPO Programmagegevens niet juridisch beschermd zijn. Leden van de Tweede Kamer hebben vragen gesteld aan de staatssecretaris van OCW in hoeverre deze uitspraak een impact heeft op de waarde van de NPO Programmagegevens en vervolgens hoe dit tot uitdrukking moet komen in de prijs van de NPO Programmagegevens. Naar aanleiding van deze uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam, heeft de staatssecretaris van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap besloten om het CvdM te vragen een nieuw onderzoek te laten uitvoeren ten aanzien van de prijsbepaling van de NPO Programmagegevens (1). De onderliggende reden hiervan is dat men verwacht dat de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam een impact heeft op de prijs van de NPO Programmagegevens. De staatssecretaris heeft derhalve een verzoek bij het CvdM neergelegd om hiervoor versneld onderzoek te laten uitvoeren, zodat bepaald kan worden of de tarieven aangepast moeten worden en indien dit het geval is, in hoeverre de tarieven aangepast moeten worden. Definitie Waarde en link met Prijs Alvorens we nagaan in hoeverre de uitspraak een impact heeft op de waarde en/of de prijs, is het van belang om de definitie van Waarde en de vertaalslag naar prijs helder te hebben. Definitie van waarde economisch verkeer: De prijs waartegen een actief of dienst van een tot een transactie bereid zijnde verkoper naar een tot een transactie bereid zijnde koper over kan gaan. Verondersteld wordt dat zowel koper als verkoper rationeel zijn en kennis hebben van de relevante feiten. In het verleden is de prijs vervolgens van de waarde afgeleid op basis van de volgende rationale (gespecificeerd per categorie / doelgroep): Gedrukte Programmagidsen: Afgeleid van het gemiddelde van de bovengrens van de Inkomstenbenadering en de waarde afgeleid op basis van de Kostenbenadering (ondergrens); Elektronische Programmagidsen / EPG s: De prijsstelling voor de Elektronische Programmagidsen is gebaseerd op de waarde afgeleid op basis van de Kostenbenadering; Online Media: Gebaseerd op de 2011 prijsstelling en de procentuele daling van de prijs voor EPG s. (1) Kamerbrief: Rechterlijke uitspraak betreffende de zaak tussen de Telegraaf en de NPO over Programmagegevens, gedateerd 29 juni 2015 27