Advocaten Notarlssen Belastingadviseurs PER AANGETEKENDE POST Autoriteit Consument en Markt T.a.v. de Directie Energie Postbus 16326 2500 BH DEN HAAG Tevens per fax: 070 72 22 355 DE BRAUW Claude Debussylaan 80 Postbus 75084 1070 AB Amsterdam T +31 20 577 1771 F +31 20 577 1775 Datum 27 juli 2016 Uw ref. ACM/DEJ2016/203272 Zaaknummer 15.0801.52 Onze ref. M25896538/11201320047/cd mr. A.A. Kleinhout E arjan.kleinhout@debrauw.com T +31 20 577 1348 (direct) T +31 20 577 1343 (secretaresse) F +31 20 577 1775 Betreft: Zienswijze GTS op ontwerp-besluit Balanceringszone Nederland Geacht College, 1 Inleiding 1.1 Hierbij geeft Gasunie Transport Services B.V. ("GTS") haar zienswijze op het ontwerp-besluit van ACM d.d. 17 juni 2016 met kenmerk ACM/DE/2016/203272 en zaaknummer 15.0801.52 (het "Ontwerp-Beslult"). 1.2 In het Ontwerp-Beslutt neemt ACM de inhoudelijke wijzigingen die de gezamenlijke netbeheerders hebben voorgesteld (het "Voorstel"), niet over. GTS is van oordeel dat het Voorstel ten onrechte is afgewezen door ACM. 1.3 In het Voorstel wordt een balanceringszone geintroduceerd waaraan zowel de netbeheerder van het landelijk gastransportnet (GTS) als andere netbeheerders uit binnen- en buitenland kunnen deelnemen. Het balanceringszone-concept maakt het mogelijk dat meerdere netbeheerders binnen een entry-exit systeem en met Oen balanceringszone actief zijn. De introductie van een balanceringszone conform het Voorstel is in Iijn met de Europese interne markt en het Europese regelgevend kader en in het belang van de netgebruikers en overige marktpartijen. Het Voorstel is dan ook generiek: de balanceringszone staat gelijkelijk open voor andere netbeheerders dan GTS, waaronder Gasunie Grid Services B.V. ("GGS"), maar ook andere netbeheerders uit Nederland of het buitenland. De Brauw Blackstone Westbroek N.V, is gevastigd in Amsterdam en Ingeschreven in hal handeisregister onder nr. 27171912. Alla diensten en (enders) werkzaamheden warden verricht ult hoofde van eon overeenkomst van opdracht met De Brauw Blackstone Westbroek N.V. Op de overeenkomst zijn de Algemene Voorwaarden van!degassing, die zijn gedeponeerd ter griffie van de rechtbank In Amsterdam en waarin ender mew een beperking van de aansprakalijkheid is opgenomen. Kwaliteitsrakening notarissen ING Bank IBAN NI.83INGB0693213876 BIC INGBNL2A.
