Nummer 79 (2003-1) Officieel orgaan van de Filatelistenvereniging "NOVIOPOST" te Nijmegen verschijnt 4x per jaar IN DIT NUMMER Nieuwe Pakketzegels Vrolijke verhuiskaarten Meer mogelijkheden met decemberzegels inschrijfnummer K.v.K. 40145615 REDACTIE Redactieadres: F. v.d. Puttestraat 27 6535 WD Nijmegen Tel. 024-3562711 Expeditie: J.H.M. Furer Redactie: J. Spijkerman J. Mulder Tekeningen: vacant
Programma 1 e helft 2003 maandag 24 maart, regionale ruilavond. -Thema Scandinavië. dinsdag 25 maart, middagbijeenkomst. vrijdag 4 april - Kijkavond van de grote halfjaarlijkse veiling van zaterdag 5 april. - Op deze avond is er volop gelegenheid om te ruilen en deel te nemen aan een quiz, samengesteld door J.Toussaint. zaterdag 5 april - Veiling alleen voor leden. Bezichtiging van de kavels van 10.30 uur tot 12.00 uur. Aanvang van de veiling om 13.30 uur. dinsdag 22 april, middagbijeenkomst. maandag 28 april, regionale ruilavond. - Thema Duitsland. vrijdag 2 mei - Dialezing en tentoonstelling door A. Roozendaal: "Postale gevolgen Japanse bezetting Nederlands Indië 1942-1945". dinsdag 20 mei, middagbijeenkomst. maandag 26 mei, regionale ruilavond. - Thema Oostenrijk/Zwitserland. vrijdag 6 juni - Veiling met alle kavels als inzet BOD. - Als afsluiting van het seizoen: gratis presentie-verloting. Iedere aanwezige heeft prijs. dinsdag 17 juni, middagbijeenkomst. maandag 23 juni, regionale ruilavond. - Thema Engeland en gebieden. Alle bijeenkomsten vinden plaats in "de Klokketoren", Slotemaker de Bruïneweg (hoek Muntweg), Nijmegen (tel. 024-3552649). Aanvang middagbijeenkomsten 14.30 uur, zaal open 14.00 uur. Regionale ruilavonden van 19.30 uur tot 22.00 uur. Aanvang gewone bijeenkomsten 20.00 uur, zaal open 19.00 uur. 2
Op alle gewone bijeenkomsten is er een veiling met goede kavels. Daarnaast is er een presentie, bis en gewone verloting. De bijeenkomsten van de jeugd zijn van 19.00 uur tot 20.30 uur op de vrijdagen 14 maart, 11 april, 9 mei en 13 juni. Veiling De volgende grote veiling vindt plaats op zaterdag 5 april. Wie van tevoren al wil kijken wat er aangeboden wordt, kan bij de veilingmeester een veiling catalogus aanvragen. Zoals rechtgeaarde filatelisten doen, wordt de envelop filatelistisch gefrankeerd. Na het uitzoekwerk thuis volgt dan het bekijken van de kavels. Dat kan op de verenigingsavond op 4 april. Daarnaast is het mogelijk om op zaterdag 5 april van 10.30 uur tot 12.00 uur (en niet later) de kavels te bekijken. Vanaf 13.30 kunt u bij het bieden alle geoorloofde truc's toepassen om de kavels waarop u uw zinnen heeft gezet, te bemachtigen. Nog even het adres van de veilingmeester waar uw aanvraag voor de veiling catalogus naar toe moet: H. Pierlo, Minister Veldkampstraat 33, 7041 BN 's Heerenberg, tel. 0314-661433 3
Notulen Ledenvergadering gehouden op 03-01-03 Afwezig met bericht van verhindering: A. Thijssen (penningmeester) en H.M. v. Rooijen (jeugd). 1. Opening door de voorzitter De voorzitter opent de vergadering met een hartelijk welkom voor alle aanwezigen. Na enkele huishoudelijke mededelingen werd er een minuut stilte in acht genomen om de leden te gedenken die in het afgelopen verenigingsjaar zijn overleden. 2. Notulen Jaarvergadering 04-01-02 Geen op of aanmerkingen. 3. Jaarverslagen 3a: Secretaris, Geen Bijzonderheden 3b: Ledenadministratie. Er was een daling in het ledenbestand, voornaamste oorzaken zijn overlijden, en de invoering van de euro waardoor mensen gestopt zijn. 3c: Commissie Activiteiten Activiteiten zijn verdeeld in 3 onderdelen: a: Interne activiteiten; b: Bibliotheek +Leesmap; c: Externe activiteiten a: Interne activiteiten: geen bijzonderheden. b: Bibliotheek: melding v.d. voorzitter dat die nu bij W. Goossens ondergebracht is. Leesmap: uitleg door beheerder J. Diesveld over het functioneren. c: Externe activiteiten: melding van de voorzitter over goede resultaten bij tentoonstellingen. Uitleg namens de PR afdeling door P. Grutters over Postzegel-Totaal en in het bijzonder over het te houden Bekertoernooi tijdens Postzegel-Totaal. 