Preek - Lukas 24:13-35 Gods Woord ontvlamt je hart!

Preek - Lukas 24:13-35 Gods Woord ontvlamt je hart! Liturgie 24 april 2011 ds. D. Vonck Houten Votum / zegengroet Psalm 98:1,2 Gebed Avondmaal Formulier V Instelling, Christus gedenken, Gemeenschap en verwachting Gebed Zingen: Gezang 123:1 (lezing Nicea Jezus ) gezang 123:5 Tafel klaar maken / uitnodiging Aan tafel + viering + dankzegging Zingen: Psalm 98:3,4 Lezing Lukas 24:13-35 Preek Gods Woord ontvlamt je hart! Opwekking 493 (Jezus wat een heerlijke naam) Gebed en voorbede Collecte Gezang 68:1,3 Wij knielen voor uw zetel neer Zegen Geliefde broers, zussen, Somber liepen die twee mannen daar; discussiërend over alles wat er gebeurd was: Snap jij er nou nog wat van. ikke niet, ik had zoveel hoop, zoveel verwachting. moet je eens zien wat er allemaal van gekomen is: Jezus dood, wij daar maar treurend bij elkaar zitten komen die vrouwen terug met één over ander waanbeeld dat Jezus er niet meer zou zijn En ja, ze hebben het gecheckt: Hij is er niet meer nu is het lichaam van onze Heer ook nog weggenomen. We gaan maar weer terug We hadden heel veel hoop, we dachten het echt gevonden te hebben, maar het zit er niet in. We gaan terug naar ons dorp Emmaüs. Ze gaan vanuit Jeruzalem terug naar Emmaüs, zo n twee uur lopen ongeveer. Ze liepen somber gestemd weg van Jeruzalem, weg van de plaats waar Jezus was gekruisigd, weg van de plaats waar ze hun hoop hadden. We hebben hier te maken met twee vroegtijdige kerkverlaters. Twee mannen die hun hoop echt gesteld hadden op een nieuw tijdperk; dat zat er niet in. Teleurgesteld lopen ze terug en dan komt die Man bij hun lopen. Hij zegt: wat is er eigenlijk met jullie aan de hand? Waar praten jullie eigenlijk over? Blijkbaar hebben de mannen daar toch wel luid discussiërend gelopen, dat ze zeggen: weet je dan niet waar het over gaat je hoort toch waar we over spreken? En je weet toch wat er gebeurd is in Jeruzalem? Vervolgens kaatst de man de bal terug en Hij zegt: maar weten jullie dan niet waar het over gaat? 1

We zien dat in een tijdsbestek van een aantal uren deze twee mannen teruggaan naar Jeruzalem, teruggaan naar de gemeenschap die ontstaan was in navolging van Jezus. Daar gaan we deze middag over nadenken. Wat gebeurt hier? Als ik dit lees - en dan vooral het vers waarin ze teruggrijpen op wat er gebeurd is (vers 32) dat ze eerlijk tegen elkaar zeggen: wat is er gebeurd? Had jij dat nou ook? Brandde ons hart niet toen hij onderweg met ons sprak en de Schriften voor ons ontsloot? als ik dit lees dan roept dat ook iets bij mij op: ja, dat wil ik ook, dat zou ik ook wel willen ervaren; dat je daar loopt en dat er zoveel gebeurt in je hart dat je achteraf zegt: m n hart brandde op dat moment. Je ziet dat ze vol vuur weer teruggaan naar de gemeente en dat het vuur daar al op een andere manier is aangewakkerd. We hebben hem ook gezien Jezus Christus is opgewekt! We gaan samen met elkaar kijken naar wat er gebeurt in deze tijd. Dat doen we op drie manieren. 1. We gaan stilstaan bij de vraag: waarom sluit God hun ogen? Want dat is allereerst wat er gebeurt: hun blik werd vertroebeld zo staat hier, hun ogen werden gesloten. 