VBC IJssel Plus Visplan IJssel Plus, versie 2012 Deel 1, de IJssel vanaf Dieren, het Meppelerdiep, een deel van de Vecht en het Zwarte Water.
- Visplan IJssel Plus - Statuspagina Titel Visplan IJssel Plus, versie 2012; Deel 1, Voor de IJssel vanaf Dieren, het Meppelerdiep, een deel van de Vecht en het Zwarte Water. Samenstelling VBC IJssel Plus Almelosestraat 1 8102 HA RAALTE Telefoon 0572-363370 E-mail info@sportvisserijoostnederland.nl Homepage http://ijsselplus.visstandbeheercommissie.nl Redactie R.A.A. van Aalderen E-mailadres aalderen@sportvisserijnederland.nl Aantal pagina s 90 Trefwoorden visplan, ijssel, meppelerdiep, zwarte water Versie Definitief Datum 26 november 2012 Bibliografische referentie: VBC IJssel Plus, 2012. Visplan IJssel Plus, versie 2012; Deel 1, voor de IJssel vanaf Dieren, het Meppelerdiep, een deel van de Vecht en het Zwarte Water. Opgesteld met ondersteuning van Sportvisserij Nederland en de Combinatie van Beroepsvissers. Vastgesteld tijdens de VBC-vergadering van 3 september 2012 De voorzitter Naam: Handtekening: De secretaris Naam: Handtekening: Voor akkoord getekend door de visrechthebbenden onder de condities zoals vermeld op de volgende pagina.
- Visplan IJssel Plus - Handtekeningenblad Ondergetekende verklaart hierbij akkoord te zijn met dit Visplan zoals vastgesteld tijdens de VBC-vergadering van 3 september 2012 en verklaart dat de informatie die door of namens hem is aangeleverd ten behoeve van dit visplan naar beste weten tot stand is gekomen. Voor wat betreft hoofdstuk 3 (huidige situatie) stemt ondergetekende niet in met eventuele foutieve informatie die door andere partijen is ingebracht. Voor wat betreft hoofdstuk 4 (streefbeelden en maatregelen) gaat de ondergetekende alleen akkoord met de streefbeelden en maatregelen die betrekking hebben op de eigen visrechten en visserijactiviteiten. De ondergetekende gaat niet per definitie akkoord met de in hoofdstuk 4 van dit Visplan genoemde streefbeelden en maatregelen van andere visrechthebbenden. Visserijbedrijf Hoekman-Bekendam VOF (GM18) Naam: Handtekening: Visserijbedrijf A. Hoekman en Zn. (GM29) Naam: Handtekening: Visserijbedrijf Komen VOF (DV1) Naam: Handtekening: Visserijbedrijf W. Timmerman en Zn (GM57) Naam: Handtekening:
- Visplan IJssel Plus - Sportvisserij Oost Nederland Naam: Handtekening: Visserijvereniging De Hengelsport, Zwolle Naam: Handtekening: HSV Zwartsluis Naam: Handtekening: HSV Helpt Elkander, Hattem Naam: Handtekening: Gemeente Kampen Naam: Handtekening:
- Visplan IJssel Plus -
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 9 1.1 Status en looptijd visplan... 9 1.2 Werkwijze... 10 1.3 Doelstellingen... 10 1.4 Leeswijzer... 10 2 Huidige situatie gebied en beleid... 13 2.1 Gebiedsbeschrijving en begrenzing... 13 2.2 Beleid en beheer visstand, visserij en watersystemen... 15 3 Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand... 19 3.1 Visrechten en visserijgebruik... 19 3.2 Visstand en viswatertype... 23 3.3 Visuitzettingen... 26 3.4 Visonttrekking... 27 3.5 Vismortaliteit... 28 3.6 Visserijkundig onderzoek, monitoring en vangstregistratie... 28 3.7 Regelgeving... 30 3.8 Controle en handhaving... 30 3.9 Bereikbaarheid en bevisbaarheid... 33 4 Gewenste situatie, streefbeelden en maatregelen... 35 4.1 Visrechten en visserijgebruik... 35 4.2 Visstand en viswatertype... 36 4.3 Visuitzettingen... 37 4.4 Visonttrekking... 37 4.5 Vismortaliteit... 38 4.6 Visserijkundig onderzoek, monitoring en vangstregistratie... 39 4.7 Regelgeving... 40 4.8 Controle en handhaving... 40 4.9 Bereikbaarheid en bevisbaarheid... 40 5 Uitvoeringsprogramma en toets voorgenomen maatregelen... 43 6 Diversen en overige zaken... 45 6.1 Communicatie... 45 6.2 Monitoring en evaluatie... 45 7 Bijlagen... 46
- Inleiding - 1 Inleiding Het voorliggende visplan is, met ondersteuning van Sportvisserij Nederland, opgesteld door de visrechthebbenden van de VBC IJssel Plus. Het visplan beschrijft het huidige en voorgenomen visserijbeheer en de daarop afgestemde visserij door de sport- en beroepsvisserij in het VBCbeheergebied. Voor het Visplan IJssel Plus zijn de volgende zaken kaderstellend en/of richtinggevend: De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De IJssel is een waterlichaam, de KRW-doelstellingen hiervoor zijn uitgewerkt door Rijkswaterstaat en opgenomen in het Beheer- en Ontwikkelplan voor de Rijkswateren 2010-2015. De doelstellingen zijn gebaseerd op de maatlatten voor natuurlijke wateren (Molen, 2007) en het Beheerprogramma voor de Rijkswateren 2010 2015. Vigerend binnenvisserijbeleid EL&I (o.a. VBC s, Visplannen, Regeling Grote vistuigen, Uitgiftebeleid visrechten). Nationaal Aalbeheerplan (Ministerie van EL&I, 2009). Het Convenant VBC IJssel Plus (2005). In dit visplan wordt eerst de huidige situatie beschreven. Vervolgens zijn de wensen van sport- en beroepsvisserij als streefbeeld geformuleerd. Ten behoeve van de realisatie van de streefbeelden zijn voorgenomen beheermaatregelen vastgelegd. De VBC IJssel Plus is van mening dat dit visplan een degelijke aanzet vormt voor een toekomstig duurzaam visserijbeheer waarin voor alle partijen duidelijke de mogelijkheden en bevoegdheden staan beschreven voor de uitvoering van de visserij. Dit visplan is opgesteld in goed overleg tussen de visrechthebbende partijen die samenwerken binnen de VBC IJssel Plus. De partijen verbinden zich aan dit visplan door het te ondertekenen. Indien een partij zich niet houdt aan de afspraken in dit visplan kan dat aanleiding zijn dat de andere partijen de samenwerking opzeggen en dit rapporteren aan het Ministerie van EL&I. 1.1 Status en looptijd visplan Het visplan heeft een looptijd van drie jaar. Tussentijds wordt het visplan jaarlijks geëvalueerd en indien nodig, na schriftelijke instemming van betrokkenen, bijgesteld. Het visplan dient bij iedere wijziging opnieuw te worden vastgesteld en te worden goedgekeurd door het Ministerie van EL&I, na een positief advies van Rijkswaterstaat. 