Omslagontwerp: Ben van den Boogaard

Omslagontwerp: Ben van den Boogaard

Programma van toetsing en afsluiting (PTA) 5 havo Inhoudsopgave pagina 1 1. Algemene inleiding Belangrijke data 5 havo 2 Voorwoord 3 Examenreglement 4 Schoolexamen en centraal examen 4 De onderdelen van het examendossier 4 Herkansen en inhalen van toetsen 5 Cijferage 5 Cijfers 5 Normen voor bevordering en slagen 6 Vrijstellingen en ontheffingen 6 Afwezigheid bij toetsen 6 Inleveren praktische opdrachten en handelingsdelen 7 Klachten over de beoordeling van werk 7 Fraude en andere onregelmatigheden 7 2. Overzicht van de vakken Legenda 9 Talen Nederlands 10 Frans 11 Duits 12 Engels 13 Mens- en maatschappijvakken Aardrijkskunde 14 Geschiedenis 15 Economie 16 Management en organisatie 17 MO+ 18 Natuurwetenschappelijke vakken Biologie 19 Natuurkunde 20 Scheikunde 21 Wiskunde Wiskunde A 22 Wiskunde B 23 Wiskunde D 24 Informatica 25 Culturele Vorming Tekenen 26 Sport Lichamelijke opvoeding 1 27 Bewegen, sport en maatschappij 28 Oriëntatie Beroep en studie 29 4. Jaarindeling van dossiertoetsen en praktische opdrachten 30 1

Belangrijke data havo 5 Kijk voor data toetsweken, inhaalmomenten en herkansingen in de jaaragenda op http://www.psg.nl/janvanegmond/page.asp?id=240347 Vakantieperiodes 20 t/m 28 oktober herfstvakantie 22 december t/m 6 januari kerstvakantie 16 februari t/m 24 februari voorjaarsvakantie 27 april t/m 5 mei meivakantie

Voorwoord Beste leerling van de bovenbouw van ons havo en vwo, In dit boekwerkje, officieel genaamd het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA), vind je de stofomschrijving, de planning en de toetsing van alle vakken in het vierde, vijfde en zesde jaar. Je kunt precies zien hoe het eindcijfer van het schoolexamen voor elk vak tot stand komt. Tevens staan er allerlei regels in die met het schoolexamen te maken hebben. Hoewel regels nooit leuk zijn om te lezen, raden wij je wel aan dit te doen. Je weet dan namelijk wat je plichten, maar ook wat je rechten zijn. Namens alle docenten en andere medewerkers van het Jan van Egmond wensen wij je dit schooljaar uiteraard veel succes toe, dit onder het motto: jullie resultaten zijn onze resultaten. Met vriendelijke groet, Mw. F. Meijer den Baas - Deelschoolleider atheneum 3, 4, 5 en 6 Mw B. van Olphen - Teamleider havo 4 en 5 M. Segers - Teamleider gymnasium 1 t/m 6 3

Programma van Toetsing en Afsluiting Algemene informatie Beste leerling, In 4 havo maak je een start met het examenprogramma. Om het diploma te halen moet je een schoolexamen () en een centraal examen (CE) afleggen. Voor beide examens gelden allerlei regels, die ervoor moeten zorgen dat het programma op de juiste manier verloopt en wordt afgesloten. Schoolexamenreglement en centraal-examenreglement De algemene regels staan in het Examenreglement Purmerendse ScholenGroep. Dit reglement kun je vinden op de site van het Jan van Egmond Lyceum onder Praktische Informatie. De school stelt tevens zijn eigen regels vast. Deze zijn geformuleerd in het Schoolexamenreglement Jan van Egmond Lyceum. Ook dit reglement is te vinden op de site van de school onder Praktische Informatie. Het programma van toetsing en afsluiting In het programma van toetsing en afsluiting (PTA) staat per vak een overzicht van alle toetsen die zullen worden afgenomen tijdens dit schooljaar. In het PTA staat ook een vooruitblik op de toetsen van het volgende schooljaar. Let op: aan deze vooruitblik kunnen geen rechten worden ontleend. Vakken die worden afgesloten met het schoolexamen De volgende vakken kennen alleen een. Voor deze vakken wordt geen CE afgenomen. Culturele en kunstzinnige vorming (CKV); moet met een voldoende worden afgesloten Lichamelijke opvoeding; moet met een voldoende worden afgesloten Informatica Wiskunde D Bewegen, sport en maatschappij (BSM) Maatschappijleer (Het laatste vak maakt deel uit van het combinatiecijfer.) Al deze vakken worden dus voor de start van het CE afgerond, soms zelfs in 4 havo. De onderdelen van het examendossier Alle onderdelen van het komen samen in je examendossier. Het examendossier bestaat uit de volgende delen: De mondelinge of schriftelijke toetsen Door middel van deze toetsen laat je zien of je genoeg kennis en inzicht hebt. Er zijn voortgangstoetsen (VT), die meetellen voor de overgang naar 5 havo en dossiertoetsen (DT), die meetellen voor de overgang naar 5 havo. De praktische opdrachten Door middel van een praktische opdracht (PO) laat je zien of je voldoende vaardigheden voor het vak bezit. Soms moet je het eindresultaat presenteren. De handelingsdelen Een handelingsdeel (HD) is een bepaalde activiteit of opdracht die je naar behoren moet afsluiten. Bij een onvoldoende beoordeling van één van de handelingsdelen kun je je examendossier niet afsluiten, kun je niet worden bevorderd en kun je geen diploma ontvangen. Het profielwerkstuk Het profielwerkstuk (PWS) is een meesterproef die betrekking heeft op een vak in je profiel. In 4 havo begin je eraan te werken en in 5 havo maak je het af. Een presentatie/eindgesprek houden over je onderzoek hoort bij het PWS. Je krijgt één cijfer voor je werkstuk en je presentatie /eindgesprek samen. Als je geen presentatie/eindgesprek houdt, krijg je geen cijfer. Dat cijfer wordt opgenomen in het combinatiecijfer. (zie: Combinatiecijfer) Het centraal examen Het CE is een landelijk examen, dat op school wordt afgenomen aan het einde van het 5 e leerjaar. Herkansen en inhalen van toetsen Het schooljaar is ingedeeld in vijf (voor 5 havo drie) lesperioden die elk worden afgesloten met een. Inhalen Inhaalrecht kan uitsluitend van toepassing zijn als er een gegronde reden is voor de absentie, e.e.a. is ter beoordeling van de deelschoolleider/teamleider. De inhaalronde is direct in de week na de, op vrijdagmiddag en bij meer dan twee toetsen ook op maandagochtend.

