Halftijds brugpensioen //dossier Eindeloopbaan
Inhoud Wat verstaat men onder halftijds brugpensioen?... 01 Onder welke voorwaarden krijgt men toegang tot het halftijds brugpensioen?... 01 Welke procedure dient er gevolgd om het halftijds brugpensioen aan te vragen... 03 Het sluiten van een overeenkomst over de arbeidstijd... 03 Moet de halftijdse bruggepensioneerde worden vervangen?... 03 Hoeveel bedraagt het inkomen van de halftijds bruggepensioneerde?... 04 Welk statuut heeft de halftijdse bruggepensioneerde?... 05 Is een overgang van halftijds brugpensioen naar voltijds brugpensioen mogelijk?... 07 Notities... 08 - Editie januari 2010 -
Het halftijds brugpensioen // Wat verstaat men onder halftijds brugpensioen? Dit stelsel biedt oudere werknemers de mogelijkheid om halftijds te werken en een inkomen te genieten dat halfweg ligt tussen het inkomen dat ze zouden ontvangen als voltijds bruggepensioneerde en het loon dat ze ontvangen in hun voltijdse arbeidsregeling. Met dit stelsel kunnen de werknemers die aan het einde van hun loopbaan zijn gekomen de overgang organiseren naar een volledige stopzetting van hun beroepsactiviteiten. Tegelijk wordt de tewerkstelling bevorderd aangezien de werkgever verplicht is een vervanger aan te werven tijdens de periode dat de bruggepensioneerde niet actief is. CAO nr. 55 van de Nationale Arbeidsraad voert het stelsel van het halftijds brugpensioen in. Deze overeenkomst is enkel een kaderovereenkomst. Dit wil zeggen dat de sector of de onderneming nog een overeenkomst moet sluiten om CAO nr. 55 in de praktijk om te zetten (zie verder). // ONDER WELKE VOORWAARDEN KRIJGT MEN TOEGANG TOT HET HALFTIJDS BRUGPENSIOEN? Voltijds tewerkgesteld zijn Enkel voltijds tewerkgestelde werknemers met een arbeidscontract hebben recht op het halftijdse brugpensioen. Zijn bijgevolg uitgesloten: de deeltijdse werknemers de voltijdse bruggepensioneerden (aangezien ze niet meer aan een arbeidsovereenkomst zijn onderworpen). Er moet een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) bestaan die de toegang tot het stelsel regelt Principe: om toegang te krijgen tot het halftijds brugpensioen moet er een CAO zijn op ondernemings- of sectoraal vlak (conform het kader van CAO nr. 55). UITZONDERING Er werd voor de duur van het Interprofessioneel akkoord 2009-2010 (tot 31 december 2010) overeengekomen dat het halftijds brugpensioen op 58 jaar voor ALLE werknemers toegankelijk is, ongeacht of er een CAO is of niet. De werkgever moet hier wel mee instemmen. Op dit ogenblik kunnen we niet zeggen of dit stelsel zal verlengd worden na 31 december 2010. Te checken bij je gewestelijke afdeling : Bestaat er een dergelijke overeenkomst in je bedrijf of sector? 01
Leeftijdsvoorwaarden De leeftijd om toegang te krijgen tot het halftijds brugpensioen verschilt naargelang er al dan niet een overeenkomst in de sector of de onderneming werd gesloten inzake het voltijds brugpensioen. OPGELET : Aan de leeftijdsvoorwaarden moet voldaan zijn op het ogenblik dat de verminderde arbeidsprestaties aanvangen.. Er bestaat een collectieve overeenkomst (in de sector of de onderneming) over het voltijds brugpensioen. In dit geval bedraagt de minimumleeftijd 55 jaar om toegang te krijgen tot het halftijds brugpensioen. Deze leeftijd mag bovendien : niet meer dan 2 jaar onder de leeftijd liggen van het voltijds brugpensioen dat van toepassing is in de sector. Voorbeeld : in sector X is de vereiste minimumleeftijd om recht te hebben op voltijds brugpensioen vastgelegd op 58 jaar. De leeftijdsvoorwaarden m.b.t. het halftijds brugpensioen mogen dus niet lager liggen dan 56 jaar niet meer dan 1 jaar onder de leeftijd liggen van het voltijds brugpensioen dat van toepassing is in de bedrijfs-cao. Er bestaat GEEN collectieve overeenkomst in de sector of de onderneming over het voltijds brugpensioen. In dit geval bedraagt de toegangsleeftijd tot het halftijds brugpensioen minstens : 58 jaar indien de overeenkomst over het halftijds brugpensioen binnen de sector wordt gesloten. 59 jaar indien de overeenkomst over het halftijds brugpensioen op bedrijfsvlak wordt gesloten (zie opmerking hieronder). HERINNERING Tot en met 31 december 2010 is het halftijds brugpensioen op 58 jaar voor ALLE werknemers toegankelijk, ongeacht of er een CAO bestaat. De werkgever moet hier wel mee instemmen. Anciënniteitsvoorwaarden De werknemer die in het halftijds brugpensioen stapt moet gedurende de 12 maanden voor de vermindering van de prestaties voltijds in dienst zijn geweest van dezelfde onderneming. Hij moet een beroepsloopbaan als loontrekkende hebben van minstens 25 jaar (dus niet per se in hetzelfde bedrijf). Sommige periodes worden gelijkgesteld met effectieve arbeidsdagen, zoals de dagen volledige werkloosheid of loopbaanonderbreking. MEER INFORMATIE? Raadpleeg je gewestelijke afdeling. 02