1.4 ACM meent dat het Voorstel in strijd zou zijn met de belangen, regels en eisen bedoeld in artikel 12f, eerste en tweede lid, van de Gaswet. GTS zet in paragraaf 2 uiteen waarom het oordeel van ACM onjuist is. 1.5 ACM goat in het Ontwerp-Besluit daamaast in op elementen die vallen buiten het toetsingskader van een codewijzigingsvoorstel op grand van de Gaswet. Deze opmerkingen van ACM kunnen de afwijzing in het Ontwerp-Besluit dan oak niet dragen. In paragraaf 3 Licht GTS (ten overvloede) toe waarom die overwegingen van ACM niet relevant en overigens oak onjuist zijn. 1.6 GTS rondt In hoofdstuk 4 of met een conclusie. Gezien de onjuiste argumentatie omtrent strijdigheid met (de belangen op grand van) de Gaswet en hetgeen ACM er verder bij haalt kan GTS zich niet aan de indruk onttrekken dat het Ontwerp- Besluit niet zozeer een toetsing van het Voorstel aan het daarvoor geldende kader inhoudt, maar ziet op wet enders, namelijk: de splitsing van het gastransportnet van GTS in een HTL-net 1 en een RTL-net2 (de "Splitsing") en de aanwijzing van GGS als beheerder van het RTL-net. Daarover gaat ACM echter niet, laat staan dat het Voorstel kan warden aangewend om de Splitsing ter discussie te steilen. Zoals hiervoor aangegeven is het Voorstel daamaast oak breder dan de Splitsing. 2 Geen sprake van strijd met de (belangen van de) Gaswet 2.1 Het toetsingskader voor de beoordeling van voorstellen tot codewijziging die warden gedaan door de gezamenlijke netbeheerders Is neergelegd in artikel 12f Gaswet. Gelet op artikel 12f Gaswet mag ACM slechts afzien van goedkeuring van een voorstel van de gezamenlijke netbeheerders indien het voorstel in strijd is met het belong, bedoeld in het eerste lid, onderdeel b, c, d, e of f, met de regels, bedoeld in het eerste lid, onderdelen g, h en I, of met de eisen, bedoeld in het tweede lid van die bepaling. Dit is het toetsingskader en hier mag ACM niet buiten treden. 2.2 ACM voert in het Ontwerp-Besluit vier vermeende strijdigheden aan, te weten voor wat betreft: (a) vermenging wettelijke taken; (b) discriminatie; (c) specifieke regels die gelden voor een regionals netbeheerder, on (d) zelfstandigheidsvereisten. 1 Het hogedruklange-afstandstransportnet. 2 Het fijnmazig regionaal transportnet. Onze ref. M25898538/1/20620047/cd 2/ 8
2.3 GTS licht hierna per punt toe dat er geen sprake is van strijdigheid. Ad a: vermenging wettelijke taken 2.4 ACM constateert in de randnummers 15-23 geen strijdigheden met de wet. ACM constateert slechts dat dat de voorgestelde wijzigingen in de tariefstructuren en voorwaarden niet noodzakelijk zouden zijn en dat in wet- en regelgeving at is voorzien in regels voor een balanceringszone. GTS is het met die stalling dat het Voorstel niet noodzakelijk zou zijn niet eens (waarover hiema meer), maar dit is gezien het in paragraaf 2.1 beschreven toetsingskader irrelevant: ACM kan niet een codewijziging weigeren omdat zij een voorstel niet nodig vindt. Dat de argumentatie buiten het relevante toetsingskader valt erkent ACM overigens zelf in rnr. 18 van het Ontwerp-Besluit, waarin zij expilciet aangeeft dat hear opmerkingen onder dit kopje worden gemaakt "los van het kader bedoeld in artlkel 12f, eerste lid, van de Gaswet". 