3d: Commissie veilingen / verlotingen. De Hr. Pierlo gaf uitleg over de te volgen werkwijze voor inzenders van kavels voor de komende veilingen. Dit i.v.m. zijn verhuizing naar s'heerenberg. 3e: Ledenwerving. Er zijn in het afgelopen verenigingsjaar 18 nieuwe leden ingeschreven en vanaf november alweer 12, met een welverdiend applaus voor Mevr. Th.G v. Hoogstraaten-v. Rijswijk (Thea) 3f: Jeugdafdeling. De voorzitter deelde mee dat er tijdens de volgende clubbijeenkomst informatie wordt gegeven over de jeugd door onze jeugdleider H.M. v. Rooijen. 3g: Redactie Novioposta. Geen Bijzonderheden. 3h: Rondzenddienst. De Hr. J. ten Dam gaf uitleg over de wijzigingen in de gerichte rondzendingen en maakte de opmerking dat het heel moeilijk is om aan geschikte vrijwilligers te komen. 4
Namens de Rondzenddienst bedankte J. Rijsdijk alle vrijwilligers die zich inzetten voor een goed verloop van de rondzendingen, (applaus van de aanwezigen) Verder had J. Rijsdijk nog 2 dringende oproepen: 1. Er moeten meer boekjes voor de rondzending door eigen leden worden ingeleverd, dit is nodig om de kwaliteit te verbeteren en te hoge prijzen te voorkomen, er komt teveel van "vreemden". 2. Ik (J. Rijsdijk) stop ermee, laat er zich iemand melden om deze vacature te vervullen. Melding van de voorzitter, er zijn op dit moment gesprekken met enkele mensen. 3i: Nieuwtjesdienst. G. Kolman ons nieuwe hoofd Nieuwtjesdienst gaf uitleg over de positieve, maar ook negatieve, ervaringen die hij heeft opgedaan na de overname van de Nieuwtjesdienst. 3j: FDC-dienst. Uitleg door ons nieuwe hoofd FDC-dienst de Hr. De Vos. 3k: Penningmeester. I.v.m. afwezigheid van de penningmeester gaf voorzitter J. Toussaint uitleg over de begroting, de Hr. den Hertog is toegezegd dat zijn vraag over dotatie Evenementenfonds door de Hr. A. Thijssen zal worden beantwoord in de e.v. Novioposta. 4. Vaststellen Begroting en Contributie seizoen 2003/2004. Begroting: G.B. Contributie: blijft in 2003 gehandhaafd op 23,00. Na de melding van de voorzitter dat e.e.a. gerealiseerd kon worden omdat we belangrijke besparingen hebben gerealiseerd door een goedkopere drukker (besparing + 1100 euro) en een goedkopere verzekering van de Nederlandse Bond was er applaus voor de HH. Op de Kamp (drukker) en den Hertog (verzekering) die hiervoor gezorgd hebben. 5. Verslag Kascontrolecommissie 2001/2002. Melding van de Hr. J. Op den Camp: geen bijzonderheden, door de vergadering werd, met applaus voor het bestuur, decharge verleend. 6. Benoeming Kascontrolecommissie 2002/2003. Benoemd zijn de heren R.F. Scanion als voorzitter, J.F. den Hertog als lid, en P. de Wit als reserve. 7. Bestuursverkiezing. De zittende bestuursleden werden herkozen, er waren geen tegenkandidaten. 8. Uitreiking v.d. Jan Rijsdijkprijs. Onder luid applaus van de vergadering werd de Jan Rijsdijkprijs dit jaar toegekend aan onze veilingmeester de Hr. H. Pierlo en uitgereikt door "mister" Novio de Hr. J. Rijsdijk. 5
9. Mededelingen en wat er verder ter tafel komt. J. Toussaint: de kroniek van Novio is nu op CD beschikbaar, iedereen die er belangstelling voor heeft moet kontact opnemen met J. Ebben hoofd Ledenadministratie. J. ten Dam: uitleg over de voorbereidingen en de vorderingen van het 25-jarig bestaan in 2008, hiervoor hebben we in de toekomst meer mensen nodig! J. Toussaint: dit jaar bestaan we 20 jaar, plannen/voorbereidingen voor een feestavond (met partner) op de eerste vrijdag in oktober lopen. 