Algemene Kerkenraad Hervormde Gemeente Hoogeveen Algemene Kerkenraad Gereformeerde Kerk Hoogeveen Verslag van de centrale gemeenteavond, gehouden op maandag 7 mei 2012 om 19.45 uur in de Goede Herderkerk. Aanwezig: ruim 350 gemeenteleden. 1. Opening. Dhr. Bisschop, preses van de GAK, opent deze avond door allen hartelijk welkom te heten op deze gemeenteavond, waarvoor alle gemeenteleden uitgenodigd zijn. De agenda voor deze avond zal er als volgt uitzien: Opening door dhr. S. Bisschop Het kennen van de gemeente over de fusie, het beleid en de financiën Beantwoording van vragen, zowel mondeling als schriftelijk gesteld Het horen van de gemeente Afsluiting door ds. G.J. Ros Samenvattend zegt dhr. Bisschop dat we, Algemene Kerkenraden, eerst de gemeente willen kennen (= informeren) en daarna horen (= vernemen hoe u er over denkt, uw mening horen). Als opening leest dhr. Bisschop Handelingen 2 de verzen 43 t/m 47 (Het leven van de eerste gemeente) en Handelingen 4 de verzen 32 t/m 37 (Het gemeenschappelijke bezit). Als we deze twee bijbelgedeelten lezen, zo zegt dhr. Bisschop in een korte meditatie, zien we hoe eenvoudig het voor de eerste Christelijke gemeente geweest is om samen te leven, samen te werken. Nu zijn we als Algemene Kerkenraden bezig met de voorbereidingen om tot een fusie te komen. Een heel wat moeizamer proces van vele jaren om dit tot stand te brengen. We hoeven niet meer te kijken wat ons samen bindt. We doen al veel samen. We moeten nu kijken wat ons nog scheidt van elkaar en daaraan de komende tijd onze energie weiden om de laatste belemmeringen weg te nemen. Het proces tot fusie gaat niet om de Algemene Kerkenraden, maar om ons allemaal samen als kerk van Jezus Christus tot opbouw van een levende en getuigende gemeente in Hoogeveen. Vervolgens gaat dhr. Bisschop voor in gebed om een zegen voor deze avond te vragen. 2. Het kennen van de gemeente. Aan de hand van een power-point presentatie zal dhr. Bisschop de verschillende onderwerpen met de aanwezigen doornemen. Maar eerst wil hij graag de aanwezigen vragen hoe men over enkele vragen denkt: 1 e. Wie zijn er voorstander van de fusie op centraal niveau? De overgrote meerderheid is voorstander. 2 e. Denkt u dat de fusie invloed heeft op u als gemeenteleden? Circa de helft denkt van wel. 3 e. Denkt u dat het besluit tot fusie overwegend uit financiële overwegingen wordt genomen? De meerderheid denkt van wel. Als reactie hierop zegt dhr. Bisschop dat de financiën zeker niet de reden om tot fusie te komen is. In de nu volgende presentatie geeft dhr. Bisschop eerst aan wat de beweegredenen zijn voor de beide Algemene Kerkenraden om tot de wens tot verenigen (= fuseren) te komen: De Algemene Kerkenraad uit haar verlangen naar en weet zich geroepen tot het streven naar vereniging, omdat beide kerken met de kerk van alle tijden, in gehoorzaamheid aan de Heilige Schrift, de Vader, Zoon en Heilige Geest belijden. Vanuit die verbondenheid in geloof ook de verscheidenheid van (wijk)gemeenten erkennen en respecteren en daaraan ruimte willen geven. Het verlangen en streven naar eenheid komt ook voort uit de zorg om een krimpende kerk en de behoefte om de missionaire roeping in deze gemeenten te delen. Vervolgens geeft dhr. Bisschop aan dat we nu voor de derde keer in het proces de gemeente kennen: November 2010: voor de eerste maal de gemeente kennen en horen over het fusieproces Juni 2011: de gemeente informeren over de financiële zaken en de noodzakelijke bezuinigingen Mei 2012: voor de tweede maal de gemeente kennen en horen over het fusieproces. Pagina 1