// Welke procedure dient er gevolgd om het halftijds brugpensioen aan te vragen? De volgende twee documenten zijn vereist : C4 Halftijds brugpensioen : de werkgever die de werknemer het halftijds brugpensioen toekent, moet hem een formulier «C4 Halftijds brugpensioen» bezorgen. en C17 : Daarnaast moet de werkgever ook het document «C17» aan de werknemer geven. Het is een attest waarop onder meer het bedrag van de aanvullende vergoeding is vermeld. De werknemer overhandigt de «C4 Halftijds brugpensioen» en het document «C17» aan de vakbond. Indien alle voorwaarden zijn vervuld, kent de RVA het statuut van halftijds bruggepensioneerde toe aan de werknemer. Indien daarentegen niet voldaan is aan de voorwaarden, kan de werknemer: ofwel het werk voltijds voortzetten tot op het ogenblik dat hij wel hieraan voldoet, ofwel het tijdskrediet overwegen. // HET SLUITEN VAN EEN OVEREENKOMST OVER DE ARBEIDSTIJD Als een werknemer aan alle voorwaarden voldoet moet hij een schriftelijke overeenkomst sluiten met zijn werkgever om zijn arbeidsprestaties te verminderen. Er wordt een nieuwe arbeidsovereenkomst gesloten, een deeltijdse arbeidsovereenkomst. Die moet ten laatste worden opgesteld op het ogenblik dat de werknemer zijn halftijdse activiteit aanvat. Deze nieuwe overeenkomst moet de deeltijdse arbeidsregeling vermelden alsmede het overeengekomen werkrooster (werkdagen en -uren). // MOET DE HALFTIJDSE BRUGGEPENSIONEERDE WORDEN VERVANGEN? De werkgever is verplicht de halftijdse bruggepensioneerde te vervangen (ten belope van de verminderde uren) door een volledig uitkeringsgerechtigde werkloze. Uitzonderingen op de vervangingsplicht De vervangingsplicht geldt niet wanneer de werknemer die met halftijds brugpensioen gaat, 60 jaar of ouder is. De uitzonderingen die geldig zijn voor het stelsel van voltijds brugpensioen zijn hier eveneens van toepassing (voorbeeld: voor de ondernemingen in herstructurering). 03
Vervangingsmodaliteiten Arbeidsregeling: de halftijdse bruggepensioneerde moet worden vervangen door een volledig uitkeringsgerechtigde werkloze. Die moeten ten minste het aantal arbeidsuren krijgen dat wegvalt bij de halftijdse bruggepensioneerde. De vervanger moet nieuw worden aangeworven: hij mag met andere woorden niet in de onderneming in dienst zijn geweest tijdens de 6 maanden voor zijn aanwerving. Die regel geldt niet voor: - een leerjongen - een stagiair - een werknemer met een overeenkomst van bepaalde duur sedert hoogstens één jaar. Duur van de vervanging De verplichting tot vervanging blijft bestaan gedurende de volledige periode waarin de bruggepensioneerde halftijds werkt. Sancties Indien een werkgever de vervangingsplicht niet naleeft, kan de RVA hem een administratieve boete opleggen. Indien een halftijdse bruggepensioneerde niet (correct) wordt vervangen in je bedrijf, neem dan contact op met je gewestelijke afdeling! // HOEVEEL BEDRAAGT HET INKOMEN VAN DE HALFTIJDS BRUGGEPENSIONEERDE? Principe Een halftijdse bruggepensioneerde ontvangt: het loon uit zijn halftijdse tewerkstelling + de werkloosheidsuitkering in het kader van het halftijds brugpensioen die momenteel 14,32 per dag bedraagt, hetzij maximum 372,32 per maand (bedragen op 01.10.2009). + Een aanvullende vergoeding (of brugpensioenvergoeding ) betaald door de werkgever of door het sectorale fonds. 04
