Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde Het ontvangen van eicellen - anonieme donor
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde Inhoud Inleiding 3 Wie komt er in aanmerking voor het ontvangen van eicellen 3 Wettelijke voorwaarden voor de ontvanger van eicellen 4 Voorwaarden opgesteld door het behandelteam van het UMCG 4 De anonieme eiceldonor 5 De leeftijd van de donor 5 De gezondheid van uw donor 6 De erfelijke eigenschappen van uw donor 6 Infecties bij de donor 7 Goedkeuring door de METc 7 Afspraken 8 Afspraken over het aantal behandelingen en kinderen 8 Geheimhouding 8 Juridische aspecten 9 De IVF-behandeling met eiceldonatie 11 Synchronisatie van donor en ontvanger 12 De behandelingscyclus van de donor 12 De follikelpunctie 13 De laboratoriumwerkzaamheden 13 De embryotransfer 14 Het invriezen van embryo's (cryopreservatie) 14 1
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor De zwangerschap 15 De kans op een zwangerschap 15 Het verloop van de zwangerschap 15 Aanvullende informatie 16 De kosten 16 Verklaring 16 Vragen of opmerkingen 17 Bijlage 1. Formulier Ontvangen van eicellen van een anonieme donor 18 Aantekeningen 19 2
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde Inleiding U heeft contact opgenomen met de Sectie Voortplantingsgeneeskunde van het UMCG. U wilt in aanmerking komen voor een behandeling waarbij u eicellen ontvangt van een, voor u onbekende vrouw. Naast de mondelinge informatie geven wij u deze folder waarin u informatie over allerlei aspecten van het ontvangen van eicellen kunt lezen. Dit doen we om zo duidelijk mogelijk te zijn en om misverstanden nu en in de toekomst te voorkomen. Bij het afstaan van eicellen (eiceldonatie) en bij het ontvangen daarvan (eicelreceptie) wordt gebruik gemaakt van de techniek van de In Vitro Fertilisatie (IVF). De donor ondergaat het eerste deel van een IVF-behandeling tot en met de punctie waarbij eicellen worden verkregen. U, de wensmoeder (eicelontvanger) rondt de IVF-behandeling af als de ontstane embryo s bij u worden ingebracht. Het is belangrijk dat u van tevoren weet hoe de behandeling eruit ziet die u moet ondergaan om eicellen te kunnen ontvangen. Om hierover zo goed mogelijk geïnformeerd te zijn raden wij u aan ook het voorlichtingsboekje over In Vitro Fertilisatie (IVF) te lezen, de UMCG-site te bezoeken en een voorlichtingsavond over IVF te volgen. Wie komt er in aanmerking voor het ontvangen van eicellen In de eerste plaats heeft u een kinderwens en dient er een indicatie voor eiceldonatie te bestaan. Dat is het geval als: - U geen (functionerende) eierstokken (meer) heeft. - Bij IVF gebleken is dat een zwangerschap van eigen eicellen vrijwel onmogelijk wordt geacht. Alleen als u eicellen van een andere vrouw krijgt is er een goede kans op zwangerschap. 3
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor - U niet van uw eigen eicellen zwanger wilt worden omdat u drager bent van een erfelijke aandoening met een hoog risico die aan uw kind door te geven. Voordat u in aanmerking komt voor een behandeling waarbij u eicellen ontvangt van een donor, heeft u te maken met een aantal voorwaarden waaraan u moet voldoen. Deze voorwaarden zijn deels wettelijk vastgesteld. De overige voorwaarden zijn door het behandelteam van het UMCG vastgesteld. Wettelijke voorwaarden voor de ontvanger van eicellen 1. De Embryowet schrijft voor dat eiceldonatie alleen mag worden uitgevoerd als de Medisch Ethische Toetsingscommissie (METc) hiermee akkoord is gegaan. Het behandelteam, medisch maatschappelijk werk en eventueel een psycholoog, stellen een rapport over u (én de anonieme eiceldonor) op, en leggen het verzoek tot eiceldonatie ter goedkeuring voor aan de METc. 2. U dient akkoord te gaan met eisen van de wet Donorgegevens. Dit betekent onder andere dat na de geboorte van uw kind persoonsgegevens worden geregistreerd bij de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Voorwaarden opgesteld door het behandelteam van het UMCG 1. U bent jonger dan 40 jaar en heeft een stabiele relatie van minimaal twee jaar. 2. Als uw partner de wensvader is, levert hij het zaad waarmee de eicellen van de donor worden bevrucht. Als er een zwangerschap uit volgt, is hij de genetische vader van het kind. 3. Het moet de behandelaars duidelijk zijn dat u en uw partner samen volledig achter de beslissing staan om gebruik te gaan maken van donoreicellen en de consequenties daarvan kunnen overzien. 4