2. Vervolgens zien we hoe Jezus hun hart opent 3. om daarna pas hun ogen te openen. Waarom sluit God hun ogen? Allereerst waarom God hun ogen sluit, want dat is toch wel opvallend. Ze lopen daar met Iemand die ze ontmoet hebben, die ze gezien hebben en toch herkennen ze Hem niet. En heel duidelijk in de tekst staat dat erbij; dat is niet toevallig, er zit iets achter. Hun ogen worden gesloten omdat ze Jezus niet echt kennen. Ze hadden een verkeerd beeld van Hem, want dat is de reden waarom ze daar teleurgesteld en somber met elkaar liepen. Ze waren teleurgesteld dat Jezus niet de bevrijder was en dat niet Hij degene was die het koningschap van David opnieuw zou bevestigen en het rijk groot zou maken en vrij zou maken van Romeinen. Jezus was niet degene die een vrederijk zou brengen waarin geen ziekte meer was en er geen mensen meer waren die last hadden van demonische bezetting enz. Al die dingen had Jezus gedaan in Zijn leven en nu was Hij er niet meer. De Hogepriesters hadden ervoor gezorgd dat Hij er niet meer was. Maar ze kennen Jezus niet echt, dat zullen we zo zien. Waarom sluit God hun ogen? Omdat God ervoor wil zorgen dat ze in hun hart geraakt worden. Wat als ze Jezus daar op dat moment direct herkend hadden? Als ze Jezus direct herkend hadden, zou de oude hoop die ze hadden direct weer naar boven gekomen zijn, en zouden de beelden die ze gehad hebben, direct weer naar voren zijn gekomen; Hij is er weer; Hij is nog sterker dan we dachten! Dan kan Hij nu koning worden. Dan kan Hij nu de plek in nemen waarvan wij dachten dat Hij die zou gaan vervullen. Maar dat is niet wat God bij ze op wil roepen. Dat is namelijk niet Jezus. Dat was niet het plan dat God met Jezus had. Daarom zien we dat ze een soort blik voor hun ogen krijgen, waardoor ze Hem niet herkennen en waardoor ze wel moeten luisteren. Hier zien we precies de omgekeerde volgorde die wij altijd gewend zijn; het is niet eerst zien en dan geloven. Nee, het is eerst geloven en dan zien! God wil dat ze verder gaan dan alleen in hun gedachten mogelijk is, alleen in hun ogen mogelijk is. God wil hen raken in hun hart! 2

Hoe doet Hij dat? Hoe krijgt Jezus het voor elkaar om hun hart in brand te zetten, dat mensen achteraf zeggen: voelde dat bij jou nou ook zo, dat je hart haast barst in je binnenste? Hoe Jezus hun hart opent. Jezus komt naar ze toe terwijl ze daar somber lopen. Hij vroeg hun: Waar loopt u toch over te praten? Vervolgens zegt Hij: Wat dan? Wat is er dan gebeurd, leg het Me dan uit. Dat is denk ik geen toneelspel. Tenminste, zo kan het in eerste instantie overkomen. Iets verderop wordt verteld dat Jezus deed alsof hij verder wilde reizen. Daar zou je nog van kunnen denken dat Hij ergens toneel speelde:.. nou, de groeten hè, terwijl het zeer voor de hand lag dat Hij uitgenodigd zou worden. Maar dat is niet wat hier gebeurt. Hij zegt namelijk in vers 25: Hebt u dan zo weinig verstand en bent u zo traag van begrip dat u niet gelooft in alles wat de profeten gezegd hebben? 26 Moest de Messias al dat lijden niet ondergaan om zijn glorie binnen te gaan? Jezus wil vanaf het eerste moment aan hen vragen: maar wat voor beeld hadden jullie dan? Wat is de reden waarom jullie hier zo somber lopen, terwijl net in vervulling is gegaan wat al zo lang voorspeld werd! Dat jullie niet stonden te wachten bij het graf?! Want je wist toch dat Ik op de derde dag zou opstaan, dat stond toch in de geschriften?! Dan gaat Jezus het ze uitleggen. 