BASSETTES ~ KLEURENFOK Foto: Club Français de la Bassette. Door: Norbert Schollaert (B) Met dank aan Le Club Français de la Bassette http://poule-bassette-club.fr/couleurs.html voor een aantal prachtige foto s. In het vorige nummer is uitgelegd dat je als liefhebber van de Bassette de keuze hebt uit 4 groepen kleurslagen + de witte. Laten we ervan uitgaan dat je opteert voor groep 1. de goudkleurigen. Hoe moeten je Bassettes er dan uit zien en welke combinaties zijn mogelijk? Eerst ter verduidelijking een beknopt stukje uitleg over de kleurengenetica: De kwartelkleur is van oorsprong een wildkleurige, ofwel e+ De (goud)kwartel heeft geen zilverfactor, dus s+/(s+) en heeft wel autosomaal rood (goud), dus Ar/Ar. Columbia Co verdringt het zwart vooral van de onderzijde van het lichaam, bijv. de borst van de haan. Het zwart wordt versterkt door Melanotic Ml zodat de bovenzijde wat zwarter is van tekening dan bij een columbia of een patrijskleurige kip. De totale genetische formule van de kwartelkleur ziet er dus als volgt uit: s+/(s+) Ar/Ar Co/Co Ml/Ml. De genetische formule voor Zilverkwartel is S/S ar/ar Co/Co Ml/Ml. S staat voor zilver (dominante factor, wordt met een hoofdletter geschreven) dat het meeste rood (goud) wegdrukt zodat er wit (zilver) overblijft, en ar/ar zodat er dus nog minder rood aanwezig is. De Co factor en Ml blijven hun werk doen. Noot: Zilver vererft geslachtsgebonden. De blauwkwartelkleurslag krijgt er Blauw Bl/bl+ bij (zwartverdunner) en is verder identiek aan de kwartelkleurslag. De gouden tinten worden niet verdund.
Blauw heeft de neiging, om wanneer we het terug paren aan blauw, steeds verder op te bleken. Parelgrijs lav/lav heeft niets te maken met blauw zoals soms wel eens gedacht wordt. Het is wel een blekingsfactor (lav) op zwart maar qua erfelijkheid geeft parelgrijs enkel parelgrijs en geen intermediaire kleuren zoals bij blauw wel het geval is. Bij parelgrijs moet men zich ook geen zorgen maken over het te bleek worden zoals dit bij blauw wel het geval is. Wanneer men met kwalitatieve dieren fokt kan men gerust parelgrijs op parelgrijs blijven zetten en hoeft men niet naar andere kleuren te gaan om de kleur te verstevigen. De genetische formule van parelgrijszilverkwartel is: S/(S) ar/ar Co/Co Ml/Ml lav/lav De genetische formule van parelgrijskwartel is: s+/(s+) Ar/Ar Co/Co Ml/Ml lav/lav In Nederland noemt men de laatst genoemde kleurslag isabelkwartel. Meer weten: lees hier http://kippenjungle.nl/basisnl.htm GROEP 1. DE (GOUD) KWARTELKLEURIGEN a. Kwartel s+/(s+) Ar/Ar Co/Co Ml/Ml x Kwartel = 100 % kwartel Deze combinatie is prima, maar je moet natuurlijk wel over geselecteerde en fokzuivere dieren beschikken en dan krijg je 100% kwartel. Op tijd wel de haan vervangen om inteelt te voorkomen. b. Kwartel x Blauwkwartel s+/(s+) Ar/Ar Bl/bl+ Co/Co Ml/Ml = 50 % kwartel - 50 % blauwkwartel. We hebben geen zilver, dus goud s+/(s+) en meestal ook wel autosomaal rood dus Ar/Ar; de Columbia factor blijft en ook de Melanotische factor. We krijgen er wel Bl/bl+ bij als zwartverdunner. Deze tweede combinatie binnen onze goudkleurigen kan interessant zijn voor beide kleurslagen. Wanneer de blauwkwartels wat aan tekening verliezen, vooral in de hals, kan dit weer door de kwartelkleur verbeterd worden. Het is evenwel geen wondermiddel want er kan ook depigmentatie of schift optreden. Rechts: Blauwkwartel haan. Foto: Norbert Schollaert. c. Kwartel x Vuilwitkwartel = 100% blauwkwartel Dit is een minder voor de hand liggende combinatie. Het grootste probleem hier is dat de vuilwitte dieren moeilijk op tekening te controleren zijn; fouten kunnen verborgen aanwezig zijn en de nafok verpesten. Deze combinatie zal dus enkel te overwegen zijn indien je vuilwitte fokdier voor het overige perfect voldoet aan de standaard.