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde 4. Uw huisarts ondersteunt (schriftelijk) uw verzoek tot de behandeling met donoreicellen. 5. U bent in staat een zwangerschap goed te doorstaan. 6. U en uw partner zijn in staat om het kind dat u hopelijk krijgt een langdurig ouderschap te kunnen bieden. De anonieme eiceldonor Het komt maar zelden voor dat iemand anoniem eiceldonor wil zijn. De reden dat er zo weinig vrouwen eiceldonor willen worden is vooral doordat zij een IVF-behandeling moeten ondergaan om eicellen te kunnen afstaan. De zwaarte van een IVF-behandeling en het feit dat de donor niet weet voor wie ze eigenlijk die behandeling ondergaat weerhoudt vrouwen ervan donor te worden. Als een anonieme donor zich aanmeldt kiezen we, uit de groep patiënten die het langst op de wachtlijst voor eiceldonatie staan, een of twee het best bij haar passende patiënten. De arts bespreekt uitgebreid met de donor (en haar partner) over het donorschap. Het is met name belangrijk dat de anonieme eiceldonor gezond is, en dat ze zich realiseert wat het anoniem afstaan van eicellen nu en in de toekomst betekent. Bij het accepteren van een anonieme eiceldonor krijgen onderstaande onderwerpen aandacht. 1. De leeftijd van de donor De kans op een zwangerschap met IVF neemt af met de leeftijd. Vanaf 36 jaar daalt de vruchtbaarheid als gevolg van de daling van de kwaliteit en van het aantal eicellen in de eierstokken. Als een vrouw 36 jaar of ouder is, bestaat er een verhoogde kans op het ontstaan van een kind met chromosomale afwijkingen, bijvoorbeeld het syndroom van Down. In verband hiermee worden alleen vrouwen als eiceldonor aangenomen als zij jonger dan 36 jaar zijn. Tijdens de behandeling kan de donor een enkele keer wel 36-37 5
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor jaar zijn. Bij de behandeling krijgt u als u dat wenst de leeftijd van de donor te horen. Als u zwanger bent geworden wordt u geïnformeerd over de mogelijkheden van prenatale diagnostiek (bloedonderzoek, vlokkentest, vruchtwateronderzoek, echoscopische nekplooimeting). 2. De gezondheid van de donor Vanzelfsprekend kunnen alleen gezonde vrouwen donor zijn. Wij proberen de gezondheid van de donor zo goed mogelijk te beoordelen door met haar een vragenlijst over haarzelf en haar familie door te nemen. Daarnaast onderzoeken we haar lichamelijk en doen we bloedonderzoek. Als het nodig is raadplegen we haar huisarts. Van de donor verwachten we dat zij essentiële veranderingen in haar gezondheid tijdens haar donorschap of later aan ons doorgeeft om eventuele gevolgen voor u of uw kind(eren) met u te kunnen bespreken. 3. De erfelijke eigenschappen van de donor Na de bevruchting (de versmelting van een zaadcel en een eicel) bevat het ontstane embryo (en dus ook het latere kind) erfelijk materiaal dat voor de helft van de vader en voor de helft van de moeder afkomstig is. Een kind dat uit een donoreicel is ontstaan heeft dus voor de helft de eigenschappen van de eiceldonor. Zij wordt ook wel de biologische ofwel genetische moeder genoemd. Erfelijke eigenschappen worden bij de bevruchting overgedragen. Om te voorkomen dat erfelijke ziektes worden overgedragen mag een donor geen erfelijke afwijkingen vertonen. De donor wordt daarom van tevoren onderzocht en uitgebreid ondervraagd over eventuele erfelijke ziektes bij haar of in haar familie. Als er zich later bij de eiceldonor of bij één van haar familieleden een ziekte openbaart die mogelijk erfelijk is, wordt verwacht dat zij dat aan ons meldt. Wij kunnen u dan daarover informeren en de gevolgen met u bespreken. 6