27 Daarna verklaarde hij hun wat er in al de Schriften over hem geschreven stond, en hij begon bij Mozes en de Profeten. Dat is opvallend, hè. In eerste instantie las ik en zoals net ook werd voorgelezen-: daarna verklaarde hij hun wat er al in de geschriften over hem geschreven stond. maar dat staat er niet! Er staat duidelijk: Hij verklaarde hun wat er in al de Schriften over hem geschreven stond en Hij begon bij Mozes en de Profeten. Wat staat er dan allemaal over Hem? Hij begon bij Mozes, oftewel de Boeken van Mozes en de eerste vijf boeken van Mozes kennen wij ook: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium. Jezus begon dus helemaal vooraan. Wat zou hij verteld hebben? Hij zal verteld hebben over de schepping. Hij zal tegen ze gezegd hebben: jullie weten toch dat God de wereld gemaakt heeft en geschapen heeft en dat Hij dat voor Zichzelf heeft gedaan en dat Hij zich daarin Zichzelf heeft gegeven. En dat Hij steeds weer gezegd heeft: zo is het goed. En dat God vervolgens de mens gemaakt heeft en dat Hij de mens een hart heeft gegeven, anders dan alle dieren een hart heeft gegeven. Waarom? Hij heeft hen een hart gegeven zodat de mens de liefde en de vreugde en de schoonheid van God zal kunnen weerspiegelen. Dat je van hart tot hart met elkaar zal kunnen spreken. Dat het gaat over liefde en over intimiteit. Dat weten jullie toch! Zo heeft God de mens toch gemaakt. En jullie weten toch ook dat de mens tegen God heeft gekozen; dat de mens die liefde van God niet beantwoord heeft, sterker nog: de mens is vreemd gegaan! 3

En je kent God toch dat je weet dat God dat soort dingen niet ongestraft voorbij laat gaan; dat God niet zegt: foutje, kan gebeuren we gaan weer verder. Dat God Zichzelf niet gaat verlagen om nog met de mens te kunnen omgaan. Nee, God is en blijft wie Hij is: de heilige God. En daarom weet je toch ook dat deze wereld onder het oordeel van God ligt. Dat er een vloek over de aarde ligt. Dat met de zonde de dood in de wereld is gekomen. Dat weten jullie toch, dat hebben jullie gelezen in het Evangelie; je leest het toch in de boeken van Mozes! Je ziet het toch in Genesis. En weet je: daarin had je ook kunnen zien dat er Iemand moest komen om die straf weg te nemen; die sterker moest zijn dan de dood. God had het over Mij toen hij zei: 15 En Ik zal vijandschap zetten tussen u en de vrouw, en tussen uw zaad en haar zaad (Genesis 3:15) Ik ben Degene die zorgt voor die vijandschap, Ik ben Degene die ervoor zorgt dat de dood niet langer het laatste woord heeft. Ik ben Degene die daar tussen gaat staan, tussen God en de vervloekte wereld. Ik ben het! En als er staat over Noach jullie hebben het toch gelezen een paar hoofdstukken verder, dat er in de gehele wereld geen mens was die goed leefde; dat God dat raakte en dat er in Genesis 6:8 staat: 8 Alleen Noach vond bij de HEER genade. Waarom denken jullie dat Noach genade in de ogen van God kreeg? Omdat hi j zo goed z n best deed? Omdat Noach geen zonde deed? Natuurlijk niet! Dat was al door Mij! Dat was al omdat Iemand de onvolkomenheden van Noach op zich zou nemen. En als er later staat over Abraham; dat Abraham zijn land en zijn stam moest verlaten (Genesis 9) dan zie je daar toch al iets in van wat God van mensen kan vragen. Dat Hij dat dus ook vraagt van Zichzelf; dat Ik de hemel verliet om Gods plan te volbrengen. Dat gaat over Mij! En als Abraham gevraagd wordt om zijn zoon te offeren (Genesis 22) gruwelijk toch, daar kun je je toch niets bij voorstellen; dat is toch buiten alle kaders, of niet dan? Hoe kan God dat van iemand vragen, dat je je zoon zou moeten offeren? Weet je, Abraham mocht zijn zoon houden, maar God gaf Zijn Zoon echt en doodde Hem voor het offer van de Wereld. God deed het