Herkansingen Het schooljaar is ingedeeld in vijf (voor 5 havo drie) lesperioden die elk worden afgesloten met een. Na elke mag je één voortgangstoets of dossiertoets uit de voorafgaande periode herkansen. Voor alle klassen is er één gezamenlijk herkansingsmoment voor TW1 en TW2 (eind januari). Voor de examenklassen is er een herkansing voor TW3 begin april. Voor de voor-examenklassen is er één gezamenlijk herkansingsmoment voor TW3 en TW4 (eind mei/begin juni). In 4 havo mag je na periode 5 alleen een DT herkansen. Je kunt de herkansingen niet opsparen. Als je een toets herkanst, telt het hoogste van de twee cijfers. Als je, om welke reden ook, absent bent bij een herkansingstoets, vervalt het recht op die herkansing. De data van inhalen en herkansen vallen in principe niet samen. Een toets die wordt ingehaald kan herkanst worden. Indien de datum van inhalen en herkansen door omstandigheden wel samenvalt, kan de ingehaalde toets niet meer herkanst worden. Praktische opdrachten, practicumtoetsen, luistertoetsen en huiswerktoetsen en het profielwerkstuk mag je niet herkansen. Als je een praktische opdracht die je niet op tijd hebt ingeleverd alsnog wilt inleveren, moet je daarvoor een herkansing inzetten. Het kan zijn dat je meerdere toetsen (herkansing en/of inhaaltoetsen) op één dag moet maken. De deelschoolleider/teamleider kan besluiten je een herkansing te ontnemen als je veelvuldig ongeoorloofd de lessen hebt verzuimd. De deelschoolleider/teamleider kan besluiten je vanwege bijzondere omstandigheden een extra herkansing te gunnen. Let op: Denk er bij de keuze van een herkansing aan dat het cijfer van een DT meetelt voor de overgang naar 5 havo én voor het. Het cijfer van een VT daarentegen telt alleen mee voor de overgang naar 5 havo. Vraag bij twijfel advies aan je mentor. Zorg ervoor dat je voldoende staat voor een vak dat niet wordt afgesloten met een CE. Je hebt anders je eerste onvoldoende op je cijferlijst voor het examen en dat verlaagt je kans om te slagen. Cijferage Na iedere toetsperiode krijg je een overzicht van je cijfers en beoordelingen. In Magister kun je zelf, ook thuis, het actuele overzicht raadplegen. Cijfers De eindbeoordeling van het examen wordt uitgedrukt in hele cijfers, van 1 t/m 10. Als een vak alleen een heeft, dan is het cijfer voor het het eindcijfer. Het cijfer wordt dan afgerond op 0 decimalen (zie: Afrondingen). Als een vak wordt afgerond met zowel een als een CE, dan is het eindcijfer het gemiddelde van het cijfer voor het en het cijfer voor het CE. Dan wordt het cijfer voor het schoolexamen eerst op 1 decimaal afgerond (zie: Afrondingen). Het eindcijfer is het gemiddelde van het -cijfer en het CE-cijfer, afgerond op 0 decimalen. Afrondingen Op 1 decimaal, om het eindcijfer te bepalen bij vakken met zowel een als een CE: - Indien het 2 e cijfer achter de komma een 5 of hoger is, wordt naar boven afgerond. - Indien het 2 e cijfer achter de komma een 4 of lager is, wordt naar beneden afgerond. Voorbeeld: 5,45 wordt 5,5 5,44 wordt 5,4 Op 0 decimalen, om het eindcijfer te bepalen van vakken met alleen een : - Indien het 1 e cijfer achter de komma een 5 of hoger is, wordt naar boven afgerond. - Indien het 1 e cijfer achter de komma een 4 of lager is, wordt naar beneden afgerond. Voorbeeld: 5,5 wordt 6 5,4 wordt 5 (dus 5,45 wordt 5) Combinatiecijfer Het cijfer voor maatschappijleer, ANW, KCV (indien in het pakket aanwezig) en voor het profielwerkstuk vormen het combinatiecijfer. Voor het berekenen van het combinatiecijfer worden de op de cijferlijst vermelde, afgeronde cijfers (bestaande uit hele getallen) gemiddeld. Vervolgens wordt dit combinatiecijfer afgerond. Voorbeeld: 5,5 wordt 6 5,4 wordt 5 Wanneer ben je geslaagd? Je bent geslaagd Als het gemiddelde van alle cijfers gehaald bij het Centraal Examen minstens 5,5 is én je bij de eindcijfers niet meer dan één 5 hebt voor de vakken Nederlands, Engels en Wiskunde én als je voor al je vakken waarvoor een cijfer is vastgesteld als eindcijfer een 6 of meer hebt behaald, of als je 1 x een 5 hebt gehaald en voor de overige vakken een 6 of hoger, of 5

