St. Antonius Bekkenbodemcentrum Alle expertise onder één dak!
St. Antonius Bekkenbodemcentrum Veel vrouwen hebben klachten die samenhangen met de conditie van de bekkenbodem. Weet u bijvoorbeeld dat de helft van de vrouwen weleens last heeft van urineverlies? En dat ook een aanhoudende blaasontsteking, een moeilijke stoelgang en pijn bij het vrijen veroorzaakt kunnen worden door het niet goed functioneren van de bekkenbodem? Het zijn klachten van uiteenlopende aard, maar met een opvallend gemeenschappelijk kenmerk: vrouwen praten er liever niet over. Ze schamen zich, denken vaak dat er niets aan te doen is en blijven zo onnodig lang rondlopen met een vervelend probleem. Dat is jammer, want wie hulp zoekt, kan in de meeste gevallen heel goed behandeld worden. Het St. Antonius Ziekenhuis heeft sinds een paar jaar het Bekkenbodemcentrum. U kunt hier terecht voor alle urine-incontinentieproblematiek. Het Bekkenbodemcentrum is voor u dan ook de juiste plek bij urineverlies, ook voor urineverlies in combinatie met een verzakking. Alle expertise onder één dak Wij bieden u graag de beste zorg en service. Daarom hebben wij al onze expertise samengebracht in een multidisciplinairteam van gynaecologen,urologen, (bekken)fysiotherapeuten en gespecialiseerd verpleegkundigen. Deze experts werken nauw samen. Daardoor kunnen wij u de beste behandelingen aanbieden. Het team van het Bekkenbodemcentrum staat voor u klaar! Eén centrum, één loket U kunt voor onderzoek, diagnose en behandeling bij één loket terecht. Binnen één dagdeel krijgt u de benodigde onderzoeken. Bovendien kunnen we combinatie-afspraken voor u maken, zodat u verschillende specialisten achtereen kunt bezoeken voor diagnose en/of behandeling. U kunt op twee locaties bij ons terecht: Nieuwegein en Utrecht Overvecht. Op deze locaties zetten wij ons graag voor u in. 2
Hoe werkt de bekkenbodem? bekkenbodem door beschadigingen die bijvoorbeeld veroorzaakt zijn door een bevalling, langdurig zwaar lichamelijk werk of jarenlang verkeerd plas- of ontlastinggedrag. Ook overgewicht kan problemen veroorzaken, net zoals veelvuldig hoesten door roken of een longaandoening. Leeftijd is ook een factor van belang. In en na de overgangsperiode kunnen de klachten erger worden, vaak in combinatie met andere typische overgangsklachten als opvliegers en stemmingswisselingen. Zowel oudere als jongere vrouwen kunnen bekkenbodemklachten krijgen. schaambeen blaas baarmoeder endeldarm Een onderzoek onder vrouwen in Nederland in de leeftijd van 20 tot 75 jaar laat de volgende resultaten zien. De percentages geven aan hoeveel vrouwen deze klachten hebben. Er is een taboe rond incontinentieklachten. Dat is jammer, want veel klachten zijn goed te behandelen. Dr. H.H.E. van Melick, uroloog Oorzaken van bekkenbodemklachten In normale toestand zijn de bekkenbodemspieren precies goed aangespannen: niet te sterk, maar ook niet te zwak. Bij bekkenbodemproblemen zijn de spieren juist te sterk of te zwak aangespannen. Urineverlies 52% Overactieve blaas 29% Moeizame stoelgang 30% Moeite met plassen 17% Ontlastingsverlies 8% Klachten van de bekkenbodem ontstaan meestal als de bekkenbodem verzwakt is of juist te sterk is aangespannen. Dit komt 3
Ongewild urineverlies is een veel voorkomend en vaak lastig probleem. Daarom heeft het Antonius Ziekenhuis het Bekkenbodemcentrum opgezet. Mw. Drs. M.M.A. Vernooij, gynaecoloog 4