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde 4. Infecties bij de donor Een van de gevaren van eiceldonatie is dat bacteriële en virale infecties van de donor via de eicellen worden overgebracht op de ontvanger, het kind en haar partner. Het opsporen van besmettelijke ziektes bij donoren is daarom erg belangrijk. Iedere donor wordt daarom voorafgaande aan een donatiebehandeling getest op SOA s (sexueel overdraagbare aandoeningen) zoals HIV (AIDS-virus), hepatitis-b en hepatitis-c, syfilis. Als ze afkomstig is uit het Caribisch gebied, Azië of Afrika (uitgezonderd Marokko) of deze gebieden regelmatig bezoekt, dan wordt zij ook getest op de leukemievirussen HTLV1 en -2. Alleen als alle uitslagen goed zijn kan de donor eicellen afstaan. De testuitslagen mogen bij het begin van een behandeling niet ouder zijn dan drie maanden. Door deze zorgvuldige maatregelen proberen we het risico op deze ziektes zo klein mogelijk te maken. Goedkeuring door de METc De Embryowet schrijft voor dat eiceldonatie alleen mag worden uitgevoerd als de Medisch Ethische Toetsingscommissie (METc) hiermee akkoord is gegaan. Een vrouw die zich aanmeldt als anonieme eiceldonor wordt, zoals hierboven aangegeven, in eerste instantie onderzocht door de gynaecoloog waarna een of meerdere gesprekken met Medisch Maatschappelijk Werk (MMW) volgen. Daarna stellen gynaecoloog en MMW een rapport over haar op dat aan de Medisch Ethische Toetsingscommissie (METc) wordt voorgelegd. 7
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor Afspraken Afspraken over het aantal behandelingen en kinderen Bij anonieme eiceldonatie bent u geheel afhankelijk van een andere vrouw die zich als eiceldonor aanmeldt. Het is niet eenvoudig om afspraken te maken over het aantal behandelingen dat zij wil ondergaan en over het aantal kinderen dat zij zou willen laten ontstaan. Of zij na een niet succesvolle IVF-poging een volgende behandeling wil ondergaan is sterk afhankelijk van hoe zij de IVFbehandeling heeft ervaren. Het is mogelijk dat uw donor al snel besluit te stoppen omdat de lichamelijke maar ook de psychische belasting van een IVF-behandeling te groot is. Soms wil zij eerst weer zelf zwanger gaan worden. U kunt dus na een of twee behandelingen te horen krijgen dat u moet stoppen omdat de donor niet verder wil gaan. Dit is voor u ongetwijfeld niet gemakkelijk na al jaren op de wachtlijst te hebben gestaan, maar dat is dan niet anders. Het betekent waarschijnlijk dat u weer lang moet wachten op een volgende donor. Of u ooit een tweede kind van dezelfde donor kunt krijgen is zeer de vraag. Aan de donor wordt wel de vraag gesteld of zij bereid is om in de toekomst om opnieuw IVF te ondergaan voor een volgend kind in een gezin. Bij IVF kunnen meer embryo s ontstaan dan mogen worden teruggeplaatst. De overgebleven gave embryo s kunnen ingevroren worden bewaard. U beschikt over deze embryo s en kunt ze later laten ontdooien om alsnog een kans op een zwangerschap te maken, of voor een volgend kind. Voor ieder kind dat u via eiceldonatie wilt verkrijgen vult u een nieuwe verklaring in. Geheimhouding Het is raadzaam de behandeling met donoreicellen zoveel mogelijk voor uzelf te houden. U bepaalt zelf of u uw kinderen informeert 8
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde over hun ontstaanswijze en genetische herkomst. Er zijn twee mogelijkheden: - Als u het wel aan uw kind(eren) wilt vertellen lijkt het ons het meest voor de hand te liggen dat u en uw partner dat doen en niemand anders. Als u volledige openheid betracht en het aan uw kinderen vertelt, hoeft u niet levenslang een geheim te bewaren. Mocht u hierbij hulp nodig hebben dan kunt u ons altijd raadplegen. Informatie over wanneer en hoe u het uw kind(eren) kunt vertellen vindt u ook op www.dcnetwork.org. - Als u de genetische herkomst van uw kinderen niet wilt vertellen is geheimhouding door u en uw donor van nog groter belang. Als u uw kind(eren) niet inlicht over hun genetische oorsprong, zullen zij dat niet weten en dus ook nooit gaan zoeken. Mochten zij er later toch achterkomen, dan is dat voor alle betrokkenen pijnlijk. Eiceldonoren moeten wettelijk opspoorbaar zijn voor de kinderen die uit hun eicellen ontstaan. Kinderen kunnen bij de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting informatie over de donor opvragen (zie volgende paragraaf ). Juridische aspecten De Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting Volgens de wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting krijgen kinderen die uit donoreicellen zijn ontstaan het recht om hun genetische moeder op te sporen. Volgens deze wet moeten de behandelaars gegevens van vrouwen die via donoreicellen een kind hebben gekregen, en gegevens van donoren die daarvoor hebben gezorgd, doorgeven aan de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. De donor verstrekt bij het begin van haar donorschap persoonsidentificerende gegevens zoals haar naam, geboortedatum en adres. Daarnaast geeft zij enkele uiterlijke, sociale, medische en persoonlijke gegevens, die een aardig beeld van haar 9
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor geven zonder dat zij hieruit als persoon te herleiden is. Deze gegevens worden in het UMCG bewaard. Wanneer er een kind is geboren worden de gegevens van de eiceldonor, de moeder, en de geboortedatum van het kind naar de Stichting Donorgegevens gezonden. Die Stichting beheert die gegevens gedurende 80 jaar. De wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting beschrijft de wijze waarop de gegevens aan een kind mogen worden verstrekt. In het kort houdt dit in dat kinderen vanaf twaalf jaar kunnen vragen om niet-persoonsidentificerende gegevens om een eerste indruk te krijgen van hun biologische moeder. De ouders worden dan op de hoogte gebracht van het feit dat die gegevens aan hun kind zijn verstrekt. Als een kind zestien jaar is, kan het een verzoek om persoonsidentificerende gegevens indienen. De donor wordt dan benaderd met de vraag schriftelijk toestemming te geven voor het verstrekken van de gegevens. Als zij positief reageert wordt een contact geregeld. Hoe dat precies in zijn werk gaat is nu nog onduidelijk. Als de donor bezwaar maakt tegen een kennismaking dan zal de Stichting de persoonsidentificerende gegevens pas verstrekken na de belangen van de donor en het kind te hebben afgewogen. De huisarts van een donorkind kan zonodig de medische gegevens van de donor bij de Stichting opvragen. Als de donor te zijner tijd onvindbaar is, of is overleden, dan wordt haar echtgenoot, geregistreerde partner of andere levensgezel (of bij het ontbreken van een van hen, een bloedverwant in de eerste of tweede graad), verzocht schriftelijk akkoord te gaan met het verstrekken van haar persoonsidentificerende gegevens. Bij weigering worden zij in de gelegenheid gesteld haar belangen bij niet-verstrekking naar voren te brengen. Uitgebreide informatie over de wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting treft u aan op de site: www.donorgegevens.nl. 10
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde De relatie eiceldonor - donorkind Tussen een eiceldonor en het donorkind bestaat alleen een genetische band, geen juridische relatie. De eiceldonor heeft tegenover het donorkind dan ook geen rechten of plichten. De relatie wensouders - donorkind in juridische zin De vrouw die een kind baart is altijd de wettelijke, juridische moeder. De wet verbindt uitsluitend rechten en plichten aan het juridisch moederschap, zoals het uitoefenen van gezag, voorzien in levensonderhoud, omgangsrecht en erfrecht. De mannelijke partner van de vrouw met wiens toestemming de behandeling met donoreicellen plaatsvond en waarvoor hij het zaad leverde, is de juridische vader van het kind dat daaruit voortkwam. De vrouwelijke partner van de moeder van het kind heeft automatisch het gezamenlijk gezag over het kind als zij met de moeder is gehuwd of met haar een geregistreerd partnerschap is aangegaan. Zie voor verdere informatie www.postbus51.nl en de daar te verkrijgen brochure Gezag, omgang en informatie van het Ministerie van Justitie. De IVF-behandeling met eiceldonatie Zoals al in de inleiding van deze brochure stond beschreven, is het noodzakelijk voor het afstaan van eicellen (eiceldonatie) en bij het ontvangen daarvan (eicelreceptie) gebruik te maken van de techniek van de In Vitro Fertilisatie (IVF). De donor ondergaat het eerste deel van een IVF-behandeling tot en met de punctie waarbij eicellen worden verkregen. U, de eicelontvanger, rondt de IVFbehandeling af als de ontstane embryo s bij u worden teruggeplaatst. Uitgebreide gegevens over de IVF-behandeling kunt u vinden in de IVF-brochure van het UMCG en op de UMCG-site. Daarnaast adviseren we u om de IVF-voorlichtingsavond te bezoeken. 11
