Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Master in de psychologie Met afstudeerrichtingen: Arbeids-en organisatiepsychologie Schoolpsychologie Klinische en gezondheidspsychologie Theorie en onderzoek Leg je grens op oneindig
De Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen situeert zich in het hartje van het historische stadscentrum van Leuven. De faculteit en de hieraan verbonden Onderzoekseenheid Psychologie huisvesten dertien onderzoekscentra waar psychologisch onderzoek wordt gedaan op internationaal niveau. Studenten maken op verschillende manieren kennis met de bruisende onderzoeksactiviteiten. Door de sterke link tussen onderzoek en onderwijs integreren de docenten relevante onderzoeksbevindingen in hun onderwijsactiviteiten. Bij opleidingsonderdelen zoals vraagstukken en advanced topics leer je echt als onderzoeker meedenken. Ook bij het maken van de masterproef ga je aan de slag als onderzoeker in spe en verdiep je je in één van de vele onderzoeksdomeinen. Terzelfdertijd maak je geleidelijk aan kennis met toekomstige werkvelden in de bedrijfswereld, onderwijs, gezondheidszorg of onderzoekswereld. Tijdens je stage van ongeveer 30 weken kan je het werken als psycholoog aan den lijve ondervinden terwijl je onder professionele begeleiding je beroepsvaardigheden ontwikkelt. Psychologie studeer je niet van op een afstand. Het is een grondig vormingsproces waarin je de nodige wetenschappelijke achtergrond krijgt alsook een denkkader waarmee je het leven gaat aanschouwen. Zelfs door alledaagse gebeurtenissen merk ik dat mijn manier van denken voor altijd veranderd is. Het heeft me gevormd om kritisch na te denken en dingen in vraag te stellen. (Oud-student) 3
De echte psychologen mogen nu opstaan Je bent geboeid door de fundamentele vragen van de psychologie: het wat, hoe en waarom van het menselijk voelen, denken en doen. Minstens één van de subdomeinen van de psychologie spreekt je specifiek aan. Je wil diepgaande kennis verwerven in dit subdomein, een wetenschappelijke vorming krijgen en de richtingseigen communicatieve en begeleidende vaardigheden ontwikkelen. Als psycholoog kun je op een zelfstandige en wetenschappelijk verantwoorde wijze vragen stellen, analyseren en gericht aanpakken. Je kunt kennis uit praktijk en onderzoek integreren, bent bereid tot permanent bijscholen en getuigt van een persoonlijke maturiteit en een gevoeligheid voor de beroepseigen deontologie. Psychologen hebben één ding gemeen: ze streven naar inzicht in het menselijk functioneren. Binnen de verschillende afstudeerrichtingen krijgt dit inzicht echter een andere klemtoon. In de richting arbeids-en organisatiepsychologie staat de mens in zijn professioneel functioneren centraal. Je wordt voorbereid op het werken als arbeids-, personeels- of organisatiepsycholoog. De kern van deze richting is de inrichting en zorg voor arbeid en organisaties op mensenmaat. Het doel is de synergie tussen welzijn op het werk, veiligheid en productiviteit. In de richting schoolpsychologie ligt de nadruk op de lerende en zich ontwikkelende mens. Deze afstudeerrichting is een ideale basis voor diverse soorten van psychologische begeleiding van kinderen en jongeren in een onderwijscontext. Schoolpsychologen hebben kennis van diagnostiek, onderzoek en beleid en zijn in staat om naast educatie en preventie ook interventies uit te tekenen. De richting klinische en gezondheidspsychologie richt zich op het psychisch functioneren in relatie tot de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Je verwerft er specifieke kennis, attitudes en vaardigheden, waardoor je in staat bent psychische factoren die samenhangen met gezondheid vakkundig te beoordelen en zowel preventief als curatief te beïnvloeden. De afstudeerrichting theorie en onderzoek leidt je op tot een zelfstandige onderzoeker. Afgestudeerden zijn grondig geschoold in de basisdisciplines, in statistiek en methodologie. Ze specialiseren zich in één van de onderzoeksdomeinen. Dit is jouw afstudeerrichting als je houdt van studiewerk, onderzoekswerk en methodologische vorming. Voor extra informatie, zie ook Ten geleide masterprogramma, een masterprogramma kiezen: wat en hoe? op ppw.kuleuven.be/onderwijs/programma/master. 4