Links: Staart van een blauwkwartel haan. Foto: Norbert Schollaert. d. Blauwkwartel x Blauwkwartel = 25% kwartel - 50% blauwkwartel - 25% vuilwitkwartel De kwartelkleurige dieren uit deze combinatie hebben meestal problemen met schift in de slagpennen. De normaliter zwarte veervelden zijn bij vuilwit (splash) kwartel dieren heel lichtgrijs met hierover onregelmatig verdeelde blauwe en zwarte vlekken. Het zijn dus in principe kwartelkleurige dieren waarbij het zwart is vervangen door vuilwit. (De gouden tinten worden niet verdund.) Dit vuilwit kan variëren van blauw met veel vlekken tot bijna helemaal wit. Dus opnieuw geen al te ideale combinatie, tenzij je het blauw wil opbleken. Links: Parelgrijskwartel hen. Foto: Norbert Schollaert. e. Kwartel x Parelgrijskwartel s+/(s+) Ar/Ar Co/Co Ml/Ml lav/lav = 100% kwartel ( split parelgrijs). Een kruising van parelgrijskwartel met kwartel geeft in de eerste generatie allemaal kwartelkleurige dieren die drager zijn van parelgrijs (deze noemt men split parelgrijs). Teruggepaard aan parelgrijskwartel of onderling gepaard kan je zowel parelgrijskwartel als dragers van deze kleur krijgen. Zowel bij parelgrijskwartel als bij parelgrijszilverkwartel zijn er een aantal aandachtspunten. Van parelgrijs is bekend dat het de veerkwaliteit aantast en ook problemen kan geven bij het inpluimen. Bij kuikens die in de veren komen merk je dit al: de slagpennetjes van het eerste verenkleed blijven langer in de hulsjes zitten dan bij hun zwarte broertjes en zusjes. Bij het doorruien naar het definitieve verenkleed hebben jonge hanen ook vaak problemen met de schouderbevedering die moeilijk doorkomt. Doordat zowel het zwart als het goud verdund wordt in respectievelijk parelgrijs en isabel, vraagt het voldoende aandacht van fokker en keurmeester om de tekening goed te beoordelen. Ook bij parelgrijskwartel worden donkere halzen verlangd, d.w.z. met voldoende parelgrijze kleur, dus niet overwegend isabel. Bij de hennen moet je verder letten op voldoende rugzoming en het parelgrijs mag (net als het zwart bij kwartelkleurige hennen) niet doorslaan naar de borst.
f. Kwartel x Zwart ( E/E Ar/Ar Ml/Ml ) = 100 % zwart. Kwartel is een goud-zwart combinatie en recessief ten opzichte van eenkleurig zwart. Deze combinatie wordt wel eens toegepast om de glans bij zwarte dieren op te krikken en de poot- en nagelkleur te verbeteren. Wanneer door deze combinatie rode veertjes te voorschijn komen in het hals- en zadelbehang van de hanen kan dit euvel door terugparing aan zuiver zwarte dieren verholpen worden (na selectie uiteraard). De kwartelkleurslag heeft bij deze combinatie niets te winnen, want er gaat tekening verloren en men krijgt zwarte vlekken in de borstkleur. g. Kwartel x Blauw ( E/E ar/ar Bl/Bl ) = 50 % zwart - 50 % blauw. Ook bij deze combinatie heeft de kwartelkleurslag niets te winnen. Blauwkwartel x Parelgrijs = 50 % kwartel (split parelgrijs) en 50 % blauwkwartel (split parelgrijs). Zwart x Parelgrijs = 100 % zwart (split parelgrijs). Kwartel x geelzwartstaart = 50 % buff columbia-achtige hanen en 50 % slechte kwartel hennen waarvan de kwartelkleur neigt naar ginger (gember). Kwartel x Buff columbia = zelfde resultaat Rechts: Geel blauwstaart haan (niet erkende kleurslag). Foto: Club Français de la Bassette. GROEP 2 : DE ZILVERKWARTELS Zilverkwartel x Zilverkwartel = 100% zilverkwartel. Zilverkwartel x Kwartel = zilverkwartel hennen en fokonzuiver zilverkwartel hanen. (geslachtsgebonden vererving) Kwartel x Zilverkwartel = kwartel hennen en fokonzuiver zilverkwartel hanen. Zilverkwartel x blauwkwartel = (blauw)zilverkwartel hennen en (blauw) fokonzuiver zilverkwartel hanen. Zilverkwartel x Vuilwit kwartel = blauwzilverkwartel hennen en blauwfokonzuiver zilverkwartel hanen Zelfde problemen als bij kwartel x vuilwitkwartel.