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor Synchronisatie van donor en ontvanger De kans op succes met eiceldonatie wordt voor een groot deel bepaald door de synchronisatie van de cyclus van de donor en van de ontvanger. Uw behandelingsschema kan om die reden tussentijds worden aangepast omdat de donor sneller dan wel langzamer dan verwacht reageert op de behandeling. Tijdens de behandeling gebruikt u volgens een bepaald schema natuurlijk oestradiol en progesteron om het baarmoederslijmvlies op het juiste moment in een optimale conditie te brengen. Wanneer u een eigen cyclus heeft wordt die eerst met een GnRH-agonist, een synthetisch hormoon, stilgelegd. De behandelingscyclus van de donor De cyclus van een vrouw kan op enkele manieren worden bijgestuurd of gestimuleerd om voor donatie geschikt te zijn: a. Donatie vanuit de eigen cyclus Bij dit type eiceldonatie wordt de spontane cyclus van de eiceldonor gevolgd en met weinig hormonen bijgestuurd. Er ontwikkelt zich in de spontane cyclus meestal maar één follikel (het eiblaasje). Deze wordt uiteindelijk aangeprikt en leeggezogen. In 80-85 % van de cycli kan de punctie worden uitgevoerd. In ongeveer 75 % van de puncties wordt een eicel verkregen. Met een normale bevruchtingskans van 70%, en kans van 30% succes per embryotransfer, resulteert dit in ongeveer 10% kans op een zwangerschap per gestarte behandeling. In zo n behandeling is de kans op een embryotransfer maar ongeveer 50%. Het voordeel van deze behandeling is dat de donor geen of nauwelijks hormonen behoeft te gebruiken en via een eenvoudige punctie donor kan zijn. De kans op een tweeling is uiteraard nihil. Nadeel is de lagere kans op succes per behandeling: de helft van een normale IVF-behandeling. Daar staat tegenover dat deze behandeling gemakkelijk kan worden herhaald. Aan donoren jonger dan 37 jaar met een maandelijkse cyclus wordt voorgesteld om met zes behandelingen in de eigen cyclus te 12
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde beginnen. Dit hangt uiteraard ook af van de reisafstand en tijdsinvestering. Gezien de noodzaak van synchronisatie van donor en ontvanger kan de behandeling niet vaker dan om de maand worden uitgevoerd. b. Donatie vanuit een hyperstimulatie cyclus In deze situatie ondergaat de donor een hyperstimulatie van de eierstokken. Dit betekent dat met behulp van hormonen wordt geprobeerd meerdere follikels tegelijkertijd te laten groeien. Deze hormonen worden per injectie toegediend. Zo'n behandeling duurt ongeveer 10-25 dagen. Schadelijke effecten van deze hormonen op de eicel, het embryo, het kind dat daaruit voortkomt, of op de donor zelf zijn nooit aangetoond. De follikels worden bij de vaginale punctie aangeprikt en leeggezogen. Hierbij worden meerdere eicellen verkregen die aan u worden afgestaan. Het kan voorkomen dat de behandeling bij de donor niet goed verloopt en dat haar behandeling moet worden gestaakt. Meestal kan enige tijd later dan weer een nieuwe poging worden ondernomen. In zo n situatie moet u dan ook stoppen met uw deel van de behandeling en wachten op een nieuwe start. Een hyperstimulatie behandeling van de donor geeft de hoogste kans op succes, zo n 17-20% per cyclus. Als de reactie op de hormonale behandeling onvoldoende is, of de kwaliteit van de eicellen is te slecht, is de kans op een zwangerschap soms te laag om door te gaan en stoppen we met de donor. De follikelpunctie De follikelpunctie is de laatste stap in de behandeling van de donor. De punctie vindt onder pijnstilling plaats in dagbehandeling, binnen twee uur daarna gaat de donor weer naar huis. Vanaf de punctie beschikt u over de eicellen. De laboratoriumwerkzaamheden Enkele uren na de punctie wordt aan de verkregen eicel(len) zaad van de wensvader toegevoegd. Dit is de inseminatie, bedoeld om 13