Wie mag starten? Rechtstreeks: Bachelor in de psychologie Na schakelprogramma (49 studiepunten): Bachelor in de toegepaste psychologie Na verkorte bachelor in de psychologie (60 studiepunten): Bachelor in de wijsbegeerte, afstudeerrichting psychologie Na verkorte bachelor in de psychologie (87 studiepunten): Bachelor in de toegepaste psychologie Bachelor in het sociaal werk Bachelor in de orthopedagogie Bachelor in de verpleegkunde Bachelor in de logopedie en de audiologie Bachelor in de ergotherapie Na verkorte bachelor in de psychologie (93 studiepunten): Bachelor in de pedagogische wetenschappen Bachelor in de onderwijskunde Bachelor in de wijsbegeerte, afstudeerrichting psychologie Bachelor in de criminologische wetenschappen Bachelor in de politieke en sociale wetenschappen Bachelor in de communicatiewetenschappen Bachelor van de KMS Andere academische masters Na verkorte bachelor in de psychologie (125 studiepunten): Professionele bachelors, die niet de verkorte bachelor van 87 studiepunten kunnen volgen Academische bachelors, die niet de verkorte bachelor van 93 studiepunten kunnen volgen 5
Opbouw De master in de psychologie kenmerkt zich door een grote keuzevrijheid. Alle studenten volgen de gemeenschappelijke stam. Je verdiept je daarbij in één van de basisdisciplines en de statistiek. Je kiest vervolgens één van de vier afstudeerrichtingen aansluitend bij een specifiek beroepsveld: A. Arbeids- en organisatiepsychologie B. Schoolpsychologie C. Klinische en gezondheidspsychologie D. Theorie en onderzoek Per afstudeerrichting is er een richtingsstam met kernopleidingsonderdelen. Daarnaast kies je opleidingsonderdelen uit de verschillende keuzevensters. Binnen je afstudeerrichting kun je je specialiseren door een keuze uit richtingsverdiepende vensters (RDK). De overige keuzevensters laten je toe je richtingsverbredend te scholen in aanverwante disciplines, in het theoretische deel van de academische lerarenopleiding, of in eender welk voor jou interessant domein. Ten slotte leggen de studenten ook een masterproef af en volgen een stage in de gekozen studierichting. Programma Vakkenoverzicht in schema OPLEIDINGSONDERDEEL SP Gemeenschappelijke stam (verplicht) Statistiek IV 7 Masterproef, deel 1: Project 10 Masterproef, deel 2: Onderzoek en rapportering 14 Stage 30 à 32 Vrije keuze Eén opleidingsonderdeel te kiezen uit: Topics in Psychonomic Science 4 Vraagstukken ontwikkelingspsychologie 4 Vraagstukken uit de gedragsneurowetenschappen 4 Vraagstukken uit de sociale psychologie 4 Vraagstukken uit de differentiële psychologie 4 6
OPLEIDINGSONDERDEEL Gemeenschappelijke keuzevensters Richtingsverbredend keuzevenster Keuzevenster specifieke lerarenopleiding Departementsbreed keuzevenster Universiteitsbreed keuzevenster Keuzevenster voor richtingsspecifieke bijscholing SP A Afstudeerrichting arbeids- en organisatiepsychologie Richtingsstam arbeids- en organisatiepsychologie (verplicht) Arbeidspsychologie, deel 2 5 Organisatiepsychologie, deel 2 5 Groepsdynamica, deel 1 4 Diagnose en interventies binnen het domein van de arbeidsen organisatiepsychologie 7 Motivatiepsychologie 4 Personeelpsychologie, deel 2 6 Richtingsstam arbeids- en organisatiepsychologie (keuze) Sociale wetgeving 4 De globale economie 6 Arbeidsrecht 4 Psychologie van preventie en gezondheidspromotie 4 Groepsdynamica, deel 2 4 Richtingsverdiepende keuzevensters Marketing - Applied marketing research 6 - Reclameleer 6 - Consumentengedrag: theorie en toepassingen 6 Organisatiepsychologie - Innovation management and strategy 6 - Sociaal verantwoord ondernemen 6 - Organisatie van het productieproces 6 - Bestuurskunde 4 - Organizational decision making and change 4 Personeelspsychologie - Performance management 6 - Sociale pedagogiek: arbeidsparticipatie 5 - Didactiek van volwassenenvorming en beroepsopleiding 5 Arbeid, gezondheid en preventie - Seminarie psychologie van preventie en gezondheidspromotie 4 - Ergonomie deel 2 4 - Organisatieanalyse, -herontwerp en verandering 5 - Gezondheidspsychologie deel 2: biopsychologische interacties 4 7
