Raadsvoorstel Vergadering : 18 december 2014 Agendapunt : 10 Status : Besluitvormend Programma : (8) Werk & Bijstand Portefeuillehouder : Houkje Rijpstra Behandelend ambt. : Chris Koopmans E-mail : ckoopmans@t-diel.nl Telefoonnummer : (0511) 460 649 Zaak / Stuknummer : Z2014-09516 / S2014-22913 Aan de Raad. Onderwerp Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Korte inhoud Onder de huidige WWB kennen we al een verordening bestuurlijke boete bij recidive. Hierin zijn regels opgenomen over de bevoegdheid de beslagvrije voet tijdelijk buiten werking te stellen bij verrekening van de recidiveboete. Net als in de WWB, verplicht ook de Participatiewet de gemeenteraad in een verordening nadere regels te stellen over de uitoefening van de bevoegdheid tot verrekening als het gaat om een bestuurlijke boete wegens recidive. Gemeenten krijgen daarmee de ruimte om een afweging te maken van situaties of omstandigheden waarin het tijdelijk buiten werking stellen van de beslagvrije voet niet proportioneel wordt geacht. De wetswijziging heeft voor deze verordening geen gevolgen. Deze verordening is voor wat betreft de inhoud identiek aan de Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive WWB gemeente Tytsjerksteradiel. Voorstel van het College De Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Participatiewet 2015 gemeente Tytsjerksteradiel vaststellen.
Toelichting Inleiding De gemeenteraad geeft in een verordening aan hoe omgegaan moet worden met de verrekening bestuurlijke boete bij recidive. Wat is het probleem, en wat zijn de oorzaken van het probleem? De grondslag voor de verordening is nu nog gelegen in de WWB, maar door de invoering van de Participatiewet dient dit te worden aangepast. Wat zijn de beoogde maatschappelijke effecten? Met deze verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive wordt aan de ene kant uiting gegeven aan het principe dat fraude niet mag lonen en er sprake moet zijn van een lik op stuk beleid. Aan de andere kant wordt er rekening gehouden met de mogelijke maatschappelijke consequenties als personen voor een langere periode over geen of onvoldoende inkomen kunnen beschikken. Wat gaan we daarvoor doen? We passen de verordening aan zodat deze aansluit op de Participatiewet, en daarmee op basis van de meest actuele wet- en regelgeving kan worden vastgesteld. Wat mag het kosten? Er zijn geen financiële aspecten of budgettaire aanpassingen met deze aanpassing gemoeid. Communicatie Dit besluit publiceren we na besluitvorming in de gemeenteraad via www.overheid.nl en onze eigen gemeentelijke website. Cliënten informeren we door middel van een nieuwsbrief nadat de gemeenteraad instemt met deze verordening. In samenwerking met de afdeling Communicatie wordt de informatie richting de klanten en de burgers gestalte gegeven. Burgum, 25 november 2014 Het college van Tytsjerksteradiel de secretaris de burgemeester O. de Jager MAC RC drs. E.J. ter Keurs 2
Raadsbesluit Gemeente Tytsjerksteradiel Raadsvergadering d.d. 18 december 2014, agendapunt 10 de Raad van de gemeente Tytsjerksteradiel; overwegende dat: op 1 januari 2015 de Participatiewet in werking treedt; de gemeenteraad op grond van artikel 18a lid 5 Participatiewet bij verordening regels stelt over de verrekening van de bestuurlijke boete bij recidive; gelezen het voorstel van het College d.d. 25 november 2014; gelet op het bepaalde in artikel 8, lid 1, sub d, van de Participatiewet; BESLUIT: de Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Participatiewet 2015 gemeente Tytsjerksteradiel als volgt vast te stellen: 3
Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Participatiewet 2015 gemeente Tytsjerksteradiel Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begrippen 1. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als in de Participatiewet, de Algemene wet bestuursrecht (Awb), de Gemeentewet en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. 2. In deze verordening wordt verstaan onder: a. de wet: de Participatiewet; b. het college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Tytsjerksteradiel; c. de gemeenteraad: de gemeenteraad van de gemeente Tytsjerksteradiel; d. de recidiveboete: de bestuurlijke boete als bedoeld in artikel 18a, lid 5 van de Participatiewet; e. het verrekenen: de verrekening als bedoeld in artikel 60, lid 4 van de Participatiewet; f. de beslagvrije voet: de beslagvrije voet als bedoeld in de artikelen 475c tot en met 475 e van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Hoofdstuk 2 Bescherming beslagvrije voet bij verrekening wegens recidive Artikel 2 Verrekenen zonder inachtneming van de beslagvrije voet 1. Het college verrekent de recidiveboete met de uitkering gedurende één maand zonder inachtneming van de beslagvrije voet. 2. Aansluitend op de verrekening als bedoeld in het eerste lid verrekent het college de recidiveboete in de daarop volgende twee maanden op een dusdanige wijze dat belanghebbende blijft beschikken over een inkomen ter hoogte van 80 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. 