30 juni 2006-57 e jaargang no. 25



Vergelijkbare documenten
1 De wervelkolom Een hernia Het stellen van de diagnose Wanneer opereren? Een herniaoperatie... 5

Rughernia. (Hernia nuclei pulposi)

Rughernia (behandeling door de huisarts)

15 Rugklachten. 1 Inleiding

HNP hernia nuclei pulposi

Nekhernia. Neurochirurgie. mca.nl

Lage rug hernia. Poli Neurochirurgie

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Lumbale hernia operatie

Het gebruik en nut van gehoorbescherming

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Een hernia-operatie

Cervikale discus hernia (nekhernia) en cervikale discarthrose (nekarthrose) Pagina 1 van 5

NEUROCHIRURGIE. Hernia

Laminectomie / lumbale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie

Lage rughernia (neurologische behandeling)

Lage rug hernia. Poli Neurochirurgie. Locatie Purmerend/Volendam

CERVICALE HERNIA 17962

Operatie aan een vernauwing van het lendenwervelkanaal

Rughernia. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Hernia in de onderrug

Examentrainer. Vragen vmbo-bk. Scan

Lage rughernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden

Lage rugklachten.

Nekhernia (neurologische behandeling)

Neurologie. Hernia-operatie van de rug

Hernia. Neurologie. alle aandacht

Neurologie en Neurochirurgie. Rughernia.

Lumbale hernia operatie

Lawaai & occasionele blootstelling

PATIËNTEN INFORMATIE. Hernia-operatie nek

Hernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen

Cervicale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie

Operatie aan het wervelkanaal

CERVICALE HERNIA. Franciscus Gasthuis

Wervelkolomchirurgie. Hernia of prolaps van de tussenwervelschijf

Nekhernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden

APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom.

Vernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose)

Wat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie:

Oefeningen tegen Ischias en klachten van de tussenwervelschijven

Orthopedie LUMBALE HNP-OPERATIE

APERIUS PercLID System. Voor de behandeling van degeneratieve lumbale kanaalstenose

Enkelinstabiliteit. Wat is de oorzaak van enkelinstabiliteit? Wat zijn de klachten? Hoe stelt de arts de diagnose?

Orthopedie Lumbale HNP-operatie

Cervicale Spondylodese

Liesbreukoperatie. Hernia inguïnalis

Nekhernia. Poli Neurochirurgie

Schadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers

Micro-Endoscopic Discectomy

Myelografie i e m lda m o r n i t g e o g r t z u m

Patiënteninformatie. (hernia inguinalis) Operatie voor een liesbreuk. Operatie voor een liesbreuk

Hernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom

Operatie liesbreuk 1

WERVELKANAALSTENOSE LAMINECTOMIE

Chirurgie. Liesbreukoperatie. Hernia inguinalis

Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste

Dienst Orthopedie Stedelijk Ziekenhuis Roeselare LUMBALE KANAAL STENOSE WAARVOOR DECOMPRESSIE

Hernia in de borstwervelkolom

Herniastraat Een versneld onderzoeks- en behandeltraject bij verdenking op een rughernia

Wat u dient te weten over lage rugpijn

Hernia borstwervelkolom (thoracaal)

Hoeveel db? Wanneer gehoorschade? Waar?

De tweede oorzaak van een liesbreuk is een zwakke plek in de buikspieren waardoor een abnormale

RUGPIJN Risicofactoren Oorzaken:

Micro-invasieve operatie van een hernia in de onderrug in dagbehandeling

Vernauwing van het wervelkanaal

Pijn. Wat is pijn 1,2,3? Hoe ontstaat pijn 1,3?