10. Rondvraag. G.B. 11. Sluiting. De voorzitter sluit de vergadering en wenst allen een prettige voortzetting van de avond. Volgende vergadering 02-01-04. Notulist: W. Goossens Jan Rijsdijkprijs 2003 Ook dit jaar is mij gevraagd de prijs te willen uitrijken aan iemand die zich voor de vereniging heeft ingezet. Hoewel er al zeven personen waren voorgegaan, heeft bij het toekennen van deze prijs dit geen rol gespeeld in de prestaties die de nu betreffende persoon geleverd heeft. Het is iemand die het in zich heeft om de dingen zonder veel woorden (tussen haakjes) aan te pakken er niet bij stilstaande wat dat allemaal inhoudt. Er moet dan ook nogal eens aan de bel worden getrokken door anderen. Hij probeert altijd diplomatiek te werk te gaan, al loopt ook dat wel eens uit de hand maar over het algemeen is hij een heel sociaal bewogen iemand. Daarom is het voor hem moeilijk om nee te verkopen; en verkopen doet hij als de beste. Omdat het de bedoeling van deze prijs is die toe te kennen aan iemand die geen specifieke functie binnen de vereniging bekleedt, was hij volledig onwetend dat hem deze prijs zou worden toegekend. Het bestuur heeft gemeend dit keer een uitzondering te maken voor onze allround veilingmeester Henk Pierlo. Henk, de prijs is je van harte gegund en wij hopen dat het beeldje een mooi plaatsje zal krijgen in je huis in 's Heerenberg. Voor de inhoud van de bijbehorende envelop moet je samen met je vrouw An maar een oplossing zoeken. Nogmaals gefeliciteerd met de aan jouw toegekende prijs J.M. Rijsdijk 6
Rondzenddienst Na de strubbelingen door de overgang van de gulden naar de Euro, waardoor er een gebrek aan boekjes was, begint dit seizoen weer beter te draaien. Door het plaatsen van een advertentie in het maandblad "FILATELIE" krijgen we weer voldoende aanbod van boekjes. De kwaliteit is nog niet zoals wij dat graag zouden wensen, maar het wordt steeds beter en kunnen we weer gaan selecteren. Wat we zullen nastreven is dat de kwaliteit en de roulatie van onze wijkrondzendingen zal worden opgevoerd. Dat houdt in, dat ook een aantal onrendabele landen uit de gerichte rondzendingen zullen worden geschrapt, omdat daar onvoldoende aanvoer van is en daardoor de boekjes te lang ongebruikt blijven liggen. Die boekjes zullen voortaan naar de wijkrondzendingen worden gedirigeerd. Het gaat hier om de navolgende landen: Japan, China, Italië, Vaticaan, Spanje, Portugal, Griekenland en Israël. Tevens willen wil u er nogmaals op wijzen dat u melding dient te maken aan uw sectiehoofd wanneer u een leeg vakje in een boekje aantreft. Indien u dit achterwege laat loopt u de kans dat u daarvoor alsnog verantwoordelijk en dus aansprakelijk wordt gesteld. Ditzelfde geldt indien u bij het afgeven van de zending aan uw opvolger vergeet uw kaart af te laten tekenen. Bij eventueel zoekraken hebt u dan geen bewijs dat u de zending hebt afgegeven en dus aansprakelijk kan worden gesteld. Hoofd Rondzendingen 25 jarig Jubileum Noviopost In 2008 viert Noviopost het 25 jarig jubileum. Moeten we daar nu al aan denken zult u zich afvragen? Jazeker. En u mag mee doen! Een van de zaken die we willen organiseren, is een tentoonstelling. Daar moet een geschikte naam voor komen. De commissie die de voorbereidingen treft, schrijft dus een PRIJSVRAAG uit. Er zijn al wat namen over de tafel gegaan zoals Waalpost 2008, maar we zouden graag zien dat een van de leden met een zilveren idee komt (Een gouden mag ook maar past iets minder goed). De commissie denkt dat de leden van Noviopost over voldoende creativiteit beschikken. De hoofdprijs is een gratis lidmaatschap voor het jaar 2003/2004. Stuur uw ideeën dus snel naar de secretaris P. Grutters, Niek Engelschmanlaan 90, 6532 CS Nijmegen. De sluitingsdatum is 30 maart 2003. Mededelingen De volgende bijeenkomst voor thematisch verzamelaars is op 19 maart 2003 om 19.30 uur. U bent van harte welkom als u thematisch verzamelt, het wil worden of gewoon eens wilt zien hoe een en ander in zijn werk gaat. Niets moet!!!! 7
Uitleenadres catalogi gewijzigd Zoals iedereen ongetwijfeld weet, beschikt de vereniging over de complete set landen catalogi van Michel. Deze catalogi kunnen door de leden worden geleend. De eerste drie dagen kost dat helemaal niets. Daarna moet het belachelijk lage bedrag van 0,50 eurocent per deel per dag worden betaald. Vroeger werd de uitleen verzorgd door mevr. Dassel, maar sinds kort wordt dit gedaan door mevr. van Hoogstraaten. Haar adres en tel. Nummer zijn: Zebrastr. 