2.5 Over het gebruik van de term balanceringszonenetbeheerder in de Aansluitcode Gas LNB (rnr. 24 Ontwerp-Besluit) kan GTS eveneens kort zijn. GTS is het niet eens met ACM, maar kan wet instemmen met aanpassing van de voorgestelde Aansluitcode Gas LNB, in de zin dat de daarin gehanteerde term balanceringszonenetbeheerder niet meer zal worden opgenomen. Ad b: discriminatie 2.6 De tweede vermeende strijdigheid is dat het Voorstel zou voorzien "in tarlefstructuren en voorwaarden voor de mogellike nieuwe netbeheerder van het regionale RTL-gastransportnet die in zip geheel on zonder objectieve rechtvaardiging afwijken van de tariefstructuren en voorwaarden voor andere regionale netbeheerders" en daarom discriminatoir zou zijn. 2.7 Daze argumentatie gaat eraan voorbij dat het in het kader van het nondiscriminatoire karakter van voorwaarden gaat am de netgebruikers. Het gaat erom dat er geen ongerechtvaardigd onderscheid wordt gemaakt tussen die netgebruikers. Daaraan voldoet het Voorstel. Het Voorstel voorkomt juist discriminatie. Voor alle netgebruikers binnen de balanceringszone gelden dezelfde voorwaarden en dit is dan ook non-discriminatoir. 2.8 Juist het Ontwerp-Besluit leidt tot discriminatie. Dit leidt er namelijk toe dat netgebruikers binnen de balanceringszone verschillend worden behandeld, zonder dat daarvoor enige objectieve rechtvaardiging bestaat. Onze ref. M25896638/1/20620047/cd 3 / 8
2.9 Of het RTL-net als een "regionaal net" kwalificeert en of GGS als een regionale netbeheerder zou kwalificeren doet er in dat kader niet toe. 3 Wear het om gaat is of er sprake is van een gerechtvaardigd onderscheid tussen netgebruikers. Voar zover er een onderscheid moot worden gemaakt is het enige juiste - en objectieve - onderscheid dat tussen gebruikers van de netten van netbeheerders die deel uitmaken van de balanceringszone en gebruikers van de netten van netbeheerders die dear geen deel van ultmaken. Dit is conform het Voorstel en dat is niet-discriminatoir. 2.10 ACM stelt verder dat het toepassen van de bestaande wet- en regelgeving en tariefstructuren en voorwaarden voor "regionale netbeheerders" zou leiden tot het wegnemen van onzekerheden. Dit is niet juist. Integendeel, in pleats van onzekerheden weg to nemen cregert het Ontwerp-Besluit juist weer onzekerheid, namelijk door klakkeloos regelgeving en voonevaarden/structureren toe to passen op een sltuatie waarvoor doze niet zijn bedoeld on waarmee zij oak niet verenigbaar zijn (het entry-exit-systeem in de balanceringszone). Overigens merkt GTS op dat de toots die ACM hanteert niet de juiste is: zij dient to toetsen of het Voorstel zich verdraagt met de relevante wettelijke belangen; dat een ander voorstel wat Naar betreft meer recht zou doen aan die belangen (dat is hier niet geval) geeft geen grand het Voorstel of to wijzen of to vervangen door wat zij never zou zien. 2.11 Tot slot verdraagt het Ontwerp-Besluit zich niet met de Europese regelgeving, die van hoger orde is dan de Nederlandse Gaswet. Conform die Europese regelgeving, waaronder de Europese netwerkcode inzake balancering (NC BAL), kan een balanceringszone warden gecregerd waaraan zowel transmissie- als distributiesysteembeheerders (in de zin van de Gasverordening en Gasrichtlijn) kunnen deelnemen. De benadering van ACM in het Ontwerp-Besluit maakt dit onmogelijk: de "RNB-voorwaarden" verdragen zich niet met een entryexitsysteem. Hiermee maakt ACM onmogelijk wet Europees is toegestaan en wat - zo blijkt uit het Voorstel - ook eenvoudig in de nationale codes kan warden ingepast. Ad c: specifieke regels (regionale) netbeheerder 2.12 Over de derde grand kan GTS kort zijn: enders dan ACM meent is van strijd met de ministeriele regels omtrent tariefstructuren en voorwaarden goon sprake. 3 Overigens: het RTL-net is geen "regionaal net". Dit is ook geen wettelijk begrip. De Gaswet kent maar twee smaken, namelijk het "landelijk gastransportnet" en andere netten. Het gaat am de inhoud: het RTL-net is een wezenlijk ander net dan de netten van wat ACM regionale netbeheerders noemt. Overigens zou een kwalificatie els "regionale netbeheerder" niet passend zijn omdat het RTL-net een net met landelijke dekking is en ook door de gebieden van andere (wet ACM noemt: regionale) netbeheerders loopt. Onze ref. M2589653811120620047/cd 4 / 8