9 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - 1.2 Werkwijze Bij het schrijven van het visplan is gebruik gemaakt van het landelijke sjabloon visplan opgesteld door Sportvisserij Nederland en de Combinatie van Beroepsvissers. De VBC wil de visserij duurzaam en ecologisch verantwoord uitvoeren en wil, waar mogelijk, de landelijke richtlijn voor het benutten van visstanden Vissen met Verstand (Werkgroep Visstandbeheer, 2003) volgen. Voor dit visplan is als eerste stap informatie verzameld over de visstand, de visserij en de streefbeelden voor visstand en visserij. Omdat er nog geen registratie- en monitoringssysteem bestaat, hebben de visstand- en visserijgegevens nog onvoldoende kwaliteit. De maatregelen zijn door Rijkswaterstaat als waterbeheerder getoetst op strijdigheid met de KRW-doelen. Na de beoordeling is het visplan ter goedkeuring voorgelegd aan het ministerie van EL&I. In de toekomst zal actualisatie van het visplan plaatsvinden. Het visplan heeft daarmee het karakter van een groeidocument. 1.3 Doelstellingen Het Visplan IJssel Plus heeft conform het VBC-convenant een aantal doelstellingen die voortvloeien uit het Rijksbeleid. Concreet wordt ingegaan op de actuele situatie en de gewenste mogelijkheden voor de sport- en beroepsvisserij. De VBC bepaalt in samenspraak op welke wijze de visstand benut kan worden. Doelstellingen visplan: Het gezamenlijk vormgeven en uitvoeren van een planmatig, doelmatig en duurzaam visstandbeheer en visserijbeheer, op basis van gezamenlijk vastgestelde uitgangspunten, doelstellingen en uitvoeringsprogramma voor het visstandbeheer en de visserij. Het bijdragen aan het realiseren en in stand houden van een duurzame visstand. Het versterken van de samenwerking in het visstandbeheer en de visserij door het betrekken van en afstemmen met beleids- en beheerdoelstellingen van deelnemende belanghebbenden. Een transparante regelgeving in de visserij. Het verkrijgen van inzage in de huidige en voorgenomen bevissing als onderdeel van een duurzaam visserijbeheer. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de huidige situatie van het gebied en het beleid dat betrekking heeft op visstandbeheer en visserij beschreven. In hoofdstuk 3 wordt de huidige situatie van de sport- en beroepsvisserij, het visserijbeheer en de visstand beschreven. Onder andere een overzicht van visrechten, visuitzetting en visonttrekkingen komen aan de orde. 2012 VBC IJssel Plus 10
- Inleiding - De gewenste situatie / streefbeelden en maatregelen voor de visstand en visserij worden in hoofdstuk 4 beschreven. In hoofdstuk vijf worden de voorgenomen maatregelen getoetst. En tot slot is in hoofdstuk zes een uitvoeringsprogramma opgenomen, om de maatregelen ook daadwerkelijk te realiseren. Het Visplan wordt besloten met bijlagen. 11 VBC IJssel Plus
- Huidige situatie gebied en beleid - 2 Huidige situatie gebied en beleid 2.1 Gebiedsbeschrijving en begrenzing Dit visplan is opgesteld voor de IJssel tussen Dieren (km 913,500) en de monding in het Ketelmeer (km 1006,000), het Meppelerdiep tot aan Meppel, Zwarte Water en een deel van de Overijsselse Vecht. Voor het Ketelmeer, Zwarte Meer en Vossemeer is separaat een visplan opgesteld. Vanwege de samenhang tussen de genoemde wateren zijn zoveel mogelijk dezelfde uitgangspunten gehanteerd. IJssel De IJssel maakt deel uit van het stroomgebied van de Rijn, waarmee hij is verbonden via de Neder-Rijn en het Pannerdensch Kanaal. De normaalbreedte is tot Rheden ongeveer 75 meter. Vanaf Rheden mt de breedte geleidelijk toe tot 160 meter bij Kampen. Het IJsselwater stroomt via het Keteldiep en het Kattendiep uit in het Ketelmeer. De waterstand op de IJssel varieert op het hoogste punt bij Westervoort tussen NAP +6,80 en +13,80 meter en op het laagste punt bij Kampen tussen NAP 0,90 en NAP +2,00 meter. Van oorsprong tot monding mt de stroomsnelheid geleidelijk af (Zutphen 5 km/u; Deventer 4 km/u uur; Zwolle 2 km/u). De lengte van de IJssel van IJsselkop tot Ketelmeer is 128 kilometer. Het riviergedeelte IJssel binnen het plangebied heeft een lengte van 92,5 km met een gemiddelde breedte van 110 meter. Het oppervlak van dit riviergedeelte (exclusief zijwateren) is 1250 hectare. Daarnaast liggen er nog een groot aantal plassen in de uiterwaarden, die permanent of periodiek met de rivier in verbinding staan, dit betreft 700 hectare wateroppervlak. De uiterwaarden van de IJssel hebben een oppervlakte van ongeveer 9.000 hectare. Het totale water oppervlak (water groter dan 0,5 hectare) in het winterbed van de IJssel bedraagt ongeveer 1950 ha. Meppelerdiep Het Meppelerdiep is een gekanaliseerd riviertje gelegen tussen de Paradijssluis (Drentse Hoofdvaart) en de sluis te Zwartsluis. Het staat in open verbinding met en zorgt voor de afwatering van de Hoogeveensche Vaart, de Drentse Hoofdvaart, het riviertje De Reest, de Wold Aa en de grachten van Meppel. Het staat indirect via een sluis ook in verbinding met de Beukersgracht, de verbinding met het Zwarte Water is een open verbinding, aangezien de sluis te Zwartsluis, slechts 10 dagen per jaar gesloten is. Rijkswaterstaat beheert de kwantiteit en Waterschap Reest en Wieden draagt de zorg voor de waterkwaliteit (Waterschap Reest en Wieden, 2009). Het Meppelerdiep heeft een oppervlakte van 93 hectare en een lengte van 12 kilometer. De totale oeverlengte inclusief havens 34 kilometer. 13 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - Zwarte Water en Overijsselse Vecht Het Zwarte Water en het gedeelte van de Overijsselse Vecht vanaf de Stuw te Vechterweerd zijn bedijkte rivieren waarin de uiterwaarden of oeverlanden relatief smal zijn. Het riviertraject is ongestuwd. Het staat via het Ketelmeer en Zwarte Meer in directe verbinding met de IJssel en het IJsselmeer. Bij een lage afvoer van de rivier bepaalt het IJsselmeerpeil het rivierpeil. Het streefpeil is 40 cm NAP, het verschil tussen hoogste en laagste peil is maximaal 180 cm. Hoge rivierpeilen treden kortstondig op door rslagpieken in het stroomgebied van de Overijsselse Vecht en door opstuwing op het IJsselmeer. Het verschil tussen maaiveldhoogte van de uiterwaarden en het rivierpeil is klein. Dit betekent dat een groot deel van de uiterwaarden ten opzichte van maaiveld ondiepe grondwaterstanden en regelmatig onder water staat (Kiwa Water Research & EGG, 2007). Het riviertje het Zwarte Water heeft een totale lengte van 14,9 km en een oppervlak van 340 hectare, het deel van de Overijsselse Vecht dat daarmee in open verbinding staat is 70 hectare. Figuur 2.1 Topografische ondergrond: Topografische Dienst, Emmen Overzichtskaart plangebied 2012 VBC IJssel Plus 14