18, Nijmegen, tel. 024-3550895. Mevr. Dassel bedanken voor haar inzet waarmee zij jarenlang dit werk heeft gedaan. Aanvulling voor de Bibliotheek. Onlangs werd uw beheerder van de bibliotheek verrast met een schenking van 4 boeken over post en postgeschiedenis die een welkome aanvulling vormen voor onze bibliotheek. Omdat de gulle gever anoniem wilde blijven, en dat respecteren wij, dank ik vanaf deze plaats hem voor deze schenking. Ik hoop dat velen onder u gebruik zullen maken van deze service en daardoor hun kennis zullen verrijken. Hebt u nog boeken op filatelie gebied waar u afstand van wil doen wij houden ons aanbevolen. Hieronder volgt de lijst met aanvullingen. W. Goossens Titel Onderwerp Schrijver Postale Problemen in Nederland en Nederlands Oost-Indië na de bevrijding Posthistorische Studies Deel 3 Drs. W.J. van Doorn Nederlandse Oorlogspost rondom de Tweede Wereldoorlog Deel 2 Binnenlandse Moeilijkheden De Poststempelfabriek bij 's Rijks Munt (inclusief cd-rom) De Nederlandse Autopostkantoren Automatische Postsortering Posthistorische Studies Deel 8 Idem 1865-1901 A.P. de Goede Posthistorische Studies Alles over Briefpostverwerking J.M. de Hager PTT Post 8
Vrolijke verhuiskaarten vernieuwd Het moet in 1996 geweest zijn, met de introductie van het eerste velletje met verhuiszegels. Via het Verhuisbericht van PTT Post kon je naast de bekende verhuiskaarten - al of niet bedrukt met je eigen adresgegevens - voortaan ook een zogenaamd "verhuissetje" bestellen. Dit setje bevatte een velletje van twintig verhuiszegels van 70 cent ontworpen door Opland, twintig stickers met je adresgegevens en vijf vellen van vier zogenaamde "vrolijke verhuiskaarten". Verhuissetjes met alleen de postzegels en de kaarten maar zonder adresstickers zijn een tijd lang ook te koop geweest op het postkantoor. Er zijn verhuissetjes geweest met de Oplandzegel van 70 cent (NVPH 1672), de Oplandzegel van 80 cent (NVPH 1706), de verhuiszegel in dubbele waarde (NVPH 1988) en waarschijnlijk ook de verhuiszegel van 0,39 (NVPH 2050). De afbeeldingen op de kaarten bleven zes jaar lang ongewijzigd. de beschrijving van het verhuissetje in een Verhuisbericht uit 1997 9
twee nieuwe (links) en twee oude (rechts) vrolijke verhuiskaarten - Over de vrolijke verhuiskaarten is een uitgebreid artikel verschenen in Philatelie van februari 1999, waarin onder meer de negen verschillende beeldzijden van die kaarten getoond worden. Hoewel het geen postwaardestukken zijn, kunnen de vrolijke verhuiskaarten een aardige aanvulling vormen bij een collectie verhuiskaarten met ingedrukt zegelbeeld. In grote lijnen zijn de kaarten sinds 1996 hetzelfde gebleven, al zijn er wel verschillen geweest in de lay-out van de meegeleverde stickers. Specialisten onderscheiden de kaarten ook nog naar de plaats waar ze in het vel van 4 zaten en naar de uitgevers die ze voor de PTT/TPG geproduceerd hebben, zoals Hallmark en Kijkkader. 10
Op het einde van 2002 bleken er opeens nieuwe vrolijke verhuiskaarten te bestaan. Aan het Verhuisbericht is sindsdien een losse tweezijdig bedrukte folder toegevoegd "De verhuisproducten van TPG Post". Op de ene zijde wordt reclame gemaakt voor de voorbedrukte verhuiskaart en de de scheidingslijn met TPG-logo verhuispostzegels en de ander zijde voor de nieuwe vrolijke verhuiskaarten. Al deze producten kunnen via het Verhuisbericht besteld worden, maar van verhuissetjes is geen sprake meer. De vrolijke verhuiskaarten worden geleverd zonder postzegels en zonder adresstickers. Voor twintig kaarten (met in totaal zes verschillende afbeeldingen) betaalt men 4,95. De kaarten zijn ontworpen door Vorm Vijf Ontwerpteam en de scheidingslijn tussen adresgedeelte en afzendergedeelte is voorzien van het TPG-logo. J. Spijkerman deel van de folder uit een Verhuisbericht van januari 2003 11