als je 1 x een 4 of 2 x een 5 of 1 x een 5 en 1 x een 4 hebt gehaald en voor de overige vakken een 6 of hoger, waarbij het gemiddelde tenminste 6,0 is. Daarnaast moeten CKV en LO zijn beoordeeld als voldoende of goed. Het eindcijfer 3 of lager op de cijferlijst betekent dat je niet geslaagd bent. Dit geldt ook voor de verschillende onderdelen die meewegen in het combinatiecijfer. Dus als het cijfer voor het PWS of voor maatschappijleer of voor KCV een 3 of lager is, ben je niet geslaagd, ook niet als het gemiddelde een 6 of hoger is. Vanaf 1 augustus 2013 moeten de examenkandidaten een rekentoets afleggen. Voor deze rekentoets moet minimaal een 5 worden behaald. ( Dit geldt voor de huidige leerlingen 4 havo, 4 vwo en 5 vwo) Normen voor de bevordering naar 5 havo De bevorderingsnormen staan in een apart bestand op de site van het Jan van Egmond en zijn bovendien op aanvraag beschikbaar. Vrijstellingsregel bij doubleren Als je blijft zitten in 4 havo, of het examenjaar een tweede keer moet doen, gelden de volgende regels: Alle toetsen, handelingsdelen en praktische opdrachten moet je overdoen. Voor de met een schoolexamen afgesloten vakken wordt een vrijstelling verleend mits dat vak met een voldoende eindbeoordeling is afgesloten. Je ouders moeten daar toestemming voor geven. Het vak BSM en LO daarentegen moet altijd worden overgedaan.. Het PWS moet je overdoen als het op nul decimalen afgeronde cijfer lager is dan een 6. In de vrijgekomen tijd moet je een ondersteunend programma volgen, dat je vaststelt in overleg met je mentor. Overzetten cijfers bij doubleren. Met ingang van schooljaar 2011-2012 is het niet mogelijk om bij doubleren of het examenjaar een tweede keer doen, de cijfers van een eerder jaar over te zetten. Afwijkende manier van examineren Als je in je eindexamenjaar 6 jaar of korter dan 6 jaar in Nederland bent, en Nederlands is niet je moedertaal, dan kan daarmee rekening gehouden worden bij het afnemen van de examens. Je kunt dan bijvoorbeeld tijdens de examens extra tijd krijgen. Ook als je op een of andere wijze gehandicapt bent je bent bijvoorbeeld slechtziend of dyslectisch, of je hebt een andere aantoonbare belemmering dan kan bekeken worden of je in aanmerking komt voor bijvoorbeeld extra tijd. Meld je bij de deelschoolleider/teamleider wanneer bovenstaande op jou van toepassing is. Ben je kleurenblind en heb je aardrijkskunde in je pakket, bespreek dan met je vakdocent in hoeverre je problemen hebt bij het gebruik van de atlas. Meld ook dan eventuele problemen bij je deelschoolleider/teamleider. Voor alle aanpassingen in de normale wijze van examineren moet je een verklaring van een specialist inleveren. Ook wordt de Inspectie op de hoogte gebracht. Ontheffingen Soms kun je in aanmerking komen voor een ontheffing voor een bepaald vak. Dat kan het geval zijn bij LO, bijvoorbeeld bij een lichamelijke handicap. Meld je bij je deelschoolleider/teamleider wanneer de bovenstaande situatie op jou van toepassing is. Je hebt niet automatisch recht op ontheffing, maar je kunt wel een verzoek tot ontheffing indienen. Ook hier geldt dat je een verklaring van een specialist moet inleveren en dat de Inspectie wordt ingelicht. Afwezigheid bij toetsen Als je, bijvoorbeeld door ziekte, niet kunt deelnemen aan een toets, dan moeten je ouders/verzorgers op de dag van de toets, vóór het begin van de toets, contact opnemen met school.dit moeten zij elke dag doen, zolang je ziek bent in de. Wordt je afwezigheid niet gemeld, of wordt deze door de schoolleiding als ongeldige afwezigheid beoordeeld, dan kan de schoolleiding maatregelen nemen. Toetsen die om geldige redenen niet zijn afgelegd, moeten alsnog gemaakt/gedaan worden. Inhalen gebeurt in de eerste week na de, op vrijdag en bij meerdere toetsen ook op de maandag daarop. Een ingehaalde toets die direct in de eerste schoolweek na de wordt gemaakt, is herkansbaar. Een ingehaalde toets die vanwege omstandigheden op het herkansingsmoment wordt gemaakt is niet herkansbaar. Als je, om welke reden ook, absent bent op het moment dat je een toets moet inhalen of herkansen, verspeel je het recht op inhalen of herkansen. Inleveren Praktische Opdrachten en Handelingsdelen Je moet het werk persoonlijk aan je docent overhandigen. Stop het werk in geen geval in een postvakje. Je blijft altijd zelf verantwoordelijk voor het inleveren van je werk. Als je van mening bent dat er zeer speciale omstandigheden zijn waardoor je je niet kunt houden aan de inleverdatum, bespreek dat dan direct met je vakdocent. Deze beoordeelt, in overleg met je deelschoolleider, of je uitstel kunt krijgen.

