Meemoederschap, afstamming en naam Maurice Goffart maurice.goffart@stad.antwerpen.be maurice@vlavabbs.be 03 338 98 51 0474 96 98 79 www.vlavabbs.be/meemoeder
Afstamming van de meemoeder Aanpassingen burgerlijk wetboek Overgangsbepalingen 1. Algemeen De moeder Het tijdstip van verwekking 2. Vermoeden van vaderschap en vermoeden van meemoederschap 3. Vermoeden van vaderschap of meemoederschap niet meer van toepassing 4. Gemeenschappelijke verklaring 5. Erkenning Wanneer kan een erkenning moederschap? Wanneer kan een erkenning vaderschap? Wanneer kan een erkenning meemoederschap? Meerdere erkenningen? Huwelijksbeletsel Erkenning meedelen aan de echtgenoot van de erkenner Authentieke akte Erkenning op voorhand Overleden kind Minderjarige erkenner Onbekwaam 6. Voorwaarden erkenning - wie moet toestemmen? Toestemming Meerderjarig of ontvoogd kind Minderjarig en niet ontvoogd kind Geen toestemming van de reeds bekende ouder of kind? Geen bekende ouder? 7. Vonnissen Betwisting moederschap Betwisting vaderschap, meemoederschap Betwisting erkenning moeder, vader Betwisting erkenning meemoeder Gerechtelijke vaststelling moeder, vader en meemoeder Overschrijven in de registers van de burgerlijke stand Gevolgen van de afstamming 2
Naam van een Belgisch kind Oude regels Nieuwe regels Nieuwe regels (meemoeder) Voorbeelden nieuwe regels Geboorteaangifte Vaststelling vader- of meemoederschap Overgangsbepaling Uitzondering meerderjarige kinderen Bijlagen Verklaring van naamkeuze Verklaring op erewoord Overzicht afstamming Moeder Vader Meemoeder Artikel 312 1 burgerlijk wetboek: Artikel 315 tot 317 burgerlijk wetboek: Artikel 325/2, 316 tot 317 burgerlijk wetboek Vermoeden vaderschap 2. Vermoeden meemoederschap De persoon die als moeder in de 1. ten opzichte van 3. ten opzichte van geboorteakte is vermeld de echtgenoot van de moeder 4. de echtgenote van de moeder Artikel 312 2 burgerlijk wetboek: Betwisting vermoeden moederschap Artikel 318 burgerlijk wetboek: Artikel 325/3 burgerlijk wetboek: Betwisting vermoeden Betwisting vermoeden 7. 7. 7. vaderschap meemoederschap 2. 3. 4. Artikel 313 burgerlijk wetboek: Erkenning moederschap 5. 6. Artikel 319 tot 321 burgerlijk wetboek: Erkenning vaderschap 5. 6. Artikel 325/4 tot 6 burgerlijk wetboek: Erkenning meemoederschap 5. 6. Artikel 330 burgerlijk wetboek: Betwisting erkenning moederschap Artikel 314 burgerlijk wetboek: Gerechtelijke vaststelling moederschap Artikel 330 burgerlijk wetboek: Artikel 325/7 burgerlijk wetboek: Betwisting erkenning Betwisting erkenning 7. 7. 7. vaderschap meemoederschap Artikel 322 tot 325 burgerlijk wetboek: Artikel 325/8 burgerlijk wetboek: Gerechtelijke vaststelling Gerechtelijke vaststelling 7. 7. 7. vaderschap meemoederschap 3
Regels over vader Wat is er nieuw? = Regels over meemoeder Een kind heeft ofwel een moeder ofwel een moeder & een vader ofwel een moeder & een meemoeder In werkingtreding op 1 januari 2015 Van toepassing op kinderen geboren vanaf 1 januari 2015 Meemoeder Artikel 325/2, 316 tot 317 burgerlijk wetboek Vermoeden meemoederschap ten opzichte van de echtgenote van de moeder Artikel 325/3 burgerlijk wetboek: Betwisting vermoeden meemoederschap Van toepassing op kinderen geboren voor 1 januari 2015 Vanaf 1 januari 2015 Nog geen afstammingsband door adoptie Artikel 325/4 tot 6 burgerlijk wetboek: Erkenning meemoederschap Artikel 325/7 burgerlijk wetboek: Betwisting erkenning meemoederschap Artikel 325/8 burgerlijk wetboek: Gerechtelijke vaststelling meemoederschap 4
Afstamming van de meemoeder De Wet houdende de vaststelling van de afstamming van de meemoeder van 5 mei 2014 treedt in werking vanaf 1 januari 2015. De wetgever heeft de vaststelling van het meemoederschap volledig analoog gemaakt aan de vaststelling van het vaderschap: Door een vermoeden meemoederschap in te voeren zoals een vermoeden vaderschap voor kinderen geboren binnen het huwelijk van moeder en meemoeder. Dezelfde uitzonderingen om het vermoeden meemoederschap niet toe te passen bestaan als bij het vermoeden vaderschap Door de erkenning door de meemoeder in te voeren, onder gelijke voorwaarden als de erkenning door de vader of de moeder. Daarnaast de betwisting van het vermoeden meemoederschap, de betwisting van de erkenning meemoederschap en de gerechtelijke vaststelling van het meemoederschap. Om conflicten te vermijden voorziet het burgerlijk wetboek dat een meemoederschap enkel kan vastgesteld worden als er geen vaderschap is vastgesteld en omgekeerd. Aanpassingen burgerlijk wetboek Naast de aanpassing aan titel VII van het burgerlijk wetboek over de afstamming, werden volgende zaken aangepast in het burgerlijk wetboek: de aangifte van een geboorte gebeurt door de vader, de moeder of de meemoeder de meemoeder is een verplichte vermelding van de geboorteakte als de afstamming langs meemoederszijde vaststaat. idem voor de akte houdende de vermelding van het nieuwe geslacht de akte van een levenloos kind vermeldt de meemoeder indien ze gehuwd is met de moeder of het kind op voorhand erkend heeft. op vraag van de meemoeder en met toestemming van de moeder kan de meemoeder die niet gehuwd is of het kind niet erkend heeft opgenomen worden in de akte van het levenloos kind Inwerkingtreding - Overgangsbepalingen De wet van 5 mei 2014 treedt in werking op 1 januari 2015 Het vermoeden meemoederschap is van toepassing op kinderen geboren vanaf 1 januari 2015 De erkenning door de meemoeder is ook van toepassing op de kinderen geboren voor 1 januari 2015 zolang er tussen meemoeder en kind nog geen afstammingsband door adoptie bestaat. 5
Tijdstip verwekking Artikel 326 burgerlijk wetboek 1 Minimum duur zwangerschap Maximum duur zwangerschap -300-299 -298-182 -181-180 -179-178 -2-1 0 Periode waarin het kind verwekt werd geboorte 6
De moeder 1. Algemeen De moeder is de persoon die als moeder in de akte van geboorte is vermeld.(artikel 312 1 burgerlijk wetboek) Als een kind in België wordt geboren betekent dit dat er steeds een moeder is: de vrouw die van het kind bevallen is. Enkel in uitzonderlijke gevallen waar er geen geboorteakte wordt opgesteld kan een kind in België geboren zijn en geen wettelijke moeder hebben. In sommige landen is het mogelijk een geboorteakte op te stellen zonder vermelding van de moeder. In die gevallen kan de moeder haar kind erkennen of kan het moederschap gerechtelijk vastgesteld worden. Het tijdstip van verwekking 1 De algemene regel in ons burgerlijk wetboek zegt: Het kind wordt, behoudens tegenbewijs, vermoed te zijn verwekt in het tijdvak van de 300e tot en met de 180e dag voor de geboortedag Deze termijnen van 180 dagen en 300 dagen kom je tegen in de bepaling van het vermoeden vaderschap en meemoederschap. Ook de rechter gebruikt de ene of de andere termijn afhankelijk van welk tijdstip van verwekking het gunstigst is voor het kind.(artikel 326 burgerlijk wetboek) 7