Vervolgens wat er minimaal nodig is voor de fusie: Het verenigingsbesluit: hierin opgenomen allereerst het besluit zelf, en vervolgens de overwegingen, een aantal regelingen en tenslotte de ondertekening door de diverse kerkelijke geledingen. De plaatselijke regeling: de belangrijkste onderwerpen zijn de samenstelling, de werkwijze en de besluitvorming van de Algemene Kerkenraad, de vermogensrechtelijke aangelegenheden zowel kerkrentmeesterlijk als diaconaal, het aantal en de grenzen van de wijkgemeenten en enkele overige bepalingen. De beroepingsprocedures: hierin zijn volgordelijk de stappen beschreven t.b.v. het beroepen van een predikant. De gemeentegrenzen van de PKN Hoogeveen: hierin staat beschreven welke buiten grenzen er bepaald zijn met de omringende kerkelijke gemeenten. De lijst van aangewezenen uit de wijkgemeenten naar de Algemene Kerkenraad: iedere wijkgemeente zal volgens rooster enkele ambtsdragers aanwijzen om zitting te nemen in de Algemene Kerkenraad. Verder, zo zegt dhr. Bisschop, zijn nog twee stukken nodig, welke hij verder wil toelichten: 1 e. Het beleidsplan 2012 2017. Door de Algemene Kerkenraad opgesteld waarin haar roeping en beleidsvisie zijn opgenomen in nauwe relatie met de financiële ontwikkelingen. In dit beleidsplan staat o.a. opgenomen de visie en het beleid op het aantal predikantsplaatsen, het aantal kerkgebouwen, op de betaalde krachten enz. Meer concreet benoemd in het beleidsplan: Uitgangspunt is sluitende exploitatie Hierbij rekening houden met een krimpende kerk Minder medewerkers door natuurlijk verloop, instellen van een vacaturestop; concreet houdt dat in het aantal predikantsplaatsen laten dalen van 10 naar 6 in 2017 en het aantal medewerkers ook laten dalen. Minder gebouwen, aantal kerkgebouwen laten dalen van 6 naar 3 in 2017 Meer vrijwilligers inschakelen 2 e. Sluitende begrotingen. De jaarrekeningen van het college van Kerkrentmeesters zijn tot 2010 min of meer sluitend gemaakt, dankzij de vrijwillige bijdragen, ontvangen legaten, aanvullingen uit reserves en het niet uitvoeren van regulier onderhoud aan gebouwen en pastorieën. Maar zo kunnen we niet doorgaan. We weten inmiddels dat het aantal pastorale eenheden jaarlijks met 3,5% krimpt. Daarop zijn we voor de daling van de vrijwillige bedragen uitgegaan van 2% jaarlijks. Als we aan de uitgavenzijde niets veranderen zullen de cumulatieve tekorten in 2017 uitkomen voor de Hervormde Gemeente op ca. 500.000 en voor de Gereformeerde Kerk op ca. 1.000.000. Door nu een aantal bezuinigingen, benoemd in het beleidsplan, door te voeren zullen de cumulatieve tekorten in 2016 nagenoeg op nul uitkomen en zal er in 2017 zelfs sprake zijn van een geringe plus op de exploitatie Tenslotte geeft dhr. Bisschop nog een nadere toelichting op enkele reeds genoemde zaken: Verdeling van de middelen: uitgangspunt is het solidariteitsprincipe, wat inhoudt dat er geen onderscheidt gemaakt wordt naar meer of minder bijdragende wijkgemeenten. De bijdragen van actie kerkbalans zijn voor de algemene middelen bestemd. Daarnaast hebben de wijkgemeenten de mogelijkheid om via eigen acties middelen te verkrijgen om een speciaal wijk doel te realiseren. Kerkgebouwen en wijkgemeenten: als er 3 kerkgebouwen in 2017 zijn en het aantal wijkgemeenten blijft gelijk aan het huidige aantal zullen meerdere wijkgemeenten gebruik moeten maken van hetzelfde gebouw voor hun erediensten en overige wijkactiviteiten. Predikanten: het voorgestelde aantal van 6 predikantsplaatsen kan ingevuld worden door meerdere part time predikanten en/of meerdere pastorale werkers. Invulling geven aan het professionele pastoraat in de diverse wijkgemeenten kan verschillend zijn op verzoek van de wijkgemeenten. De wijkgemeente bepaalt hoe het pastoraat ingevuld wordt. Pagina 2