- Huidige situatie gebied en beleid - 2.2 Beleid en beheer visstand, visserij en watersystemen 2.2.1 Binnenvisserijbeleid Het kader voor de visserij op de binnenwateren is de Visserijwet van 1963. Hierin zijn de bevoegdheden van de visrechthebbenden beschreven. Het Ministerie van EL&I heeft het binnenvisserijbeleid beschreven in een brief aan de Tweede Kamer (november 2009). De voor dit visplan relevante beleidspunten zijn: De visserij moet passen bij de doelen die de waterbeheerder stelt op grond van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De visrechthebbenden dienen daarom in VBC-verband afspraken te maken over de visserij en deze vast te leggen in het visplan. De waterbeheerder dient het visplan te toetsen op basis van de vastgestelde KRW-doelen voor de visstand. De bestaande stroperijbestrijding, in regionale stroperijteams in de kerngebieden waar de stroperij zich concentreert, wordt voortgezet. Daarnaast wordt een wetsvoorstel voorbereid om visstroperij als misdrijf strafbaar te stellen in de Wet op de economische delicten (WED). De lijst met vissoorten waarop de Visserijwet van toepassing is, wordt in 2010 uitgebreid zodat een aantal veel voorkomende en beviste soorten als roofblei en een aantal soorten rivierkreeft onder de werking van de Visserijwet komen te vallen. Verder worden een aantal Reglementen geactualiseerd. Hierbij zullen de gesloten tijden en minimummaten voor een aantal vissoorten aan de recente bestandsontwikkelingen worden aangepast, en zal het huidige vergunningstelsels voor nachtvisserij en voor electrovisserij worden vervangen. 2.2.2 Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) Doel van de KRW is om de waterlichamen in de betreffende stroomgebieden in 2015 in een goede ecologische en chemische toestand te krijgen en/of te houden. Er is hierbij uitstel mogelijk van 2 x 6 jaar, dus de eindtermijn is 2027. Om in 2015 de waterlichamen in een goede staat te krijgen of te houden zijn maatregelenpakketten samengesteld. Deze zijn op landelijk niveau besproken en per stroomgebied zijn er voor de Rijkswateren door Rijkswaterstaat keuzes gemaakt in de voorgestelde maatregelen. Dit is het zogenaamde voorkeursalternatief van Rijkswaterstaat. Het voorkeursalternatief bestaat voornamelijk uit inrichtingsmaatregelen; maatregelen voor verbetering van de chemische kwaliteit moeten veelal landelijk of Europees niveau worden genomen (bijvoorbeeld voor het stikstofbeleid). KRW-doelen Het hele plangebied van de VBC wordt aangemerkt als een sterk veranderd water. Door onomkeerbare menselijke ingrepen is het niet mogelijk om de natuurlijke toestand te bereiken. De rivieren (IJssel en Zwarte Water / Overijsselse Vecht) worden getypeerd als R7 (Sterk veranderd, type Langzaam stromende rivier / nevengeul op zand/klei). Voor het voorgestelde GEP (goed ecologisch potentieel) en de toetsing 15 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - van de huidige situatie wordt verwezen naar het Brondocument Waterlichaam IJssel (RWS Waterdienst, 2009). Het GEP is bepaald door na te gaan hoe de huidige situatie maximaal kan verbeteren als gevolg van de geplande maatregelen. De geschatte verbetering wordt uitgedrukt in een toename van de Ecologische Kwaliteitsratio (EKR) op een schaal van 0 tot 1. Het GEP is vervolgens berekend door de toename als gevolg van de geplande maatregelen op te tellen bij de huidige situatie. De EKR voor de visstand is in de huidige situatie 0,29 voor de IJssel. De EKRscore is het gemiddelde van twee deelmaatlatten waarin de visstandgegevens van 2006, 2007 en 2008 zijn gebruikt. De score op de deelmaatlat abundantie is 0,09 en de score voor de deelmaatlat soortensamenstelling is 0,5. Het doel voor de visstand (GEP) is vastgesteld op 0,47 (IJssel) en 0,35 (Vecht en Zwarte Water). De visstand is daarom in de huidige situatie op de IJssel ontoereikend en op het Zwarte Water matig volgens de KRW-maatstaven. Samenvatting knelpunten Vis: Beperkte migratie-, paai- en opgroeimogelijkheden. Normalisatie, bedijking, oeververdediging en kanalisatie tasten de leefomstandigheden en opgroeimogelijkheden voor jonge (rheofiele) vissen aan. Nevengeulen en strangen zijn onder meer onbereikbaar voor jonge vis. Door het ontbreken van ondiep rustig stromend water zijn de mogelijkheden voor vestiging van stromingsminnende soorten klein. Macrofauna: Hydromorfologische aanpassingen: sterke dynamiek en beperkt geschikte habitat. Matige waterkwaliteit. De hydromorfologische aantastingen verminderen de diversiteit in habitatniches wat ten koste gaat van kenmerkende macrofaunasoorten die leven in of op de bodem of sediment of in de oeverzone op hout of vegetatie. Door het ontbreken van ondiep rustig stromend water zijn de mogelijkheden voor vestiging van stromingsminnende soorten klein Overige relevante stoffen: PCB s voldoen niet aan de norm plus aantal aandachtstoffen, waarvan niet met zekerheid kan worden gezegd of ze een probleem vormen of niet. Fysisch-chemische elementen: Watertemperatuur incidenteel te hoog Prioritaire stoffen: Norm overschrijding voor som PAK benzo(g,h,i)peryleen en indeno(1,2,3-c,d)pyreen. Aandachtstof tributyltin. (RWS waterdienst, 2009) 2.2.3 Natura 2000 Natura 2000 is het samenhangende Europees ecologisch netwerk bestaande uit de gebieden aangewezen onder de Habitatrichtlijn. Dit netwerk moet de betrokken natuurlijke habitattypen en habitats van soorten in hun natuurlijke verspreidingsgebied in een gunstige staat van instandhouding behouden of in voorkomend geval herstellen. Natura 2000 bestrijkt ook de onder de Vogelrichtlijn aangewezen gebieden. De instandhoudings-doelstellingen en eventuele wijziging van de begrenzing zijn in algemene zin nader toegelicht in het Ontwerpbesluit Uiterwaarden IJssel van de Minister van EL&I (zie Bijlage III). 2012 VBC IJssel Plus 16