Meer mogelijkheden met Decemberzegels Waarschijnlijk verzamelt u Nederland postfris en hebt u een compleet velletje van twintig decemberzegels aangeschaft. Daar bent u als verzamelaar snel mee klaar: wacht op uw Davo- of Importa-supplement van 2002 en schuif het velletje op zijn plaats in de kristalheldere strook van het albumblad. Dat is een gebruikelijke manier van postzegels verzamelen en er is weinig op tegen. Maar deze decemberzegels - de enige moderne Nederlandse zegels die je echt veel tegenkomt - bieden verzamelaars nog meer mogelijkheden. Andere verkoopvormen Meer gespecialiseerde postfrisverzamelaars zullen niet alleen het gewone velletje in hun verzameling opnemen, maar ook de zogenaamde mailer en het doosje met de rolzegels. Voor een gedetailleerde beschrijving van deze verkoopvormen kunt u terecht in het januarinummer van Filatelie, maar in het kort komt het hier op neer: Een mailer of "geïntegreerd hangblokje" is ook een velletje met de twintig verschillende decemberzegels, maar het heeft een ander formaat doordat er een ophangsleuf in aangebracht moest worden. De achterzijde is bedrukt met onder meer een vergrote afbeelding van een decemberzegel Het doosje met rolzegels bevat honderd decemberzegels, die zonder elkaar te raken zijn aangebracht op een dragende rol. Bij elke vijfde zegel is op de achterkant van de drager een nummer gedrukt. In tegenstelling tot wat je zou verwachten bevat het doosje niet 5 x 20 verschillende zegels, maar vijf reeksen van achttien verschillende zegels en nog tien zegels van een volgende reeks. In totaal zijn er 14 verschillende doosjes rolzegels, die elk twee van de twintig zegeltypen missen. Voor deze verkoopvormen, de mailer en de rolzegels, is geen voorgedrukt albumblad beschikbaar. Met een blanco albumblad en een pen of een computer kunt u voor de mailer vast wel iets fabriceren. Maar voor de rolzegels? Zelfs als u het doosje buiten beschouwing laat, is een strook van honderd postzegels moeilijk onder te brengen op een albumblad! Met een strook van de achttien verschillende zegels uit een doosje is dat voor een handige vouwer wel mogelijk. Zelf zou ik trouwens nooit gaan knippen in een rol om daarmee iets te krijgen dat past op een albumblad. 12
Gebruikte zegels Postzegels zijn bedoeld om op brieven te plakken, dat vergeten sommige verzamelaars nog wel eens. Ook TPG Post lijkt niet echt van deze wijsheid overtuigd te zijn en ziet de postzegel steeds meer als een verzamelaarsproduct dat verkocht moet worden via het postorderbedrijf Collect Club. Behalve in december: dan worden er velletjes met twintig verschillende speciale zegels uitgebracht die door de hele bevolking massaal gekocht en op brieven en kaarten geplakt worden. Aangezien vrijwel iedereen wel een paar kerst- of nieuwjaarskaarten ontvangt, is er een overvloed aan gebruikte decemberzegels beschikbaar. Mijn voordrukalbum bevat naast het blad voor een compleet velletje ook een blad met twintig vakjes voor de losse decemberzegels. Dat kan dienst doen om gebruikte exemplaren in onder te brengen, want waar vind je losse postfrisse exemplaren van zelfklevende zegels die zonder tussenruimte in velletjes gedrukt zijn? Wachten tot men in Groningen dit gat in de markt ontdekt en ook van de decemberzegels volledig doorgestanste zegels gaat aanbieden? Persoonlijk vind ik het eigenlijk leuker om voor gebruikte decemberzegels zelf een albumblad te ontwerpen, met een lay-out die zoveel mogelijk lijkt op die van het postzegelvelletje. Ook de bijplakzegel vindt op dat blad zijn plaats. Voor elke serie decemberzegels van de afgelopen jaren heb ik een dergelijk blad gemaakt en dat begint een leuke verzameling te worden! Zegels op stuk Voor veel filatelisten is de mooiste vorm van verzamelen het bijeenbrengen van postzegels op complete brieven. Daarmee laat je zien waarvoor postzegels eigenlijk bedoeld zijn. Ik denk dat het in de eerste maanden van 2003 nog weinig moeite kost om elk van de decemberzegels van 2002 correct gebruikt op een kaart of een envelop te vinden. Daarmee heb je een samenhangende collectie van twintig poststukken, nog afgezien van de mogelijkheden die je krijgt wanneer je ook nog aandacht gaat schenken aan tariefmogelijkheden en bijzondere afstempelingen. Over die twee onderwerpen verderop wat meer. Het is wat overdreven om elk van die poststukken op een apart albumblad op te zetten: op een A4-blad passen gemakkelijk twee stuks. Als je de poststukken in het albumblad laat 'verzinken' zodat alleen de rechterbovenhoek zichtbaar blijft, gaan er nog meer poststukken op een blad. Tarieven Het geweldige succes van de decemberzegels is voor een groot deel te danken aan het bijzondere tarief dat ze vertegenwoordigen. Niet voor niets zijn ze indertijd geïntroduceerd als een wapen van de PTT in de strijd tegen de particulieren 13