Berekening van de aanvullende vergoeding Het bedrag van de aanvullende vergoeding wordt als volgt berekend: vergoeding = (te waarborgen inkomen ½ netto-referteloon) werkloosheidsuitkering. Dit bedrag is gekoppeld aan de index en jaarlijks herzienbaar op basis van de conventionele loonevolutie. Contacteer je gewestelijke afdeling voor de berekening van het bedrag van de aanvullende vergoeding waarop de werknemer recht heeft. Sociale inhoudingen Op de aanvullende vergoeding en de werkloosheidsuitkering zijn er verschillende inhoudingen. Inhouding door de werkgever op de aanvullende vergoeding: De werkgever berekent een inhouding van 3,5% op het totale bedrag van het halftijds brugpensioen (aanvullende vergoeding en werkloosheidsuitkering) en stort dat bedrag aan de Rijksdienst voor Pensioenen. Inhouding door de RVA op de werkloosheidsuitkering: Op basis van het document C17 dat het bedrag van de aanvullende vergoeding vermeldt, berekent de RVA 1% op het totale bedrag van het brugpensioen (aanvullende vergoeding en werkloosheidsuitkering) en houdt dit bedrag in op de werkloosheidsuitkering. OPGELET : De inhoudingen mogen niet tot gevolg hebben dat het bedrag van het brugpensioen lager ligt dan 752,57 voor een werknemer met gezinslast of 624,79 voor een werknemer zonder gezinslast (bedragen op 1 oktober 2009). // WELK STATUUT HEEFT DE HALFTIJDSE BRUGGEPENSIONEERDE? Een halftijdse bruggepensioneerde wordt door de administratie beschouwd als een gewone deeltijdse werknemer (in tegenstelling tot een voltijdse bruggepensioneerde die het statuut van werkloze heeft). Gevolgen van dit statuut: De bruggepensioneerde mag geen andere activiteit uitoefenen Om aanspraak te kunnen maken op werkloosheidsuitkeringen, mag de werknemer géén loon ontvangen noch arbeid uitvoeren tijdens zijn «halftijdse periode van inactiviteit». Onderstaande activiteiten zijn evenwel toegestaan: voor eigen rekening niet-bezoldigde activiteiten uitoefenen (bijvoorbeeld werken in zijn eigen huis); niet-bezoldigde activiteiten verrichten voor bepaalde derden (ouders, NGO, vzw, enz. ) Om problemen te vermijden, raden we je aan om de RVA te verwittigen als je dergelijke activiteiten verricht. 05
Ziekte of ongeval In geval van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval (tijdens het privéleven) heeft de bruggepensioneerde recht op het gewaarborgd loon in verhouding tot zijn arbeidsprestaties. Het loon is gewaarborgd tijdens de eerste maand van de ongeschiktheid. Hij behoudt eveneens zijn recht op werkloosheidsuitkeringen en de aanvullende vergoeding tijdens die eerste maand. Na afloop van één maand gewaarborgd loon, betaalt het ziekenfonds de uitkeringen, maar dan op basis van een voltijds loon. De RVA zal echter de uitbetaling van de werkloosheidsuitkeringen staken waardoor de werkgever ook niet langer verplicht is om de brugpensioenvergoeding uit te keren. Kinderbijslag Een halftijdse bruggepensioneerde behoudt eveneens zijn recht op kinderbijslag voor zijn kinderen. Jaarlijkse vakantie De halftijdse periode van activiteit geeft natuurlijk recht op wettelijke vakantie en op vakantiegeld. Er is geen vakantiegeld voor de periode van inactiviteit. Werkloosheid Wat betreft de werkloosheidsuitkeringen kun je best te rade gaan op de website van de RVA of bij je gewestelijke afdeling. Pensioen Volledige gelijkstelling: de halftijdse periode van inactiviteit wordt gelijkgesteld met een periode van voltijdse arbeid voor de berekening van het rustpensioen. OPGELET : De halftijdse bruggepensioneerde kan vanaf 60 jaar met pensioen gaan (en niet op 65 jaar zoals de voltijdse bruggepensioneerden). Indien hij blijft werken na zijn 60 jaar, behoudt de halftijdse bruggepensioneerde het recht op de werkloosheidsuitkeringen en een brugpensioenvergoeding tot hij 65 wordt. 06
// Is een overgang van halftijds brugpensioen naar voltijds brugpensioen mogelijk? Een halftijdse bruggepensioneerde mag overgaan naar het statuut van voltijds bruggepensioneerde indien hij aan de vereiste leeftijd- en loopbaanvoorwaarden voor het voltijds brugpensioen beantwoordt. Deze voorwaarden moeten vervuld zijn op het ogenblik dat hij wordt ontslagen (met het oog op het vertrek met brugpensioen), dat is de datum waarop de opzegging wordt betekend of de overeenkomst onmiddellijk wordt beëindigd. Voor meer informatie over de leeftijd- en loopbaanvoorwaarden alsmede de aanvraagprocedure, verwijzen we naar de brochure Het voltijds brugpensioen in deze sociale gids. Wetteksten : - CAO nr. 55 van 13 juli 1993 gesloten in de NAR, algemeen verbindend verklaard bij KB van 17 november 1993 (B.S. 04.12.1993) - K.B. van 30 juli 1994 betreffende het halftijds brugpensioen (B.S. 10.08.1994) 07
NOTITIES 08
Laat ons, samen met het ABVV, de arbeidsvoorwaarden verbeteren De Algemene Centrale ABVV Hoogstraat 26-28 1000 Brussel www.accg.be Verantwoordelijke uitgever: Alain Clauwaert Editie Januari 2010