OPLEIDINGSONDERDEEL B Afstudeerrichting schoolpsychologie Richtingsstam schoolpsychologie (verplicht) Kinder- en jeugdpsychiatrie 4 Cognitieve en psychosociale ontwikkeling van kinderen en adolescenten: theorie en praktijk 4 Practicum psychodiagnostiek in de leerlingenbegeleiding, deel 2 3 Begeleiding van keuzeprocessen in studie en loopbaan 4 Preventieve schoolpsychologische interventies 4 Gedragstherapie 4 Motivatiepsychologie 4 Didactiek van instrumentele vaardigheden: taal en wiskunde 5 Consultatieve leerlingenbegeleiding m.i.v. practicum 5 Gevalstudie en practicum gedragstherapie: kinderen en adolescenten 3 Richtingsverdiepende keuzevensters Begeleiding van onderwijsleerprocessen - Taalontwikkeling 4 - Vraagstukken uit de onderwijspsychologie 5 - Didactiek van het ervaringsgericht onderwijs 5 - Leerbegeleiding met practicum 4 - Thema s uit de bijzondere orthopedagogiek, m.i.v. practicum, deel 3 leerstoornissen 4 - Onderwijsvernieuwing 5 Begeleiding van de psychosociale ontwikkeling - Pedagogische hulpverlening aan personen met een handicap 5 - Seksuele opvoeding: theorie en wetenschappelijk onderzoek 4 - Relatie- en gezinstherapie 4 - Opvoedingsproblemen in gezin en school 5 - Vraagstukken gezinspedagogiek 5 - Seksuele opvoeding: theorie en wetenschappelijk onderzoek 4 - Ontwikkelingspsychopathologie 4 - Inleiding tot de ziekteleer van het kind 4 Loopbaanbegeleiding - Didactiek van het secundair onderwijs 5 - Human resource management 4 - Principes en modellen van permanente vorming en levenslang leren 5 - Psychologische besliskunde 4 SP 8
OPLEIDINGSONDERDEEL SP C Afstudeerrichting klinische en gezondheidspsychologie Richtingsstam klinische en gezondheidspsychologie: volwassenen (verplicht) Psychologische behandelingen 4 Practicum therapeutische vaardigheden: volwassenen 3 Practicum klinische psychodiagnostiek 2: gevalstudie volwassenen 3 Psychologische processen van psychopathologie 4 Volwassenenpsychiatrie 4 Gezondheidspsychologie deel 2: biopsychologische interacties 4 Inleiding tot de algemene ziekteleer 4 Organisatie, wetgeving en beleid 3 Richtingsstam klinische en gezondheidspsychologie: volwassenen (keuze) Relatie- en gezinstherapie 4 Gedragstherapie 4 Psychodynamische therapie 4 Cliëntgerichte therapie 4 Cognitieve en psychosociale ontwikkeling van kinderen en adolescenten: theorie en praktijk 4 Gevalstudie en practicum relatie en gezinstherapie 4 Gevalstudie en practicum psychodynamische therapie: volwassenen 4 Gevalstudie en practicum cliëntgerichte therapie: volwassenen 4 Gevalstudie en practicum klinische neuropsychologie 4 Ontwikkelingspsychopathologie 4 Richtingsverdiepende keuzevensters Preventie in klinische en gezondheidspsychologie (49-52) - Introductie in de preventieve en maatschappelijke gezondheidszorg 4 - Preventieve schoolpsychologische interventies 4 - Seminarie psychologie van preventie en gezondheidspromotie 4 - Psychologie van preventie en gezondheidspromotie 4 Behandeling in klinische gezondheidspsychologie (53-62) - Relatie- en gezinstherapie 4 - Gedragstherapie 4 - Psychodynamische therapie 4 - Cliëntgerichte therapie 4 - Klinische godsdienstpsychologie 4 - Clinical psychology of religion 4 - Gevalstudie en practicum relatie en gezinstherapie 4 - Gevalstudie en practicum psychodynamische therapie: volwassenen 4 - Gevalstudie en practicum cliëntgerichte therapie: volwassenen 4 - Gevalstudie en practicum gedragstherapie: volwassenen 4 9
OPLEIDINGSONDERDEEL SP Richtingsstam klinische en gezondheidspsychologie: kinderen en adolescenten (verplicht) Kinder- en jeugdpsychiatrie 4 Psychologische behandelingen 4 Practicum therapeutische vaardigheden: kinderen en adolescenten 3 Practicum klinische psychodiagnostiek 2: gevalstudie kinderen en adolescenten 3 Ontwikkelingspsychopathologie 4 Gezondheidspsychologie deel 2: biopsychologische interacties 4 Inleiding tot de ziekteleer van het kind 4 Organisatie, wetgeving en beleid 3 Richtingsstam klinische en gezondheidspsychologie: kinderen en adolescenten (keuze) Relatie- en gezinstherapie 4 Gedragstherapie 4 Psychodynamische therapie 4 Cliëntgerichte therapie 4 