postbezorgers, die met hun lagere tarieven een fors deel van de feestdagenpost in handen dreigden te krijgen! In de afgelopen kortingsperiode, die liep vanaf de dag van uitgifte van de decemberzegels tot en met Driekoningen, kon je met een zo'n zegel van 29 eurocent een brief of kaart versturen, wat een korting betekende van 10 eurocent op het normale tarief. Ook voor zware kaarten (20 t/m 50 gram) volstond in de kortingsperiode één decemberzegel, terwijl daarvoor normaal het dubbele tarief van 78 eurocent geldt. Het 39 eurocent tarief voor een vierkante envelop Een leuke bijzonderheid is, dat de kortingsregeling niet van toepassing is op vierkante kaarten en enveloppen: daar moest gewoon 39 eurocent op geplakt worden. Tussen de vierkante poststukken die ik eind december in de bus kreeg - en blijkbaar waren vierkante kaarten deze feestdagen in de mode - zaten trouwens maar weinig 39- centsfrankeringen. De afzender kent de regel niet en TPG Post controleert er niet op. 14
Op kerstpost kom je altijd ook nog veel decemberzegels tegen van vorige jaren. Strikt genomen moet bij gebruik van een decemberzegel van 2001 (frankeerwaarde 27 eurocent) nog twaalf eurocent aanvulling geplakt worden, want de kortingsperiode van die zegels eindigde per 6 januari 2002. Maar ook hier geldt: wie let daarop? De meeste mensen zullen een bijfrankering van twee eurocent (het verschil tussen de kortingstarieven van 2001 en 2002) al royaal vinden. Een tariefvoorbeeld dat zonder veel moeite te vinden moet zijn, is een poststuk van ná 6 januari 2003 met een decemberzegel en de bijplakzegel van tien eurocent. Die bijplakzegel van 10 eurocent is tenslotte speciaal uitgebracht om overgebleven decemberzegels weg te kunnen plakken. Stempels Voor de posterijen biedt de Kerst- en Nieuwjaarsperiode altijd veel extra werk. Niet alleen door het extra aanbod van post, maar vooral door het feit dat het hierbij om particuliere post gaat, die meestal handgeschreven is en vaak binnen het postcodegebied van de afzender bezorgd moet worden. Om de verwerking van deze post te stroomlijnen, wordt er extra personeel ingeschakeld en worden er extra stempelmachines gebruikt. Veel post wordt lokaal gesorteerd en afgestempeld en wordt niet doorgestuurd naar de zes grote verwerkingscentra. En dat is aan die post te zien. In de extra stempelmachines die voor de kerst- en nieuwjaarspost ingezet worden, zitten vaak stempelkoppen zonder plaatsnaam, maar met de aanduiding PTT of TPG en een volgnummer. Voor gespecialiseerde stempelverzamelaars is het elk jaar weer een uitdaging om erachter te komen in welke plaatsen deze moderne 'nummerstempels gebruikt zijn. Opvallend is ook het gebruik van stempelkoppen en stempelvlaggen 15
die van jaren geleden dateren, maar die voor de feestdagen weer tevoorschijn gehaald worden, bijvoorbeeld de postcodestempels. En dan zijn er nog de plaatsnaamstempels die je op normale post al bijna niet meer tegenkomt. Op de normale post zie ik voornamelijk machinestempelafdrukken uit Nieuwegein en de andere grote verwerkingscentra. Op de kerstpost kwam ik "Elst" tegen, "Veenendaal" en "Ede" en ook nog "Arnhem VC", van het oude voorsorteercentrum waar tegenwoordig alleen nog aangetekende zendingen verwerkt worden. Onderbroken tanding De decemberzegels van 2002 zijn voor de verschillende verkoopvormen (velletje, mailer en rol) afzonderlijk gedrukt. Voor wie een scherp oog heeft is dat aan die zegels te zien en het staat uitgebreid beschreven in Filatelie van januari 2003 (Verzamelgebied Nederland, p 23-25). Uit dat artikel blijkt weer dat je met een gedegen druktechnische kennis aanzienlijk meer varianten in je verzameling Nederland kunt onderscheiden dan als leek. Maar er wordt in datzelfde artikel ook een eigenaardigheid van de decemberzegels genoemd die elke verzamelaar met het blote oog kan waarnemen. De tanding van de velzegels vertoont onderbrekingen, waardoor sommige zegels bij het losscheuren een stukje van de buurzegel meenemen. En ook daarvan kunt u voorbeelden vinden tussen de gewone kerst- en nieuwjaarspost. J. Spijkerman 16