Personeelsleden: zoals al genoemd zal ook het aantal betaalde personeelsleden via natuurlijke afvloeiing verminderen. Het streven is om alle koster/beheerderstaken door vrijwilligers te laten uitvoeren onder leiding van één beroeps beheerder. Organisten zullen in de toekomst allen vrijwilligers zijn. Voor het kerkelijk bureau zal steeds bekeken worden hoe groot het aantal betaalde krachten moet zijn en wat door vrijwilligers uitgevoerd kan worden. Dhr. Bisschop is hiermee aan het eind van zijn presentatie gekomen. Vervolgens geeft hij de aanwezigen nu de gelegenheid om mondelinge vragen te stellen. In de pauze krijgt een ieder gelegenheid om schriftelijk vragen in te dienen, welke daarna beantwoord worden. Voor alle vragen geldt, zo zegt dhr. Bisschop, dat ze ter verduidelijking van de presentatie moeten zijn. Indien u uw mening wenst te geven, dan kan dit bij het horen van de gemeente. Vraag: Is er in de meerjarenbegroting rekening gehouden met het voortijdig vertrek van ds. Muis? Antw.: De meerjarenbegroting is in 2012 bijgewerkt en dus is er rekening gehouden met het vertrek van ds. Muis. Vraag: Is de motivatie om kerkgebouwen te sluiten gebaseerd op financiële overwegingen. Antw.: Door het sluiten van kerkgebouwen wordt er in de meerjarenbegroting met een besparing van 200.000 gerekend. De gemiddelde kosten per kerkgebouw per jaar bedragen ca. 50.000. Dus ja, het is zeker een overweging geweest. Vraag: Kan een wijkgemeente zelf middelen proberen te genereren om (extra) pastorale ondersteuning te krijgen? Dus de wijkgemeente financiert dit zelf. Antw.: Over dit punt zal nog een nadere gedachtewisseling plaats moeten vinden. Als uitgangspunt hanteren we voorlopig dat deze financiering uit het aantal formatieplaatsen budget moet komen. Vraag: Spreker verzoekt om de zinsnede in het beleidsplan, waar onder punt 4.1. gesproken wordt over het oproepen van emoties bij het sluiten van kerkgebouwen, te schrappen. Antw.: Dit zal overwogen worden. Vraag: Hoe kunnen we de wijkgemeenten motiveren om weer meer een levende gemeente te zijn. Antw.: Wie zien dat ouderen afvallen en dat dit niet meer gecompenseerd wordt door aanwas van jongeren. Dus de motivatie moet liggen in het meer stimuleren van jongeren om een levende gemeente te zijn. Vraag: Als grondslag voor het beleid wordt iedereen genoemd die op de weg van de kerk komt. Is dit niet te passief beschreven? Antw.: De bedoeling met deze omschrijving is geweest dat we niemand willen uitsluitend. We nemen in ieder geval de gemaakt opmerking mee. Vraag: Spreker is van mening dat besparen op kosten van kosters/beheerders, door het in de toekomst slechts met een centrale beheerder en vrijwilligers te werken, heroverwogen dient te worden. Antw.: Gemaakt opmerking wordt meegenomen. Vraag: Wat is het verschil in het oude beleid en wat er nu beschreven is? Antw.: Het verschil is dat in het oude beleid uitgegaan werd van voldoende beschikbare middelen. Nu wordt er meer gekeken naar de relatie tussen visie/ beleid en de financiële mogelijkheden om het uit te voeren. Vraag: Wat is de invloed van de wijkgemeenten op het beleid van de centrale gemeente? Antw.: De Algemene Kerkenraad zorgt voor coördinatie van beleid en de financiële en vermogensrechtelijke aangelegenheden. Het kerk zijn gebeurt in de wijken en iedere wijk heeft zijn eigen beleid hierin. Pagina 3
