Dit is een product van het project Samenwerking Competentiegericht Onderwijs Gelderland-Overijssel. Hierin werken de volgende ROC s, brancheorganisaties en bedrijven samen: ROC Aventus, Deltion College, Graafschap College, ROC Landstede, ROC Nijmegen, Rijn IJssel, ROC Rivor, ROC van Twente en ROC A12 Regioprofiel Monteur Elektrotechnische Producten en Systemen, niveau 2 Vastgesteld door de stuurgroep 15 juni 2011 InstallatieWerk Achterhoek Rivierenland, InstallatieWerk Oost & Flevoland, de Vrienden van Elektro Nijmegen, de Vrienden van Elektro- & Installatietechniek Zwolle e.o., Uneto-VNI, Kenteq en OTIB/ RBPI BAM Techniek, Breman, Brian Franken Technieken, Burgers Ergon, El-Tec, Energie Service, Feenstra Verwarming, FH Loohuis, Geas Energiewacht, Hearkens, Heijmans, Huisman Elektrotechniek, Imtech Building Services, Installatiebedrijf J. Butter, Installatietechniek Kremer, ITN, JWR Elektrotechniek, Kropman, Kuijpers Installaties, Leertouwer, Linthorst Installatietechniek, Paul van Vilsteren Installatietechniek, RTP Elektrotechniek, Scholten Panelen, Unica Zwolle, Van den Berg Installateurs, Van Dorp Installaties, Van Egmond Groep, Van Lente Elektrotechniek, Wolter & Dros, Zeggelaar Beheer Het project wordt gefinancierd door OTIB, Kenteq, de 9 ROC s, InstallatieWerk en Batouwe Het projectmanagement berust bij bureau Batouwe Arnhem CGO Gelderland-Overijssel - Monteur EIPS, niveau 2 / 15-6-11
Regioprofiel Monteur Elektrotechnische Producten en Systemen, niveau 2 Juni 2011 In het samenwerkingsproject Competentiegericht Onderwijs Gelderland-Overijssel werken de negen LPI s, negen ROC s, Kenteq, Uneto-VNI en OTIB gezamenlijk aan de invoering van competentiegericht onderwijs. Een van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde regioprofielen 1. Een regioprofiel is de concretisering van een uitstroomprofiel van de Kwalificatiedossiers Installeren. Het regioprofiel bevat 2 : De (minimale) beroepshandelingen 3 die op het betreffende niveau moeten worden beheerst De vereiste theorie in inhoud en niveau De attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de basis (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het extra pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar kennis (= de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt; er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven) en verdieping (= van de leerling wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van enkelvoudige formules) 4. De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties. Werkwijze Elk regioprofiel is uitgewerkt door een werkgroep, bestaande uit vakdocenten van verschillende ROC s, vakdeskundigen van bedrijven en een opleidingsadviseur van Kenteq (= de voorzitter en rapporteur van de werkgroep). De conceptuitwerking is voorgelegd aan de stuurgroep van het project. Daarin zijn alle LPI s en ROC s vertegenwoordigd. Na de voorlopige vaststelling door de stuurgroep bespreekt elk LPI/ROC het conceptregioprofiel met de achterban. Hierbij wordt in het bijzonder inbreng gevraagd van de kleinere bedrijven (deze hebben minder mogelijkheden in menskracht om in de werkgroepen te participeren). Op-/aanmerkingen worden verwerkt waarna de stuurgroep het regioprofiel vaststelt. 1 Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs. 2 Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in samenhang met elkaar aan bod. 3 Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep. 4 De landelijke programma s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing. CGO Gelderland-Overijssel - Monteur EIPS, niveau 2 / 15-6-11 1
Monteur Elektrotechnische Producten & Systemen niveau 2 (Minimale) beroepshandelingen De minimale beroepshandelingen die de monteur op niveau 2 als beginnende beroepsbeoefenaar moet beheersen, zijn aangekruist in de kolom Basis. Van de andere beroepshandelingen is aangekruist dat ze niet behoren tot de minimale eisen van een monteur maar vakspecifiek voorkomen, bijvoorbeeld bij bedrijven die producten /systemen bouwen van elektronische aard. Beroepshandeling Basis Extra Gereedschap / materiaal Gebruik handgereedschap en elektrisch gereedschap Gebruik machines (ponsen, zagen en snijden) Gebruik bevestigingsmiddelen Gebruik speciaal gereedschap (bv. Momentsleutel, perstang etc.) Mechanische bewerkingen Bewerken van metaal en kunststof Opstellen besturingskasten Monteren gootsystemen Plaatsen en monteren apparatuur zoals relais, zekeringhouders etc. Mechanische montage producten/ systemen Installeren Montage kabelwegen (goot, ladderbaan e.d.) Monteren / leggen kabel Coderen bekabeling Monteren snoeren / flexibele kabel Tekening lezen Tekening lezen mechanisch zoals opstellingstekeningen Symbolenkennis t.b.v. elektrotechnische tekeningen Schema lezen (hoofd / stuurstroom / aansluit klemmenstrook) Tekeningen handmatig aanpassen t.b.v. actuele werktekeningen Tekening lezen pneumatiek Aanleggen/ Producten en Systemen Bedrading aanleggen (verschillende types) Coderen bedrading Busbekabeling/ EMC afscherming Persverbindingen zoals ader- eindhulsjes en kabelschoen Aansluiten/ Producten en Systemen Aansluitklemmen/ connectoren Apparatuur Pneumatiek Relaistechniek (hoofd- en stuurstroom) CGO Gelderland-Overijssel - Monteur EIPS, niveau 2 / 15-6-11 2
