Preek Efeziërs 2:1-6 de diepte en de hoogte van het evangelie (Preek 5 in de serie over Efeze) Liturgie 11 september 2011 ds. D. Vonck Houten Votum/ zegengroet Psalm 113:1,2 Gebed Kinderen naar Kidspoint Avondmaals formulier 4 Apost. Belijdenis Gezang 108 (Halleluja, eeuwig dank en ere) Viering Liedboek 434:1,2 Gebed Efeziërs 2:1-10 Preek Efeziersserie (5) De diepte en de hoogte van het evangelie Psalm 130:1,2 + Opwekking 589 (Ik wil juichen voor u mijn God) Dankgebed en Voorbede Collecte Gezang 111 Jezus leeft in eeuwigheid Zegen Geliefde broers en zussen, Ik heb als een soort titel er boven gezet: De rollercoaster van het Evangelie. Want ik kan me voorstellen dat wanneer je hier in de kerk zit er door sommige woorden zoveel emoties en gevoelens worden aangeraakt waarbij het je soms echt duizelt om alles een beetje mee te krijgen. Aan de ene kant gaat het over Gods liefde, aan de andere kant wordt er gezegd bij het avondmaal: je moet echt niet zomaar aangaan, dat maakt God ook boos. Als er gesproken wordt over dood en tegelijkertijd over leven. Als er gesproken wordt over zonde en vergeving.. dat zijn zo veel verschillende begrippen en zo veel verschillende woorden die ook gevoel met zich mee brengen. Dan kan ik mij voorstellen dat je af en toe het gevoel hebt dat je in een soort achtbaan zit, om alles mee te maken. Je zou kunnen zeggen als je deze brief van Paulus leest, dat je daar ook een beetje in terecht komt. Aan het begin gaat die achtbaan omhoog: Paulus blijft maar juichen: moet je eens zien wat God allemaal gedaan heeft! Heb er oog voor! Moet je kijken! En nog verder omhoog: het gaat niet alleen over God, maar ook over de gemeente. En dan sta je daar als het ware op een hoogtepunt: de gemeente zelf is de vervulling van Christus. Daar hebben we het de vorige keer over gehad. Wij zelf zijn de handen en voeten van Jezus Christus, het lichaam van Christus op aarde. 1
En dan.. Efeziërs 2:1: U was dood door de misstappen en zonden waarmee u de weg ging van de god van deze wereld, de heerser over de machten in de lucht, de geest die nu werkzaam is in hen die God ongehoorzaam zijn. Net als zij lieten ook wij allen ons eens beheersen door onze wereldse begeerten en zo gaat het maar door! Het lijkt in één keer van een hoogtepunt héél hard naar beneden te gaan. En naarmate je de tekst verder leest zie je dat het weer omhoog gaat. Maar, omdat God zo barmhartig is en omdat de liefde die Hij voor ons opgevat heeft zó groot is heeft Hij ons, die dood waren, samen met Christus weer levend gemaakt! Ik denk dat elke christen momenten kent in zijn of haar leven dat je haast met je hoofd in de wolken bent en momenten waarop het veel minder gaat. Dan merk je er zo veel minder van. En ik denk en geloof dat het in al die verschillende situaties die je meemaakt steeds weer belangrijk is om het héle Evangelie in het oog te houden. Dat die hoogte- en dieptepunten daar beide in thuis horen. En dat je naarmate je die reikwijdte opzoekt je meer zult ontdekken van het Evangelie. Tim Keller, predikant in New York, heeft het zo heel treffend samengevat: je bent slechter dan je ooit voor mogelijk houdt, en je bent meer geliefd dan je ooit kunt dromen. Wanneer je als christen de bijbel gaat lezen kun je jezelf hier wel in herkennen. Daar zitten ook twee mogelijkheden in om God beter te leren kennen: hoe beter je jezelf leert kennen, hoe