wel. En als je dan verder leest over Jozef (Genesis 37); dat Jozef verworpen wordt en in de put wordt gegooid en wordt afgedankt en als je ziet hoe God doorgaat, door die tijd heen, ondanks alle tegenspoed; en dat Jozef uiteindelijk onderkoning wordt van een rijk dan zie je toch iets over hoe God werkt! Al die mensen hebben Mij verworpen, er was niemand die opstond en zei: dit is niet een eerlijk proces, dit klopt niet en dat mag niet. Er was niemand die Mij van het kruis haalde. Maar God ging door en maakte Mij Koning over leven en dood, wekte Mij op. En als Genesis eindigt met de woorden van Jozef: (Genesis 50:20) 20 Jullie hadden kwaad tegen mij in de zin, maar God heeft dat ten goede gekeerd, om te bewerken wat er nu gebeurt: dat een groot volk in leven blijft. - dan kun je dat toch herkennen en zien wat er nu gebeurt! Zo wordt er gesproken. Dat is wat God doet door de Messias heen. Door mensen verworpen, kwaad in de zin tegen Jezus, maar God heeft dat ten goede gekeerd, het gebruikt, zodat een volk blijft leven. En dan gaat Jezus verder in Exodus. Kijk naar Mozes; moet je zien hoe God praat met Mozes en hoe Mozes daar als een soort middelaar tussen het volk in staat; dat Mozes op den duur pleit: Here God, wilt U het volk toch niet 4

vernietigen, vernietig mij dan maar. Natuurlijk doet God dat niet, want het is Mozes, het is een mens. Hij heeft het met Mij gedaan. Ik ben de echte Middelaar tussen God en de mensen. En als je kijkt naar Leviticus; naar al die wetten en dat er steeds geofferd moest worden; dat er bloed moest vloeien. Het grote zoenoffer; dat is daar aan het kruis volbracht. Dat schreeuwde Ik uit toen Ik daar hing: het is volbracht. En in Numeri; Ik heb het zelf gezegd. Toen Jezus leefde heeft Hij zelf verwezen naar Mozes die daar de slang omhoog moest houden. Ieder moest kijken naar die slang en wie keek naar de slang zou niet vernietigd worden. Daar zie je al iets in wat God vraagt van Mij en van jou; dat je je ogen gericht houdt op Mij; wie dat niet doet, zal omkomen. En in Deuteronomium, als er verteld wordt over de wet; dan zie je toch dat Ik, Jezus, de wet totaal vervuld heb en toch gestraft ben. Zo zal Jezus doorgegaan zijn. Herkende je de naam niet? Jezus, Jozua, redder? En al die Richters die het volk steeds weer moesten bevrijden. Jullie hadden die bevrijding nodig. En als Ruth zegt: Uw God is mijn God. Ik zeg tegen jullie: Mijn God is jouw God. En als je ziet: al die verschillende koningen, die het maar niet lukken om te wijzen op God: Ik heb het gedaan. En in Esther; de naam van God komt niet voor, niet letterlijk. En tegelijkertijd zie je Gods hand daar zo duidelijk in hoe God steeds weer leidt, zelfs door lijden en grote dreiging heen. Je ziet het in Job; als er Iemand heeft moeten lijden, als er Iemand onterecht geleden heeft dan wat het de Messias wel! Als er iemand aangeklaagd is, dan was het Hij wel! De Messias moest lijden om de straf te dragen. Hij zal gesproken hebben over de psalmen; we hebben psalm 22 gehoord afgelopen Goede Vrijdag. Uit Spreuken zou Hij gesproken kunnen hebben; moet je eens lezen. lees het eens door: daar wordt toch precies omschreven wie Ik ben. Hij zou door hebben kunnen spreken: inderdaad, hier op aarde is het allemaal lucht en ledigheid; alleen God zorgt voor zin, het leven. En het Hooglied: het barst van liefdeswoorden; zo wil God met mensen omgaan. Die liefde dreef God om Zijn Zoon naar deze wereld te sturen. Hij zal gesproken hebben over de Profeten. In Jesaja 53 staat het er letterlijk: daarom gaf God Hem over aan de dood. Daarom was God het die Hem vernederde tot in de dood. Hij moest de vloek dragen. En uit Jeremia 29 had hij kunnen citeren: want God heeft namelijk ons geluk voor ogen, hij wil ons een goede toekomst geven. 5