- Huidige situatie gebied en beleid - Het ontwerpbesluit vormt de basis voor het op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 op te stellen beheerplan Uiterwaarden IJssel. In een beheerplan wordt onder meer vastgelegd hoe en wanr de doelen voor een gebied gehaald worden (instandhoudingsdoelen). Een beheerplan moet worden vastgesteld binnen drie jaar nadat een gebied als Natura 2000-gebied is aangewezen. Het beheerplan wordt gezamenlijk opgesteld door alle betrokken (terrein) beheerders in het gebied. 2.2.4 Europese aalverordening en Nederlands aalbeheerplan In 2009 is het Nederlands aalbeheerplan goedgekeurd door de Europese Commissie. Het plan zet in op een herstel van de Europese aalstand met behoud van een gereguleerde aalvisserij. Concreet houdt dit in dat sportvissers alle gevangen aal direct in hetzelfde water terug moeten zetten (deze regel is door Sportvisserij Nederland al per 1 januari 2009 ingevoerd) en dat de beroepsvissers vanaf 2010 niet meer op aal mogen vissen in de maanden september, oktober en november. In 2012 zal het effect van deze maatregel worden geëvalueerd. 2.2.5 Verbod aalvisserij Voor de IJssel en de uiterwaardwateren (m.u.v. het Twentekanaal) geldt vanwege de dioxineverontreinigingen in aal en wolhandkrab een verbod voor het gebruik van de volgende vistuigen: aaldogger; aalfuik; aalhoekwant; aalkistje; aalzegen; ankerkuil; electrovisapparaat, visfuik en de peur. Daarnaast geldt er een verbod voor het in bezit hebben van aal en wolhandkrab. Het verbod is opgenomen in artikel 54c van de Visserijwet en artikel 28b van de Uitvoeringsregeling Visserij. 17 VBC IJssel Plus
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - 3 Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand 3.1 Visrechten en visserijgebruik 3.1.1 Visrechten De visrechtsituatie is weergegeven in Bijlage IV. 3.1.2 Beroepsvisserijgebruik De beroepsvisserij op de IJssel en de uiterwaarden is in verband met het verbod op de aalvisserij uitsluitend gericht op de visserij op schubvis. Visserijbedrijf Bekendam Hoekman VOF (GM18) Type intensiteit (per jaar) Periode aanpassingen Electrovisserij* 150-250 km per jaar April t/m augustus Iedere oever zal maximaal 2 keer per jaar electrisch bevist worden. Schietfuiken* 2000 10000 fuiketmalen December t/m augustus Hokfuiken* 500 2000 fuiketmalen December t/m augustus Kistenvisserij* April t/m augustus Zegenvisserij 10 50 trekken November-maart Hoekwant* Dobbers* * De genoemde aalvistuigen worden alleen ingezet langs het Zwarte Water en de Vecht. Visserijbedrijf Komen VOF (DV1) Type Intensiteit Periode Alle geldende aalvistuigen* Staande netten Zegenvisserij Maximaal 50 perken, afhankelijk van waterstand en temperatuur Diverse zegens, verschillend in maaswijdte, afmetingen en dieptes Wettelijk toegestane tijd Wettelijk toegestane tijd * De genoemde aalvistuigen worden alleen ingezet op het deel van het Twentekanaal tussen de IJssel en sluis Eefde. 19 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - Visserijbedrijf Timmerman en Zn (GM57) Type Intensiteit Periode Electrovisserij* 150 tot 250 kilometer per jaar Wettelijk toegestane tijd Hokfuiken* Incidenteel, afhankelijk van de waterstand Wettelijk toegestane tijd Schietfuiken* Regelmatig, afhankelijk van de waterstand Wettelijk toegestane tijd Kistenvisserij* Wettelijk toegestane tijd Staande netten Afhankelijk van waterstand en temperatuur Wettelijk toegestane tijd Hoekwant en dobbers* Zegenvisserij Incidenteel Afhankelijk van waterstand en temperatuur 2012 VBC IJssel Plus 20 Wettelijk toegestane tijd Wettelijk toegestane tijd Kubben* Incidenteel Wettelijk toegestane tijd Alle geoorloofde vistuigen* Wettelijk toegestane tijd * De genoemde aalvistuigen worden alleen ingezet langs het Zwarte Water en de Vecht. 3.1.3 Sportvisserijgebruik Visdocumenten De IJssel tussen Dieren en Kampen (kilometer 993,8) is opgenomen in de landelijke lijst van viswateren behorende bij de VISpas. Daarnaast worden jaarlijks circa 600 weekvergunningen voor het hele gebied van Sportvisserij Oost-Nederland uitgegeven, de IJssel is hiermee ook bevisbaar. Het gedeelte tussen Kampen en de monding in het Ketelmeer is heerlijk visrecht wat bij de gemeente Kampen berust. Dit gedeelte is voor het vissen met één hengel in de landelijke lijst van viswateren opgenomen. Op www.visplanner.nl staat een overzicht met de delen die zijn opgenomen in de landelijke lijst. Organisatie In Bijlage V is een overzicht opgenomen van de hengelsportorganisaties met directe belangen in het beheergebied. In totaal gaat het om één hengelsportfederatie en 13 hengelsportverenigingen. Sportvisserijonderzoek In 2008 is een enquête gehouden onder sportvissers met een VISpas, die woonachtig zijn in straal van 25 kilometer rond de IJssel. Op basis van het adressenbestand van de VISpas is vastgesteld dat dit om een groep van ruim 54.665 sportvissers gaat. Uit deze populatie is aselect aan 1.000 personen een enquête gestuurd. Uiteindelijk hebben 209 personen gereageerd. In 2011 en 2012 is er een sportvisserijonderzoek uitgevoerd langs de IJssel, waarbij gedurende een jaar het sportvisserijgebruik is geïnventariseerd.
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Tussen de enquête en het sportvisserijonderzoek IJssel zijn duidelijke verschillen waarmbaar. Van enquêtes is bekend dat er een zogenaamde recall-bias optreedt bij geënquêteerden, ze schatten hun activiteiten over het algemeen te rooskleurig in. Vandaar dat enquêtes voor de kwantificering van het sportvisserijgebruik niet geschikt zijn. Hieronder zullen enkel de resultaten van het sportvisserijonderzoek langs de IJssel beknopt worden weergegeven. In totaal zijn er langs de IJssel in de periode juni 2011 - juli 2012 op 50 momenten inventarisaties langs een deel van de oever en 19 tellingen vanuit een vliegtuig uitgevoerd. Tijdens de inventarisaties zijn bijna 3800 sportvissers waargenomen. Daarnaast zijn 507 personen geïnterviewd en hebben 129 sportvissers een vangstlogboek ingevuld. Op basis van extrapolaties wordt het jaarbezoek langs de gehele IJssel geschat op ruim 72.000 vissessies per jaar (Aalderen en Verspui, in prep), 16% van de vissessies vindt vanuit een boot plaats. Onderstaande figuur geeft een overzicht van de verdeling in sessies waarbij specifiek op bepaalde vissoorten wordt gevist. 70% 60% 50% 40% 30% 68,9% Verdeling vissessies naar doelsoorten 20% 10% 12,7% 6,6% 3,4% 3,2% 2,8% 2,0% 0,3% 0% Figuur 3.2 Verdeling vissessies naar doelsoorten Bij het bepalen van het aandeel vissessies per doelsoort zijn uitkomsten gecorrigeerd voor de bootvissers. Omdat de bootvissers moeilijk geënquêteerd konden worden, is aangenomen dat alle bootvissers op snoekbaars of roofvis vissen. Tijdens het grootste deel (68,9%) van de vissessies wordt gevist op witvis (brasem, blankvoorn), vervolgens is het vissen op snoekbaars populair, 19,3% van de vissessies is (mede) gericht op het vangen van snoekbaars. Vislocaties Het beheergebied biedt een grote variëteit aan visstekken, zoals kribben, zandstranden, kades en havens, oude rivierarmen, kolken, zandwin- en kleigaten en kanaal- of beekmondingen. De vislocaties zijn door Sportvisserij Oost Nederland beschreven in een stekkenboek. In de bijlage zijn kaarten opgenomen met de voor de sportvisserij beschikbare oevers. 