3 EHOORBESCHERMING G

Schade aan het gehoor

Slechthorendheid en hoortoestellen. Afdeling KNO

Duizeligheid. Havenziekenhuis

Integrated Management System

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hernia in de onderrug. rkz.nl

Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Duizeligheid

Conservatieve behandeling van lage rugklachten

Conservatieve behandeling van lage rugklachten

Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie

Vertebroplastiek behandeling. Centrumlocatie

Lawaai en Horen. Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden.

noizezz biedt de allerbeste onzichtbare bescherming

WERVELKANAALSTENOSE LAMINECTOMIE

Rugklachten en rughernia

Keel-, neus en oorheelkunde. Slechthorendheid en Hoortoestellen

Uitzaaiingen in de wervelkolom

Mensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo

Targeted Disc Decompression (TDD) Behandeling van de tussenwervelschijf bij het Pijnbehandelcentrum

Informatie voor patiënten die geopereerd worden aan een nekhernia

Fysiotherapie na een operatie aan een hernia of stenose in de lage rug. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Lumbale hernia-operatie

Rugoperatie. Decompressie / Herniotomie / Laminectomie

Herniaoperatie aan de lage rug

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO

Spondylodese. Dutch Spine Society 2012 Spondylodese - pagina 1/6

6,6. Werkstuk door een scholier 2147 woorden 10 oktober keer beoordeeld. Natuurkunde

Lage rugklachten en de hernia

Nucleoplasty. Cervicaal, thoracaal of lumbaal. Behandeling van een hernia bij het Pijnbehandelcentrum

Maatschap Neurologie/Afdeling Fysiotherapie. Rugklachten

LAWAAI. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Tuinzaadbedrijven

Transcriptie:

30 juni 2006-57 e jaargang no. 25 Het applaus dat de afdeling Clarification als gevolg van een compliment voor de aanpak van housekeeping kreeg in de laatste Critical Analysis Meeting, doet medewerker John Krekko, die de leiding heeft bij die activiteiten, bijzonder goed.,,het geeft een goed gevoel dat onze inspanningen niet onopgemerkt blijven, zegt Krekko tijdens een rondleiding in de afdeling. In die inspanningen worden de medewerkers volgens Krekko gesterkt door de houding van de Area Superintendent, Faizal Ilahibaks.,,We zijn er nog lang niet, maar we blijven ons inzetten om het optimale te behalen, zeggen beiden. Uit het proces, zoals aangegeven op het Daily Management Board, worden extra housekeeping activiteiten gehaald, die ertoe kunnen bijdragen dat de productie van de afdeling steeds naar boven toe kan worden bijgesteld. Aanpak van de housekeeping in Clarification begon enkele maanden geleden en het resultaat is duidelijk zichtbaar. Het orde op zaken stellen kost geld, geeft Krekko aan, maar het verdient zich terug. Het stemt de werknemers plezierig in een nette omgeving aan de slag te gaan en dat is uiteindelijk in het voordeel van het proces. Kleine mankementen komen bij een goede housekeeping aan het licht en daardoor kunnen ze direct worden aangepakt en geëlimineerd. Schoonmaak en reparatie van kleine mankementen hebben er nu al toe geleid dat twee pompen een certificaat voor Autonomous Maintenance kregen: een filter hydraulic pump unit werd 3S gecertificeerd en een pomp bij Washer 8 kreeg de certificatie 2S. Filter hydraulic pump unit, 3S - gecertificeerd. 1

In de Press Filter Building zijn 39 pressen waarin een aantal doeken voor filtratie van liquor. Er is een proefproject uitgevoerd om van drie pressen de buitenkant schoon te maken. Als de doeken worden gewassen, spat mud op de naastgelegen press, hetgeen een vuile aanblik biedt. Het streven is erop gericht een schema te maken voor de schoonmaak van de met mud bevuilde pressen. Voorbeeld van een met mud bevuilde press. Pressen na een schoonmaakbeurt. Dagelijks zijn in Clarification in totaal 26 contractors bezig met housekeeping, vijftien in de Press Building en elf in de Washer Area.,,We hebben de zaak al aardig onder controle en we zetten ons beste beentje voor, verzekert Krekko. before Zie hier een simpel voorbeeld waar 5 S is toegepast. Verschillende vormen van waste zijn door toepassing van deze tool geëlimineerd. De inhoud van de kast is geordend, gesimplificeerd, schoon en gestandaardiseerd. Dit draagt bij tot een veilige en prettige werkomgeving. Zonder de 5 S tool stapelt waste zich op, waardoor eventueel bestaande problemen worden verdoezeld en nieuwe ontstaan, met het gevaar dat doing business op de juiste manier in het gedrang komt. after 5 S komt een continu proces tot verbetering ten goede. Medewerkers krijgen in een plezierige werkomgeving meer job satisfaction, terwijl veiligheid, kwaliteit, kostenreductie, tevredenheid van klanten en just-in-time leveringen worden bevorderd. 2

