Operatie van glaucoom aan het oog Trabeculectomie Informatie voor patiënten F1101-3121 juli 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding U bent bij de oogarts geweest en de oogarts heeft u een glaucoomoperatie geadviseerd. In deze folder leest u meer informatie over de operatie en het belang van deze operatie. Meer informatie over glaucoom kunt u lezen in onze folder Een aandoening van de oogzenuw, glaucoom. Glaucoomoperatie Als oogdruppels, tabletten en een laserbehandeling niet voldoende werken, is een glaucoomoperatie noodzakelijk. De operatie heeft als doel de oogdruk te verlagen om het gezichtsveld en de gezichtsscherpte te behouden. Het is helaas niet mogelijk om verbetering van uw zicht te bereiken. Uw oogarts heeft met u besproken dat u een trabeculectomieoperatie krijgt. Trabeculectomie Glaucoom kan op verschillende manieren geopereerd worden. In deze folder leest u over de techniek trabeculectomie. Bij de operatie wordt het oog naar beneden gedraaid. Onder het bovenooglid maakt de oogarts een sneetje in het bindvlies. Onder het bindvlies wordt in het oogwit een luikje gemaakt van ongeveer 4 x 4 mm. Onder dit luikje wordt een klein gaatje gemaakt in de laag van het oogwit. Hierdoor ontstaat er een open verbinding tussen de voorste oogkamer en de ruimte onder het bindvlies. Het oogvocht kan hier doorheen wegstromen. Om te zorgen dat dit niet al te snel gebeurt wordt het luikje met enkele hechtingen over het gaatje gesloten. De oogarts sluit de opening in het bindvlies zodat het oogvocht onder het bindvlies blijft. Hier vormt zich een filterblaas. Het oogvocht in de filterblaas wordt vanzelf weer in de bloedbaan opgenomen. Bij elke wond treedt littekenvorming op. Littekenvorming zorgt ervoor dat een wond en dus ook het luikje weer sluit. De opening van het luikje moet bijna helemaal open blijven. Om het luikje open te houden wordt een geneesmiddel gebruikt die de activiteit van de littekenvormende cellen remmen. Een littekenremmer is mitomycine-c. Het wordt eenmalig tijdens de operatie aangebracht. Operatie van glaucoom aan het oog. Trabeculectomie F1101-3121 juli 2014 2
luikje Iris hoornvlies Na de operatie stroomt oogvocht via het luikje naar de filterblaas onder het bindvlies. De operatie is geslaagd als de oogdruk zonder gebruik van medicijnen voldoende is gedaald. De kans op succes is gemiddeld 90%. Als de oogdruk niet voldoende is gedaald na de operatie dan moet u nog oogdruppels of tabletten gebruiken om de oogdruk te verlagen. Als hiermee de druk niet laag genoeg wordt kan het zijn dat u opnieuw geopereerd moet worden. De kans op succes is kleiner als u eerder aan uw oog bent geopereerd, als u langdurig oogdrukverlagende druppels heeft gebruikt, een ontsteking van het oog heeft gehad, jong bent of en een donkere huid heeft. Voorbereiding Vanaf het moment dat u op de wachtlijst voor de operatie staat moet u stoppen met oogdruppels die pilocarpine bevatten. Soms krijgt u dan ter vervanging tijdelijk Diamox tabletten. In de laatste twee weken voor de operatie mag u geen aspirine gebruiken. Dit medicijn maakt het bloed dun en vergroot daarmee de kans op bloedingen. Overige bloedverdunnende middelen worden in overleg met de anesthesioloog en eventueel uw arts gestopt. Drie dagen voor de operatie moet u, naast de oogdruppels die u al gebruikt, beginnen met Pred Forte oogdruppels (4 maal daags) in het te opereren oog. Als u oogdruppels gebruikt voor het andere oog moet u die blijven gebruiken. Operatie van glaucoom aan het oog. Trabeculectomie F1101-3121 juli 2014 3
Het vooronderzoek Voordat de oogarts u opereert zullen er onderzoeken plaatsvinden. Deze onderzoeken zal het MCH zoveel mogelijk op dezelfde dag plannen. Vult u voordat u naar het onderzoek komt het bijgevoegde vragenformulier in. Neem dit mee als u de afspraak heeft. U krijgt een afspraak bij de preoperatieve polikliniek. U krijgt een lichamelijk onderzoek en de anesthesioloog bespreekt met u welke verdoving u tijdens de operatie krijgt. Alleen als het nodig is krijgt u een bloedonderzoek en een hartfilmpje. Tot slot krijgt u een afspraak voor de operatie. De dag van de operatie De operatie vindt plaats in MCH Westeinde. Op de polikliniek Oogheelkunde heeft u een datum gekregen waarop u geopereerd wordt. Twee werkdagen voor de operatie belt de assistente u over het tijdstip waarop u in het ziekenhuis wordt verwacht. Op de dag van de operatie kunt u zich melden op de tiende verdieping bij de afdeling Kortverblijf. Hier krijgt u over uw eigen kleding een operatiejas aan. De assistente dient u een aantal oogdruppels toe ter voorbereiding op de operatie. De operatie duurt ongeveer een uur. Na de operatie Na de operatie zult u niet of nauwelijks pijn aan het oog hebben. Vlak na de operatie is de oogdruk meestal erg laag. Het kan daardoor zijn dat u de eerste weken niet zo scherp ziet als voor de operatie. Na de operatie krijgt u een plastic doorzichtig kapje over het oog om het oog te beschermen. Adviezen Voor een goede genezing van uw oog is het zinvol om onderstaande adviezen op te volgen. Tot de dag na de operatie mag het kapje niet nat worden De eerste weken mag u: o Niet sporten o Geen zware dingen tillen o Niet voorovergebogen werken o Niet zwemmen Operatie van glaucoom aan het oog. Trabeculectomie F1101-3121 juli 2014 4