21 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - Van de totale oeverlengte van de IJssel is een beperkt deel goed bereikbaar voor sportvissers en een kleiner deel matig bereikbaar (alleen te voet of per fiets). De bevisbare oeverlengte zal nog worden berekend. Vismethoden De sportvissers die zijn als volgt te typeren: witvis-vissers: vissen vooral op het goede bestand aan blankvoorn, brasem, kolblei en winde. Dit type vist met vaste hengel of feederhengel. In toenemende mate wordt ook gericht op barbeel gevist. vliegvissers: vissen vooral op het goede bestand aan blankvoorn en winde. Dit type vist wadend langs de oever. karpervissers: gespecialiseerde vissers die uitsluitend op karper vissen, vissen ook regelmatig s nachts roofvis-vissers: gespecialiseerde vissers op baars, snoekbaars, snoek en roofblei. De visserijmethode en locaties variëren met de dynamiek van het water. Bij hoogwater worden andere technieken en plaatsen gebruikt dan bij heel lage waterstanden. Op luwe plaatsen tussen bijvoorbeeld kribben wordt vooral gevist op witvis, terwijl op de grens van fellere stroming of in de stroming op roofvis of barbeel wordt gevist. Het aas wordt over het algemeen dicht bij de bodem aangeboden, dit geldt niet of in mindere mate voor vliegvissers en de visserij met kunstaas. In het voorjaar tijdens de paaitrek (vooral in april) trekken grote scholen blankvoorns, brasems en winde de rivier op. Tijdens deze perioden wordt er veel gevist. Door de toenemende specialisatie van sportvissers zijn bepaalde vissen door sportvissers meer geliefd dan andere. Karper, snoekbaars en barbeel worden gericht bevist. Wedstrijd vissen Het wedstrijdvissen vind het jaar rond plaats, met name op de IJssel. De wedstrijden op de IJssel worden centraal bijgehouden, omdat het merendeel van de wedstrijden gehouden wordt in water van Sportvisserij Oost-Nederland. Op basis van de wedstrijdadministratie van 2009 kunnen de volgende uitspraken worden gedaan. Langs de IJssel liggen 31 wedstrijdlocaties. Op deze locaties worden gemiddeld 12 wedstrijden per jaar gehouden. Gemiddeld doen er 26 personen per wedstrijd mee en de wedstrijden duren 4:52 uur. Het totaal aantal deelnemers is 8600 en zij vissen gezamenlijk 42.000 uur. Langs het Meppelerdiep liggen 5 wedstrijdlocaties. Op deze locaties worden gemiddeld 5,4 wedstrijden per jaar gehouden. De gemiddelde wedstrijdduur is 4:33 uur. Over het aantal deelnemers zijn geen gegevens bekend. Langs het Zwolle-IJssel Kanaal, Zwarte Water en Vecht liggen 8 trajecten, met gemiddeld ca. 30 deelnemers per wedstrijd. 2012 VBC IJssel Plus 22
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Lokvoer Gebruik van lokvoer zal in het plangebied niet leiden tot eutrofieringsproblemen vanwege de grote omvang en de stroming van het water. In de nabije toekomst worden geen grote veranderingen verwacht wat betreft sportvisserijgebruik. Knelpunten Knelpunten voor de sportvisserij zijn de slechte bereikbaarheid en toegankelijkheid van de rivier en de afnemende snoekbaarsvangsten. 3.2 Visstand en viswatertype 3.2.1 Viswatertype Het viswatertype voor het plangebied is te omschrijven als een langzaam stromende rivier op zand en klei. De IJssel tussen Dieren en Deventer kenmerkt zich als relatief snelstromend, tussen Deventer en Zwolle mt de stroomsnelheid geleidelijk af, tussen Zwolle en het Ketelmeer is het een langzaam stromende rivier. De zijwateren en uiterwaard wateren zijn stilstaand en zijn afhankelijk van de rivierinvloed al dan niet plantenrijk en helder. 3.2.2 Visstand De visstand op de IJssel wordt al sinds 1994 jaarlijks bemonsterd in het kader van het MWTL-programma van Rijkswaterstaat. Op basis van de monitoringsresultaten van de korvisserij in de periode 2003-2008, wordt door Rijkswaterstaat geconstateerd dat in het bovenstroomse deel van de IJssel gemiddeld de meeste vis wordt gevangen, waarbij vooral het aandeel kolblei en winde relatief groot is en het aandeel snoekbaars relatief klein (Figuur 3.1). Het op basis van de korvisserij geschatte visbestand is 40 kg/ha (benedenstrooms) tot 60 kg/ha (bovenstrooms). Dit zijn minimum schattingen, omdat met de korvisserij slechts de onderste laag in de rivier bemonsterd wordt. De genoemde bestandsomvang komt dus niet overeen met de werkelijke situatie. Maar de (relatieve) verschillen tussen locaties zijn wel indicatief voor wat er aanwezig is. Het grote verschil tussen de locaties wordt vooral veroorzaakt door de verschillen hoeveelheden kolblei, blankvoorn, winde en barbeel (meer bovenstrooms), en pos en snoekbaars (meer benedenstrooms). Het is duidelijk dat winde en barbeel in het bovenstroomse deel van IJssel een belangrijk deel uitmaken van het bestand, maar dat ook kolblei en blankvoorn zich manifesteren als meer stroomminnend, terwijl pos en snoekbaars minder stroomminnend blijken zijn. Volgens de beroepsvisserij zijn de verschillen in bemonsteringsresultaat met de kor op het boven- en benedenstroomse deel van de IJssel voornamelijk te danken aan verschillen in stroomsnelheid in het bemonsterde deel van de rivier. 23 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - Rijkswaterstaat heeft aangegeven dat de monitoringsmethode mogelijk wordt aangepast, waardoor er betere bestandschattingen te maken zijn. De VBC is van mening dat aanpassing van de MWTL-monitoring noodzakelijk is. Verschillen tussen de habitats In het midden van de rivier is de vangst het laagste, in de oever het hoogste, het verschil is ruim een factor 2. Uit Figuur 3.2 blijkt dat winde het vooral goed doet in oever en midden, terwijl snoekbaars, blankvoorn, pos en baars duidelijk het zijwater verkiezen. Het zijwater manifesteert zich duidelijk als stilstaand water met nagenoeg geen stroomminnende soorten. Op basis van de fuikvangsten (Figuur 3.2) wordt een beeld gekregen welke soorten voorkomen zonder uitspraak te doen over hoeveelheden of verhoudingen, omdat de vangst vooral bepaald wordt door de activiteit van de vissen zelf. De abundante soorten brasem, blankvoorn, kolblei, baars, snoekbaars en pos worden niet meegeteld. De soorten die hoog scoren zijn winde, roofblei, bot, karper, snoek, barbeel en meerval. Heel veel meer dan een indruk krijgen welke soorten voorkomen levert het eigenlijk niet op. Voor een deel hangt dit ook af van de specifieke locatie van de fuik en het enthousiasme van de visser. Figuur 3.1 De vangstsamenstelling van de kor op de locaties Boven en Beneden IJssel uitgedrukt kg/ha gemiddeld over de jaren 2003-2008. Linksboven alle soorten bij elkaar, rechtsboven na aftrek van brasem. 2012 VBC IJssel Plus 24