8
2. Vermoeden van vaderschap en vermoeden van meemoederschap Het vermoeden van vaderschap of het vermoeden van meemoederschap bepaalt of de echtgenoot / echtgenote van de moeder de vader of meemoeder van het kind is. Deze afweging maak je in drie stappen: 1. Wettelijk vermoeden: is het kind geboren binnen het huwelijk of binnen de 300 dagen na ontbinding? (zie hoofdstuk 2. Vermoeden van vaderschap en vermoeden van meemoederschap) 2. Vermoeden niet van toepassing: zijn er feiten waardoor we kunnen afstappen van het vermoeden vaderschap? (zie hoofdstuk 3. Vermoeden van vaderschap of meemoederschap niet meer van toepassing) 3. Gemeenschappelijke verklaring: als het vermoeden van vaderschap of moederschap niet van toepassing is, kunnen de echtgenoten een gemeenschappelijke verklaring afleggen om het toch toe te passen. (zie hoofdstuk 4. Gemeenschappelijke verklaring) 9
Vermoeden van vaderschap Vermoeden van meemoederschap Artikel 315 en 325/2 burgerlijk wetboek 1 Echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder Echtgeno(o)t(e) is niet de vader / meemoeder 1 2 299 300 ontbinding huwelijk 301 302 Artikel 316 burgerlijk wetboek 2 Echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder Echtgeno(o)t(e) is niet de vader / meemoeder 1 2 299 300 301 302 verdwijning echtgenoot beslissing houdende vaststelling van het vermoeden van afwezigheid Artikel 317 burgerlijk wetboek 3 Eerste echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder 1 2 299 Tweede echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder 300 301 302 ontbinding huwelijk tweede huwelijk 10
Algemene regel 1 2. Vermoeden van vaderschap en vermoeden van meemoederschap Het kind geboren binnen het huwelijk of binnen de 300 dagen na de ontbinding van het huwelijk. (Artikel 315 burgerlijk wetboek en artikel 325/2 burgerlijk wetboek) Vermoeden van afwezigheid De algemene regel telt niet als de echtgenoot/echtgenote van de moeder reeds meer dan 300 2 dagen voor de geboorte verdwenen is. Deze verdwijnen moet blijken uit een beslissing van de vrederechter waarin het vermoeden van afwezigheid wordt vastgesteld. (Artikel 316 burgerlijk wetboek) Nieuw huwelijk van de moeder 3 Als de moeder hertrouwt, is haar nieuwe echtgenoot de vader of is haar nieuwe echtgenote de meemoeder, zelfs als je uit de vorige regels moet afleiden dat de vorige echtgenoot de vader of de meemoeder is.(artikel 317 burgerlijk wetboek) 11
Vermoeden van vaderschap of meemoederschap niet meer van toepassing Artikel 316 bis, 2 burgerlijk wetboek 1 Echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder Echtgeno(o)t(e) is niet de vader / meemoeder 1 2 299 300 301 302 echtgenoten op verschillende adressen ingeschreven Controle door ambtenaar burgerlijke stand in bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister! Artikel 316 bis, 1 burgerlijk wetboek 2 Echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder Echtgeno(o)t(e) is niet de vader / meemoeder 1 2 299 300 301 302 procedurestap echtscheiding Bewijsstukken (vonnis, verzoekschrift, ) door aangever(s) aan te brengen Artikel 316 bis, 3 burgerlijk wetboek 3 Echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder Echtgeno(o)t(e) is niet de vader / meemoeder 1 2 299 300 301 Echtgeno(o)t(e) is de vader / meemoeder vonnis machtiging afzonderlijke verblijfplaats einde machtiging of feitelijke hereniging 1 180 181 Bewijsstukken (vonnis, verzoekschrift, ) door aangever(s) aan te brengen 12
3. Vermoeden van vaderschap of meemoederschap niet meer van toepassing Het vermoeden vaderschap vastgesteld door artikel 315 of of het vermoeden meemoederschap vastgesteld door artikel 325/2 is niet meer van toepassing in onderstaande gevallen. Ingeschreven op verschillende adressen 1 Artikel 316 bis, 2 burgerlijk wetboek Wanneer het kind geboren is meer dan 300 dagen na de datum waarop de echtgenoten, blijkens het bevolkingsregister, het vreemdelingenregister of het wachtregister, op verschillende adressen zijn ingeschreven, voor zover ze nadien niet opnieuw zijn ingeschreven op hetzelfde adres. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet bij elke geboorteaangifte stelselmatig nagaan of de echtgenoten op hetzelfde adres zijn ingeschreven. Zijn ze niet op hetzelfde adres ingeschreven, moet hij nagaan of de echtgenoten reeds meer dan 300 dagen op een verschillend adres zijn ingeschreven. Deze uitzondering moet je zo eng mogelijk toepassen: het geldt enkel als de echtgenoten tijdens hun huwelijk samen ingeschreven stonden en op het moment van geboorte van het kind reeds meer dan 300 dagen niet meer op hetzelfde adres ingeschreven zijn. Deze uitzondering kan je niet toepassen in volgende gevallen: het kind geboren uit ouders die tijdens hun huwelijk nooit samen ingeschreven stonden in een van de registers het kind geboren uit ouders waarvan een ouder nog nooit werd ingeschreven in een van de registers. (Bv. bij gezinsvorming, waarbij de moeder nog in het buitenland verblijft en daar van het kind bevallen is) Zie ook de omzendbrief van de minister van justitie 20 november 2014 (staatsblad 8 december 2014). Deze controle gebeurt aan de hand van het bevolkings-, vreemdelingen-, of wachtregister. Het is niet mogelijk dat de ambtenaar van de burgerlijke stand andere bewijsstukken aanvaardt. Als de echtgenoten effectief reeds meer dan 300 dagen op een verschillend adres zijn ingeschreven moet de ambtenaar van de burgerlijke stand hen inlichten dat ze door een gemeenschappelijke verklaring af te leggen toch het vermoeden vaderschap kunnen toepassen. (zie 4. Gemeenschappelijke verklaring). Als de echtgenoten sinds minder dan 300 dagen op verschillende adressen ingeschreven zijn kan de ambtenaar van de burgerlijke stand hen wijzen op de mogelijkheden van de andere uitzonderingen (artikel 316 bis, 1 en 3 ). 13