Van de vijf medical cases die tot en met de maand mei werden genoteerd, waren vier aandoeningen van het gehoor (hearing shifts). Refinery Manager Peter de Wit heeft mede daarom een actievere rol van het management gevraagd voor hearing protection. Geluidsoverlast moet, naast het juiste gebruik van PPE, met engineering solutions worden geminimaliseerd. De recente aandoeningen moeten op korte termijn worden geanalyseerd en er moet een actieplan worden opgesteld en uitgevoerd. Er zijn volgens gegevens van ons EHS Department dit jaar twee recordables geweest die verband houden met permanente achteruitgang van het gehoor, ook wel aangeduid als hearing loss, en twee gevallen waarbij achteruitgang van het gehoor, hearing impairment, is geconstateerd. Om nieuwe gevallen te voorkomen en medewerkers in areas met grote risico s beter te beschermen, worden er assessments gedaan: geluidsniveaus worden opgemeten. Het gaat hierbij niet alleen om het alomvattende geluid waaraan medewerkers in de verschillende werkgebieden blootgesteld worden, maar ook om dat van stationary equipment en van mobile equipment. De resultaten van de metingen worden verwerkt in specifieke computerapplicaties. Hieruit worden geluidskaarten (noise contour maps) gegenereerd. Overal komt geluid vandaan, soms zacht, maar in sommige gevallen zelfs zo hard dat we spreken van lawaai of geluidsoverlast. Natuurlijke bescherming tegen geluid bestaat niet. Geluid kan een bedreiging vormen voor de gezondheid wanneer het ons irriteert en tolerantiegrenzen worden overschreden. Lawaai kan schadelijk zijn voor het gehoor; bij regelmatige blootstelling kan men na verloop van tijd aan gehoorverlies gaan lijden of er zelfs doof van worden. Daarom is het van belang het gehoor te beschermen. Dit gebeurt op de werkplek in eerste instantie met ear plugs die in de gehoorgang worden gestopt en geluiddempende oorkappen die het hele oor bedekken. Een dosimeter waarmee de geluidssterkte geregistreerd wordt via een microfoon. Links ligt zijn deksel, rechts de calibrator. Per shift lopen gemiddeld drie medewerkers met zo n meter in hun werkgebied. Severio Djoe, die in Clarification werkt, met een geluidsmeter in zijn linkerzak. De microfoon is op zijn rechterschouder bevestigd. Hij heeft om zijn gehoor te beschermen, ear plugs. 3