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Figuur 3.2 Boven: de vangstsamenstelling van de kor gemiddeld voor de habitats midden, oever en zijwater uitgedrukt kg/ha gemiddeld over de jaren 2003-2008. Links alle soorten bij elkaar, rechts na aftrek van brasem. Bovenstrooms en benedenstrooms zijn bij elkaar gevoegd. Onder: De vangstsamenstelling van de fuiken uitgedrukt in aantal en gram per fuiknacht over de jaren 2003-2008. 25 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - 3.2.3 Trends in de visstand Een belangrijke ontwikkeling is dat het aantal exoten sterk toemt. Sport- en beroepsvissers vangen steeds vaker kesslers grondel, zwartbek grondel en roofblei. De indruk bestaat dat deze soorten een groot aandeel in de visstand hebben. De omvang van de verspreiding en de effecten hiervan zijn nog niet onderzocht, maar zeer waarschijnlijk is er sprake van verdringing of predatie van inheemse vis, bijvoorbeeld riviergrondel. 3.2.4 Sportvisserij De sportvisserij is van mening dat er te weinig visstandgegevens zijn om betrouwbare uitspraken te doen over de dichtheid of samenstelling van de visstand. Doormiddel van hengelvangstregistratie wil de sportvisserij de samenstelling van de goed met de hengel vangbare soorten in beeld brengen. 3.2.5 Beroepsvisserij Op basis van 30 jaar visvangstregistratie schat de beroepsvisserij de visstand (in kg/ha) op de IJssel: IJssel Plus - IJssel Brasem 187 Snoekbaars 34 Blankvoorn 42,5 Baars 12,75 Snoek 25,5 Karper 21,25 Overige 125 Totaal 448 3.3 Visuitzettingen 3.3.1 Sportvisserij De visuitzet door de sportvisserij beperkt zich tot spiegelkarpers. In de periode 2000-2004 zijn in totaal 2808 spiegelkarpers verspreid langs de IJssel uitgezet. De uitzet heeft planmatig plaatsgevonden. Doel van de uitzet was het vergroten van het aandeel spiegelkarpers in de vangsten van sportvissers en het spiegelkarperbestand veilig te stellen voor de toekomst. Uit vangstmeldingen blijkt dat een deel van deze uitzet zich heeft verspreid naar het Vossemeer en het Ketelmeer, aangenomen wordt dat de verspreiding zich ook uitstrekt naar de Neder Rijn, Randmeren en IJsselmeer en dat dit 30% van het aantal vissen betreft. Een deel van de uitgezette karpers gaat verloren als gevolg van predatie en als gevolg van onttrekking door beroepsvissers (ca 700-1000 kilo per jaar, met name kleine karper van rond de 2 kilo), dit ligt normaal gesproken op 30% in de eerste twee jaar. Van de lichting 2002 / 2003 is het verlies waarschijnlijk tegen de 80%, omdat deze lichting veel minder levensvatbaar bleek. De uitgezette karpers zijn voor uitzet gewogen, gemeten en gefotografeerd. (KSN regio Zwolle, 2005). 2012 VBC IJssel Plus 26
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Het project is inmiddels geëvalueerd (zie paragraaf 3.6.1). Aangenomen wordt dat van de uitgezette spiegelkarpers nog maximaal 1300 exemplaren eind 2005 in de IJssel verbleven. 3.3.2 Beroepsvisserij In 2010 is er 825 kilo pootaal uitgezet in de wateren van de uiterwaarden tussen Deventer en Zutphen. 3.4 Visonttrekking 3.4.1 Sportvisserij De onttrekking van vis door sportvissers is beperkt tot snoekbaars. Overige vis wordt nauwelijks onttrokken. Onttrekking van aal is sinds 1 april 2011 verboden, vanwege een algeheel verbod op het in bezit hebben van aal langs de IJssel of de uiterwaarden. Bovendien geldt er al sinds 2009 een meemverbod van paling voor sportvissers. Voor snoekbaars geldt er een meemlimiet van 2 stuks per visdag. Veel snoekbaarsvissers maken hier geen gebruik van. Uit het sportvisserijonderzoek voor de IJssel (Aalderen en Verspui, in prep.) blijkt dat 8,7% van de geënquêteerde sportvissers langs de IJssel (soms) wel eens snoekbaars meemt van de IJssel. Op basis van de teruggestuurde vangstlogboeken en het landelijke onttrekkingspercentage van 10,2% van de gevangen snoekbaars, wordt geschat dat de jaarlijkse onttrekking van snoekbaars op de gehele IJssel ongeveer 2.700 stuks bedraagt, dit komt r op een onttrekking van 0,96 stuks per hectare per jaar. 3.4.2 Beroepsvisserij In de onderstaande tabel is de onttrekking door de beroepsvissers in 2011 in kilogram weergegeven. Vissoort Timmerman Komen gebied IJssel, Zwarte IJssel Water, randmeren Aal 7.966 Snoekbaars 2.744 1.800 Baars 615 Blankvoorn 7.082 2.800 Brasem/kolblei 76.054 2.400 Wolhandkrab 1.144 Snoek 2.338 740 Karper 1.044 1.100 Overig 1.820 1.400 Totaal 100.807 10.240 De schubvisonttrekking door de beroepsvisserij zal in de toekomst hoger 27 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - liggen vanwege de overname van schubvisrechten door de firma Bekendam op het Zwarte Water en langs de IJssel. 3.5 Vismortaliteit De vismortaliteit is zeer lastig in te schatten. De oorzaken van vismortaliteit, naast de visserij, zijn: Stroperij: waarschijnlijk voornamelijk door boothengelaars op snoekbaars, exacte gegevens onbekend. Aalscholvers: veel aanwezig in het gehele gebied. Achterblijven van vis op overstroomde uiterwaarden. Droogval van uiterwaardplassen, bij lage rivierstand. 3.6 Visserijkundig onderzoek, monitoring en vangstregistratie 3.6.1 Rijkswaterstaat Actieve monitoring: jaarlijkse bemonstering met kor en elektrisch schepnet door IMARES (tot 2007) en Limens Divergens (2008/2009) in voorjaar en najaar. Er worden 3 habitattypen bemonsterd (hoofdstroom, oeverzone, zijwateren). Er wordt altijd op dezelfde twee locaties bemonsterd. OBN-onderzoek Kansen voor riviervissen binnen natuurontwikkeling in uiterwaarden Rijn en Maas (Dorenbosch, 2009). Er zijn langs de IJssel zes locaties bemonsterd (ter hoogte van Deventer, Duursche Waarden, Scherenwelle en Zwolle). 3.6.2 Sportvisserij Individuele sportvissers kunnen hun vangst per vissessie via www.vangstenregistratie.nl of www.mijnvismaat.nl registreren. In de onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de vangstregistraties van individuele sportvissers langs de IJssel. Het aantal rapporteurs mt sinds 2008 toe. De vangst per hengeluur varieert tussen de 1,37 en 2,53, dit getal zegt nog niet veel omdat het sterk afhangt van de vismethode. Verder is opvallend dat het aantal gevangen vissoorten hoog is. Kanttekening daarbij is dat er veel nieuwe exotische vissoorten worden gevangen. Voor de Zwarte Waterdelta zijn te weinig hengelvangstregistraties verzameld om uitspraken te kunnen doen. Overzicht van vangstregistraties IJssel in de periode 2008-2011 Jaar Aantal deelnemers Aantal geviste uren Aantal vis per uur Aantal vissen 2012 VBC IJssel Plus 28 Vissoorten (in afnemende volgorde) 2008 9 82 1,94 148 13 vissoorten: Blankvoorn, Brasem, Kolblei, Baars, Winde, Alver, Barbeel, Serpeling, Snoekbaars, Kopvoorn, Riviergrondel, Roofblei, Snoek Meest gevangen 1.blankvoorn 2.brasem 3.kolblei