Bij te laat inleveren van werk worden argumenten als De computer is gecrasht of De printer deed het niet nooit als excuus geaccepteerd. Voor het inleveren van praktische opdrachten geldt een uiterste inleverdatum. Eerder inleveren mag. Je planning afstemmen op een aantal dagen voor de uiterste inleverdatum is zelfs heel verstandig. Als je je praktische opdracht op de uiterste inleverdatum om welke reden dan ook, inclusief ziekte niet hebt overhandigd aan je docent, moet je rekening houden met een vervangend cijfer 1. Als er nog een herkansingsmogelijkheid is, moet je deze inzetten om het werk alsnog in te leveren. Als je geruime tijd voor de uiterste inleverdatum door omstandigheden buiten jouw schuld problemen voorziet met de inlevertermijn, meld dit dan direct aan je docent. Die bepaalt dan in overleg met de deelschoolleider of je je werk op een wat later moment mag inleveren. Als je het werk niet inlevert of niet naar behoren aflevert, kun je verplicht worden om, na de lestijd, op school hieraan te werken. Een argument als Ik moet naar mijn werk wordt niet als excuus geaccepteerd. De vakdocent bepaalt of je de oorspronkelijke, dan wel een aanvullende of een geheel nieuwe opdracht moet maken. De uiterste consequenties van het niet volledig of niet naar behoren uitvoeren van handelingsdelen zijn - dat je niet bevorderd kunt worden naar het volgende leerjaar. Handelingsdelen zijn opgenomen in de overgangsnormen: je wordt pas bevorderd als de handelingsdelen die in dat jaar zijn opgegeven, naar behoren zijn uitgevoerd. - dat je geen diploma kunt ontvangen als je je examendossier niet tijdig en naar behoren hebt afgerond. De handelingsdelen zijn onderdeel van dit dossier (zie: Onderdelen examendossier). Klachten over de beoordeling van werk Als je een klacht hebt over de beoordeling van een onderdeel van het bespreek je dat natuurlijk eerst met je vakdocent. Blijft het probleem bestaan, dan moet je binnen 10 werkdagen nadat je de beoordeling hebt ontvangen het probleem voorleggen aan de deelschoolleider/teamleider. Kijk voor de verdere procedure in het schoolexamenreglement van het Jan van Egmond Lyceum. (Zie de site van het Jan van Egmond Lyceum onder Praktische Informatie.) Maatregelen bij fraude en andere onregelmatigheden Pleeg je fraude of onttrek je je aan onderdelen van het of CE, dan kan het cijfer 1 worden toegekend. Je kunt ook worden uitgesloten van (verdere) deelname aan het schoolexamen en/of centraal examen. Toetsen die je al hebt afgelegd, kunnen alsnog ongeldig verklaard worden. Je kunt ook verplicht worden opnieuw één of meer onderdelen van het examen af te leggen. Als je met deze maatregelen dreigt te worden geconfronteerd, dan krijg je de gelegenheid om jouw versie van het gebeurde te vertellen en je te laten bijstaan door een volwassene. Tegen de genomen maatregelen dan wel de uitspraak over een klacht, kun je binnen drie werkdagen in beroep gaan bij de commissie van beroep. Het adres van deze commissie is Beroepscommissie school- en centraal examen PSG t.a.v. de voorzitter Postbus 659 1440 AR Purmerend Onvoorziene gevallen In onvoorziene gevallen beslist de schoolleiding. Wij wensen je veel succes. Docenten en schoolleiding 7