De nieuwe pakketzegels Het is alweer een tijdje geleden dat we u op de hoogte hebben gebracht van de ontwikkelingen op het gebied van de pakketzegel. Binnen Noviopost zijn er verschillende mensen die dit moderne frankeermiddel aandachtig volgen, maar het valt niet altijd mee om er informatie over te vinden. Vandaar dit overzicht van de twee meest recente emissies. De AVG-zegels van juni 2000 De nieuwe Postwet van 1 juni 2000 bracht op het gebied van de pakketpost twee belangrijke wijzigingen in: het onderscheid tussen AVP-zegels en AVG-zegels en de introductie van nieuwe servicezegels. AVP staat voor "Algemene Voorwaarden voor opgedragen Postvervoer" en heeft betrekking op de categorieën post die TPG wettelijk verplicht is te vervoeren. AVP-zegels zijn pakketzegels voor de laagste gewichtsklassen en ze zijn bedoeld voor de frankering van pakketten die zonder aanvullende diensten verstuurd worden. Per 1 juni 2000 werden voor deze nieuwe vervoerssoort trouwens geen nieuwe zegels geïntroduceerd, maar de bestaande pakketzegels voor de klassen "t/m 1 kilo", "t/m 5 kilo" en "t/m 10 kilo" van de emissie- 1997 werden voortaan "AVP-zegels" genoemd. De zegels voor de twee hoogste Service zegel Verhoogde Aansprakelijkheid gewichtsklassen (20 en 30 kilo) van de emissie-1997 werden uit de roulatie genomen en boekjes met pakketzegels van deze emissie waren ook niet meer te koop. AVG is de afkorting van "Algemene Voorwaarden voor het vervoer van Goederen" en heeft betrekking op pakketten met een gewicht van meer dan tien kilogram en op 17
pakketten die met aanvullende diensten verstuurd worden. Voor dit soort pakketvervoer werden in juni 2000 wel nieuwe zegels uitgegeven. De zegels zijn als geheel veel lichter van kleur dan voorgaande emissies en hebben als opvallendste kenmerk een gebroken rood cijfer op een gedeeltelijk gekleurde ondergrond. De vijf nieuwe AVG-zegels waren vanaf 1 juni 2000 dus de enige pakketzegels waarbij de mogelijkheid van aanvullende diensten bestond. Bovendien waren deze pakketzegels in boekjes verkrijgbaar tegen gereduceerd tarief. Van de eerste serie AVG-zegels beginnen alle barcodes met "3S PPZE", zodat aan gebruikte zegels niet meteen te zien is of ze los verkocht zijn dan wel in boekjes. De enige aanwijzing zit in de serienummers: alle losse zegels hebben nummers tot en met 2045.500 en alle boekjeszegels hebben nummers die daarboven liggen. In de rechterbenedenhoek van deze zegels staat de tekst "aansprakelijkheid volgens AVG". De AVG-zegel met de Rembours servicezegel Ook op het gebied van de aanvullende diensten bracht de nieuwe Postwet veranderingen: "Verzekerd" werd omgedoopt tot "Verhoogde aansprakelijkheid" en 18
de nieuwe dienst "Handtekening voor ontvangst" werd geïntroduceerd. Dat leverde twee nieuwe servicezegels op. "Handtekening voor ontvangst" is trouwens niet lang mogelijk geweest: per 1 januari 2002 zou deze dienst weer afgeschaft worden. De mogelijkheid van rembours bleef in juni 2000 bestaan; de betreffende servicezegel "Rembours" werd uitgebracht in de nieuwe vormgeving. AVG-zegel met ophang sleuf Begin 2001 kwamen er nieuwe veranderingen bij de pakketpost. De klasse "t/m 1 kilo" werd afgeschaft, zodat de laagste gewichtsklasse nu "t/m 5 kilo" was. Later in dat jaar verdwenen de hangboekjes met AVG-zegels, omdat de pakketzegels 19