3. Tot het inkomen, bedoeld in lid 2 van dit artikel, worden ook middelen gerekend als bedoeld in artikel 31, lid 2, sub n, r en z van de Participatiewet. 4. In afwijking van lid 1 wordt in het geval van inwonende minderjarige kinderen ook gedurende de eerste maand verrekend met inachtneming van 80 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Artikel 3 Verrekenen met inachtneming beslagvrije voet In afwijking van artikel 2 verrekent het college de recidiveboete met inachtneming van de volledige beslagvrije voet indien: a. aannemelijk is dat verrekening op de wijze, bedoeld in artikel 2, lid 1, zou leiden tot huisuitzetting van belanghebbende; of b. anderszins sprake is van een dringende reden. Artikel 4 Eerder opgelegde bestuurlijke boete De artikelen 2 en 3 zijn van overeenkomstige toepassing op de verrekening van de bestuurlijke boete, bedoeld in artikel 18 lid 1 van de Participatiewet indien en voor zover deze boete nog niet is betaald op het moment van verrekening van de recidiveboete. 4
Hoofdstuk 3 Slotbepalingen Artikel 5 Inwerkingtreding Deze verordening treedt in werking op 1 januari 2015. De verordening bestuurlijke boete bij recidive WWB gemeente Tytsjerksteradiel, die van kracht was vanaf 1 januari 2013, wordt gelijktijdig ingetrokken. Artikel 6 Citeertitel Deze verordening kan worden aangehaald als: Verordening bestuurlijke boete bij recidive Participatiewet 2015 gemeente Tytsjerksteradiel. Aldus besloten in de openbare vergadering van de Raad van de gemeente Tytsjerksteradiel van 18 december 2014. De Raad voornoemd, de griffier, de voorzitter mr. S.K. Dijkstra drs. E.J. ter Keurs 5
6
Toelichting Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Participatiewet 2015 gemeente Tytsjerksteradiel Algemeen Op 1 januari 2013 trad de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZWwetgeving in werking. Deze wet introduceerde voor de (toen nog) WWB de bestuurlijke boete bij een schending van de inlichtingenplicht. Het college is verplicht de bestuurlijke boete met de lopende uitkering te verrekenen. In beginsel moet bij deze verrekening de bescherming van de beslagvrije voet in acht worden genomen. Is echter sprake van een bestuurlijke boete wegens recidive, dan kan het college besluiten gedurende maximaal drie maanden ook over de beslagvrije voet te verrekenen. Net als in de WWB, verplicht ook de Participatiewet de gemeenteraad in een verordening nadere regels te stellen over de uitoefening van de bevoegdheid tot verrekening als het gaat om een bestuurlijke boete wegens recidive. Gemeenten krijgen daarmee de ruimte om een afweging te maken van situaties of omstandigheden waarin het tijdelijk buiten werking stellen van de beslagvrije voet niet proportioneel wordt geacht. Terugvordering en invordering van kosten van bijstand of bestuurlijke boetes, blijft voor het overige een bevoegdheid van het college. Het is dus aan het college om hierover nadere (beleids)regels vast te stellen. Het verrekenen van de recidiveboete vormt hierop de enige uitzondering. In het kader van pseudoverrekening kunnen gemeenten te maken krijgen met verzoeken van andere gemeenten om een door hen opgelegde recidiveboete te verrekenen. Het college dat de boete heeft opgelegd zal in dat geval aangeven in hoeverre het de beslagvrije voet in acht wil nemen (volgens de regels van zijn gemeentelijke verordening). De gemeente die de uitkering verstrekt, volgt dit verzoek in beginsel op en is hierin "lijdend". Mocht de beslagvrije voet niet gerespecteerd worden, dan kan de belanghebbende het college waarvan hij uitkering ontvangt, verzoeken de beslagvrije voet tóch in acht te nemen. In artikel 60b, lid 2 van de Participatiewet is geregeld dat het college die de uitkering verstrekt, de bevoegdheid heeft aan dit verzoek van belanghebbende tegemoet te komen. Het ligt voor de hand dat het college bij de beslissing op dit verzoek handelt analoog aan de regels die in de eigen gemeentelijke verordening zijn vastgelegd. Artikelsgewijze toelichting Artikel 1 Begrippen Er is voor gekozen om begrippen die al zijn omschreven in de Participatiewet, Awb of de Gemeentewet niet afzonderlijk te definiëren in deze verordening. Dat geldt ook voor begrippen die zijn omschreven in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, waarbij het in deze verordening in het bijzonder gaat om het begrip "beslagvrije voet" 1. Het niet afzonderlijk definiëren voorkomt dat in geval van wijziging van de betreffende definities in de betreffende wetten ook de verordening moet worden aangepast. 1 De beslagvrije voet als bedoeld in de artikelen 475c tot en met 475e van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering houdt in dat iedereen in principe recht heeft om te kunnen beschikken over 90 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Over dit gedeelte van het inkomen mag daarom geen beslag gelegd worden. 7