Schoolexamentoetsen per vak Legenda TOETSVORM m s h p l d Mondeling Schriftelijk Handelingsdeel Praktische Opdracht Luistertoets Digitale toets BEOORDELING c o/v/g Cijfer Onvoldoende / voldoende / goed 9

HAVO 5 Nederlands 2012/2013 5 tw1 DT51 Spelling en formuleren 90 30% s c 5 1 HT51 Literatuur cursus 10 50 5 tw2 DT52 Gedocumenteerd schrijven 150 30% s c (beschouwing/betoog) 5 2 HT52 Literatuur cursus 4 en 11 50 s c 5 tw3 DT53 Literatuur cursus 12 en de 4 verplicht 90 25% s c gelezen boeken 5 3 HD51 Beargumenteerd verslag leeservaringen s o/v/g en balansverslag 5 1,2 en 3 DT54 Presentatie (beschouwing/betoog) 15-20 15% m c Gebruikte methode: Nieuw Nederlands havo 4/5, uitgave 2008 (en later) Voor literatuur: Laagland of reader met aanvullende informatie en teksten (fotokopieën en op Smartschool), uitgereikt door de docent. Voor literatuur worden er 4 verplichte werken gelezen en 2 boeken naar eigen keuze. Extra informatie: De 2 huiswerktoetsen kunnen niet worden herkanst. Het cijfer voor de eindtoets telt voor 50% mee, het gemiddelde van de huiswerktoetsen ook voor 50%.

HAVO 5 Frans 2012/2013 4 tw4 DT41 Spreekopdracht 15 3 15% m c 4 tw5 DT42 Leestoets 100 3 10% s c 5 1 HD51 Voc.Lire 1 t/m 7 Libre Service s o/v/g 5 tw 1 DT51 Brief 100 20% s c 5 2 HD52 Voc.Lire 8 t/m 14 Libre Service s o/v/g 5 tw. 2 DT52 Literatuur 75 15% s c 5 3 DT53 Luistertoets CITO * 60 20% l c 5 tw. 3 DT54 Mondeling 15 20% m c Gebruikte methode: Libre Service Extra informatie: Luistertoets DT5.3 kan niet worden herkanst. HD5.1 t/m HD 5.2 bestaat uit 2 schriftelijke toetsen. Beide toetsen moeten voldoende zijn. 11

HAVO 5 Duits 2012/2013 4 tw4 DT41 Tekstverklaring 75 5 10% s c 4 tw5 DT42 Gesprek 5 2 15% m c 5 tw1 DT51 Schrijfvaardigheid 100 20% s c 5 tw2 DT52 Literatuur 50 15% s c 5 3 HD51 Verslag Aken h o/v/g 5 3 DT53 CITO Luistertoets 75 20% l c 5 tw3 DT54 Spreekvaardigheid 10 20% m c Gebruikte methode: Examenbundel Teksten en luisteroefeningen Extra informatie: De luistertoets kan niet herkanst worden.

HAVO 5 Engels 2012/2013 4 2 HD41 Roman Mist in the Mirror s o/v/g 4 tw3 DT41 Cito luistervaardigheid 10% 4 tw4 DT42 Schrijfvaardigheid (informele brief) 10% 4 tw5 DT43 Leesvaardigheid 10% 5 tw1 DT51 Kennis van Land en Volk 50 10% s c 5 tw2 DT52 Spreekvaardigheid (mondeling) 10 15% m c 5 3 DT53 Cito Luistervaardigheid 60 20% l c 5 tw3 DT54 Schrijfvaardigheid (formele brief) 100 15% s c 5 4 DT55 Toets roman: A Clockwork Orange (Burgess) 50 10% s c Gebruikte methode: Rules and Words for Writing, Examenbundel, eigen materiaal school, roman A Clockwork Orange van A. Burgess Extra informatie: DT53 en DT 55 kunnen niet herkanst worden.. 13

HAVO 5 aardrijkskunde 2012/2013 4 tw2 DT41 Hoofdstuk 2 100 2 15% s c Aarde: klimaatzones en landschappen 4 3 PO41 Perifere Staten 1 10% p c 4 tw5 DT42 Hoofdstuk 3 Nederland: stedelijke gebieden Hoofdstuk 4 Nederland: wateroverlast 100 2 15% s c 5 tw1 DT51* Hoofdstuk 1: Wereld: globalisering 100 15% p c 5 tw2 DT52* Hoofdstuk 1: Wereld: globalisering 100 20% s c Hoofdstuk 3: Gebieden: Indonesië 5 tw3 DT53* Hoofdstuk 2: Aarde = geologie 100 25% s c Gebruikte methode: Buitenland 4 + 5 havo: lesboek en werkboek. Grote Bosatlas 53 e druk en 54 e druk,. Overig materiaal: aantekeningen, knipbladen, actuele artikelen, atlasopdrachten, website uitgever. *Het cijfer van deze toetsen kan tot maximaal 5% positief beïnvloed worden door één of meer vaardigheidstoetsen die tijdens de lessen gemaakt worden. Deze kunnen niet worden ingehaald of herkanst. Dringend advies: aanschaf van Samengevat en Examenbundel aardrijkskunde.