De volgende mogelijkheden om het vermoeden vaderschap of meemoederschap niet toe te passen kunnen onmogelijk door de ambtenaar van de burgerlijke stand gecontroleerd worden. Het is aan de ouder(s) die de geboorteaangifte doet om deze bewijsstukken voor te leggen (vonnis, verzoekschrift, ). Procedure echtscheiding 2 Het vermoeden vaderschap is niet van toepassing indien het kind geboren wordt meer dan 300 dagen na een van volgende feiten: (Artikel 316 bis, 1 burgerlijk wetboek) de familierechtbank de overeenkomst tussen de partijen heeft bekrachtigd in verband met de aan de echtgenoten gegeven machtiging om een afzonderlijke verblijfplaats te betrekken overeenkomstig artikel 1256, van het Gerechtelijk Wetboek. (= bekrachtigde overeenkomst tussen de echtgenoten in de scheidingsprocedure om reeds afzonderlijk te verblijven) een beschikking genomen krachtens artikel 1280 van het Gerechtelijk Wetboek die de echtgenoten machtigt om een afzonderlijke verblijfplaats te betrekken (dringende maatregelen in het kader van een echtscheiding) na neerlegging van het verzoekschrift bedoeld in artikel 1288bis van hetzelfde Wetboek (=verzoekschrift echtscheiding onderlinge toestemming) Machtiging afzonderlijke verblijfplaats De familierechtbank kan indien een der echtgenoten grovelijk zijn plicht verzuimt 3 dringende maatregelen treffen. Waaronder machtigen om afzonderlijke verblijfplaatsen te betrekken. In tegenstelling tot het vorige punt hoeft dit niet in het kader van een echtscheiding te zijn. Deze machtiging moet meer dan 300 dagen voor de geboorte van het kind gegeven zijn en mag nog geen 180 dagen verstreken zijn of de echtgenoten feitelijk herenigd zijn. (Artikel 316 bis, 3 burgerlijk wetboek) 14
4. Gemeenschappelijke verklaring Als het vermoeden vaderschap of het vermoeden meemoederschap niet van toepassing is door de uitzonderingen van punt 3, kunnen de echtgenoten in een gemeenschappelijke verklaring kiezen om toch het vermoeden vaderschap of meemoederschap toe te passen.(artikel 316 bis burgerlijk wetboek) Dit kan: in de geboorteakte door samen de aangifte te doen. De geboorteakte moet vermelden dat de echtgenoten een gemeenschappelijke aangifte deden. op voorhand voor de ambtenaar van de burgerlijke stand door beide echtgenoten. Dit kan in een akte van de burgerlijke stand. op voorhand in een akte opgemaakt door een notaris of door een ambtenaar van de burgerlijke stand (het hoofd van een Belgische diplomatieke post kan dit opstellen in zijn functie als ambtenaar van de burgerlijke stand) door de in het buitenland verblijvende echtgenoot. Als deze gemeenschappelijke verklaring niet ten laatste in de geboorteakte wordt opgenomen, kan de echtgenoot of de echtgenote steeds zijn/haar kind erkennen. 15
Artikel 329 burgerlijk wetboek: Erkenning Erkenning door moeder Erkenning door vader Erkenning door meemoeder Artikel 313 1 burgerlijk wetboek: Artikel 319 burgerlijk wetboek: Artikel 325/1 en 325/4 burgerlijk wetboek: Indien de naam van de moeder niet in Indien er geen meemoederschap Indien er geen vaderschap vaststaat en de akte van geboorte is vermeld of bij vaststaat en indien er geen vermoeden indien er geen vermoeden van gebreke van een geboorteakte van vaderschap is meemoederschap is Meerdere erkenningen: Enkel de eerste erkenning heeft gevolgen, totdat deze vernietigd wordt. Artikel 313 2 burgerlijk wetboek: Artikel 321 burgerlijk wetboek: Artikel 325/5 burgerlijk wetboek: Niet mogelijk indien er een huwelijksbeletsel bestaat tussen erkenner en bekende ouder Artikel 313 3 burgerlijk wetboek: Artikel 319 bis burgerlijk wetboek: Artikel 325/6 burgerlijk wetboek: Erkenning meedelen aan de echtgeno(o)t(e) van de erkenner. Afschrift akte aangetekend opsturen Artikel 329 bis burgerlijk wetboek: Voorwaarden voor de erkenning: zie artikel 329 bis burgerlijk wetboek 16
5. Erkenning Wanneer kan een erkenning moederschap? Een moeder kan haar kind erkennen als er geen moeder vermeld is in de geboorte of als de geboorteakte niet bestaat. (Artikel 313 1 burgerlijk wetboek) Wanneer kan een erkenning vaderschap? Een vader kan zijn kind erkennen als er geen vermoeden van vaderschap vaststaat en er geen meemoederschap vaststaat. (Artikel 319 burgerlijk wetboek) Wanneer kan een erkenning meemoederschap? Een meemoeder kan haar kind erkennen als er geen vermoeden van meemoederschap vaststaat er er geen vaderschap vaststaat.(artikel 325/1 burgerlijk wetboek en Artikel 325/4 burgerlijk wetboek) Meerdere erkenningen? Als meerdere vaders hetzelfde kind erkend hebben, heeft alleen de eerste erkenning gevolgen. Als deze erkenning vernietigd wordt heeft de volgende erkenning gevolgen. Idem voor erkenning door verschillende meemoeders. Het is niet mogelijk een vaderschap vast te stellen door erkenning als er reeds een meemoeder vaststaat. Het is evenmin mogelijk om een meemoederschap vast te stellen door erkenning als er reeds vader vaststaat. Toch voorziet de wet dat als een kind erkend wordt door een vader en een meemoeder dat alleen de eerste erkenning gevolgen heeft. (Artikel 329 burgerlijk wetboek) 17
Huwelijksbeletsel De erkenning is niet mogelijk indien er een huwelijksbeletsel bestaat tussen de erkenner en de bestaande ouder waarvoor de Koning geen ontheffing kan verlenen. Tenzij het huwelijk waardoor dat beletsel is ontstaan, nietig werd verklaard of werd ontbonden door overlijden of door echtscheiding. (Artikel 313 2 burgerlijk wetboek, Artikel 321 burgerlijk wetboek en Artikel 325/5 burgerlijk wetboek) Dit betekent dat een erkenning niet mogelijk is door: een bloedverwant in rechte opgaande en neerdalende lijn van de reeds bekende ouder een zus of broer van de reeds bekende ouder. Erkenning meedelen aan de echtgenoot van de erkenner Als de erkenner gehuwd is (met een andere persoon dan de reeds bekende ouder) moet de erkenning betekend worden aan de echtgenote/echtgenoot door een afschrift van de erkenningsakte aangetekend op te sturen. Dit kan een afschrift van de geboorteakte zijn indien de erkenning in de geboorteakte plaatsvond. De omzendbrief van 7 mei 2007 raadt aan om de datum van deze betekening in het zwart in de rand van de akte te noteren. Tenzij de procureur des Konings van je arrondissement dat vraagt, heeft het geen zin om aan de procureur te betekenen als je geen adres kent van de echtgenoot van de erkenner. Noteer de datum van het feit dat je de niet kon betekenen in het zwart in de rand van de akte. Als de erkenning betekend moet worden telt de datum van betekening als startdatum voor de termijn van een jaar die de ouders hebben om na de erkenning een verklaring naamsverandering op te stellen. 18
Authentieke akte Een erkenning kan gebeuren in de akte van geboorte of in een authentieke akte, maar niet in een testament. (Artikel 327 burgerlijk wetboek) Een authentieke akte kan zowel een akte van de burgerlijke stand zijn als een akte opgesteld door een notaris. Erkenning op voorhand De erkenning kan gebeuren te gunste van een verwekt kind. De termijn van minstens 6 maanden zwangerschap die vaak nog toepast wordt is gebaseerd op een zeer oude omzendbrief die niet meer strookt met de huidige invulling van het burgerlijk wetboek. In de praktijk maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand een erkenningsakte op met een attest van de dokter of gynaecoloog waarin staat dat de moeder zwanger is. (Artikel 328 3 burgerlijk wetboek) Overleden kind Een overleden kind kan erkend worden indien: het kind zelf reeds afstammelingen heeft nagelaten binnen het jaar na zijn geboorte Artikel 328 3 burgerlijk wetboek Minderjarige erkenner De erkenning kan gebeuren door een ontvoogde minderjarige en door een niet-ontvoogde minderjarige met onderscheidingsvermogen.(artikel 328 1 burgerlijk wetboek) Onbekwaam Een persoon die onbekwaam verklaard werd om een kind te erkennen kan alsnog erkennen met machtiging van de vrederechter. (Artikel 328 2 burgerlijk wetboek) De onbekwaamverklaring betreffende personen staat genoteerd in IT111 in het rijksregister, zo heb je hier een spoor van. 19