meer je zult weten over God. En andersom: wanneer je God beter leert kennen, leer je jezelf ook beter kennen. We gaan deze middag een stukje van die achtbaan nemen. We beginnen waar de tekst begint. U was dood door de misstappen en zonden. U was dood, zegt Paulus tegen de mensen in Efeze. Hoezo? Die mensen waren echt niet allemaal gestorven en weer opgestaan, zoals Jezus. Dat begrijpen we. Maar wat bedoelt Paulus daar dan wel mee? Op welke manier waren ze dan dood? Het is heel duidelijk dat ze niet letterlijk dood waren want hij vertelt: jullie namen een verkeerde weg. Ze namen nog stappen.. Allereerst: jullie waren dood door de misstappen en de zonden. Jullie waren dood door je overtredingen. Daar kunnen we ons wel iets bij voorstellen. (beamer) Kijk, deze meneer, hij heet Ronnie Lee Gardner en is ter dood veroordeelt in Amerika. Hij heeft een barman gedood en toen hij werd voorgeleid heeft hij ook nog een advocaat gedood. Daarom is hij ter dood veroordeelt. In Amerika bestaat de doodstraf nog steeds. Dit is een man die leeft en tegelijk kun je zeggen: hij is dood. Het is nog een kwestie van tijd dat het vonnis voltrokken wordt, maar hij is als het ware dood. Er is ook een film dead men walking waarin het gaat over een gesprek met een ter dood veroordeelde. Dan kun je je er iets bij voorstellen dat je zegt: deze man is als het ware al dood. Hij zit nog in de gevangenis, het vonnis moet nog voltrokken worden, maar er is geen enkele hoop meer dat hij daaraan ontsnapt. Vervolgens vertelt Paulus dat we dood waren doordat we de weg gingen van de god van deze wereld, de heerser over de machten in de lucht, de geest die nu werkzaam is in hen die God ongehoorzaam zijn. We liepen op de verkeerde weg, achter de verkeerde persoon aan. Ook daar kunnen we ons iets bij voorstellen. (beamer) Deze man heette Jim Jones. Het is even geleden dat hij geleefd heeft. In eerste instantie ging hij in Amerika hulp verlenen aan daklozen, prostituees etc. Hij was dominee. Hij kreeg veel volgelingen en dat werd steeds benauwder: een sekte. Hij merkte op den duur dat hij zijn werk niet meer kon doen. Hij werd steeds aangevallen, klachten over machtsmisbruik en seksueel misbruik. Dus ging hij met zijn volgelingen in Guyana leven. Daar wilde hij een paradijs bouwen. Ondanks alle verhalen en gebeurtenissen gingen zeker 1000 mensen met hem mee. Het ging daar niet goed. Toch bleef een gedeelte van de volgelingen hem trouw. En dat resulteerde erin dat op 18 november 1978 2
918 mensen zelfmoord pleegden. Gedwongen danwel niet gedwongen. Als je in zo n sekte zit en zo n man achterna gaat, dan weet je: dat wordt je dood. Dood door overtreding. Dood door het volgen van de verkeerde heer. En dood door het volgen van zelfzuchtige verlangens en gedachten die in ons opkwamen en wereldse begeerten die ons beheersen. Ook daarvan kennen we heel veel praktische voorbeelden. Wat dat met dood te maken heeft. (beamer) Robert M. Het is nog niet duidelijk welke straf hij precies zal krijgen, maar wel duidelijk is dat zijn normale leven hier over is na al dat misbruik dat hij gepleegd heeft. Hij volgde zijn eigen begeerten. Hij kon daar blijkbaar niet mee stoppen. Terwijl hij wist: het komt een keer uit en dan moet ik voorkomen. (beamer) Bernard Madoff. Hij was directeur van een Amerikaans bedrijf wat zeer belangrijk was voor de Amerikaanse beurs. Hij was zo geobsedeerd door geld dat hij een hele piramide bouwde waar hij mensen zelfs letterlijk mee de dood in gejaagd heeft, omdat ze het niet meer zagen zitten. (beamer) Joram van der Sloot. We kennen hem. Blijkbaar had hij zoveel verlangen om aandacht vul maar in. Het is zo moeilijk om dat te volgen. We weten dat het met dood te maken heeft. (beamer) en 9-11, de aanslagen op het World Trade Centre in New York. Op een heel andere manier. Vandaag 10 jaar geleden. 