HAVO 5 geschiedenis 2012/2013 4 tw2 DT41 Tijdvak 2 en 3 + par. 2.3 (val van het Romeinse Rijk) 100 min. 2 20% s c + 1 e deel ME 4 tw3 DT42 Tijdvak 4, landbouw, steden en nationale staten 100 min. 2 20 % s c 4 4 PO41 Thema uit tijdvak 5 1 10 % s c 5 tw1 DT51 Republiek in een tijd van vorsten I 50 15% s c 5 tw2 DT52 Republiek in een tijd van vorsten II (*) 100 15% s c 5 tw4 DT53 De VS en hun federale overheid 100 20% s c Gebruikte methode: MeMo periode katern, geschiedenis voor de Tweede fase Extra informatie: Ter voorbereiding van een dossiertoets kan een Bijzondere Opdracht verplicht worden gesteld waarvan het resultaat wordt meegeteld met dat van de betreffende DT. De leerlingen worden op deze wijze in staat gesteld het cijfer van de dossiertoets gunstig te beïnvloeden. (*) DT 52 bij dit tentamen kunnen ook vragen gesteld worden over de gehele stof! 15

HAVO 5 economie 2012/2013 4 tw4 DT41 Geldzaken 100 1 20% s c 5 tw1 DT51 Rekonomie Werk Jong & Oud Verdienen & Uitgeven 5 tw3 DT52 Vervoer Markt & Overheid 100 40% s c 100 40% s c Gebruikte methode: Lesbrieven Extra informatie Reeds eerder getoetste stof wordt in grote lijnen als bekend verondersteld. Examenstof: Rekonomie Werk Jong & Oud Verdienen & Uitgeven Vervoer Markt & Overheid Europa

HAVO 5 management en organisatie 2012/2013 4 tw2 DT41 Stichting & Vereniging 100 20% s c 5 tw1 DT51 5 tw3 DT52 Eenmanszaak 1 Eenmanszaak 2 NV Organisatie & Personeel Marketing 100 40% s c 100 40% s c Gebruikte methode: Lesbrieven Extra informatie: Reeds eerder getoetste stof wordt in grote lijnen als bekend verondersteld. 17

HAVO 5 M&O+ 2012/2013 4 1 1 VT41 VT42 Marketing Reisbureau 1 1 P m C c 4 tw 2 VT43 Ondernemingsrecht 100 2. s c 4 tw 3 VT44 Bedrijfsadministratie hoofdstuk 1t/m 3 100 2 s c 4 tw 4 VT45 Bedrijfsadministratie hoofdstuk 4 + 5 100 2 s c 4 tw 5 VT46 Bedrijfsadministratie hoofdstuk 6 + 7 100 2 s c 5 tw 1 DT51 Bedrijfsadministratie: hoofdstuk 8 + 9 100 50% s c 5 tw 2 DT52 Bedrijfsadministratie 100 50% s c 5 (maart) (Bedrijfsadministratie H 1 t/m 11) (extern) Gebruikte methode: Stencils Elementair boekhouden

HAVO 5 biologie 2012/2013 4 tw2 DT41 Thema 1 Inleiding in de biologie 100 2 10% s c Thema 2 Voortplanting en ontwikkeling Thema 3 Erfelijkheid (t/m monohybride kruisingen) 4 3 of 4 PO41 Wordt later bekend gemaakt. 10 slu 2 15% p/s c 4 tw4 DT42 Thema 3 Erfelijkheid Thema 4 DNA Thema 5 Ordening en evolutie 4 tw5 DT43 Thema 6 Regeling Thema 7 Zintuigelijke waarneming 5 tw1 DT51 Thema 1 * Inleiding in de biologie (bladzijde 9 t/m 11) Thema 8 * Gedrag Thema 1 ** (Stofwisseling) 5 tw2 DT52 Thema 4 ** Voeding en vertering Thema 5 ** Transport 5 tw3 DT53 Thema 6 ** Gaswisseling 5 Laatste periode HD51 Thema 7 ** Bescherming Thema 2 ** Ecologie Thema 3 ** Mens en Milieu 100 2 15% s c 100 2 15% s c 100 15% s c 100 15% s c 100 15% s c 50 s o/v/g Gebruikte methode: * Biologie voor jou, deel HAVO 4 **Biologie voor jou, deel HAVO 5 19

HAVO 5 natuurkunde 2012/2013 4 3 DT41 SysNatH4 hoofdstukken 2, 3 en 6 15% 4 5 DT42 SysNatH4 hoofdstukken 2, 3, 4 en 5 15% 4 gehele jaar PO41 Practicum 10% 5 tw1 DT51 Deel 5 SysNat :Hfs 1 en 2 100 15% s c Samengevat Natuurkunde Havo : Hoofdstuk 5 (Licht), 5 tw2 DT52 Deel 5 SysNat: 100 15% s c Hoofdstukken 3, 4 en 5 Samengevat Natuurkunde Havo : Hoofdstuk 1 (Elektriciteit) 5 tw3 DT53 Deel 5 SysNatH: 100 20% s c Hoofdstukken 2 en 6 Samengevat Natuurkunde Havo :7 (Beweging) en 8 (Kracht en arbeid) 5 tw1 t/m4 PO51 Practicum 10% p c Gebruikte methode: Systematische natuurkunde, deel 5 Samengevat natuurkunde Havo