Regillio Wirht in Digestion. Om zijn gehoor te beschermen tegen geluidsoverlast, heeft hij ear muffs. Deze geluiddempende oorkappen zijn één van de drie nieuwe typen die binnenkort worden verstrekt aan medewerkers die jobs doen in gebieden waar het risico op gehooraandoeningen groot is. Invloed op het gehoor: akoestisch trauma plotseling verlies van gehoor, veroorzaakt door traumatisch geluid, b.v. een explosie, tijdelijk verlies van het gehoor na blootstelling aan intensief geluid, zelfs gedurende korte periodes; het gehoor zal zich na verloop van tijd herstellen, blijvende beschadiging van het gehoor na herhaaldelijke, langdurige blootstelling aan geluid met een hoge intensiteit; deze beschadiging is onherstelbaar, omdat de oorhaarcellen vernietigd zijn, gezoem of ander ongewoon lawaai in het oor; dit treedt meestal op in stille omgevingen of bij het slapen gaan, na het werk, onvermogen om lage/hoge frequentiegeluiden te horen, moeilijkheden om te horen, een gesprek te volgen of een telefoongesprek te voeren, elk geluid is gedempt. De vele decennia van industriële ontwikkelingen in de wereld zijn gepaard gegaan met lawaai dat in toenemende mate wordt voortgebracht door machines en ander equipment. Er zijn in de afgelopen jaren inspanningen verricht om de mate van geluidsoverlast aan banden te leggen. In ons bedrijf zijn enkele jaren geleden in het Powerhouse bijvoorbeeld gehoorbeschermende maatregelen genomen om het weergalmen van geluid van machines terug te dringen. In het plafond werden geluidsopvangers (baffles) geplaatst om het weerkaatsen van geluid tegen te gaan. Ook werden geluiddempende afscheidingsschermen opgezet. Het gehoor van medewerkers die worden blootgesteld aan geluid van 85 decibel (db) en hoger, wordt regelmatig getest door het Medical Department. Met db wordt aangeduid de intensiteit, sterkte of druk die geluid uitoefent op het gehoor. De mate van gevaar van geluid wordt ook bepaald door de frequentie, het aantal golven per seconde dat door geluid wordt voortgebracht. De frequentie wordt gemeten in Hertz (Hz). Indien men geen gehoorbeschermende middelen gebruikt en blootgesteld is aan geluid dat boven de 70 db stijgt, krijgt men velerlei klachten, variërend van gering concentratievermogen tot vernauwing van de bloedvaten, angst en stress. 4

Ettiré Blyer herdacht op 21 juni j.l het feit dat hij 30 jaar in dienst was bij Suralco. Ettiré is Process Operator Refining en werkt in Calcination. Wij wensen hem een prettige voortzetting van zijn loopbaan en veel succes toe. In de komende week begint een serie awareness sessions over Alcoa Ethics and Business Compliance, de waarden en normen van Alcoa en de naleving ervan. Alcoa heeft deze sessions verplicht: ze moeten door alle Suralconiërs en fulltime medewerkers van contractorbedrijven worden gevolgd. In eerdere edities van Bauxco Nieuws hebben we artikelen gepubliceerd, gebaseerd op fictie, die ons helpen ethische kwesties te herkennen. Ze bevatten ook een indicatie van hoe belangrijk acties van medewerkers zijn bij het handhaven van Alcoa s reputatie van behoorlijke, eerlijke, integere zakelijke praktijken. Alcoa zegt er zelf van, dat haar normen en waarden het kader vormen waarbinnen wij handelen, beslissingen nemen en ons gedragen. Normen en waarden zijn onze universele taal die culturele en geografische verschillen overstijgt. Het in de praktijk brengen van onze normen en waarden verlangt van ons dat wij voldoen aan de strengste eisen van zakelijk gedrag op allerlei zakelijke gebieden en in alle delen van de wereld. De mandatory awareness sessions over Alcoa Ethics and Business Compliance gaan op 3 juli a.s. van start. Elke sessie duurt een uur. De sessions worden verzorgd door Caroline Ramdin-Tjin Tham Sjin, Steve Mannes, Karin Vaseur, Ferdinand Welzijn, George Bijnoe, Leendert Darnoud en Harold Kromopawiro. 5