Voorwaarden erkenning - wie moet toestemmen? Artikel 329 bis burgerlijk wetboek Kind meerderjarig of ontvoogd? Ja Toestemming kind3 1 Nee Er is geen bekende ouder of de bekende ouder is overleden, vermoedelijk afwezig, kan onmogelijk zijn wil te kennen te geven of is wilsonbekwaam? Ja Kind ouder dan twaalf jaar? Nee Kind ouder dan twaalf jaar? Ja Toestemming wettelijk vertegenwoordiger en kind 6-maandenerkenning2 Nee Ja 3 2 Toestemming wettelijk vertegenwoordiger 6-maandenerkenning2 Toestemming bekende ouder en kind1 Nee Toestemming bekende ouder1 1 Kind of bekende ouder willen niet toestemmen: de erkenner kan hen dagvaarden en toestemming van de familierechtbank verkrijgen. In plaats van de toestemming van de bekende ouder en/of kind bezorgt de erkenner een uitgifte van het vonnis. 2 Ofwel stemt de wettelijke vertegenwoordiger toe in de erkenning, ofwel brengt de ABS de wettelijk vertegenwoordiger op de hoogte van de erkenning. Deze kan de vernietiging van de erkenning vragen bij de familierechtbank. De erkenning heeft pas uitwerking na 6 maanden als er geen vernietiging werd ingezet. Als de wettelijk vertegenwoordiger de vernietiging inzet brengt de griffie van de familierechtbank ons op de hoogte. 3 Toestemming niet nodig indien de rechtbank vaststelt dat het kind niet wilsbekwaam is 20
6. Voorwaarden erkenning - wie moet toestemmen? Toestemming De wet spreekt steeds over vooraf toestemmen. De toestemming van kind, reeds bekende ouder of wettelijk vertegenwoordiger kunnen gegeven worden: voor de erkenning in een authentieke akte. Dit kan een notariële akte zijn of een akte van de burgerlijke stand. De toestemming kan in een buitenlandse authentieke akte gegeven worden. tijdens de opmaak van de erkenningsakte. De persoon die moet toestemmen is aanwezig en tekent de erkenningsakte samen met de erkenner en de ambtenaar van de burgerlijke stand. Meerderjarig of ontvoogd kind 1 Een meerderjarig of ontvoogd kind kan alleen erkend worden indien het kind daarin vooraf toestemt. (Artikel 329bis 1 burgerlijk wetboek) De toestemming is niet vereist indien: 1. Een proces verbaal van de rechtbank wordt voorgelegd waarin geoordeeld wordt dat het kind niet wilsbekwaam is. 2. Het kind onbekwaam werd verklaard om met zijn erkenning in te stemmen en een zelfde proces-verbaal van de rechtbank wordt voorgelegd. Opmerking 1: zonder proces-verbaal is de erkenning niet mogelijk! Opmerking 2: de onbekwaamverklaring betreffende personen staat genoteerd in IT111 in het rijksregister, zo heb je hier een spoor van. Er zijn geen andere uitzonderingen. Met andere woorden een meerderjarig of ontvoogd kind dat wilsbekwaam is heeft steeds het laatste woord of het erkend kan worden door moeder, vader of meemoeder. Minderjarig en niet ontvoogd kind 2 De reeds bekende ouder (of de moeder bij een erkenning op voorhand) en het kind ouder dan 12 jaar moeten vooraf toestemmen.(artikel 329bis 2 burgerlijk wetboek) De toestemming van het kind ouder dan 12 jaar is niet vereist indien: Een proces verbaal van de rechtbank wordt voorgelegd waarin geoordeeld wordt dat het kind geen onderscheidingsvermogen heeft. Geen toestemming van de reeds bekende ouder of kind? Als de reeds bekende ouder of het kind of de moeder bij een erkenning op voorhand niet willen toestemmen, kan de erkenner hen dagvaarden. De rechtbank probeert te verzoenen en ontvangt de nodige toestemmingen. Als de verzoening mislukt beslist de rechtbank de erkenning toe te staan of niet. (Artikel 329bis 2 burgerlijk wetboek) De erkenning kan dan gebeuren met een uitgifte van het vonnis van de rechtbank waarin het verzoek wordt toegestaan. De reeds bekende ouder en het kind hoeven niet aanwezig te zijn om de erkenning op te maken. 21
3 Geen bekende ouder? Als er geen bekende ouder is of de reeds bekende ouder is overleden, is vermoedelijk afwezig, kan onmogelijk zijn wil te kennen te geven of is wilsonbekwaam dan kan de erkenning opgesteld worden.(artikel 329bis 3 burgerlijk wetboek) Volgende twee mogelijkheden: 1. de wettelijk vertegenwoordiger van het kind en het kind ouder dan 12 jaar stemmen vooraf toe in deze erkenning. De erkenning wordt opgemaakt en heeft onmiddellijk gevolgen 2. de ambtenaar van de burgerlijke stand brengt een afschrift van de erkenningsakte ter kennis aan de wettelijk vertegenwoordig en het kind ouder dan 12 jaar. De wettelijk vertegenwoordiger of het kind kunnen binnen zes maanden na de kennisgeving de vernietiging instellen. De griffie brengt de ambtenaar van de burgerlijke stand op de hoogte als de vernietiging wordt ingezet. Zonder bericht van de griffie krijgt de erkenning gevolgen 6 maanden na de betekening Met bericht van de griffie, wacht de ambtenaar van de burgerlijke stand tot dat de rechter een uitspraak doet over de vernietiging van de erkenning. 22
Betwisting moederschap 7. Vonnissen Het moederschap kan niet betwist worden als het kind bezit van staat heeft ten aanzien van de moeder. Het moederschap kan betwist worden door: de vader het kind de vrouw ten opzichte van wie de afstamming is vastgesteld de persoon die het moederschap opeist Binnen het jaar na de ontdekking van het leugenachtige karakter van de moederlijke afstamming. (Artikel 312 2 burgerlijk wetboek) Ik vermoed dat de wetgever vergeten is de meemoeder de mogelijkheid te geven om het moederschap te betwisten Betwisting vaderschap, meemoederschap Het vaderschap/meemoederschap kan niet betwist worden als het kind bezit van staat heeft ten aanzien van de vader/meemoeder Het vaderschap kan betwist worden door: de moeder, binnen een jaar na de geboorte het kind, op zijn vroegst op de dag waarop het de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt en uiterlijk op de dag waarop het de leeftijd van tweeëntwintig jaar heeft bereikt of binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de echtgenoot zijn vader niet is de man ten aanzien van wie de afstamming vaststaat, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat hij niet de vader van het kind is de meemoeder ten aanzien van wie de afstamming vaststaat, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat zij niet heeft