HAVO 5 scheikunde 2012/2013 4 tw4 DT41 Hoofdstuk 3: Rekenen in de chemie Hoofdstuk 4: Zouten Hoofdstuk 5: Reactiesnelheid en evenwichten 100 3 10% s c 5 tw 1 DT51 H3 Rekenen in de chemie 100 30% s c H4 Zouten H6 Zuren en basen H7 Elektronenoverdracht 5 tw 2 DT52 H1 Atoombouw 100 20% s c H2 Moleculaire stoffen H3 Rekenen in de chemie H5 Reactiesnelheid en evenwichten H8 Koolstofverbindingen 5 2 en 3 PO51 Praktische opdracht 20 slu 10% p c 5 tw 3 DT53 Hoofdstuk: 6 t/m 10 Zuren, basen, elektronenoverdracht, koolstofverbindingen, polymeren en industriële chemie 100 30% s c Gebruikte methode: HAVO bovenbouw, Chemie Overal scheikunde deel 1 en 2 Extra informatie: In alle toetsen komt rekenen in de chemie voor. 21

HAVO 5 wiskunde A 2012/2013 4 tw2 DT41 Deel 1 hoofdstuk 1 en 2 10% 4 tw3 DT42 Deel 1 hoofdstuk 3 en 4 15% 4 tw4 DT43 Deel 2 hoofdstuk 5 en 6 15% 4 tw5 DT44 Deel 2 hoofdstuk 7 en 8 15% 5 tw1 DT51 Deel 2 hoofdstuk 8 100 15% s c Deel 3 hoofdstuk 9 5 tw2 DT52 Deel 3 hoofdstuk 9 en 10 100 15% s c 5 tw3 DT53 Deel 3 hoofdstuk 11 100 15% s c Gebruikte methode: Getal en Ruimte, Havo A deel 1, deel 2 en deel 3

HAVO 5 wiskunde B 2010/2012 4 2 DT41 Deel 1 hoofdstuk 1 en 2 15% 4 3 DT42 Deel 1 hoofdstuk 3 en 4 15% 4 4 DT43 Deel 2 hoofdstuk 5 en 6 15% 5 tw1 DT51 Deel 2 hoofdstuk 7 en 8 100 15% s c 5 tw2 DT52 Deel 3 hoofdstuk 9 en 10 100 20% s c 5 tw3 DT53 Deel 3 hoofdstuk 11 en 12 100 20% s c Gebruikte methode: Getal en Ruimte, Havo B, deel 1, deel 2 en deel 3 23

HAVO 5 wiskunde D 2012/2013 4 tw2 DT41 Deel 1 hoofdstuk 1 Deel 2 hoofdstuk 5 4 tw4 DT42 Deel 1 hoofdstuk 2 en 3 Deel 2 hoofdstuk 6 20% 20% 5 tw1 DT51 Deel 3 hoofdstuk 9 100 20% s c Deel 1 hoofdstuk 4 5 tw3 DT52 Deel 3 hoofdstuk 10 en 11 100 20% s c 5 4 DT53 Deel 3 hoofdstuk 12 100 20% s c Gebruikte methode: Getal & Ruimte, Havo/VWO D Deel 1, Deel 2 resp. Havo D Deel 3 Extra informatie: Deel 1 hoofdstuk 1 Combinatoriek hoofdstuk 2 Kansrekening hoofdstuk 3 Kansverdelingen hoofdstuk 4 De normale verdeling Deel 2 hoofdstuk 5 Ruimtemeetkunde hoofdstuk 6 Hoeken en afstanden Deel 3 hoofdstuk 9 Exponentiële en logaritmische functies hoofdstuk 10 Periodieke functies hoofdstuk 11 Groeiprocessen hoofdstuk 12 Afgeleide en tweede afgeleide Gebruikte methode: Getal & Ruimte, Havo/VWO D Deel 1, Deel 2 resp. Havo D Deel 3

HAVO 5 informatica 2012/2013 4 tw2 DT41 Hoofdstuk 2 : B1H02: Communicatie en taal 30 1 5% d c 4 3 PO41 Maken website: XHTML / CSS 1 10% d c 4 tw4 DT42 Hoofdstuk 3, 4 en 5 B2H03 Computers en randapparatuur, B2H04:Besturingssystemen B2H05: Computer Netwerken 30 1 15% d c 4 tw5 PO42 Programmeren: JavaLogo. 100 1 10% d c 5 tw1 DT51 B4H10: Relationele databases 100 15% d * c 5 2 PO51 Informatieanalyse en maken database: 10% c B4H11 B4 Database bouwen in Access 5 tw3 DT52 B5H13: Organisaties, projecten en 30 10% d c projectmatig werken B5H14: Informatiesystemen Start Eindopdracht (PO52) 5 4 PO52 Eindopdracht 25% d + s c Gebruikte methode: http://informatica-actief.stoas.nl Extra informatie: d= digitale toets PO5.1 wordt ingeleverd laatste les van periode 2. PO5.2 start in periode 3 en wordt ingeleverd één week voordat de cijfers definitief zijn. Aan de informatie over HAVO 5 kunnen geen rechten worden ontleend. 25