Boven: Zilverkwartel hennen en blauwzilver haan. Foto: Norbert Schollaert. Zilverkwartel x Zwart = 100 % zwart Zie kwartel x zwart Zilverkwartel x Blauw = 50 % blauw - 50 % zwart Zie ook: kwartel x blauw Boven: Parelgrijszilverkwartel haan en hen. Foto: Club Français de la Bassette. Zilverkwartel x Buff columbia = zilverkwartel hennen - fokonzuiver zilverkwartel hanen. Het probleem hier zal de tekening zijn, dus zeer resoluut selecteren. Zilverkwartel x Blauwzilverkwartel = 50% zilver - 50 % blauwzilverkwartel.
Boven: Blauwzilverkwartel hen. Foto: Club Français de la Bassette. Parelgrijszilverkwartel x Parelgrijszilverkwartel = 100 % parelgrijszilverkwartel Blauwzilverkwartel x Parelgrijszilverkwartel = 50% zilverkwartel (split parelgrijs) - 50 % blauwzilverkwartel (split parelgrijs) Blauwzilverkwartel x Blauwzilverkwartel = 100 % blauwzilverkwartel GROEP 3. DE PATRIJSKLEUREN Daar ik totaal geen fokervaring heb met noch de patrijskleuren noch de wildkleur zal ik deze hier verder buiten beschouwing laten. Er zijn andere fokkers die hier met enige autoriteit kunnen over schrijven. Rechts: Patrijs hen. Foto: Norbert Schollaert. Volgende pagina: Boven, links: zilverpatrijs hen, rechts: wildkleur hen. Foto s : Club Français de la Bassette.
GROEP 4. DE EFFEN KLEUREN Zwart, blauw, vuilwit, parelgrijs en wit. Zwart x Zwart = 100 % zwart Op voorwaarde dat beide ouderdieren fokzuiver zijn. Zo niet, kan er uit deze combinatie ook wit, kwartel of blauw komen. Links: Zwarte haan. Foto: Norbert Schollaert. Zwart x Blauw = 50 % blauw en 50 % zwart ( E/E bl+/bl+ ) x ( E/E Bl/bl+ ) = E/E bl+/bl+ en E/E Bl/bl+ Blauw heeft de neiging, om wanneer we het terug paren aan blauw, steeds verder op te bleken, daarom is het interessant om af en toe ook weer zwart in te brengen. Uit deze combinatie komen geen vuilwitte dieren, wat meegenomen is, maar de zwarte verliezen hierbij wel aan glans. De enige die bij deze combinatie iets te winnen hebben zijn dus de blauwen. Men zal hier evenwel niet mogen in overdrijven want anders zullen de blauwen te donker worden met overdreven zoming. Zwart x Parelgrijs = 100 % zwart ( split parelgrijs ) Parelgrijs x Parelgrijs ( S/S lav/lav ) = 100 % parelgrijs Zwart x Kwartel = 100 % zwart We hebben juist gezien dat men zwart niet kan verbeteren door er blauw in te fokken en dit kan evenmin door wit (als je ze al vindt) maar met kwartel gecombineerd lukt dit wel. Zwart is dominant dus alle kuikens zijn zwart, maar door inbreng van de kwartelkleur kan men de poot- en nagelkleur van de zwarten verbeteren en ook de glans. Blauw x Blauw = 25 % zwart - 50 % blauw - 25 % vuilwit (splash)
Blauw x Vuilwit = 50 % blauw - 50 % vuilwit Blauw is erg moeilijk egaal te krijgen en de kleur kan dan ook variëren van bijna zwart tot bijna wit. Enkel aan te bevelen wanneer beide dieren toppers zijn want anders zal er bij de selectie zeer veel verloren gaan. Het halsbehang en zadelbehang zijn vaak een tint donkerder dan de rest van het lichaam, zoals ook op de foto links te zien is. Dit is geen fout. Links: Blauwe hen. Foto: Norbert Schollaert. Fouten zijn bruine aanslag (roest), zwarte kleurspatten of ongelijkmatige blauwe kleur. Blauw x Parelgrijs = 50 % zwart - 50 % blauw ( beide split parelgrijs ) Vuilwit x Zwart = 100 % blauw Zwart x Vuilwit = 100% blauw Vuilwit x Vuilwit = 100 % vuilwit Een combinatie die geen enkele zin heeft trouwens En tenslotte: Wit. Maar deze kleur is met geen enkele andere te combineren. Rechts: Witte haan. Club Français de la Bassette. Ik hoop de beginnende fokker hiermee wat op weg te helpen in de zoektocht naar de Bassette kleur die hem of haar het best liggen. Met dank aan onze sponsors Copyright 2015 All rights reserved by the Aviculture-Europe Foundation Dit is een publicatie uit het online tijdschrift www.aviculture-europe.nl Nederlandse uitgave ISSN: 1871-6865 U mag deze tekst / foto s niet kopiëren, distribueren, zenden of publiceren zonder schriftelijke toestemming.