o o Niet naar de sauna gaan Niet in het geopereerde oog wrijven De eerste weken moet u uw oog beschermen. Draag overdag een bril ter bescherming. s Nachts en tijdens het douchen moet het plastic beschermkapje op. Controle De dag na de operatie moet u op controle komen. Het verband wordt verwijderd en u kunt daarna beginnen met Pred Forte oogdruppels (6 keer per dag) en Ultracortenol zalf (1keer per dag voor het slapengaan). De oogarts bespreekt met u hoe lang u de medicijnen na de operatie moet gebruiken. Beide medicijnen kunnen de oogdruk verhogen, maar na de operatie is dat geen bezwaar. De oog drukverlagende oogdruppels of tabletten die u voor de operatie gebruikte in uw te opereren oog moet u stoppen. Uw niet geopereerde oog moet u blijven druppelen zoals u dat gewent bent. De eerste maand na de operatie wordt u weke lijks gecontroleerd door de oogarts tot het oog rustig is en de oogdruk goed is. Masseren De oogarts kan u adviseren uw oog een paar keer per dag te masseren. Hierdoor wordt de stroom van het oogvocht door het luikje in het oog vergroot, zodat deze niet dichtgroeit. Voor dit masseren moet u met uw vinger op de plaats van de filterblaas druk op de oogbol uitoefenen. Om bij de plaats te komen waar de filterblaas zit, moet u naar beneden kijken en uw vinger op het bovenste ooglid plaatsen. Met kleine ronddraaiende bewegingen moet u tien tellen op de oogbol drukken. Operatie van glaucoom aan het oog. Trabeculectomie F1101-3121 juli 2014 5
Risico s Aan elke operatieve ingreep zijn risico s verbonden. Ernstige complicaties zijn bij een trabeculectomie zeer uitzonderlijk. Een enkele patiënt heeft branderige, geïrriteerde en tranende ogen, soms tot enkele maanden na de operatie. Bij 10-20% van de patiënten neemt de gezichtsscherpte met één of twee regels op de letterkaart af. Patiënten bij wie het gezichtsveld al ernstig was aangetast, lopen een verhoogd risico. Er is een kleine kans op te weinig vorming van een litteken, waardoor het oogvocht te snel wegstroomt met als gevolg een te lage oogdruk. Een te lage oogdruk is niet goed en moet niet te lang bestaan, omdat hierdoor de gezichtsscherpte kan afnemen. Na de operatie is er een kans dat de lens sneller troebel wordt en er staar ontstaat. Als de troebeling erg storend wordt en de gezichtsscherpte daalt, kan staar goed verholpen worden met een staaroperatie. Een zeldzame complicatie is een bloeding onder het vaatvlies. Dit geeft heftige pijn en een sterke daling van het gezichtsvermogen. Heftige pijn en forse roodheid in en rond het oog wijzen op een bacteriële infectie in het oog. Het komt zeer zelden voor en kan binnen enkele dagen na de operatie maar ook na langere tijd optreden. Een dergelijke infectie kan blindheid in het oog veroorzaken. Bij deze klachten moet u direct contact opnemen met de polikliniek Oogheelkunde. Na de operatie kan het dragen van contactlenzen een probleem zijn. Verhinderd Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk (uiterlijk 24 uur voor de afspraak) het Afsprakencentrum om uw afspraak af te zeggen of te verplaatsen. Dit kan op werkdagen van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00-17.00 uur op telefoonnummer (070) 330 24 45. In uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden. Niet of te laat afgemelde afspraken worden in rekening gebracht. Operatie van glaucoom aan het oog. Trabeculectomie F1101-3121 juli 2014 6
Opleiding tot oogarts in het Medisch Centrum Haaglanden Het MCH is een topklinisch ziekenhuis met opleidingsbeveogdheid voor het specialisme oogheelkunde. Ervaren arts-assistenten oogheelkunde die zich in het laatste jaar van de opleiding tot oogarts bevinden, voeren in het MCH ook (delen van) oogoperaties uit. De arts-assistenten staan altijd onder directe supervisie van een van de oogartsen. Vragen Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft kunt u bellen met de polikliniek Oogheelkunde. Een arts waarschuwen Als u pijn in het oog krijgt of wazig gaat zien, belt u met spoed naar de polikliniek Oogheelkunde. De polikliniek Oogheelkunde is op werkdagen bereikbaar van 8.00 uur tot 17.00 uur. MCH Westeinde telefoon (070) 330 29 30 MCH Antoniushove telefoon (070) 357 40 00 Beide locaties s avonds en in het weekend, telefoon (070) 330 20 00. Buiten kantooruren werken de oogartsen van het MCH samen met de oogartsen uit de Haagse regio. De dienstdoende arts-assistent en oogarts zijn aanwezig in het HagaZiekenhuis, locatie Leyweg. HagaZiekenhuis, locatie Leyweg Leyweg 275 2545 CH Den Haag Bij klachten kunt u zich melden op de spoedeisende hulp van het HagaZiekenhuis. Voor telefonisch overleg buiten kantooruren kunt u bellen naar (070) 210 20 60. Operatie van glaucoom aan het oog. Trabeculectomie F1101-3121 juli 2014 7