HAVO 5 tekenen 2012/2013 4 Geen dossiertoets 5 2 PO51 Werkstuk naar de aanschouwing* 30% p c 5 3 PO52 Keuze uit een tweetal opdrachten met 30% p c een nog nader in te vullen praktisch doel ** 3 DT51 Toets 100 10% s c Kunstgeschiedenisbeschouwing met betrekking tot het thema**** 5 4 PO53 Werkstuk naar keuze uit een aantal verbale of visuele gegevens *** 30% p c Gebruikte methode: Smartschool; mijn vakken; tekenen; documenten 4 havo, plus de internetsite: www.digischool.nl Extra informatie: * ± 23 lessen. Geen rekening gehouden met onverwachte lesuitval. Uiterste inleverdatum woensdag 31 oktober 2012 ** ± 23 lessen. Geen rekening gehouden met onverwachte lesuitval. Uiterste inleverdatum woensdag 23 januari 2013 *** ± 21 lessen. Geen rekening gehouden met onverwachte lesuitval. Uiterste inleverdatum woensdag 3 april 2013 **** 100 tijdens 3

HAVO 5 Lichamelijke Opvoeding 2012/2013 4 1 HD41 o/v/g 4 2 HD42 o/v/g 4 2 HD42 o/v/g 4 3 HD43 o/v/g 4 4 HD44 o/v/g 4 5 HD45 p o/v/g 5 1, 2, 3 en 4 HD51 Sportoriëntatie p o/v/g Extra informatie: HD51 Sportmodule 1 softbal / hockey Sportoriëntatie blok 1 * Een handelingsdeel verdient het predikaat voldoende als alle er deel van uitmakende activiteiten, minimaal met een voldoende zijn afgesloten. Bij Sportoriëntatie mag er over de 3 blokken slechts 1 les gemist worden, mits gegronde reden. 27

HAVO 5 bewegen, sport en maatschappij 2012/2013 Toets Onderwerp * Duur in 4 1 HD41 Toernooi organisatie 1 s o/v/g 4 1 HD42 Sportautobiografie 25 s o/v/g 4 1 HD43 Sportiviteitstest 32 s o/v/g 4 1 HD44 Sportkeuzetest 33 s o/v/g 4 tw2 DT 41 Organisatie van Sport en Bewegen en 2 100 1 5% s c motieven in de sport 4 2 PO41 Springen 15 1 5% p/s c 4 2 PO42 Groene- en recreatieve spelen 20 1 5% p/s c 4 3 PO43 Demo 13 1 5% p/s c 11 4 tw3 DT42 Blessurepreventie en behandeling 3 100 1 10% s c 4 4 PO44 Fitheidstesten+Duurconditie 24 1 5% p/s c 14 4 tw4 DT43 Bewegen en de menselijke ontwikkeling 4 100 1 10% s c 4 4+5 PO45 Werpen 16 1 5% p/s c 4 1t/m5 HD45 Ervaringsopdracht 1 30 p/s o/v/g 4 5 HD46 Bijhouden portfolio 34 o/v/g 5 1 PO51 Bosspelen 6 5% p/s 5 2 PO52 Zelfverdedigingsspelen karate 17 5% p 5 tw2 DT51 Energie systemen, 5 100 10% s trainingsprincipes en voeding 5 2 PO53 Toernooiorganisatie + uitvoering 2 10% p/s 8 5 3 PO54 Turnen 2 1 5% p 2 5 3 PO55 Lesgeven 2 100 10% p/s 3 5 3 PO56 Tennis 9 5% p/s 3 Herkansingen en eventueel inhaal praktijk 5 1tm3* HD51 Deelname 1 intrascholair toernooi 2 7 p 5 1tm3* HD52 Ervaringsopdracht 2 3 p/s 1 5 1tm3* HD53 Bijhouden portfolio 3 p/s 4 o/v/g o/v/g o/v/g * Onderwerpnummer *1 t/m x betekent dat er in periode 1 t/m x, wordt gewerkt aan dit onderdeel. Gebruikte methode: Readers Powerpointpresentaties Katern EduActief Boek: Bewegen Sport en Maatschappij Extra informatie: De uiterste inleverdata van het te maken werk zullen doormiddel van de BSM nieuwsbrief halverwege een periode worden bekend gemaakt. Voor een niet volledig afgerond PO/DT of HD, wordt als signaal het cijfer 1 vermeld. Te laat ingeleverd werk, zal maximaal met het cijfer 6 worden gewaardeerd. Bij doubleren moet opnieuw het gehele programma worden doorlopen. Doubleren geeft geen recht op vrijstellingen.