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor de eicellen te bevruchten (in vitro fertilisatie, IVF). Als de zaadkwaliteit slecht is wordt ICSI (intra-cytoplasmatische spermatozoa injectie) uitgevoerd. Hierbij wordt in iedere eicel een zaadcel naar binnen gebracht. Drie dagen na de punctie wordt bekeken of er gave embryo s zijn ontstaan die in de baarmoeder kunnen worden geplaatst (embryotransfer). De embryotransfer De kans op een zwangerschap stijgt met het aantal in de baarmoeder geplaatste embryo's. Omdat de kans op een meerlingzwangerschap daarmee ook toeneemt worden er bij de embryotransfer niet meer dan twee embryo's in uw baarmoeder geplaatst. Dit gebeurt met behulp van een dun slangetje dat via het baarmoederhalskanaal in de baarmoederholte wordt ingebracht. Het is een pijnloze ingreep die poliklinisch wordt uitgevoerd. Het invriezen van embryo's (cryopreservatie) Als er voor u meer dan twee goede embryo's zijn ontstaan, bestaat de mogelijkheid de overgebleven embryo s te laten invriezen in vloeibare stikstof, bij -196ºC. Deze embryo's kunnen, zo gewenst, in een latere cyclus in uw baarmoeder worden geplaatst. Eén IVFbehandeling van uw donor kan zo resulteren in enkele embryotransfers; zo wordt er optimaal gebruik gemaakt van de inzet van de donor en worden meerdere kansen gecreëerd. U beschikt over de ingevroren embryo s en bepaalt wat ermee gebeurt. Als u ze in de toekomst echter niet meer zou willen gebruiken voor een (volgend) kind, dan heeft uw donor het recht over de bestemming die u er aan wilt geven (afstaan aan een ander paar, aan de wetenschap, of voor stamcelkweken) mee te beslissen. De donor kan echter schriftelijk aangeven van dat recht geen gebruik te willen maken. U krijgt uitgebreidere informatie over cryopreservatie van embryo s als het zover is. 14
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde De donor houdt altijd het recht om de ingevroren bewaarde embryo s te laten vernietigen als zij wil dat er geen of niet meer kinderen uit haar eicellen mogen ontstaan. Als de donor mocht komen te overlijden dan zal haar beslissing ten aanzien van postume voortplanting bepalen of eventueel ingevroren embryo s nog kunnen worden gebruikt. Hierbij moet worden vermeld dat de Sectie Voortplantingsgeneeskunde van het UMCG vooralsnog niet wil meewerken aan postume voortplanting. Dit kan dus betekenen dat de ingevroren embryo s waarover u beschikt door u naar een ander laboratorium van een andere kliniek moeten worden getransporteerd voor later gebruik. De zwangerschap De kans op een zwangerschap Het is goed dat u zich realiseert dat er per plaatsing van embryo s in de baarmoeder slechts een beperkte kans op een zwangerschap is en dat niet iedereen, ook niet bij herhaalde embryotransfers, zwanger wordt. Het mislukken van de behandeling kunt u uzelf maar ook de donor nooit verwijten. Na zes IVF-pogingen in de eigen cyclus is ongeveer 33% van de ontvangers zwanger; per hyperstimulatiecyclus bestaat er een kans van 17-20% op een zwangerschap. Het verloop van de zwangerschap Een zwangerschap die via eiceldonatie tot stand is gekomen is even normaal als een zwangerschap die ontstond uit een eigen eicel. De kans op een kind met bijvoorbeeld een afwijking is dan ook niet verhoogd, ongeveer 3%. De kans op een miskraam of verhoogde bloeddruk is in de zwangerschap licht verhoogd. Ook kan uw kind een iets lager gewicht hebben dan normaal is voor de duur van de zwangerschap. Afhankelijk van het aantal teruggeplaatste embryo's is de kans op een tweeling verhoogd. Meerlingzwangerschappen geven 15
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor in het algemeen meer problemen, zoals een slechtere groei van de kinderen, u wordt vaker opgenomen in het ziekenhuis en u heeft meer kans op een keizersnede. Als u zwanger bent geworden krijgt u informatie over de mogelijkheden van prenatale diagnostiek (bloedonderzoek, vlokkentest, vruchtwateronderzoek, echoscopische nekplooimeting). Als u zwanger bent geworden van een eiceldonor die 36 jaar of ouder is, heeft u een verhoogd risico op een kind met een chromosomale afwijking. Als u in een met hormonen nagebootste cyclus zwanger bent geworden, moet u die hormonen tot ongeveer twaalf weken zwangerschap volgens een bepaald schema blijven gebruiken. Dit is nodig om de zwangerschap in stand te houden. Aanvullende informatie