Trofeeën in het kader van de 2006 North American IM- PACT Awards zijn uitgereikt aan twaalf winnaars. Er waren zes gouden en zes zilveren bekers. IMPACT is een uiting van de hoogste erkenning aan teams van Alcoa - medewerkers van wie de arbeidsresultaten een significante invloed hebben op Alcoa s business performance. Het programma werd in 2003 in Europa geïntroduceerd en heeft nu een wereldwijd karakter. Het is de eerste keer dat deze competitie in Noord- Amerika is gehouden. Meer dan 250 teams namen in zes categorieën deel aan de North American IMPACT Awards. Ze demonstreerden uitzonderlijke prestaties in Alcoa bedrijfslocaties in Canada, Mexico en de Verenigde Staten van Amerika en op Jamaica. Een Alcoa team jureerde de prestaties. Jamalco, die evenals Suralco deel uitmaakt van de AWA Atlantic Business Unit, heeft twee awards in de wacht gesleept: goud voor het helpen van en het wegwerken van wantrouwen in de gemeenschap door community councils te vormen, gemeenschapsprojecten te ondersteunen en samen te werken met overheidsdiensten; zilver voor het implementeren van Quasar tegen sterk gereduceerde kosten (36% minder dan de geraamde US$ 55 miljoen savings). Quasar is een gestandaardiseerde procestechnologie om de refining variability te verminderen en de productie te vergroten. De winnaars van de 2006 North American IMPACT Awards werden op 12 juni j.l. tijdens een speciale bijeenkomst in New York City geprezen door Alcoa s Executive Council en senior leaders. Alcoa s Closure Systems International (CSI) in Chili heeft de prestigieuze nationale kwaliteitsonderscheiding gekregen voor quality management in productie en service. Volgens de Chileense president, Michelle Bachelett, is de National Quality Award een bevestiging van excellent management. Alcoa CSI Chili produceert jaarlijks meer dan 1.4 miljard plastic afsluiters voor de Chileense softdrinkindustrie en plaatmachines. Lance Mitchell, President Alcoa CSI: We are honored to be the recipient of this distinguished national award. This recognition reflects the effort of the employees of Alcoa CSI Chile to meet competitive challenges and improve global management processes and establish the best standards of excellence in the company. General Manager Miguel Martinez van Alcoa CSI Chile is trots op de inzet van de medewerkers en hun commitment in het streven naar excellence in business performance. Alcoa CSI Chile werd recentelijk door een internationale consultant uitgeroepen tot zevende best company op het gebied van de quality of life van employés. 6