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Jaar Aantal deelnemers Aantal geviste uren Aantal vis per uur Aantal vissen Vissoorten (in afnemende volgorde) 2009 28 1238 1,37 724 17 vissoorten: Brasem, Kolblei, Barbeel, Blankvoorn, Winde, Alver, Snoekbaars, Meerval, Ruisvoorn, Baars, Kesslers grondel, Aal, Kopvoorn, Roofblei, Snoek, Bot, Zwartbekgrondel 2010 35 2454 2,11 1455 23 vissoorten: Blankvoorn, Brasem, Kolblei, Winde, Barbeel, Baars, Kesslers grondel, Zwartbekgrondel, Riviergrondel, Roofblei, Alver, Kopvoorn, Meerval, Ruisvoorn, Pos, Aal, Pontische stroomgrondel, Sp, Witvingrondel, Blauwneus, Schubkarper, Snoek, Snoekbaars 2011 45 1965 2,53 1723 25 vissoorten: Blankvoorn, Zwartbekgrondel, Brasem, Roofblei, Winde, Baars, Kesslers grondel, Barbeel, Kolblei, Ruisvoorn, Alver, Pos, Rivierdonderpad, Snoekbaars, Riviergrondel, Pontische stroomgrondel, Marmergrondel, Gestippelde alver, Bot, Serpeling, Snoek, Witvingrondel, Aal, Schubkarper, Meerval Meest gevangen 1.brasem 2.kolblei 3.barbeel 1.blankvoorn 2.brasem 3.kolblei 1.blankvoorn 2.zwartbekgrondel 3.brasem Vangbaarheid per vissoort voor de IJssel (aantal/hengeluur) Vissoort 2008 2009 2010 2011 gemiddeld Witvis (brasem, blankvoorn, kolblei) 4,0 1,6 2,1 1,5 1,8 Winde 0,7 0,8 0,8 0,7 0,7 Barbeel 0,3 0,5 0,5 0,3 0,5 Exotische grondels (kesslers, marmer, pontisch, rivierdonderpad, witvin, zwartbek) 0 0,2 0,9 2,1 1,8 Uit de bovenstaande tabel blijkt dat de vangbaarheid per vissoort nogal verschilt. Traditiol wordt witvis het meest gevangen. Deze visserij is eenvoudig en blankvoorn, brasem en kolblei komen relatief gezien het meeste voor op de IJssel (zie paragraaf 3.2.2). De winde laat een constant beeld zien qua vangbaarheid. De vangbaarheid van barbeel is een stuk lager, de oorzaak hiervan is dat de visserij specialistischer is en het barbeelbestand lager dan die van de eerder genoemde soorten. Tot slot is de opkomst van de exotische grondels opvallend. De vangbaarheid ligt inmiddels op hetzelfde niveau als die van witvis. Ook uit ander onderzoek (MWTL, sportvisserijonderzoek) blijkt dat de grondels sterk in opmars zijn. De deelname aan hengelvangstregistratie (HVR) is nog laag, maar mt jaarlijks toe. Om HVR van meerwaarde te laten zijn zal de deelname nog groter moeten worden. Uit de enquête onder IJsselvissers in 2008 blijkt dat 38% van de vissers bereid is hieraan mee te werken. De verwachting is dat door de komst van www.mijnvismaat.nl in 2012 de deelname groter wordt. Spiegelkarperproject Uit de evaluatie van het Spiegelkarperproject (KSN regio Zwolle, 2005), blijkt dat van de 2808 uitgezette vissen er begin 2005 56 zijn teruggevangen. Sommige exemplaren zijn zelfs meerdere keren 29 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - teruggevangen. Omdat de spiegelkarper vanwege het unieke beschubbingspatroon individueel te herkennen is, leent het project zich goed voor monitoring. Zo kunnen met behulp van de terugvangsten ruwe schattingen worden gemaakt van de groei, verspreiding, migratie en populatieopbouw van het (spiegel)karperbestand. De vangst van karper ligt momenteel op het niveau van 1 per 20 uur vissen. 3.6.3 Beroepsvisserij De beroepsvissers registreren hun vangsten en geven deze jaarlijks door aan het VBC-secretariaat ten behoeve van het visplan. Verder doet Visserijbedrijf Komen onderzoek naar selectiviteit van vistuigen en naar blauwalg. 3.7 Regelgeving 3.7.1 Sportvisserij De gehele IJssel vanaf Dieren is opgenomen in de landelijke lijst van viswateren behorend bij de VISpas. De bijbehorende regelgeving is hieronder (m.u.v. de IJssel vanaf km 993,8 tot het Ketelmeer) vermeld: Er mogen maximaal 2 hengels worden gebruikt, voorzien van alle wettelijk toegestane aassoorten. Ten aanzien van het meenemen van vis gelden er beperkingen, er mogen maximaal tien vissen groter dan 15 cm waaronder maximaal twee snoekbaarzen per visdag worden behouden en meegenomen, bovendien geldt: een algeheel meemverbod van karper en aal. een meemlimiet per visdag van één snoek. Meerdere gevangen exemplaren dienen onmiddellijk te worden teruggezet in hetzelfde water waarin zij gevangen zijn. voor het vissen in wedstrijdverband dient men altijd in het bezit te zijn van een wedstrijdvergunning (aan te vragen bij de visrechthebbende hengelsportorganisatie). dat uitsluitend gevist mag worden tussen 1 uur voor zonsopkomst en 1 uur na zonsondergang, indien men in bezit is van een nachtvispas is het wel toegestaan het gehele jaar in deze periode te vissen Sportvisserij Oost-Nederland verstrekt voor het gehele beheergebied op aanvraag een derde hengelvergunning, waarmee men met maximaal drie hengels mag vissen. Voor de IJssel vanaf kilometerpunt 993,8 geldt dat er slechts met één hengel gevist mag worden, uitsluitend met aangewezen aassoorten. 3.8 Controle en handhaving Er zijn twee vormen van controle: publiekrechtelijk en privaatrechtelijk. Publiekrechtelijke controle wordt uitgevoerd door beeidigde ambtenaren (politie, NVWA of BOA). Privaatrechtelijke controle wordt uitgevoerd door vrijwilligers zonder strafrechtelijke bevoegdheid. De sanctionering is 2012 VBC IJssel Plus 30
