UvA-DARE (Digital Academic Repository) Constitutionele rechtspraak vanuit rechtsfilosofisch perspectief van Dommelen, S.T. Link to publication Citation for published version (APA): van Dommelen, S. T. (2003). Constitutionele rechtspraak vanuit rechtsfilosofisch perspectief Tilburg: Boom Juridische uitgevers General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please send a message to: UBAcoach http://uba.uva.nl/contact/ubacoach-nl.html, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl) Download date: 29 dec. 2016
Inhoud d Voorwoordd 7 Introductiee 9 II III 11 Thema van het onderzoek 9 22 Constitutionele rechtspraak vroeger en nu 14 33 Het Nederlandse debat over constitutionele rechtspraak 18 44 Probleemstelling van het onderzoek 24 55 Moralisering of democratisering van het recht? 26 66 Opzet van het onderzoek 29 Een democratisch-wetspositivistische afwijzing van constitutionele rechtspraak:: de theorie van Maus 11 Inleiding 33 22 De formele rechtsstaat als waarborg van de democratie 35 33 Democratie als identiteit van rechtsadressaten en rechtsauteurs 44 44 De heerschappij van de wet en de onbepaaldheid van het recht 47 55 Het soevereine volk als hoeder van de grondwet 48 66 Conclusie 51 Proceduralistische funderingen van constitutionele rechtspraak: de theorieënn van Ely en Habermas 11 Inleiding 53 22 Constitutionele rechters als bewakers van democratische procedures 56 33 Een proceduralistisch begrip van recht 61 44 Democratie: representatief of deliberatief? 64 55 De relatie tussen grondrechten en democratie 68 66 Een proceduralistische visie op het constitutionele rechtsvindingsprocess 70 77 Conclusie 74 3 3
IIII Een substantiële fundering van constitutionele rechtspraak: de theorie vann Dworkin IVV VV VII 11 Inleiding 77 22 Het beginsel van 'gelijke zorg en respect' 78 33 Een substantiële interpretatie van de rule of law 79 44 Democratie en constitutionele rechtspraak 81 55 Het serieus nemen van rechten 84 66 Recht als interpretatieve praktijk 85 77 De scheiding tussen recht en politiek 90 88 Conclusie 93 Constitutionele rechtspraak en institutionele verbeelding: de theorie vann Unger 11 Inleiding 95 22 Het recht als lappendeken en de rule of law 97 33 De rechter als deelnemer aan het democratisch project 100 44 Ungers pleidooi voor institutionele verbeelding in de rechtspraak 102 55 Ungers kritiek op de rationaliserende rechtsanalyse 106 66 De relatie tussen constitutionalisme en een sterke democratie 110 77 Een reconstructie van Ungers visie op constitutionele rechtspraak 113 88 Conclusie 115 Constitutionele rechtspraak in een democratische rechtsstaat 11 Inleiding 119 22 Verschillende visies op de rechtsstaat en de rule of law 120 33 Verschillende normatieve begrippen van democratie 127 44 Verschillende visies op het rechtsvindingsproces 131 55 De verhouding tussen rechten en democratie 136 66 De taak van de constitutionele rechter 138 77 Conclusie 139 Een gevalstudie: het vijfde omroepoordeel van het BundesverfassungsgerichBundesverfassungsgerich t 11 Inleiding 141 22 Art. 5 GG en het recht op omroepvrijheid 143 33 De eerste vier omroepoordelen van het Bundesverfassungsgericht 145 44 De mediawet van de deelstaat Baden-Württemberg 147 55 Het vijfde omroepoordeel van het Bundesverfassungsgericht 149 66 Het vijfde omroepoordeel als empirische toets 167 6.11 De relatie tussen constitutionele rechtspraak en wetgever met betrekkingg tot het recht op omroepvrijheid 167 6.22 Het constitutionele rechtsvindingsproces 179 77 Conclusie 185 4 4
VIII Een democratisch gelegitimeerd model van constitutionele rechtspraak 11 Inleiding 189 22 Constitutionele rechtspraak en het volkssoevereiniteitsprincipe 190 33 De institutionele vormgeving van constitutionele rechtspraak 195 44 Het belang van de notwithstanding clause voor de bevordering van het deliberatievee proces 201 55 Conclusie 205 Samenvattingg 207 Summaryy 213 Literatuurr 219 Personenregisterr 235 Zakenregisterr 239 5 5