Beroepshandeling Basis Extra Montage apparatuur in producten en systemen (zoals relais, PLC, beveiligingsapparatuur + overige besturings- en bedieningsapparatuur Montage bedrading Modificatie bedrading Verdeelinrichting / Voedingen Samenstellen, monteren en aansluiten t/m 125 A Wijzigen/uitbreiden t/m 125 Wijzigen/uitbreiden t/m 630 Aarding Monteren aarding en vereffening Veiligheid VCA (basis) Veilig werken met machines Controle op veilig werken (eigenwerk) Toepassen van specifieke voorschriften Veilig werken aan laagspanningsinstallaties Omgaan met ESD Explosieveiligheid In bedrijf stellen / controle / storingen Visuele controle installatie (eigen werk) Instellen beveiliging apparatuur (volgens tekening) I.O testen Assisteren bij het in bedrijf stellen / testen installatie Uitvoeren van (eenvoudige) metingen Eenvoudige storingen zoeken Transportklaar maken Vereiste theorie De minimale theorie voor de Monteur Elektrotechnische Producten & Systemen op niveau 2 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: Kennis = de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven. Het is wenselijk dat kennis wordt ondersteund door een practicum Verdieping = van de leerling wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van enkelvoudige formules. Onderwerp Kennis van Verdieping Rekenen Rekenen +, -, x, Rekenen breuken oplossen Rekenen verhoudingen berekenen CGO Gelderland-Overijssel - Monteur EIPS, niveau 2 / 15-6-11 3
Onderwerp Kennis van Verdieping Rekenen procenten Rekenen lengtematen berekenen Elektriciteit Lading en stroom Elektrisch spanningverschil Geleiders en isolatoren Productie van elektriciteit Elektrische energiebronnen Wet van Ohm Weerstand van geleiders Serieschakeling Parallelschakeling Schakelingen Gemengde schakeling (eenvoudig) Elektrische energie (KWh) Elektrisch vermogen Opgenomen vermogen Spanningsbronnen Serieschakeling van spanningsbronnen Parallelschakeling van spanningsbronnen Wisselspanning Eenvoudige meetinstrumenten (multimeter: spanning / stroom (AC/DC) en Ohms) Magnetisch veld Magnetisme Elektromagnetisme / motorprincipe / relais Inductiespanning Generatorprincipe Frequentie en periodetijd Gemiddelde waarde Effectieve waarde en Ohmse belasting Spoelen en condensatoren Spoel (gedrag / gebruik) Condensator (gedrag / gebruik) Logische schakelingen en driefasen Waarheidstabel Schakelfuncties Symbolen / poorten (overzicht logische functies) Driefasenwisselspanning Sterschakeling Driehoekschakeling Belasting v/d fasen v/e 3-fasen wisselstroomnet Opgenomen vermogen bij belasting in Y- en -schakeling Fase-onderbreking in Y- en -schakelingen CGO Gelderland-Overijssel - Monteur EIPS, niveau 2 / 15-6-11 4
Vormgeving Regioprofielen en formulieren in Samenwerkingsproject CGO Gelderland-Overijssel: Batouwe Arnhem / Anton van Grunsven Onderwerp Kennis van Verdieping Omzetten Eenfasetransformator (opbouw en werking) Soorten transformatoren Diode / gelijkrichting Beroepshouding In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom Niet-technische competenties ). Kortom wat de Monteur Elektrotechnische Producten & Systemen op niveau 2 moet laten zien als juiste Beroepshouding, is uitgewerkt in de eerste kolom. Beroepshouding Niet-technische competenties Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen Bespreekt problemen met zijn collega s Signaleert onveilige situaties Neemt deel aan: Toolbox meeting, werkoverleg/werkverdeling Kan vanuit tekeningen werkzaamheden uitvoeren Zoekt zelf naar oplossingen/toont eigen initiatief/is besluitvaardig Kan werken onder druk/ weet prioriteiten te stellen Toont inzet/werktempo/doelmatigheid/heeft discipline Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd Zet de juiste gereedschappen en materialen in. Heeft zorg voor gereedschap en materieel Verspilt geen onnodig materiaal of gereedschap Het bestek/offerte toepassen Werkt ordelijk en zorgvuldig De uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm Heeft voldoende sociale vaardigheden Werkplek/huis/veiligheidsregels toepassen Instructies opvolgen Op tijd aanwezig Schone en opgeruimde werkplek Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Op behoeften en verwachtingen van de klant richten Instructies en procedures opvolgen CGO Gelderland-Overijssel - Monteur EIPS, niveau 2 / 15-6-11 5