2.13 De gezamenlijke netbeheerders hebben near aanleiding van de tweede wijzigingsopdracht van ACM in het Voorstel juist twee wijzigingen in de Tarievencode voorgesteld teneinde aan artikel 2 lid 1 van de Regeling tariefstructuren en voorwaarden gas (de "MR Gas") to voldoen. Er is dus wel degelijk gehoor gegeven aan de regels die voor (de voorwaarden voor) andere netbeheerders dan de beheerder van het landelijk gastransportnet gelden, 2.14 De regels zijn daarbij non-discriminatoir en conform de Europese regelgeving, meer in het bijzonder de NC BAL. Binnen een balanceringszone wordt, conform het non-discriminatiebeginsel en deze regelgeving, in de hoogte van de tarleven geen onderscheid gemaakt tussen afnemers. De tarieven worden per entryrespectievelijk exitpunt vastgesteld on worden toegepast per eenheid geboekte entry- of exit capaciteit. 2.15 De gezamenlijke netbeheerders hadden zelfs geen andere structuur kunnen inrichten. Immers, daarmee zouden zij in strijd hebben gehandeld met de NC BAL - die van hogere orde is dan de MR Gas - en overigens ook in strijd met het non-discriminatievereiste van artikel 10 lid 4 Gaswet op grond waarvan netbeheerders zich moeten onthouden van iedere vorm van discriminatie tussen netgebruikers. Immers, dan worden verschillende tarieven gehanteerd voor de netgebruikers in de balanceringszone, zonder dat daarvoor een rechtvaardlging bestaat. Voor zover dus al sprake zou zijn van strijd met de MR Gas (quod non) wijkt de MR Gas voor de hogere Europese regelgeving en de Gaswet. Overigens past de houding van ACM slecht bij het ldee van eon interne Europese energiemarkt. Ad d: zelfstandigheidsvereisten 2.16 Ook over de vermeende strijd met zelfstandigheldsvereisten kan GTS kort zijn: het Voorstel staat aan een zelfstandige uitvoering van de wettelijke taken niet in de weg. ledere netbeheerder kan binnen de balanceringszone zijn taken zelfstandig uitvoeren. 2.17 Dat, zoals ACM suggereert, niet zou kunnen worden vastgesteld wie welke taak uitvoert en waarvoor verantwoordelijk is als gevoig van het gebruik van de term balanceringszonenetbeheerder is apert onjuist. Zoals ult de wet blijkt, is de netbeheerder verantwoordelijk voor de uitvoering van de wettelijke taken ten behoeve van het net waarvoor hij is aangewezen. De aanwijzing, waar nodig tezamen met de gebiedsindeling, bepalen dus welke netbeheerder verantwoordelijk Is. Dit is ACM ook bekend. Door wie de netbeheerder vervolgens de taken (feitelijk) laat uitvoeren, is niet relevant. De aangewezen netbeheerder blijft (eind)verantwoordelijk. Onze ref. M25896538/1/20620047/cd 5 B
2.18 Van enige strijd met (de belangen op grond van de Gaswet) is ook op dit punt geen sprake. Voor het overige behoren de opmerkingen die ACM maakt in par. 3.4.2 Ontwerp-Besluit niet tot het toetsingskader ex artikel 12f Gaswet en had ACM op basis daarvan goedkeuring aan het Voorstel niet mogen onthouden. Overigens zijn deze opmerkingen, zoals over de wettelijke zelfstandigheidsvereisten, ook onjuist (zie hierna). 3 Ten overvloede: argumentatie button toetsingskader 3.1 Uit het voorgaande volgt dat er - gelet op het toetsingskader van artikel 12f Gaswet - geen sprake was van enige grond waarop ACM goedkeuring aan het Voorstel had mogen onthouden. Alio overige opmerkingen van ACM in het Ontwerp-Besluit vallen buiten het toetsingskader en zijn reeds daarom irrelevant. Ten overvloede licht GTS nog kort toe dat deze ook onjuist zijn. Daarbij staat GTS achtereenvolgens stil bij (i) het vermeend overbodig zijn van het Voorstel, (ii) de vermeende ingrijpendheid van het Voorstel en (iii) opmerkingen van ACM over de Splitsing. Ad a: noodzakelijkheid voorstel 3.2 ACM suggereert in rnr. 23 van het Ontwerp-Besluit dat