De meest voorkomende klachten Hieronder leest u over de meest voorkomende bekkenbodemklachten. Voor uitgebreide informatie over onze behandelmethodes: www.antoniusflebologiecentrum.nl Verzakking Bij een verzakking kunnen de blaas, het uiteinde van de dikke darm (endeldarm) en/of de baarmoeder via de schede naar buiten zakken. De verzakking kan gepaard gaan met een zwaar gevoel in de schede of het gevoel dat er iets naar buiten komt. Vaak krijgen vrouwen last van een zeurderig gevoel in de onderbuik dat uitstraalt naar de rug. Het is lastig om te zitten en te fietsen. Na een inspanning of aan het einde van de dag kunnen de klachten verergeren. Bij een blaasverzakking kan het moeilijk zijn om urine op te houden. Is er een grote blaasverzakking, dan is het juist moeilijk om uit te plassen. Bij een darmverzakking is er wel aandrang, maar is het ontlasten een probleem. Na het ontlasten hebben vrouwen dan vaak het gevoel dat niet alles er uit is en tijdens het plassen kan spontaan ontlasting meekomen. Ongewenst verlies van urine (urine-incontinentie) Urine-incontinentie komt vaak voor. Er zijn twee vormen: Urineverlies bij een inspanning zoals tillen, sporten of springen. We noemen dit ook wel stressincontinentie. Hierbij verliest de vrouw urine als de druk in de buikholte plotseling toeneemt door het aanspannen van de buikspieren. Het gebeurt ook bij niezen, hoesten of lachen. Vrouwen die last hebben van aandrangincontinentie (urge-incontinentie) voelen vaak aandrang, maar bereiken niet op tijd het toilet en verliezen urine. Het urineverlies kan daarnaast ook veroorzaakt worden door het horen van stromend water. Deze vorm van incontinentie wordt meestal niet veroorzaakt door een zwakke bekkenbodem maar door een stoornis van de blaas of door een te gespannen bekkenbodem. Veel vrouwen hebben last van zowel stress- als urge-incontinentie. Ontlastingincontinentie Een andere vorm van incontinentie is het ongewild winden laten en/of verlies van ontlasting. Mensen moeten dan vaak rennen om het toilet op tijd te bereiken. Op momenten van verhoogde buikdruk (zoals bij niezen en hoesten) kan ook winderigheid en verlies van ontlasting optreden. 5
Seksuele problemen Een zwakke bekkenbodem kan ook seksuele problemen veroorzaken, bijvoorbeeld urineverlies, verminderd gevoel bij het vrijen of het minder makkelijk krijgen van een orgasme. Een verzakking of een te gespannen bekkenbodem maakt het vrijen moeilijk en/of pijnlijk. Vrouwen zijn vaak bang voor beschadigingen bij seksuele gemeenschap maar dat is niet nodig: het weefsel van de schedewand is erg soepel en geeft mee tijdens de gemeenschap. Werkwijze Bekkenbodemcentrum Vragenlijst Voordat u ons bezoekt, vult u thuis een vragenlijst in. Deze vindt u op onze website www.antoniusziekenhuis.nl Ga vervolgens naar Behandelcentra en klik op Bekkenbodemcentrum. Als u zich telefonisch hebt aangemeld, krijgt u de vragenlijst toegestuurd. Neem de tijd voor het invullen van dit formulier en probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Hoe meer wij over u weten, hoe beter wij in staat zijn uw klacht succesvol te behandelen. Uitnodiging Nadat we uw vragenlijst hebben ontvangen, bespreken wij deze met de betrokken specialisten van het behandelteam. U ontvangt binnen twee weken een uitnodiging voor een onderzoek en een gesprek. Gespecialiseerd verpleegkundige Een gespecialiseerd verpleegkundige ontvangt u op ons centrum. Zij is uw begeleider en coördineert uw onderzoeken en behandelingen. Het is belangrijk dat u met een volle blaas naar deze eerste afspraak komt. We vragen u namelijk op een speciaal toilet te plassen, zodat we de