Vraag: Wat is er de afgelopen jaren allemaal gedaan in relatie tot voorgaande twee vragen? Antw.: De afgelopen jaren is er plaats geboden aan de wijken om hun eigen identiteit en hun eigen plaats binnen PKN Hoogeveen te behouden. Vraag: Bij het ontstaan van vacatures staat dat voor predikanten er geen verplichting is om deels in andere wijken te arbeiden. Waarom de predikanten niet aan de centrale gemeente te verbinden om wel de mogelijkheid te hebben om in meerdere wijken te kunnen arbeiden. Antw.: De kerkorde bepaalt dat een predikant aan een (wijk)gemeente verbonden wordt en niet aan een centrale gemeente. Vraag: Er is vastgesteld dat er verschil is in geefgedrag tussen Hervormde en Gereformeerde gemeenteleden. Hoe valt dit uit te leggen? Antw.: Dit is een gegeven waarmee we moeten werken. De hoogte voor bijdragen voor actie kerkbalans is een persoonlijk iets. Vraag: Spreker is van mening dat het sluiten van kerkgebouwen gemeenteleden kost. Door het al eerder sluiten van de Ark en de Zuiderkerk hebben we voor deze kerken al een verlies van 20% aan leden gehad. Dus laten we stoppen met het voorgenomen sluiten van kerkgebouwen. Spreker is daarom verder van mening dat iedere wijkgemeente zelf de broek moet kunnen ophouden. Daardoor zijn de leden van de wijkgemeente mede verantwoordelijk voor het behouden van hun wijkkerk. Dit bevordert het gemeente zijn. Spreker pleit voor zoveel mogelijk zelfstandigheid van de wijkgemeenten en sturing van bovenaf zo minimaal mogelijk. Antw.: Sluiten van kerkgebouwen zal op basis van objectieve criteria moeten en niet op basis van emoties. Zeker zal er oog moeten zijn voor hen die daardoor dreigen af te vallen. Het college van Kerkrentmeesters houdt er ook wel rekening mee dat sluiting van een kerkgebouw meer krimp kan opleveren van de 3,5% waarmee steeds gerekend is. Dus bij de keuze tussen wel of niet sluiten van een kerkgebouw zal ook de gevolgen van extra krimp meegerekend worden. Vraag: Waarom zijn de contracten van pastorale werkers vaak maar met beperkte duur? Antw.: Ook voor hen willen we goede arbeidsvoorwaarden scheppen. Maar we kunnen geen garanties geven voor vaste contracten. Afstemming van het aantal uren zal zijn op basis van de dan geboden mogelijkheden. Flexibiliteit van de contracten van de kerkelijke werkers houdt in dat er mogelijkheden zijn voor een flexibele inzet over geheel PKN Hoogeveen. Na de pauze stelt dhr. Bisschop de schriftelijke vragen aan de orde. Vraag: We moeten de pijn verdelen. De wijken Zuid en Oost zijn al aan de beurt geweest door het sluiten van respectievelijk de Zuiderkerk en de Ark. Nu is het de beurt voor Centrum en de Weide. Antw.: Deze reactie wordt meegenomen. Vraag: Hoe is het beleid ten aanzien van in eigen beheer houden van pastorieën? Antw.: De pastorieën zullen, waar mogelijk, te koop worden aangeboden. Vraag: De schrijver vindt dat we vanavond al iets kunnen doen aan het geefgedrag. Vraag van iedereen een bijdrage voor de genoten koffie en koek. Antw.: Dit is een goed voorstel. Aan het eind van de avond kan iedereen een bijdrage in de collectezakken doen. Vraag: Welk niveau van de predikanten vragen we in de toekomst, universitair of HBO? Antw.: Dit zal afhangen waaraan op dat moment behoefte is. Vraag: Schrijver is van mening dat als we de kosters uit de kerken halen we ook het hart uit de kerken. Antw.: Deze opmerking zullen we ook meenemen. Pagina 4