lid 2, sub e: het verrekenen De Participatiewet kent een ruimer begrip van verrekenen dan het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Daarom is hiervoor een aparte begripsbepaling opgenomen in de verordening. Artikel 2 Verrekenen ten aanzien van de beslagvrije voet Uitgangspunt van deze verordening is dat volledige verrekening zonder inachtneming van de beslagvrije voet plaatsvindt gedurende de eerste maand. Gedurende de tweede en derde maand is 80 procent van de bijstandsnorm vrij van verrekening. Dit uitgangspunt is vastgelegd in artikel 2 van deze verordening. Met deze opzet wordt aan de ene kant uiting gegeven aan het principe dat fraude niet mag lonen en er sprake moet zijn van een lik op stuk beleid. Aan de andere kant wordt toch rekening gehouden met de mogelijke maatschappelijke consequenties van het tijdelijk buiten werking stellen van de beslagvrije voet. Een maand zonder inkomsten zal in de meeste gevallen te overbruggen zijn. Na deze maand blijft een belanghebbende de daarop volgende twee maanden in ieder geval over voldoende middelen beschikken om bepaalde lasten te kunnen voldoen. Een belanghebbende kan inkomsten uit arbeid hebben die op grond van artikel 31, lid 2, sub n of r van de Participatiewet (deels) worden vrijgelaten voor de algemene bijstand. Bij verrekening van een recidiveboete tot 80% van de bijstandsnorm, tellen deze inkomsten echter gewoon mee. Het college laat deze inkomsten dus niet buiten beschouwing bij de beoordeling van de vraag of een belanghebbende nog over voldoende inkomen beschikt. Dit is geregeld in het derde lid. Lid 4 stelt dat in geval er sprake is van minderjarige thuiswonende kinderen, ook gedurende de eerste maand 80 procent van de bijstandsnorm wordt vrijgesteld van verrekening. Dit omdat het college het onverantwoord acht dat minderjarige thuiswonende kinderen de dupe worden van het gedrag van hun ouders. Het college acht het van zeer groot belang dat kinderen zo min mogelijk worden belemmerd in hun maatschappelijke participatie door de financiële situatie van hun ouders. Artikel 3 Verrekenen met inachtneming beslagvrije voet Hoewel het hier gaat om een herhaaldelijke schending van de inlichtingenplicht, zijn situaties denkbaar waarin al dan niet volledige verrekening met de beslagvrije voet niet aanvaardbaar wordt geacht. Die situaties komen aan de orde in artikel 3. Het gaat daarbij altijd om individuele omstandigheden waar het college aan zal moeten toetsen. In onderdeel a is geregeld dat geen verrekening met de beslagvrije voet plaatsvindt als dit zou kunnen leiden tot huisuitzetting van belanghebbende. Voor alle duidelijkheid: geen verrekening met de beslagvrije voet betekent dat betrokkene blijft beschikken over 90 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Voorkomen moet worden dat een belanghebbende door (volledige) verrekening op straat komt te staan, aangezien hierdoor de problemen en maatschappelijke kosten alleen maar groter worden. Ook als er sprake is van dringende redenen houdt het college rekening met de bescherming van de volledige beslagvrije voet (onderdeel b). Dit betekent dat betrokkene blijft beschikken over 90 van de toepasselijke bijstandsnorm. Van dringende redenen is niet snel sprake. Het moet gaan om zeer bijzondere omstandigheden, waarbij de behoeftige omstandigheden waarin de belanghebbende op geen enkele andere wijze te verhelpen zijn. Het enkele feit dat het belanghebbende door de verrekening aan middelen ontbreekt om in het bestaan te voorzien, is op zich geen voldoende voorwaarde om te kunnen spreken van dringende redenen. 8
Artikel 4 Eerder opgelegde bestuurlijke boetes In artikel 60b, lid 3 van de Participatiewet is bepaald dat de bevoegdheid om te verrekenen zonder inachtneming van de beslagvrije voet ook van toepassing is op eerder opgelegde bestuurlijke boetes voor zover op het moment van verrekening van de recidiveboete, die eerdere boetes nog niet (volledig) zijn betaald. Mocht het college eerdere, nog openstaande, boetes gaan verrekenen, dan regelt artikel 4 dat de bepalingen in deze verordening van overeenkomstige toepassing zijn. Artikel 5 Inwerkingtreding en Artikel 6 Citeertitel Deze artikelen behoeven geen nadere toelichting. 9
10