Cognitieve en psychosociale ontwikkeling van kinderen en adolescenten: theorie en praktijk 4 Gevalstudie en practicum relatie en gezinstherapie 4 Gevalstudie en practicum gedragstherapie: kinderen en adolescenten 3 Gevalstudie en practicum klinische neuropsychologie 4 Gevalstudie en practicum psychodynamische therapie: kinderen en adolescenten 4 Gevalstudie en practicum cliëntgerichte therapie: kinderen en adolescenten 4 Psychologische processen van psychopathologie 4 Richtingsverdiepende keuzevensters Preventie in klinische en gezondheidspsychologie - Introductie in de preventieve en maatschappelijke gezondheidszorg 4 - Preventieve schoolpsychologische interventies 4 - Seminarie psychologie van preventie en gezondheidspromotie 4 - Psychologie van preventieve en gezondheidspromotie 4 Behandeling in klinische en gezondheidspsychologie - Relatie- en gezinstherapie 4 - Gedragstherapie 4 - Psychodynamische therapie 4 - Cliëntgerichte therapie 4 - Klinische godsdienstpsychologie 4 - Clinical psychology of religion 4 - Gevalstudie en practicum relatie en gezinstherapie 4 - Gevalstudie en practicum gedragstherapie: kinderen en adolescenten 3 - Gevalstudie en practicum psychodynamische therapie: kinderen en adolescenten 4 - Gevalstudie en practicum cliëntgerichte therapie: kinderen en adolescenten 4 10
OPLEIDINGSONDERDEEL D Afstudeerrichting Theorie en onderzoek Richtingsstam theorie en onderzoek (verplicht) Statistiek V 8 Methoden van wetenschappelijk onderzoek, deel 2 7 Statistiek VI 4 Psychofysica 4 Richtingsstam theorie en onderzoek (keuze) Topics in psychonomic science 4 Vraagstukken ontwikkelingspsychologie 4 Vraagstukken uit de gedragsneurowetenschappen 4 Vraagstukken uit de sociale psychologie 4 Vraagstukken uit de differentiële psychologie 4 Richtingsverdiepende keuzevensters Kwantitatieve psychologie - Wiskundige propaedeuse voor psychologen, deel 2 4 - Kwantitatieve psychologie, deel 1 4 - Europees seminarie kwantitatieve psychologie 3 - Kwantitatieve psychologie, deel 2 5 Perception, cognition and language - Advanced topics in psychology of perception 4 - Advanced topics in cognitive psychology 4 - Advanced topics in cognitive neuroscience 4 - Advanced topics in psychology of language 4 Emotion, motivation and learning - Advanced topics in motivation 4 - Advanced topics in behavioural neurosciences: learning, emotion and motivation 4 - Advanced topics in learning 4 - Advanced topics in emotion 4 SP 11
Beroepsuitwegen Arbeidspsychologen en ergonomen hebben als centrale taak het op elkaar afstemmen van persoon, werk en werkomstandigheden, zodat welzijn op het werk samengaat met productiviteit en veiligheid. Deze taken worden uitgevoerd in bedrijven, overheidsinstellingen en ergonomische, veiligheids- en gezondheidsdiensten. Personeelspsychologisch werk omvat taken als rekrutering en selectie, personeelsbeheer en -administratie en opleidingscoördinatie. Mogelijke werkplaatsen zijn personeelsafdelingen van organisaties (industrie, bankwezen, ziekenhuizen, overheidsinstellingen, ) of in dienstenbedrijven zoals werving- en selectiebureaus. Organisatiepsychologen houden zich bezig met problemen van strategie, ontwerp van organisatiestructuren, communicatie, samenwerking, besluitvorming, leiderschap, conflict, effectiviteit en verbetering van organisatieprocessen. Dit doen ze bijvoorbeeld als trainer, groepsbegeleider, organisatieontwikkelaar of consultant. Zij werken daarbij onder meer binnen stafdiensten van bedrijven en in adviesbureaus voor diagnose en verbetering van organisatiestructuren en -processen. De opleiding tot schoolpsycholoog is in de eerste plaats gericht op de begeleiding van kinderen en jongeren op school. Veel afgestudeerden vinden dan ook een plaats in Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) waar leerlingen begeleid worden in hun gehele ontwikkeling. Het helpen van ouders in het bevorderen van de ontwikkeling van hun kinderen met leer- of gedragsproblemen, het begeleiden van jongeren die vastlopen in hun studies, het helpen bij emotionele conflicten of faalangsten: dit behoort allemaal tot de opdracht van de schoolpsycholoog. Naast remediëring bij vastgelopen leer- of ontwikkelingsprocessen, worden schoolpsychologen meer en meer ingeschakeld in preventieprojecten in de school. Ook de interne leerlingenbegeleiding wint aan belang in het Vlaamse onderwijs. 12