toegestemd in de daad die de voortplanting tot doel had of binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de verwekking van het kind niet het gevolg kan zijn van de daad die de voortplanting tot doel had en waarin zij heeft toegestemd de man die het vaderschap opeist, binnen het jaar na de ontdekking van het feit dat hij de vader van het kind is de vrouw die het meemoederschap opeist, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat zij [ ] heeft toegestemd in de verwekking en de verwekking hiervan het gevolg kan zijn De vordering van de man die het vaderschap opeist is enkel gegrond als diens vaderschap komt vast te staan. Als de betwisting wordt toegestaan, zal het vonnis meteen ook het vaderschap vaststellen van de verzoeker. De vordering van de vrouw die het meemoederschap opeist is enkel gegrond als bewezen wordt dat zij heeft toegestemd in de medisch begeleide voortplanting en de verwekking van het kind hiervan het gevolg kan zijn. Als de betwisting wordt toegestaan, zal het vonnis meteen ook het meemoederschap vaststellen van de verzoekster. (Artikel 318 burgerlijk wetboek en artikel 325/3 burgerlijk wetboek ) 23
Betwisting erkenning moeder, vader De erkenning kan niet betwist worden als het kind bezit van staat heeft ten aanzien van de erkenner. De betwisting kan door: de vader of de moeder, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de persoon die het kind erkend heeft, niet de vader of de moeder is het kind, op zijn vroegst worden ingesteld op de dag waarop het de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt en moet uiterlijk worden ingesteld op de dag waarop het de leeftijd van tweeëntwintig jaar heeft bereikt (of binnen een jaar na het ontdekken van het feit dat de persoon die het erkend heeft niet zijn moeder is de vrouw of de man die het kind heeft erkend, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de persoon die het kind erkend heeft, niet de vader of de moeder is de persoon die het moederschap of vaderschap van het kind opeist, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de persoon die het kind erkend heeft, niet de vader of de moeder is de vrouw die het meemoederschap opeist, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat zij heeft toegestemd in de verwekking en de verwekking hiervan het gevolg kan zijn De personen die hebben toegestemd in de erkenning kunnen alleen de betwisting instellen als ze bewijzen dat aan hun toestemming een gebrek kleefde De vordering van de vrouw die het meemoederschap opeist is enkel gegrond als bewezen wordt dat zij heeft toegestemd in de medisch begeleide voortplanting en de verwekking van het kind hiervan het gevolg kan zijn. Als de betwisting wordt toegestaan, zal het vonnis meteen ook het meemoederschap vaststellen van de verzoekster. De vordering tot betwisting die wordt ingesteld door de persoon die beweert de biologische vader of moeder van het kind te zijn, is maar gegrond als diens vaderschap of moederschap is komen vast te staan. Als de betwisting wordt toegestaan, zal het vonnis meteen ook het moederschap of vaderschap vaststellen van de verzoeker/verzoekster. (Artikel 330 burgerlijk wetboek) Betwisting erkenning meemoeder De erkenning kan niet betwist worden als het kind bezit van staat heeft ten aanzien van de meemoeder. De betwisting kan door: de man die het vaderschap opeist, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat hij de vader van het kind is de moeder, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de verwekking van het kind niet het gevolg kan zijn van de daad waarin de echtgenote [ ] heeft toegestemd. het kind, op zijn vroegst op de dag waarop het de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt en uiterlijk op de dag waarop het de leeftijd van tweeëntwintig jaar heeft bereikt of binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de verwekking niet het gevolg kan zijn van de daad waarin de erkenner [ ] heeft toegestemd de vrouw die het kind erkend heeft, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de verwekking van het kind niet het gevolg kan zijn van de daad waarin de echtgenote [ ] heeft toegestemd de vrouw die het meemoederschap van het kind opeist, binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat zij heeft toegestemd in de verwekking [ ] en de verwekking het gevolg kan zijn van die daad 24
De vordering tot betwisting die wordt ingesteld door de persoon die beweert de biologische vader van het kind te zijn, is maar gegrond als diens vaderschap is komen vast te staan. Als de betwisting wordt toegestaan, zal het vonnis meteen ook het vaderschap vaststellen van de verzoeker. De vordering tot betwisting die wordt ingesteld door de vrouw die het meemoederschap opeist, is maar gegrond als bewezen wordt dat zij [ ] heeft toegestemd tot medisch begeleide voortplanting en de verwekking van het kind hiervan het gevolg kan zijn. Als de betwisting wordt toegestaan, zal het vonnis meteen ook het meemoederschap vaststellen van de verzoekster. (Artikel 325/7 burgerlijk wetboek) Gerechtelijke vaststelling moeder, vader en meemoeder Als de afstamming van moeder, vader of meemoeder niet op een andere manier vastligt, kan deze afstamming bij vonnis worden vastgesteld. De rechter baseert zich of op het bezit van staat of bewijzen dat een persoon de moeder, vader of meemoeder is. Van zo n vonnis wordt kennis gegeven aan de echtgenoot van de persoon die zijn afstamming wordt vastgesteld. Overschrijven in de registers van de burgerlijke stand Het openbaar ministerie stuurt het beschikkend gedeelte van elk vonnis betreffende afstamming aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van: of de geboorteplaats van het kind of bij gebreke van een geboorteplaats in België, de verblijfplaats van het kind of bij gebreke daar aan, Brussel De ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft binnen de maand het beschikkend gedeelte over in zijn registers. De ambtenaar van de burgerlijke stand plaatst een randmelding van deze beslissing op de akten van het kind en zijn afstammelingen. (Artikel 333 burgerlijk wetboek) Gevolgen van de afstamming De wijze waarop de afstamming komt vast te staan heeft geen invloed op de rechten en plichten tussen ouders en kinderen. (Artikel 334 burgerlijk wetboek) De erkenning van een kind of de vaststelling van de afstamming heeft nadelige gevolgen voor de echtgenoot die buiten zijn huwelijk een kind heeft verwekt. Deze echtgenoot verliest alle voordelen die de andere echtgenoot bij huwelijksovereenkomst heeft toegestaan. (Artikel 334 ter burgerlijk wetboek) Daarom gebeurt de kennisgeving van de erkenning aan de bedrogen echtgenoot na een erkenning of een vonnis dat de afstamming vaststelt.