voortaan zelfstandig opgehangen konden worden doordat ze voorzien waren van een sleuf. Die "hangzegels" van de emissie-2000 zijn herkenbaar aan nieuwe serienummers (met een aparte letter per gewichtsklasse) en aan een aanpassing in de tekst rechtsonder op de voorzijde. Bij deze zegels staat daar "alleen voor verzending binnen Nederland/ aansprakelijkheid volgens AVG". De AVP- en de AVG-zegels van juli 2002 In juli 2002 verschenen aan de loketten de eerste exemplaren van een nieuwe emissie pakketzegels. Op dit moment is de serie nog met compleet verkrijgbaar (sommige zegels van de vorige emissie zijn nog lang niet uitverkocht), maar in grote lijnen is het wel duidelijk om welke zegels het gaat. Er is sprake van AVP-zegels voor de klassen "t/m 5 kilo" en "t/m 10 kilo", en van AVG-zegels voor de klassen "t/m 5 kilo", "t/m 10 kilo", "t/m 20 kilo" en "t/m 30 kilo". Alle zegels zullen zowel los als in boekjes verkocht worden, waarbij aan de serienummers de herkomst te zien is. Opvallend aan de nieuwe zegels is het kleinere formaat: op een ondergrond van 8,5 bij 8,5 cm bevinden zich drie onderdelen: het nummer van de pakketzegel, dat de afzender moet bewaren om navraag naar zijn pakket te kunnen doen de "adressticker", met drie adresregels, waarvan de onderste voorzien is van postcodekaders de eigenlijke zegel, met de gewichtsklasse en de barcode. Het meest raadselachtige deel van de nieuwe zegels is de "adressticker". Bij de AVP-zegels staat hierop de tekst "gegevens geadresseerde". Op de achterzijde van de beschermfolie, dat de afzender behoudt, is ook ruimte voor naam en woonplaats van de geadresseerde ("Het pakket is verzonden aan:"). Daarom denk ik dat de "adressticker" bij AVP-zegels inderdaad bedoeld is om op het pakket te De nieuwe AVP-zegel zonder slitlijn 20
plakken. Eerdere pakketzegels hadden dat ook. Daarbij waren de drie onderdelen van de pakketzegel door een slitlijn van elkaar gescheiden, zodat ze los van elkaar gebruikt konden worden. Bij de eerste oplagen van de AVP-zegel "t/m 5 kilo" is er wat misgegaan met die slitlijnen. Er waren zegels zonder slitlijn, waarbij de drie onderdelen dus één sticker vormen, en de loketmedewerker de schaar moest gebruiken om het nummer voor de afzender veilig te stellen. Daarna kwamen er zegels met één slitlijn, De nieuwe AVG-zegel van 20 kilo met slitlijn De gebruikte AVG-zegel voor een pakket t/m 5 kilo 21
waardoor de eigenlijke zegel gescheiden was van het nummer voor de afzender, maar de "adressticker" aan dat nummer vast bleef zitten en dus niet gebruikt kon worden. Ten slotte kwamen er zegels met twee slitlijnen, zoals ze blijkbaar bedoeld Achterzijde van de AVP-zegel met adresdeel (boven) en AVG-zegel zonder adresdeel (onder) de vraag of het hier om een nieuw soort postwaardestuk gaat. We houden u van nieuwe ontwikkelingen op de hoogte! De nieuwe AVG-zegels hebben op de achterzijde geen ruimte om gegevens van de geadresseerde vast te leggen. De "adressticker" heeft bij deze zegels een andere tekst ("Het pakket is verzonden aan:") en is bovendien niet door een slitlijn gescheiden van het nummergedeelte. Het gaat hier blijkbaar om een soort verzendbewijs, gezien ook de gekleurde cirkel waarin het datumstempel geplaatst moet worden. Op de eigenlijke AVGpakketzegel kan men de inhoud van het pakket en de postcode en het huisnummer van de geadresseerde invullen. Die adresseringsmogelijkheid heeft al geleid tot J. Spijkerman 22
Tabel 1: Pakket- en servicezegels van de emissie-2000 Tekst Klasse Kleur Serie Loketzegels en boekjeszegels " aansprakelijkheid volgens 1 lichtblauw PPZE AVG" 5 rozerood PPZE 10 lichtgroen PPZE 20 oranje PPZE 30 paars PPZE Hangzegels "alleen voor verzending binnen Nederland/ aansprakelijkheid 5 rozerood AVGA volgens AVG" 10 lichtgroen AVGB 20 oranje AVGC 30 paars AVGD Servicezegels "servicezegel verhoogde aansprakelijkheid" "servicezegel handtekening voor ontvangst" "servicezegel rembours" Tabel 2: Pakketzegels van de emissie-2002 Klasse Kleur Serie AVP Loketzegels 5 donkerblauw op rood KJ 10 rood op donkerblauw KK Boekjeszegels 5 donkerblauw op rood KM 10 rood op donkerblauw KN AVG Loketzegels 5 roze op lichtbruin KA 10??? KB 20 oranje op lichtbruin KC 30??? KD Boekjeszegels 5 roze op lichtbruin KE 10??? KF 20 oranje op lichtbruin KG 30??? KH 23
24