9-11, waarin mensen uit zijn op macht, allerlei aardse begeerten en verlangens. We zien wat er gebeurt, wat het oplevert. Conclusie: je kunt zeggen dat iemand dood is zonder dat hij letterlijk levenloos is. Daarvoor was dit bedoeld. Maar nu zegt Paulus: ú was dood! Het gaat hier niet over allerlei misdadigers. Die gemeente in Efeze bestond ook niet uit allerlei misdadigers. Die bestond uit hele normale gewone mensen. Ú was dood door de misstappen en zonden waarmee ú de weg ging van de god van deze wereld. Waar Paulus op duidt is een geestelijke dood. Wat had God gezegd in het paradijs? Wanneer je van de vrucht van die boom eet, dan zul je voorzeker sterven! En was dat gebeurd? Adam en Eva vielen niet letterlijk dood neer. Blijkbaar gebeurde daar iets anders, of God doet niet wat Hij zegt. Maar God doet wél wat Hij zegt! En Adam en Eva moesten weg van het paradijs. Ze konden niet meer leven met God. Je zíet gebeuren dat ze zich laten leiden door hun verlangens, door de verkeerde gedachten. En je ziet ook dat wij daar niet anders in zijn. Er is hier niemand die zal zeggen: ik ben totaal zonder zonde en ik heb nog nooit gezondigd. In mijn leven is alles gericht op God... Niemand zal dat zeggen. We gingen de weg van de aanvoerder van de lucht om het maar zo te zeggen. Zelfs als je geen christen bent, en zegt: ik onthoud me van al die dingen, ik leid een rustig leven en doe daarin mijn best! De bijbel zegt: de mensen worden van nature niet meer geregeerd door het goede. Satan is daar tussen gekomen. En hij is de heerser in de lucht. Hij probeert op allerlei manieren te misleiden met als enig doel: dat wij ons niet tot God richten. En in vers 3 wordt het heftig. Dan zegt Paulus niet meer jullie of u maar hij heeft het over wij. Hij sluit zichzelf daar bij in. Net als zij lieten ook wij allen ons eens beheersen door onze wereldse begeerten, wij volgden alle zelfzuchtige verlangens en gedachten die in ons opkwamen en stonden van nature bloot aan Gods toorn. Dus ook Paulus, alle joden, iedereen die christen was geworden. Net als ieder ander. 3
Wat Paulus hier zegt is: iedereen! staat van nature bloot aan Gods toorn. Ook wij! Dat is niet fijn om te zeggen. Van nature probeer je je daaraan te onttrekken. Zo erg zal het toch niet zijn? God is toch liefde? Of God heeft de wereld toch gemaakt en zal het ook weer redden? Sorry, maar dan ken je de God niet zoals Hij zich bekend maakt in de bijbel. Je bent slechter dan je ooit voor mogelijk had gehouden. Dat is die ene kant. En dan komt dat andere. Efeziërs 2:4 Maar omdat God zó barmhartig is, omdat de liefde die hij voor ons heeft opgevat zó groot is, heeft hij ons, die dood waren door onze zonden, samen met Christus levend gemaakt. Maar God, vol van barmhartigheid en genade! Hij heeft ervoor gezorgd dat je jezelf niet langer als dood hoeft te beschouwen. De enige reden waarom je dus kunt zeggen dat God liefde is en dat Hij van je