Naam van een Belgisch kind
27
Naam van een kind Regels voor 1 juni 2014 - oud artikel 335 burgerlijk wetboek Afstamming staat vast van Naam Bijvoorbeeld 1 enkel de vader Vader Kind zonder afstamming erkend door de vader Kind uit het huwelijk / erkend kind met betwisting moederschap 2 moeder en vader tegelijkertijd Vader Kind uit een huwelijk Kind op voorhand erkend Kind tijdens de geboorteaangifte erkend 3 enkel de moeder # Moeder Ongehuwde moeder Kind uit het huwelijk met betwisting vaderschap 4 de vader na afstamming van de moeder Moeder Kind na de geboorte erkend Gerechtelijke vaststelling vaderschap Gemeenschappelijke verklaring door moeder en vader bij ABS* binnen 1 jaar na vaststelling vader of binnen 1 jaar na kennisgeving erkenning aan de echtgeno(o)t(e) voor de meerderjarigheid of ontvoogding kind door een van hen als de andere overleden is Vader # Als door betwisting vaderschap of de vernietiging van een erkenning voor een meerderjarig kind enkel nog de afstamming van zijn moeder vaststaat dan mag zijn naam niet gewijzigd worden zonder zijn akkoord * ABS = Ambtenaar burgerlijke stand 28
Oude regels Burgerlijk wetboek voor 1 juni 2014 1 2 Artikel 335 1 Burgerlijk wetboek: Het kind wiens afstamming alleen van vaderszijde vaststaat of wiens afstamming van vaderszijde en van moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan, draagt de naam van zijn vader ( ) 3 4 Artikel 335 2 Burgerlijk wetboek: Het kind wiens afstamming alleen van moederszijde vaststaat, draagt de naam van zijn moeder Artikel 335 3 Burgerlijk wetboek: Indien de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de afstamming van moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd. Evenwel kunnen de ouders samen of een van hen, indien de andere overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind de naam van zijn vader zal dragen. Die verklaring moet worden gedaan binnen een jaar te rekenen van de dag waarop de personen die de verklaring doen, de vaststelling van de afstamming hebben vernomen en voor de meerderjarigheid of de ontvoogding van het kind. De termijn van een jaar begint te lopen op de dag die volgt op de in artikel 319bis, tweede lid, bedoelde kennisgeving of betekening) Artikel 335 4 Burgerlijk wetboek: Indien de afstamming van een kind wordt gewijzigd wanneer het de meerderjarige leeftijd heeft bereikt, mag er zonder zijn akkoord geen enkele verandering aan zijn naam worden aangebracht Oefening Kind geboren uit het huwelijk van Jansen en Peeters op 10 mei 2009 Betwisting vaderschap op 5 december 2009 Gerechtelijke vaststelling vaderschap van Vandenbroeck op 5 december 2009 Evolutie naam van het kind? 29
Naam van een kind Regels vanaf 1 juni 2014 - artikel 335 burgerlijk wetboek Afstamming staat vast van Naam Bijvoorbeeld 1 moeder en vader tegelijkertijd Keuze enkel voor eerste kind! Moeder Vader 1 naam moeder en 1 naam vader 1 naam vader en 1 naam moeder Kind uit een huwelijk Kind op voorhand erkend Kind tijdens de geboorteaangifte erkend 2 enkel de moeder # Moeder Ongehuwde moeder Kind uit het huwelijk met betwisting vaderschap 2 enkel de vader # Vader Kind zonder afstamming erkend door de vader Kind uit het huwelijk / erkend kind met betwisting moederschap 3 de vader na afstamming van de moeder Moeder Kind na de geboorte erkend Gerechtelijke vaststelling vaderschap 3 de moeder na afstamming van de vader Vader Erkennig door de moeder van een kind met alleen een vader Gerechtelijke vaststelling moederschap van een kind met alleen een vader Gemeenschappelijke verklaring door moeder en vader bij ABS* binnen 1 jaar na vaststelling vader of binnen 1 jaar na kennisgeving erkenning aan de echtgeno(o)t(e) voor de meerderjarigheid of ontvoogding kind door een van hen als de andere overleden is Keuze enkel voor eerste kind! Moeder Vader 1 naam moeder en 1 naam vader 1 naam vader en 1 naam moeder Als er geen keuze is (onenigheid ouders, ontbreken keuze, ongeldige keuze) krijgt het kind de naam van de vader * ABS = Ambtenaar burgerlijke stand # Als door betwisting vaderschap/moederschap of de vernietiging van een erkenning voor een meerderjarig kind enkel nog de afstamming van zijn moeder/zijn vader vaststaat dan mag zijn naam niet gewijzigd worden zonder zijn instemming 30
Nieuwe regels Burgerlijk wetboek vanaf 1 juni 2014 Artikel 335 1 Burgerlijk wetboek: 1 Het kind wiens afstamming van vaderszijde en afstamming van moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan draagt ofwel de naam van zijn vader, ofwel de naam van zijn moeder, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen. De ouders kiezen de naam van het kind op het ogenblik van de aangifte van de geboorte. De ambtenaar van de burgerlijke stand neemt akte van deze keuze. In geval van onenigheid of bij afwezigheid van keuze, draagt het kind de naam van de vader. Artikel 335 2 Burgerlijk wetboek: 2 Het kind wiens afstamming alleen van moederszijde vaststaat, draagt de naam van zijn moeder. Het kind wiens afstamming alleen van vaderszijde vaststaat, draagt de naam van zijn vader. Artikel 335 3 Burgerlijk wetboek: 3 Indien de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de afstamming van moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd. Hetzelfde geldt indien de afstamming van moederszijde komt vast te staan na de afstamming van vaderszijde. Evenwel kunnen de ouders samen, of kan een van hen indien de andere overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind ofwel de naam van de persoon ten aanzien van wie de afstamming als tweede komt vast te staan zal dragen, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen. Deze verklaring wordt afgelegd binnen een termijn van