Het voelfolie Robots hebben straks gevoelige vingertoppen Allerlei zintuigen zijn al met succes nagebouwd, maar de tastzin bleef tot nu toe achter. Twee ingenieurs in Nebraska hebben daar iets aan gedaan. Hun voelfolie is ongeveer even gevoelig als een menselijke vingertop. Op de afbeelding rechts die het voelfolie maakte van een Amerikaanse cent, zijn de letters RTY goed te lezen. Links een foto door een lichtmicroscoop. (foto Science) Camera s zien tegenwoordig stukken scherper dan een mensenoog, microfoons vangen geluiden veel gedetailleerder op dan onze oren en chemosensoren overtreffen de menselijke tong en neus met gemak. Alleen voelen, daar zijn apparaten nog niet zo goed in. Tegen een vingertop kunnen ze niet op. Maar dat gaat snel veranderen, schrijven Vivek Maheshwari en Ravi Saraf in het tijdschrift Science. Zij hebben aan de universiteit van Nebraska in Lincoln (VS) een soort folie ontwikkeld dat druk vertaalt in beelden. Het is ongeveer even gevoelig als een mensenvinger, maar nog wel een stuk minder handig in het gebruik. Een vingertop kan op z n best details van een vijfentwintigste millimeter onderscheiden - wat overigens niet wil zeggen dat we ook echt zo veel detail voelen, want in de hersenen en op weg daar naartoe gaat veel informatie verloren. U kunt waarschijnlijk niet blind voelen welk jaartal er op een euro staat. Het folie van de twee chemisch ingenieurs kan dat net aan. De kern van het materiaal is een sandwich van vijf lagen nanodeeltjes, die van elkaar zijn gescheiden door dunne isolatielagen. De bovenste laag bestaat uit goudbolletjes met een doorsnee van ongeveer 10 nanometer. Daaronder liggen cadmiumsulfidebolletjes van 3 nanometer, dan weer goud, cadmiumsulfide, en nogmaals goud. Aan de bovenkant van het folie zit een massieve goudlaag, aan de onderkant een laag indium-tinoxide. Het geheel wordt afgemaakt met een plastic beschermlaag van boven en een glasplaatje van onderen. Om te werken, moet er elektrische spanning over het folie worden gezet: de bovenste goudlaag is de ene elektrode, de indium-tinoxidelaag de andere. Hoe werkt dit voelfolie? Tussen de lagen goudbolletjes en cadmiumsulfidebolletjes glippen voortdurend elektronen op een neer, en dat wordt gemakkelijker als er druk op wordt uitgeoefend. Bovendien is er verkeer van ionen, de elektrisch geladen deeltjes H+, Na+, OH- en CL-, tussen de isolatielagen. Ook dat wordt groter onder druk, omdat de laagjes dan wat dichter bij elkaar komen te liggen. Bij druk gaat er dus meer stroom lopen tussen de lagen van de sandwich. Heel plaatselijk, want de stroom kan alleen op en neer lopen, niet opzij. Het cadmiumsulfide reageert daarop door al even plaatsgebonden licht uit te zenden. Dat kun je vervolgens opvangen met een lichtgevoelige chip (CCD) die onder de glasplaat ligt. En voilà: er verschijnt een beeld van de afdruk op het folie. Verdwijnt de druk, dan is ook het beeld weg. Het folie is meerdere malen te gebruiken. Hoe vaak? Verder dan drie rondes gaan de auteurs niet in hun artikel, dus dat blijft nog onduidelijk. Het lukte Maheshwari en Saraf om een de beeltenis van Abraham Lincoln op een Amerikaanse cent redelijk af te beelden met dit systeem, als het muntje met een extra gewicht op het folie werd gelegd. Zelfs de letters RTY van het woord LIBERTY waren goed te lezen - de rest van het woord staat ook op de munt, maar werd niet waargenomen. Daarmee zijn ze een grote stap verder dan eerdere voelsystemen. Het onderscheidingsvermogen daarvan kwam namelijk niet verder dan details van rond de centimeter. Het nieuwe voelfolie is nog niet klaar voor direct gebruik, maar het brengt wel toepassingen in beeld waarnaar reikhalzend wordt uitgezien. Chirurgische precisie-instrumenten met gevoel bijvoorbeeld, zodat een arts tijdens een kijkoperatie zijn zicht kan aanvullen met tastzin. En misschien ook gevoelige vingers en ander moois voor robots. Die kunnen dan veel beter beoordelen of ze iets met succes hebben vastgegrepen en hoe hard ze moeten knijpen om het niet te laten vallen. Ter vergelijking: een cent gefotografeerd met een gewone fotocamera (foto Elmar Veerman) Noorderlicht Nieuws 7