de voorgestelde codewijziging niet nodig zou zijn. Dat eon andere netbeheerder dan GTS actief zou zijn in dezelfde balanceringszone zou at volgen uit wet- en regelgeving en Netbeheer Nederland zou volgens ACM kunnen volstaan met de enkele mededeling dat eon andere netbeheerder dan GTS in die zone actief is. 3.3 Dit is een te eenvoudige voorstelling van zaken. ACM goat eraan voorbij dat eon balanceringszone een entry/exit systeem is (zie definitie uit NC BAL: "een entry-exitsysteem waarop een specifiek balanceringsregime van toepassing is en dat distributiesystemen of een deel daarvan kan omvatten"). In dit entry/exit systeem moeten, om discriminatie to voorkomen, voor alle afnemers dezelfde voorwaarden gelden. Er is dus wel degelijk eon noodzaak om de voorwaarden voor alle afnemers in de balanceringszone gelijk te stellen. Zonder de voorgestelde wijzigingen kan er binnen de balanceringszone geen entry/exit systeem in working zijn. Of andersom: zonder die wijzigingen zouden marktpartijen binnen de balanceringszone gediscrimineerd (kunnen) worden. Ad b: ingrijpendheid Voorstel 3.4 ACM doet in het Ontwerp-Besluit voorkomen alsof sprake is van een complex of ingrijpend Voorstel. Dat is echter niet het geval: er wordt in lijn met de Europese regelgeving een balanceringszone mogelijk gemaakt - die openstaat voor een open groep andere netbeheerders in binnen- en buitenland - door slechts enkele Onze ref. M25896538/1/20820047/cd 6 / 8
eenvoudige en overzichtelijke aanpassingen to maken in de toepasselijke voorwaarden. Van ingrijpende gevolgen is dan ook geen sprake. Ad c: Splitsing 3.5 ACM stelt in rnr. 44 Ontwerp-Besluit dat de "mogelijke invulling" van de Splitsing "op gespannen voet staat met het wettelijke zelfstandigheidsvereiste". Hier verliest ACM weer ult het oog dat het Voorstel breder is dan de Splitsing: de balanceringszone staat niet alleen open voor GGS, maar bijvoorbeeld ook voor andere binnenlandse netbeheerders en buitenlandse netbeheerders. De aanwijzing van GGS als zodanig volt ook buiten het bestek van het Ontwerp- Besluit. Het betoog van ACM illustreert wel de werkelijke reden van ACM om zich tegen het Voorstel to verzetten: ACM wil niet dat GGS als separate netbeheerder wordt aangewezen; ofwel: ACM verzet zich tegen de Splitsing. 3.6 Dit doet zij overigens oak nog eens op onjuiste gronden. Zo suggereert zij in het Ontwerp-Besluit dat de invulling van de Splitsing in strijd zou zijn met de zelfstandigheidsvereisten. Daarbij gaat ACM eraan voorbij dat artikelen 7a 4, 10b en 10c Gaswet uitdrukkelijk mogelijk maken dat de ene netbeheerder wettelijke taken van de andere netbeheerder uitvoert. 4 Conclusle 4.1 Het Ontwerp-Besluit gaat uit van een onjuist oordeel dat sprake zou zijn van strijd met de (belangen op grond van de) Gaswet. De overige opmerkingen die ACM maakt, zoals over de invulling van de Splitsing, vallen buiten het toetsingskader van artikel 12f Gaswet en zijn daarmee irrelevant en overigens ook onjuist. 4.2 GTS verzoekt ACM om in het definitieve besluit aisnog in to stemmen met het Voorstel en de voorwaarden conform to wljzigen, met uitzondering van het opnemen van het begrip balanceringszonenetbeheerder in de Aansluitcode Gas LNB. 4 Overigens zal near verwachting ook op dit punt het (reeds onjuiste standpunt) van ACM worden achterhaald door het voorstel voor de Wet voorgang energietransitie waarin artikel 7a Gaswet wordt geschrapt. Onze ref. M25896538/1/20620047/cd 7 / 8
4.3 Gelet op de reeds verstreken tijd en het belong van het Voorstel verzoekt GTS om zo spoedig mogelijk, maar in elk geval binnen een redelijke termijn het definitieve besluit te nemen. Hoogachtend, De Brauw Blackstone Westbroek N.V. A.A. Kleine haat Advocaat Onze ref. M25896538/1 /20620047/cd 8 / 8