Schoolpsychologen kunnen hierbij terecht in scholen voor buitengewoon onderwijs, als interne begeleider in het secundair onderwijs of als studiebegeleider aan een hogeschool of universiteit. Verder blijken schoolpsychologen ook in het netwerk van hulpverleningsorganisaties rond de school (zoals diensten geestelijke gezondheidszorg of revalidatiecentra) een eigen, complementaire en gewaardeerde bijdrage te leveren. De meeste klinische en gezondheidspsychologen werken in één van de klassieke voorzieningen voor mensen met gezondheidsproblemen, waarin zij structureel deel uitmaken van de staf. Voor de optie volwassenen zijn dat vaak diensten voor geestelijke gezondheidzorg, psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen, psychiatrische centra, revalidatiecentra, tehuizen voor gehandicapten, gevangenissen en forensisch-psychiatrische centra. Voor de optie kinderen en adolescenten zijn dit diensten voor geestelijke gezondheidszorg, observatie- en behandelingscentra, kinderpsychiatrische afdelingen in algemene ziekenhuizen, medisch-pedagogische instellingen, revalidatiecentra en rijkscentra voor observatie en heropvoeding. Daarnaast belanden klinische en gezondsheidspsychologen ook in de talrijke centra voor algemeen welzijnswerk (JAC s*, vluchthuizen, crisisinterventiecentra, consultatiebureaus voor huwelijks- en gezinsmoeilijkheden). Een toenemend aantal psychologen vindt ook werk in de somatische hulpverlening (in ziekenhuizen staan ze bijvoorbeeld in voor begeleiding en verwerking van ziekte, bevordering van levenskwaliteit en therapeutische interventies). Meer en meer wordt ook preventie een belangrijke taak van de klinisch en gezondheidpsycholoog (bv. in het kader van campagnes rond roken, alcoholmisbruik, drugs, eetgewoontes, stresshantering). Ten slotte kun je je als psycholoog met een psychotherapeutische scholing ook als zelfstandige vestigen. Afgestudeerde psychologen theorie en onderzoek komen in heel uiteenlopende functies terecht, waarbij je vooral een sterke theoretische en methodologische vorming nodig hebt. Zo werken ze onder meer in allerlei studiediensten in de mediasector, bij banken, in de marketingsector, in beleidsondersteunende diensten van de overheid, in de farmaceutische sector en in softwarefirma s. Nog anderen worden kwaliteitscoördinator in de profit- of nonprofitsector. Aan de universiteit komen ze vaak terecht in onderzoeksprojecten, gefinancierd door één of ander onderzoeksfonds (bv. FWO-Vlaanderen) of in onderzoeksprojecten in opdracht van de overheid. Daarnaast kun je via een richtingsverbredend venster ook beroepsuitwegen vinden naar de psychologische praktijk in de beroepsvelden beschreven bij de andere afstudeerrichtingen. Meer details over de beroepsuitwegen van psychologen vind je op webpagina ppw.kuleuven.be/dos/stbinstroompsy%20beroep.html * JongerenAdviesCentrum 13
Meer informatie over ons masterprogramma? Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Tiensestraat 102 BE-3000 Leuven E-mail: info@ppw.kuleuven.be Algemene website: ppw.kuleuven.be/ppw/index.htm Extra info: ppw.kuleuven.be/onderwijs/programma/master/ www.mastersinleuven.be Wil je meer weten over hoe studenten denken over onze faculteit en opleidingen? Surf naar de website van de kring Psychologie: www.psychokring.be 14
Dienst Communicatie Oude Markt 13 bus 5005, BE-3000 Leuven tel. + 32 16 32 40 10 fax + 32 16 32 40 14 onderwijscommunicatie@kuleuven.be www.kuleuven.be Deze folder biedt een zo volledig mogelijk beeld van een van de masteropleidingen die de K.U.Leuven tijdens het academiejaar 2008-2009 organiseert. Tijdens het academiejaar kunnen echter nog kleine wijzigingen op het vlak van de programmaopbouw worden goedgekeurd. De informatie in deze folder kan de universiteit dan ook juridisch niet binden. De meest recente informatie over het onderwijsaanbod vind je op www.kuleuven.be/onderwijs/aanbod Wettelijk depot: D/2007/...