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - wettelijk geregeld. Per overtreding zijn boetebedragen vastgesteld. Deze zijn onder andere te vinden op de website van Sportvisserij Nederland. 3.8.1 Publiekrechtelijke controle door politie, NVWA en BOA s De publiekrechtelijke controle in het beheergebied wordt uitgevoerd door de KLPD, BOA s in dienst van de sportvisserij of terreinbeherende organisaties en ambtenaren van de NVWA. In het plangebied is de samenwerking met de politie nog weinig gestructureerd. Ook is er geen inzicht in de controleactiviteiten van de KLPD. Op de IJssel zijn 8 BOA s aangesteld door de sportvisserij en op het Zwarte Water 4 BOA s aangesteld door de sportvisserij. Deze BOA s registreren hun activiteiten in het BOA-registratiesysteem. In 2011 zijn er 2294 sportvissers gecontroleerd (50% meer dan in 2010). In 7% van de gevallen werd een waarschuwing gegeven en in 4% van de gevallen is handhavend opgetreden. De meest voorkomende overtreding is het vissen zonder schriftelijke toestemming. De meeste controles vinden plaats bij Kampen, Deventer, Zutphen en Olst (zie Figuur 3.4 en Figuur 3.4). Figuur 3.3 De uitgevoerde BOA-controles door de sportvisserij in 2011 langs de IJssel 31 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - Figuur 3.4 De uitgevoerde BOA-controles door de sportvisserij in 2011 langs de IJssel 3.8.2 Privaatrechterlijke controle Op de IJssel zijn 48 controleurs van Sportvisserij Oost-Nederland actief, op het Zwarte Water 2. Het aantal privaatrechtelijke controles op de IJssel is niet bekend, omdat de controleurs hun bevindingen nog niet centraal kunnen registreren. Uit de sportvisserijenquête IJssel van 2009 blijkt dat jaarlijks circa 21% van de sportvissers langs de IJssel gecontroleerd wordt. 3.8.3 Beroepsvisserij De beroepsvisserij wordt regelmatig (tot wel wekelijks) gecontroleerd door KLPD, AID en incidenteel door BOA s van Staatsbosbeheer en de Provincie Flevoland. 2012 VBC IJssel Plus 32
- Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - 3.9 Bereikbaarheid en bevisbaarheid 3.9.1 Sportvisserij De visstekken langs de IJssel zijn uitvoerig beschreven (HSF Oost Nederland, 2005). Tijdens het sportvisserijonderzoek in 2012 zijn de locaties waar spotvissers voorkomen geregistreerd, hieruit is een kaartbeeld ontstaan met de geografische spreiding van het sportvisserijgebruik langs de IJssel (zie Bijlage VI). In de Sportvisserijenquête IJssel (2008) is gevraagd waar de vissers weleens vissen. In Tabel 3.1 staan de meest genoemde stekken (genoemd door meer dan 10% van de geënquêteerden) vermeld. In totaal werden 56 van de 67 stekken langs de IJssel genoemd. Er waren weinig stekken die er echt uitsprongen omdat ze veel genoemd werden. Dat betekent dat de vissers zich aardig verspreid langs de IJssel bevinden. De vissers op de IJssel is ook gevraagd op welk type plek zij het liefst vissen. De krib is veruit het meest populair. Van de IJsselvissers vist 48% het liefst vanaf een krib. Vissen vanuit een bootje is het minst populair, voor 10% is dit de favoriete stek. Gevraagd naar knelpunten ten aanzien van de visserij op de IJssel geeft 33% aan geen knelpunten te ervaren. Evens 33% van de geënquêteerden geeft echter aan dat de stekken lastig te bereiken zijn. Een hiermee samenhangend knelpunt is dat de vissers van mening zijn dat er te weinig visstekken zijn (20%). Gevraagd naar maatregelen om eventuele knelpunten op te lossen, noemt 37% het verbeteren van de bereikbaarheid als maatregel. Daarnaast geeft 35 % aan dat het aantal visstekken moet worden uitgebreid. Tabel 3.1 Overzicht meest genoemde stekken Steknummer* Omschrijving Percentage vissers 53** IJsseloever nabij noordelijk insteekhaven 18% IJsselcentrale 29 IJsseloever tussen De Wijk en Terwolde 13% 54 IJsseloevers bij voetveer Oldel-Hattem 13% 37 Veerpont Olst 11% 50 Veerpont Wijhe 11% 55 Monding Apeldoornskanaal te Hattem 10% 58 IJsseloevers nabij gemaal Antlia 10% 59 Zalkervoetveer 10% * Nummers conform de Visstekken Kaart van de Gelderse IJssel ** Waarschijnlijk bedoelen de geënquêteerden visstek nummer (Katerveer) omdat deze er vlak bij ligt en zeer druk bevist wordt en goed bereikbaar is, in tegenstelling tot stek nummer 53. 33 VBC IJssel Plus
- Visplan IJssel Plus - Figuur 3.5 Favoriete plek om te vissen onder de IJsselvissers 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% vanaf kade vanaf strandje vanaf krib vanuit boot 2012 VBC IJssel Plus 34
- Gewenste situatie, streefbeelden en maatregelen - 4 Gewenste situatie, streefbeelden en maatregelen Door het uitblijven van de goedkeuring van het visplan door het ministerie van EL&I heeft de VBC IJssel Plus de maatregelen in het visplan IJssel Plus niet opgepakt. Een aantal maatregelen zijn deels door de partijen afzonderlijk wel uitgevoerd. 4.1 Visrechten en visserijgebruik 4.1.1 Sportvisserij Streefbeeld: De sportvisserij streeft ernaar dat al het water in het plangebied wordt opgenomen in de landelijke lijst van viswateren van de VISpas. Hierdoor is dit belangrijke sportviswater, voor alle aangesloten sportvissers ontsloten. Doormiddel van het verwerven van visrechten de mogelijkheden voor sportvissers uitbreiden. Er liggen mogelijkheden bij nieuw gegraven wateren en bij het tegen betaling overnemen van visrechten van beroepsvissers die willen stoppen. Teneinde druk op de visstand te voorkomen, wil de sportvisserij actief meedenken over alternatieve inkomsten voor beroepsvissers. Er komt meer inzicht in het sportvisserijgebruik door gericht veldonderzoek en door gebruikmaking van landelijke gegevens. Uitbreiding van het aantal beroepsvissers wordt voorkomen en waar mogelijk wordt het aantal beroepsvisserijbedrijven door uitkoop beperkt, waardoor er een bredere inkomsten basis ontstaat voor de resterende beroepsvissers. Meer controle over de uitgifte van schriftelijke toestemmingen door sportvisserijorganisaties aan beroepsvissers. De wens is dat door alle sportvisserijorganisaties hetzelfde format en procedure wordt gebruikt. Daarbij wil de sportvisserij als visrechthebbende inzicht krijgen in vangstregistratie, planning van de visserij en omvang van de visserij. Ook wil de sportvisserij de quota afstemmen op de visstand en desnoods bijstellen als de visstand afmt. Handhaving van de gesplitste visrechten: aalvisrechten voor de beroepsvissers, schubvis-visrechten voor de sportvisserij. Maatregelen Er worden geen wijzigingen voorzien in de sportvisserij De gezamenlijke sportvisserijorganisaties zullen een uniforme schriftelijke toestemming voor beroepsvissers ontwikkelen, met waar van toepassing gebiedspecifieke punten. 4.1.2 Beroepsvisserij In dit visplan zijn streefbeelden en de maatregelen afzonderlijk vermeld voor de sport- en beroepsvisserij. Alhoewel de maatregelen naar aanleiding van de streefbeelden de kern van het visplan zijn, zijn deze 35 VBC IJssel Plus