Hernia of breuk is het uitpuilen van een orgaan, orgaandeel of weefsel dat binnen een ruimte besloten behoort te liggen, door een opening in de wand van de ruimte. In het spraakgebruik wordt onder een hernia doorgaans het uitpuilen van een tussenwervelschijf verstaan en is een breuk de uitstulping van een deel van de ingewanden door een opening in de buikwand. Bij een hernia van de tussenwervelschijf gaat deze aan de rugzijde uitpuilen of scheuren, zodat de inhoud ervan druk gaat uitoefenen op het ruggenmerg of op de zenuwwortels die het ruggenmerg met de lichaamszenuwen verbinden. De tussenwervelschijf bestaat uit vezelig kraakbeen en is opgebouwd uit een ringvormig vezelsysteem waarbinnen zich een kern bevindt. Het ringvormig vezelsysteem is aan de voorkant verbonden met een band. De zeer krachtige ring omgeeft de weke, vervormbare kern en verleent deze daardoor een grote veerkracht. Het ontstaan van een hernia kan zowel berusten op weefselverval als op een letsel. Door de kleine letsels van het dagelijks leven kan een soort materiaalmoeheid van de tussenwervelschijf optreden. De ring kan door verval of door letsels plaatselijk worden uitgerekt, waardoor de tussenwervelschijf gaat uitpuilen. Op den duur kan zelfs een scheur optreden, Karakteristieke houding van een patiënt met hernia. Met cirkels zijn de plaatsen aangegeven waar bij druk de rug of het been pijn doet omdat op die plek de heupzenuw wordt geprikkeld. waardoor een losliggend stuk van de tussenwervelschijf in het wervelkanaal kan terechtkomen. Het belangrijkste ziekteverschijnsel van de hernia is pijn en doordat meestal één van de takken van de heupzenuw onder druk komt te staan, treedt de pijn vooral op in die zenuw. In negen van de tien gevallen bevindt de hernia zich tussen de vierde en vijfde lendenwervel of tussen de vijfde lendenwervel en de eerste heiligbeenwervel. Deze wervels zijn de laagste in de wervelkolom en worden het zwaarst belast. De takken van de heupzenuw ontspringen uit het vierde lendenwervelsegment van het ruggenmerg tot en met het derde heiligbeensegment. In sommige gevallen bevindt de hernia zich in het halsgebied, en wel tussen de vijfde en zesde of tussen de zesde en zevende halswervel. Kenmerkend voor een dergelijke hernia is pijn in één van de armzenuwen. De hernia in het onderste deel van de wervelkolom veroorzaakt in de eerste plaats Hernia van de tussenwervelschijf van de derde en de vierde lendenwervel. 3. derde lendenwervel, 4. vierde lendenwervel, 5. vijfde lendenwervel; a. in het wervelkanaal uitpuilende tussenwervelschijf van 3. en 4.; b. normale tussenwervelschijf van 4. en 5.; c. hard vlies van het ruggenmerg; d. uittredende zenuwwortel. Door de hernia van a raakt de uittredende zenuwwortel bekneld. Dit veroorzaakt de pijn. rugpijn. Deze kan uitstralen in het been via de buitenachterkant van het bovenbeen en de buitenkant van het onderbeen tot in de voet. De pijn neemt toe bij hoesten en niezen. Ook treedt pijn op bij het gestrekt heffen van het been door rek van de zenuwwortels die door de uitpuilende tussenwervelschijf onder druk worden gezet. De zenuw is ook in het been pijnlijk als erop gedrukt wordt. De bewegingen van de rug zijn hierdoor sterk geremd. In ernstige gevallen zijn er naast de genoemde verschijnselen ook nog uitvalsverschijnselen zoals gevoelsstoornissen, vermindering van de reflexbewegingen, buigzwakte van de tenen en strekzwakte van voet en tenen. Voor het vaststellen van de aanwezigheid van een hernia en de plaats ervan is röntgenologisch onderzoek onontbeerlijk. Op een röntgenfoto kan de diagnose hernia niet worden gesteld, maar het is wel mogelijk om afwijkingen van het bot op het spoor te komen. Bovendien kan worden beoordeeld of er sprake is van stand- of vormafwijkingen van de wervelkolom. Om aan te tonen dat pijn in het been en de eventuele uitvalsverschijnselen inderdaad veroorzaakt worden door het uitstulpen van een tussenwervelschijf, moet verder onderzoek worden verricht. Er zijn drie soorten onderzoek mogelijk: 1. een CT scan 2. een MRI scan 3. een ruggenprik. Bij de derde soort, ook wel caudografie of contrastonderzoek van het wervelkanaal genoemd, wordt de liquorruimte in het wervelkanaal zichtbaar gemaakt met contrastmiddel. Eventueel aangevuld met een CT scan kan dit onderzoek zeer nuttige aanvullende informatie geven, want hiermee kunnen de beknelling van de wortel en soms ook de hernia zichtbaar worden gemaakt. Bovendien biedt deze combinatie de mogelijkheid om de relatie tussen de zenuwstructuren en het bot te beoordelen. Winkler Prins Medische Encyclopedie ziekenhuis.nl 8