één jaar te rekenen van de dag van de erkenning of van de dag waarop een beslissing die de afstamming van vaderszijde of van moederszijde vaststelt in kracht van gewijsde is gegaan, en voor de meerderjarigheid of de ontvoogding van het kind. De termijn van één jaar begint te lopen op de dag die volgt op de in artikel 319bis, tweede lid, bedoelde kennisgeving of betekening. Bij wijziging van de afstamming van vaderszijde of van moederszijde tijdens de minderjarigheid van het kind als gevolg van een vordering tot betwisting van de afstamming op grond van de artikelen 318 en 330, neemt de rechter akte van de nieuwe naam van het kind die in voorkomend geval is gekozen door de vader en de moeder met inachtneming van de in 1 vervatte regels. Van de in het tweede lid bedoelde verklaring of van het beschikkend gedeelte van het in het vierde lid bedoelde vonnis wordt melding gemaakt op de kant van de akte van geboorte en van de andere akten betreffende het kind. Artikel 335 4 Burgerlijk wetboek: Indien de afstamming van een kind wordt gewijzigd wanneer het de meerderjarige leeftijd heeft bereikt, wordt er zonder zijn instemming geen verandering aan zijn naam aangebracht Artikel 335 bis Burgerlijk wetboek: De overeenkomstig artikel 335, 1 en 3, bepaalde naam geldt ook voor de andere kinderen wier afstamming later ten aanzien van dezelfde vader en moeder komt vast te staan. 31
Naam van een kind Regels vanaf 1 januari 2015 - artikel 335 ter BW Afstamming staat vast van Naam Bijvoorbeeld 1 moeder en meemoeder tegelijkertijd Keuze enkel voor eerste kind! Moeder Meemoeder 1 naam moeder en 1 naam meemoeder 1 naam meemoeder en 1 naam moeder Kind uit een huwelijk Kind op voorhand erkend Kind tijdens de geboorteaangifte erkend 2 de meemoeder na afstamming van de moeder Moeder Kind na de geboorte erkend Gerechtelijke vaststelling meemoederschap Gemeenschappelijke verklaring door moeder en meemoeder bij ABS* binnen 1 jaar na vaststelling meemoeder of binnen 1 jaar na kennisgeving erkenning aan de echtgeno(o)t(e) voor de meerderjarigheid of ontvoogding kind door een van hen als de andere overleden is Keuze enkel voor eerste kind! Moeder Meemoeder 1 naam moeder en 1 naam meemoeder 1 naam meemoeder en 1 naam moeder Als er geen keuze is (onenigheid ouders, ontbreken keuze, ongeldige keuze) krijgt het kind de naam van de meemoeder * ABS = Ambtenaar burgerlijke stand # Als door betwisting meemoederschap/moederschap of de vernietiging van een erkenning voor een meerderjarig kind enkel nog de afstamming van zijn moeder/zijn meemoeder vaststaat dan mag zijn naam niet gewijzigd worden zonder zijn instemming 32
Nieuwe regels (meemoeder) Burgerlijk wetboek vanaf 1 januari 2015 Artikel 335 ter 1 Burgerlijk wetboek: Het kind wiens afstamming van moederszijde en afstamming van meemoederszijde 1 tegelijkertijd komen vast te staan draagt ofwel de naam van zijn moeder, ofwel de naam van zijn meemoeder, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen. De moeder en de meemoeder kiezen de naam van het kind op het ogenblik van de aangifte van de geboorte. De ambtenaar van de burgerlijke stand neemt akte van deze keuze. In geval van onenigheid of bij afwezigheid van keuze draagt het kind de naam van de meemoeder. Artikel 335 ter 2 Burgerlijk wetboek: 2. Indien de afstamming van meemoederszijde komt vast te staan na de afstamming van 2 moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd. Evenwel kunnen de moeder en meemoeder samen, of kan een van hen indien de andere overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind ofwel de naam van de meemoeder zal dragen, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen. Deze verklaring wordt afgelegd binnen een termijn van één jaar te rekenen van de dag van de erkenning of van de dag waarop een beslissing die de afstamming van meemoederszijde vaststelt in kracht van gewijsde is gegaan, en voor de meerderjarigheid of de ontvoogding van het kind. De termijn van één jaar begint te lopen op de dag die volgt op de in de artikelen 325/6, tweede lid, en 325/8, tweede lid, bedoelde kennisgeving of betekening. Bij wijziging van de afstamming van meemoederszijde of van moederszijde tijdens de minderjarigheid van het kind als gevolg van een vordering tot betwisting van de afstamming op grond van de artikelen 312, 2, 325/3, 4en5,325/7, 3en4,of330, 3en4,neemt de rechter akte van de nieuwe naam van het kind die in voorkomend geval is gekozen door de ouders met inachtneming van de in paragraaf 1 of in artikel 335, 1, vervatte regels. Van de in het tweede lid bedoelde verklaring of van het beschikkend gedeelte van het in het vierde lid bedoelde vonnis wordt melding gemaakt op de kant van de akte van geboorte en van de andere akten betreffende het kind. Artikel 335 ter 3 Burgerlijk wetboek: 3. Indien de afstamming van een kind wordt gewijzigd wanneer het de meerderjarige leeftijd heeft bereikt, wordt er zonder zijn instemming geen verandering aan zijn naam aangebracht. Artikel 335 ter 4 Burgerlijk wetboek: 4. De overeenkomstig de paragrafen 1 en 2, bepaalde naam geldt ook voor de andere kinderen wier afstamming later ten aanzien van dezelfde moeder en meemoeder komt vast te staan. 33