Hij had kunnen citeren uit de Klaagliederen: O, wee degene die het oordeel moet ondergaan. Zoveel mensen hebben dat oordeel gemerkt. God heeft Zijn volk verschillende keren gestraft, door ze langer in de woestijn te laten gaan, door ze in ballingschap te laten gaan zodat ze al iets zouden ervaren wat het is om onder het oordeel van God te leven. Wat heeft dat een pijn en moeite opgeroepen, steeds weer. En tegelijkertijd: er was steeds weer licht, er was steeds weer hoop. Je vindt geen boek in de bijbel waarin geen hoop doorklinkt! En die hoop komt van Mij! Hij had kunnen citeren uit Ezechiël, waarin God oordeelt over Zijn volk. Uit Daniel, waaruit ook weer blijkt dat God trouw blijft. Hij had uit de Profeten verschillende teksten kunnen nemen om te laten zien: kijk, dat gaat over Mij. Kijk, steeds weer wordt er gesproken over het naderende oordeel wat er is in deze wereld. Steeds weer zul je ook zien dat God niet ongestraft laat wat Hem wordt aangedaan. Hosea moest zelfs trouwen met een hoer om dat te laten zien. Zo wil God omgaan met mensen, zondige mensen. Waarom? Door Mij! En in Habakuk wordt het al gezegd: de rechtvaardige zal leven door geloof (Hab. 2:4). En uit het laatste bijbelboek wat bekend is, Maleachi. Zijn naam betekent letterlijk: boodschapper. Het is misschien wel niet voor niets dat hij dat laatste boek geschreven heeft, want de Grote Boodschapper was aankomend! Zo zou Jezus gesproken kunnen hebben. En zo zouden al die bekende woorden voor hen plotseling helder zijn geworden: maar wacht in alles is God steeds bezig geweest om ons te ontzien en Zelf die straf te gaan dragen. En zo zou duidelijk geworden zijn dat dat lijden van Jezus Christus, de zware nood die Hij heeft moeten ondergaan, niet het einde was. Hij heeft het gedragen zodat er terechte hoop zou zijn, zodat er terechte toekomst zou zijn. Het kan niet missen dat die mannen daar gelopen hebben met hun beelden van Jezus die nog een tijdje door zou leven als Iemand die zou genezen en oud en grijs zou worden als een wijze koning en dan. dat die beelden weggegaan zijn voor een veel groter beeld: wat God in Jezus doet, daar is Hij vanaf het vroegste moment mee bezig en dat zal Hij afmaken, want Hij heeft geen stap overgeslagen. Hij heeft alles gedaan! Zo barst hun hart daar open in het besef hoe God werkt. Hoe dichtbij, hoe God daarop betrokken is, zonder water bij de wijn te doen. En zo opent Jezus hun harten. Hoe ogen en oren opengaan. En we zien dat daarna ook hun ogen opengaan; hun ogen en hun oren. Als ze bijna thuis zijn, nodigen ze Hem uit: blijf bij ons. Hij wordt uitgenodigd voor de maaltijd. Het was niet ongebruikelijk dat de gast dan het dankgebed uitsprak, het brood brak en het uitdeelde, allerminst. Maar, staat er in vers 31 nu werden hun ogen geopend en herkenden ze hem. 6

