Wat telt is de binnenkant van de Kerk in China niet de show op het podium Door: Jeroom Heyndrickx, Scheutist Verbiest Instituut KULeuven Wat U leest in de media over de Kerk in China blijft meestal beperkt tot de buitenkant van de Kerk: verslagen over officiele verklaringen en over disputen tussen Chinese burgerlijke en kerkelijke overheden. Die zijn allicht belangrijk maar geven geen inzicht in wat omgaat binnen de Kerk. Niet de buitenkant maar de binnenkant van de Katholieke Kerk in China is voor ons belangrijk. Op 19 december 2008 organiseerde de burgerlijke overheid in Beijing een openbare viering van 50 jaar zelf-benoeming van Katholieke bisschoppen door de Chinese Staat. Bisschoppen, priesters en religieuzen werden verplicht eraan deel te nemen; sommige van hen moesten verklaringen aflezen. Men verwacht dat in maart 2009 de bisschoppen weer zullen moeten vergaderen om een nieuwe voorzitter te kiezen voor de Patriottische Vereniging en ook een voorzitter van de Bisschops Conferentie (die trouwens nog niet door Rome werd erkend). Wie weet op welke wijze de Kerk zal betrokken worden dit jaar bij de viering van de 60 e verjaring van de Chinese Volks Republiek. Welke verklaringen zullen de bisschoppen dan weer moeten aflezen? We zien die gebeurtenissen en verklaringen als een show die wordt opgevoerd als op een podium voor toehoorders nationaal en internationaal. De verklaringen die op 19 december werden afgelegd waren een regelrechte provocatie aan het adres van de Heilige Stoel. Maar we vragen ons af of de verklaringen die bisschoppen, priesters en religieuzen moesten aflezen door henzelf geschreven werden of door de overheid werden opgelegd. Daarbij stellen we vast dat er op de viering in Beijing geen vertegenwoordiger was van het Poliburo van de Partij en ook geen hogere vertegenwoordiger van de regering. We vragen ons dus af of heel die viering geen show was, door enkelen opgezet, maar die niet het beleid weerspiegelde van de hogere leiding van het land. Wat op dat podium werd opgevoerd behoort tot de buitenkant van de Kerk in China. Die boodschap is negatief. Verslagen daarover zijn misleidend want de lezers denken dat zij via die verslagen in de media de Kerk in China leren kennen en dat is helemaal fout. Wie de Kerk in China wil kennen moet zich informeren over wat er omgaat binnen de katholieke gemeenschappen. De binnenkant geeft een totaal ander, zelfs positief beeld, want daar ziet ge de Geest aan het werk. Dat is pas de Kerk. Dit ervaarde ik weer eens in januari dit jaar terwijl ik in China was. Begin januari ging een groep van een vijftigtal jongere Katholieken per bus op reis 300 km ver in één dag, om rolstoelen, die ze zelf hadden gekocht, naar Katholieke rusthuizen te brengen en kleren naar weeshuizen en centers voor gehandicapten door zusters bestuurd. Dat is al een traditie van jaren. Die dagen ontmoette ik religieuzen die, na zoveel maanden, nog altijd de slachtoffers van de grote aardbeving bijstaan in Sichuan; en anderen die Aids patienten verzorgen en lepra lijders. De pastoor van de kathedraal zei in zijn homilie: We hadden met Kerstdag 306 dopen van volwassenen. Nu openen we ons 28 e katechumenaat en we hopen met Pasen nog meer dopen te hebben. Verschillende leken vrijwilligers, mensen die op 50 gepensioneerd zijn boden zich aan om katechese te geven. Dit gebeurt in zowat alle bisdommen van China.
Ik ontmoette in China bisschoppen en priesters om samenwerking te bespreken tot vorming van kerbedienaars voor hun parochies en om een pastoraal center in hun bisdom op te richten. Op één plaats wordt het Verbiest Instituut zelfs uitgenodigd om een volledig katechetisch vormings programma voor priesters, religieuzen en leken uit te werken. Dit programma bevat een inleiding tot officiele kerkelijke documenten zoals het Pastoraal Directorium voor Bisschoppen, het Directorium voor Katechese, inleiding tot het katechumenaat voor volwassenen enz. Dat zijn maar een paar voorbeelden van wat er omgaat binnen de Chinese kerk gemeenschap. Ik ervaarde de verrassing van mijn leven in Beijing toen de pastoor van de Beitang kathedraal me onverwacht uitnodigde om voor te gaan en de homilie te geven in de hoogmis op zondag 11 januari voor een volle kathedraal gelovigen. Sedert de jaren vijftig had geen buitenlandse priester daartoe nog de toelating gekregen. En de volgende zondag, 18 januari, nodigde hij me uit om voor te gaan en de prediken in de Mis voor de jeugd om 18. U. Die avondmis werd voorafgegaan door een gebedsbijeenkomst met wel een twee honderd jonge mensen: twintigers, dertigers, veertigers. Daar was een ongelooflijke atmosfeer die ge nog nauwelijks ervaart in Europa. Zij zongen liederen over de microfoon, baden luidop voor de Paus, voor de universele Kerk, voor hun families, voor China. Zij brachten getuigenis over hun geloofs ervaringen enz..met zichbare overtuiging en enthousiasme. En dit gebeurt in communistisch China! Dat was duidelijk niet de officiele kerkgemeenschap die we kennen uit de media, en evenmin de ondergrondse. Het was gewoon de Ene, Heilige, Katholieke en Apostolische Kerk in China. Dat is de Kerk die Paus Benedictus XVI wil zien groeien via verzoening. En dat is aan t gebeuren! Een religieuze zei me: Pater,in mijn communauteit zijn zusters van de ondergrondse en ook van de officiele kerk gemeenschap. In antwoord op de brief van de Paus hebben we beslist samen onze retraite te doen. Iemand die enkel naar de buitenkant van de Kerk ziet, naar wat gebeurt op het podium dus, hij ziet de Geest niet. Die werkt echter volop aan de binnenkant van de Kerk waar Christenen samen vieren.
Ik was diep onder de indruk van die ervaring in de Beitang kathedraal, vooral toen ik ervan bewust werd dat we daar samen zongen en baden op 500 m. afstand van waar het gevang stond waar mijn CICM confrater Dries Van Coillie in de jaren vijftig drie jaar lang zat opgesloten. We vierden daar in een kathedraal die dertig jaar lang gesloten was en als opslagplaats diende tijdens de Culturele Revolutie.
Toch is de buitenkant en wat op het podium gebeurt ook van belang. Nu we het jaar van de os vieren wensen we, volgens een oud Chinees spreekwoord: Niuzhuan qiankun, d.w.z. moge de os wat uitzichtloos is herscheppen tot een nieuwe situatie. Dit kan gebeuren in de Kerk in China wanneer de buitenkant, nl. dat wat officieel wordt verklaard, perfect weergeeft wat er leeft aan de binnenkant. Volledige godsdienst vrijheid dus. Dat is onze wens bij dit Chinees Nieuw Jaar. ***********************