1 Moeder Voorspoels Voorbeelden Vader of Meemoeder Schelfhout Kind Voorspoels Schelfhout Voorspoels Schelfhout Schelfhout Voorspoels 2 Jansen Govaerts-Vandenbosch Belgische geadopteerde vader of meemoeder Jansen Govaerts-Vandenbosch Jansen Govaerts-Vandenbosch Govaerts-Vandenbosch Jansen 3 Marques Ramirez Belgische moeder van Chileense oorsprong Van de Vijver Marques Ramirez Van de Vijver Marques Ramirez Van de Vijver Van de Vijver Marques Ramirez 4 Peeters Belgische moeder Hun Le Chinese vader Chinese namen zijn niet deelbaar volgens Chinese wetgeving Peeters Hun Le Peeters Hun Le Hun Le Peeters 5 Marques Ramirez Chileense moeder Chileense namen zijn deelbaar volgens Chileense wetgeving Peeters Belgische vader of meemoeder Marques Ramirez Peeters Marques Peeters Ramirez Peeters Peeters Marques Peeters Ramirez 6 Voorspoels Schelfhout Dubble naam Moeder geboren na 1 juni 2014 (dit is kind van voorbeeld 1) Jansen Govaerts- Vandenbosch Dubbele naam Vader of meemoeder is geboren na 1 juni 2014 (dit is het kind van voorbeeld 2) Voorspoels Schelfhout Jansen Govaerts-Vandenbosch Voorspoels Jansen Voorspoels Govaerts-Vandenbosch Schelfhout Jansen Schelfhout Govaerts-Vandenbosch Jansen Voorspoels Jansen Schelfhout Govaerts-Vandenbosch Voorspoels Govaerts-Vandenbosch Schelfhout Naam: zwart, samengestelde naam (naam uit meerdere woorden die reeds bestond voor 1 juni 2014): zwart Dubbele naam(naam uit meerdere delen vanaf 1 juni 2014 ): deel 1 in blauw, deel 2 in rood 34
Voorbeelden nieuwe regels De voorbeelden geven de regels aan hoe je een dubbele naam samenstelt: 1. Twee ouders met een enkele naam 2. Een ouder met een samengestelde naam. Een samengestelde naam (naam uit meerdere woorden van voor 1 juni 2014) is niet deelbaar. 3. Een Belgische ouder met een samengestelde naam van vreemde oorsprong. Een Belgische naam van voor 1 juni 2014 is niet deelbaar 4. Een niet-belgische ouder met een vreemde samengestelde naam kan zijn samengestelde naam : delen als de naam volgens het recht van het land waarvan hij de nationaliteit bezit deelbaar is. In ons voorbeeld in Chili is de naam deelbaar. 5. Een niet-belgische ouder met een vreemde samengestelde naam kan zijn samengestelde naam : niet delen als de naam volgens het recht van het land waarvan hij de nationaliteit bezit niet deelbaar is. In ons voorbeeld in China is de naam niet deelbaar. 6. Het kind uit voorbeeld 1 en het kind uit voorbeeld 2 hebben samen een kind. 35
Geboorteaangifte Nieuwe regels of oude regels? van toepassing bij de geboorteaangifte van een kind met een moeder en een vader geboren na 1 juni 2014 (art.335 1 BW of oud art.335 1 BW of art.12 1 wet 8 mei 2014) Is dit kind het eerste gemeenschappelijke kind? 1 Ja Nieuwe regels Keuze naam op verklaring van de ouders in de geboorteakte een onderhandse of authentieke akte ( Verklaring naamkeuze ) voor te leggen indien slechts 1 ouder de aangifte doet 2 Ja Nieuwe regels Naam zoals vorig(e) kind(eren) Nee Hebben de vorig(e) gemeenschappelijke kind(eren) reeds een naam volgens de nieuwe regels? * Nee Ouders hebben een gemeenschappelijk meerderjarig kind? Ja 3 4 Oude regels Nee Oude regels Eenmaal een keuze gemaakt, geldt deze keuze ook voor de volgende kinderen. (eenheid van naam) Overgangsbepaling nieuwe regels mogelijk binnen 1 jaar na geboorte Meerderjarig kind op ogenblik dat de ouders de overgansbepaling willen afleggen => niet mogelijk * Een vorig kind /vorige kinderen kunnen reeds een naam hebben volgens de nieuwe regels indien: een eerste gemeenschappelijk kind geboren werd na 1 juni 2014 voor een eerste gemeenschappelijk kind geboren na 1 juni 2014 een gemeenschappelijke verklaring naamsverandering binnen 1 jaar na de vaststelling van het vaderschap werd afgelegd een gemeenschappelijke verklaring naamsverandering werd afgelegd binnen 1 jaar na de inwerkingtreding van de wet of binnen 1 jaar na de geboorte van een eerstvolgend kind na 1 juni 2014 of na de vaststelling van een tweede 36 afstammingsband na 1 juni 2014 van een kind geboren voor 1 juni 2014(overgangsbepaling)
Geboorteaangifte Dit schema toont de juiste oplossing als een kind geboren wordt na 1 juni 2014 met een moeder en een vader. Afhankelijk van de situatie zijn er vier mogelijkheden 1 2 3 4 1. Dit is de ouders hun eerste gemeenschappelijk kind. pas de nieuwe regels toe, de ouders kunnen de naam van hun kind kiezen (moeder, vader, moeder vader of vader moeder) let op de ouders moeten samen de naam kiezen. Als de moeder of de vader alleen de aangifte komt doen, moet de aangever de getekende 'Verklaring naamkeuze' en (een kopie van) de identiteitskaart van de afwezige ouder meenemen als de ouders een ongeldige keuze maken of als er geen keuze gemaakt wordt krijgt het kind de naam van de vader 2. De ouders hebben reeds gemeenschappelijke kinderen (maar geen meerderjarige) en deze kinderen hebben reeds een naam volgens de nieuwe regels. Als er reeds een kind/kinderen zijn die via de nieuwe regels hun naam hebben gekregen (door geboorte, door verklaring naamsverandering na erkenning of door verklaring naamsverandering volgens de overgangsbepaling) heeft elk volgend kind dezelfde naam. 3. De ouders hebben een gemeenschappelijk meerderjarig kind en hun gemeenschappelijke kinderen hebben hun naam volgens de oude regels Pas de oude regels toe: het kind krijgt de naam van de vader (afstamming moeder en vader liggen tegelijk vast). Deze ouders hebben geen mogelijkheid om nog via de overgangsbepaling aan al hun minderjarige kinderen een naam toe te kennen zoals in de nieuwe regels. De overgangsbepaling is immers niet mogelijk als er reeds meerderjarige kinderen van dezelfde ouders zijn. 4. De ouders hebben reeds gemeenschappelijke kinderen (maar geen meerderjarige) en deze kinderen hebben hun naam door toepassing van de oude regels. Pas de oude regels toe: het kind krijgt de naam van de vader (afstamming moeder en vader liggen tegelijk vast) Deze ouders hebben tot een jaar na de geboorte om een verklaring naamsverandering af te leggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats waar hun kinderen ingeschreven zijn in het bevolkingsregister volgens de overgangsbepalingen 37