Met het breken van het brood, waarvan Jezus had gezegd toen Hij wegging, dat ze dat moesten doen ter nagedachtenis aan Hem. Toen begrepen ze dat al de woorden over Jezus, over God al geschreven waren. En toen konden ze dat verbinden met hun leven: kijk, Jezus is hier, Hij is bij ons. En ik denk niet dat het vreemd is dat op dat moment Hij onttrokken wordt aan hun blik. Wat God daarmee wil duidelijk maken is dat ze moesten wennen aan dat Jezus niet meer bij hen zou zijn en tegelijkertijd dat ze de les geleerd hadden: maar Jezus Christus hoeft ook niet in lichamelijke vorm hier aanwezig te zijn om God te kunnen kennen, om Hem te kunnen ontdekken. Want de woorden van God, het Woord van God, daar verleend Jezus Christus zelf kracht aan. Door die woorden uit de bijbel kun je God volkomen leren kennen. Waarom? Niet omdat het zo n bijzonder boek is, maar omdat het gaat over een werkelijkheid die echt waar is, omdat klopt wat erin staat. De beginnende kerk moet wennen aan het idee dat Hij er straks niet meer zal zijn. Jezus Christus maakt zelf aan die kerk duidelijk: aan die woorden van God, waaraan Hij zelf kracht ontleend, heb je genoeg. Als je je ingraaft in de woorden van God, als je je hoop en je verwachting en je vragen met wat je ook hebt als je daarmee dat woord ingaat en je ingraaft, dan zul je ontdekken dat jouw leven is verbonden met God; dan zul je Hem gaan herkennen, Jezus Christus in je leven; dan zal je geloof groeien omdat je ontdekt dat God dezelfde is als altijd; en dan zul je Hem ook gaan zien; je zult Hem gaan zien en herkennen in je leven. Dan zullen er momenten zijn in je leven zoals hier met het breken van het brood, zoals we hier met elkaar avondmaal kunnen vieren, simpel brood, simpel wijn; maar je zult Hem herkennen. Jezus Christus leeft in mij. Deze week mag ik ingaan samen met mijn Heer en meer van Hem zien en meer van Hem ontdekken in de tussentijd dat we nog gescheiden zijn van Hem. En als ik Hem straks ontmoet dan zal het geen verrassing zijn Wie ik daar voor mij heb: ik zal Hem kennen. En straks volkomen kennen, omdat ik Hem kan zien recht in het gezicht. En zo gaan die mannen terug. Weer zijn ze Jezus kwijtgeraakt; Hij werd aan hun blik onttrokken. Maar dat maakt niet meer uit; ze hebben Hem gezien, ze hebben Hem ontdekt. Ze weten dat ze niet alleen zijn. Ze gaan terug naar de gemeente daar om dat te vertellen, om de andere broeders daar te versterken: wat wij gezien hebben van onze Heer! Ze komen daar en voordat ze iets kunnen zeggen, klinken daar de woorden: Jezus Christus is verschenen aan Petrus! Petrus heeft Hem gezien! En reken maar dat deze twee mannen daar gekomen zijn en gezegd zullen hebben: maar dat is geen verrassing, fantastisch! Ook wij hebben hem gezien! Moet je zien wat Hij ons heeft laten zien! Moet je zien waar we Jezus Christus tegenkomen, op elke bladzijde komen we Hem weer tegen! Steeds weer klinkt Zijn stem daarin, steeds weer worden we gewezen op Zijn werk. Op die manier mogen ze elkaar bemoedigen. Dat is gemeente zijn. Misschien maken wij ons wel zorgen over de kerk, over mensen die de kerk verlaten. Het is niet een onbekend fenomeen voor ons. De vraag is dan: hoe gaan wij ervoor zorgen, wat moet er gebeuren om mensen terug te krijgen naar de kerk. Terug te krijgen bij hun Heer. Je kunt van alles bedenken, de kunt van alles doen om mensen te bereiken, maar de enige manier dat mensen hun Heer gaan zien is dat wij een gemeente zijn, een gemeenschap zijn die Hem zien in 7

Zijn woord. Die Hem geloven op Zijn woord, die niet onze ervaring of onze blik centraal stellen, maar die ons hart centraal stellen om gevoed te worden door Zijn woorden. Dan zul je zien dat je, ook in je emotie, in je ervaring, je Hem zult zien. Dat je zult kunnen getuigen: wij hebben de Heer gezien! Amen 8