Vraag: Schrijver vindt dat we het sluiten van kerkgebouwen zo spoedig mogelijk moeten opstarten. Het is zo 2017 en we zijn de tijd om de juiste keuzes te kunnen maken dan al hard nodig. Antw.: Wordt ook meegenomen. Vraag: Schrijver wil graag een overzicht van alle bezittingen met rechten en plichten van de beide kerkgenootschappen. Antw.: De jaarrekening geven hierin ieder jaar inzicht. Vraag: Kan het college van Kerkrentmeesters een specificatie van de kosten per kerkgebouw geven? Antw.: Op dit moment nog niet. Het college is al wel bezig om deze specificaties te maken. Daar er verder geen vragen meer zijn bedankt dhr. Bisschop alle vraagstellers voor hun bijdrage. 3. Het horen van de gemeente. Er hebben zich drie sprekers gemeld om hun zienswijze te geven, te weten dhrn. Neutel, Bork en Haar. Dhr. Neutel heeft een zienswijze op de verdeling van de hoogte van de wijkkassen. Nu wordt er een verdeelsleutel op basis van het aantal gemeenteleden gehanteerd. Op basis hiervan krijgt de wijkgemeente Hoofdstraatkerk ca. 8.000 en wijkgemeente Zuid ca. 13.000. Toch hebben beide wijken voor een groot deel dezelfde kosten, maar de beschikbare middelen lopen sterk uit elkaar. Dhr. Neutel stelt voor de verdeelsleutel anders te maken, nl. iedere wijk krijgt een even groot basisbedrag welke vermeerderd wordt met een bedrag per gemeentelid. Vervolgens heeft dhr. Neutel nog de volgende vraag: Zijn alle bezittingen van beide kerkgenootschappen straks bij de fusie volledig overgegaan naar de dan nieuwe PKN Hoogeveen? Hierop wordt geantwoord dat alle bezittingen mee overgaan. Echter deelnemingen in stichtingen niet. Dhr. Bork, tweede inspreker, vraagt hoe het cumulatieve tekort op de meerjarenbegroting van de Gereformeerde Kerk op heeft kunnen lopen naar 1.000.000. Graag wordt hij hierover nader geïnformeerd. Vervolgens vraagt dhr. Bork wat straks de fusie op zal leveren in financieel opzicht. Ook hierin graag meer inzicht. Dhr. Haar, laatste inspreker, vindt dat de federatie in Zuid nu goed loopt. Hij moet er niet aan denken dat er straks in Zuid mogelijk weer een kerkgebouw moet sluiten. Verder pleit dhr. Haar ervoor om straks, na het emeritaat van ds. Pleijsant, wel weer een tweede predikant in Zuid aan te stellen. Tenslotte vindt hij de gepubliceerde cijfers in het kerkblad erg kil en koud overkomen. Graag een volgende keer wat meer oog hebben voor de menselijke kant van de gevolgen van bezuinigingen. Dhr. Bisschop bedankt de insprekers voor hun zienswijze. Het vervolgtraject, zo vervolgt hij, is dat er op maandag 21 mei eenzelfde avond zal zijn voor alle kerkenraadsleden. Deze avond is ook weer hier in de Goede Herderkerk. Zijn er nog gemeenteleden die nog een bepaalde zienswijze hebben, kunnen deze dus kwijt bij hun kerkenraadsleden. Nadat de kerkenraadsleden gehoord zijn, zal de Algemene Kerkenraad het beleidsplan definitief vast stellen. De gemeente zal hiervan via het kerkblad op de hoogte gebracht worden. 4. Sluiting. Ds. Ros sluit deze avond door eerst een gedeelte uit Ezechiël 37 de verzen 15 t/m 19. De afgelopen jaren, zegt ds. Ros, hebben we veel vergaderd. We hebben heel veel gebeden om ondersteuning bij het opstellen van het beleid. We hebben veel keuzes moeten maken, maar steeds heeft ons geloof voorop gestaan bij het maken van die keuzes. De God van Israël heeft Zijn Volk doen opstaan, hebben we gelezen in Ezechiël. En niet alleen Zijn Volk maar ook Zijn Zoon! En Hij doet ook ons als gemeente opstaan. Zo zijn wij één in Gods Hand. Pagina 5
Ds. Ros sluit deze woorden af door voor te gaan in gebed. Tenslotte zingen wij gezamenlijk van gezang 247 de verzen 1, 2 en 3. Voor verslaglegging: Egbert Jansen Pagina 6