houdt; dat Hij je ziet en het beste voor je wil; echt de ENIGE reden is God. God zelf! Zo staat het er. Omdat God zo barmhartig is hoef je jezelf niet meer als dood te beschouwen. Maar God, wat heeft U dan gedaan? Met Christus heeft Hij ons mede lévend gemaakt! Voor God leven we weer! God ziet ons en wil met ons omgaan. Ergens is er een stuk herstel van het paradijs gekomen. God wil weer met ons omgaan. Met Christus heeft Hij ons mede levend gemaakt. En dat niet alleen. Hij heeft ons ook met Christus mede ópgewekt! Het is niet alleen goed tussen God en ons, Hij heeft ons ook zijn Geest gegeven waardoor wij ook werkelijk weer kunnen gaan leven zoals Hij dat bedoeld heeft. En dat leven kunnen proeven. En het derde wat hiervan gezegd wordt in vers 6: Hij heeft ons samen met Christus uit de dood opgewekt en ons een plaats gegeven in de hemelsferen, in Christus Jezus. Dus, je zou kunnen zeggen, er zijn 3 verdiepingen: de aarde, de lucht en de hemel. En in de lucht zijn er krachten werkzaam die het voor het zeggen hebben hier op aarde. Waardoor we bloot staan aan de toorn van God. Maar, zegt God, wie in Christus is, wordt van die aarde daar bóven geplaatst, in de hemel. Je krijgt daar een plek in de hemel. Die machten hebben het niet langer voor het zeggen in het leven van een christen! We zijn veilig. We zijn daar al bij God zelf. Er staat daarin niets tussen Hem en ons. Op die manier krijgen de woorden die gaan over God diepgang. Besef hoe je die woorden moet zien. Want wat worden hier mooie woorden over God gesproken! Waarom heeft God dat dan gedaan? Vers 4: omdat God een God is rijk aan barmhartigheid. God is vol compassie daarin. Dát is de reden geweest waarom God mensen levend wil maken. In Christus. Waarom God het gedaan heeft? Omdat zijn liefde voor ons zo groot is! Zie je dat die liefde niet een automatische liefde is? Nee, die liefde heeft Hem ertoe gedreven om zijn zoon over te geven en zo ons een plek te geven in de hemelsferen Hij heeft het gedaan om te laten zien nu en straks hoe overweldigend rijk zijn genade is. Daar is al dat werk van God op gericht! De boodschap: Jezus houdt van jou is bedoeld om jou te laten zien en ervaren en te laten ontdekken: wat heeft God dan gedaan. Je zult zien, wanneer je daar naar op zoek gaat, hoe overweldigend lief Hij ons gehad heeft! Wat Hij daar allemaal voor over heeft gehad! Wat Hij daarin puur en alleen maar aan ons gegéven heeft zonder dat er iets voor terug komt! En dat laat zien dat Hij goed is. Want Hij heeft ons gemaakt tot wat wij nu zijn. In Christus Jezus geschapen om de weg te gaan van de goede daden die God mogelijk heeft gemaakt. Daartoe is deze rollercoaster bedoeld. Dat we onszelf ten diepste leren kennen en tegelijk daarin God leren kennen zodat we zijn weg gaan. Daarom. Daarom nog eenmaal: wanneer je hier zit en zegt o, die woorden van dood en zonde, daar kan ik zo weinig mee... Verdiep je erin! Probeer te ontdekken waarom daarover gesproken wordt. Waarom? Omdat je daarin meer zult ontdekken van wie God is. 4
En voor diegenen die hier zitten en merken ja, maar die woorden van Gods liefde en Gods trouw en barmhartigheid ik merk daar zo weinig van... Verdiep je erin! Ga ernaar op zoek. Hoe bedoelt God dat dan? Wat voor liefde is dat dan? Wat voor genade is dat? Wat voor trouw is dat? Zo zul je én jezelf beter leren kennen én Hem beter leren kennen! Amen 5