De kosten Sinds 1 januari 2007 worden drie IVF-pogingen volledig vergoed. Gezien het feit dat bij eiceldonatie een behandeling over twee personen wordt verdeeld, sturen wij via u een brief naar de medisch adviseur van uw verzekering met de vraag akkoord te gaan met vergoeding van drie eiceldonatiebehandelingen bij u en uw donor. Het donorschap zelf mag niet met winstoogmerk worden aangegaan. Een reële onkostenvergoeding (voor reizen, verzuim) mag het uiterste zijn. Handel in eicellen is in Nederland verboden. Verklaring Als u akkoord gaat met de verschillende aspecten van het donorschap die genoemd zijn in deze brochure en u kunt voldoen aan de voorwaarden die aan u gesteld worden, dan kunt u een verklaring 16
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde voor het ontvangen van eicellen van een anonieme donor (zie bijlage 1.) invullen en ondertekenen. Vragen of opmerkingen Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met de sectie Voortplantingsgeneeskunde (VPG) van het UMCG. Het telefoonnummer is (050) 361 30 86. Zoals bij alle behandelingen vinden we het belangrijk dat het ontvangen van eicellen zo optimaal mogelijk verloopt en dat u zich prettig behandeld voelt. Mocht u ondanks onze inzet niet tevreden zijn, meldt ons dat dan door een gesprek met een IVFgynaecoloog aan te vragen of een brief te schrijven. Ook kunt u contact opnemen met Patiënteninformatie van het UMCG en uw opmerkingen daar voorleggen. 17
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor Bijlage 1. Formulier Ontvangen van eicellen van een anonieme donor Hanzeplein 1 Postbus 30001, 9700 RB Groningen Obstetrie en Gynaecologie Sectie Voortplantingsgeneeskunde In Vitro Fertilisatie Secretariaat (050) 361 30 86 Laboratorium (050) 361 31 38 Verklaring voor het ontvangen van eicellen van een anonieme donor In aansluiting aan uitgebreide schriftelijke en mondelinge informatie verklaren ondergetekenden (1) en (2): ten aanzien van een kind - een kind te willen krijgen via het ontvangen van eicellen van een anonieme donor. - te beseffen dat bij IVF-behandelingen de kans op een meerling verhoogd is. ten aanzien van de wet Donorgegevens - na de geboorte van een kind akkoord te gaan met het verstrekken van persoonsgegevens van onderstaande vrouw en de datum waarop de succesvolle embryotransfer plaatsvond, aan de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. - te beseffen dat een kind dat via eiceldonatie is ontstaan via de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting de genetische moeder in principe altijd kan opsporen. ten aanzien van de donor te beseffen dat - op basis van de erfelijke gegevens van de eiceldonor, haar familie en de wensmoeder de kans op een kind met een erfelijke afwijking even laag is als in de bevolking. - de kans op het verkrijgen van infectieziektes door screening van de donor tot een minimum wordt beperkt maar dat het gebruik van vers verkregen eicellen infectierisico's met zich meebrengt. - de donor het recht heeft mee te beslissen over de bestemming van de embryo s als wij die niet voor een volgend kind willen laten terugplaatsen. - de donor op ieder moment kan besluiten de ingevroren bewaarde embryo s te laten vernietigen. - na overlijden van de donor, in het UMCG ingevroren embryo s niet meer mogen worden gebruikt en voor verdere terugplaatsingen, mits de donor voor postume voortplanting schriftelijk toestemming heeft gegeven, een andere kliniek en laboratorium zal moeten worden gezocht. - de ingevroren embryo s door ons naar een ander laboratorium zullen worden getransporteerd als de donor mocht zijn overleden èn zij toestemming heeft gegeven voor postume voortplanting. De wensmoeder Mevrouw... geboren...-...20... Adres... Postcode en woonplaats... te... UMCG-nummer... handtekening... Relatie: alleenstaand samenwonend samenlevingscontract met: gehuwd met: De wensvader / partner De heer... geboren...-...20... Adres... Postcode en woonplaats... te... UMCG-nummer... handtekening... V 440 (0803) Groningen,...-...20... 18
Obstetrie & Gynaecologie Voortplantingsgeneeskunde Aantekeningen 19
Het ontvangen van eicellen - anonieme donor 20
Patiënteninformatie vlc 673/0805