hoeveelheid urine kunnen meten. Daarna maken we een echo van de blaas om te kijken of deze leeg is en u goed hebt uitgeplast Specialisten Na de introductie bezoekt u direct een of meer specialisten. Omdat bekkenbodemproblemen klachten aan verschillende organen kunnen geven, is soms onderzoek, advies en behandeling door verschillende specialisten noodzakelijk of gewenst. Uroloog Als de blaasklachten het belangrijkst zijn, bezoekt u de uroloog. Gynaecoloog U bezoekt de gynaecoloog als er sprake is van een verzakking. Bekkenfysiotherapeut De bekkenfysiotherapeut kan u helpen als er sprake is van te slappe of juist te gespannen bekkenbodemspieren of een verkeerde coördinatie. Verpleegkundig consulent continentiezorg De verpleegkundig consulent continentiezorg kan u zo nodig adviseren over incontinentiemateriaal, toiletgedrag en leefregels. 6
MDL-arts, chirurg, seksuoloog Als het nodig is, maken we een afspraak voor u met de maag-, darm-, leverarts, de chirurg en/of de seksuoloog. Behandelplan Na het onderzoek brengen de betrokken specialisten een advies uit dat direct wordt vertaald in een behandelplan. De arts bespreekt het behandelplan met u. De bekkenfysiotherapeut is soms bij dit gesprek aanwezig. Daarna worden er afspraken gemaakt en in overleg met u de data voor de behandeling gepland. Uw behandeling kan beginnen. Uw behandeling Iedere vrouw ervaart bekkenbodemklachten op haar eigen manier. Waar de een veel last van heeft, kan voor een ander minder storend zijn. Bovendien spelen persoonlijke voorkeuren altijd een rol in het behandelingproces. De medewerkers van het Bekkenbodemcentrum houden zoveel mogelijk rekening met uw wensen. Een behandeling is dus echt maatwerk. 7
Soms is een behandeling simpel, dan weer een stuk gecompliceerder. In een enkel geval is behandeling niet mogelijk en onderzoeken we hoe we u op een andere manier kunnen helpen. Een beslissing over uw behandeling hoeft u nooit onmiddellijk te maken, omdat bekkenbodemklachten zelden levensbedreigend zijn. We kunnen dus eerst een eenvoudige behandeling starten en de resultaten afwachten. Werkt het niet, dan nemen we een volgende stap. Er zijn verschillende soorten behandelingen mogelijk: Bekkenfysiotherapie heeft als doel de bekkenbodemspieren te versterken of te ontspannen. U leert bovendien uw spieren anders te gebruiken. De bekkenfysiotherapeut kan u adviezen geven over ademhaling, houding en beweging, vochtinname en toiletgedrag. Medicijnen kunnen zinvol zijn bij aandrangincontinentie en verstopping. Een ring of pessarium biedt soms een oplossing voor klachten door een verzakking. Door een ring wordt een verzakte blaas of baarmoeder weer op de juiste plaats gebracht. Het plaatsen van een ring is niet in alle gevallen mogelijk. De soort verzakking en de stevigheid van de bekkenbodem spelen hierbij een rol. Een gynaecologische of urologischeoperatie behoort ook tot de mogelijkheden. Het voordeel van een operatie is dat de klachten meestal verdwijnen of in elk geval sterk verminderen. Zoals na elke operatie is er ook in dit geval een kleine kans op complicaties. Het is ook mogelijk dat de klachten na een aantal jaren terugkeren. Het is dus van belang dat we samen goed nadenken en alle voor- en nadelen op een rijtje zetten voordat we tot een ingreep overgaan. U bent van harte welkom! De artsen, fysiotherapeuten en verpleegkundigen van het Bekkenbodemcentrum van het Antonius Ziekenhuis helpen u graag. U bent dan ook van harte welkom in Nieuwegein of Utrecht. Hebt u nog vragen of wilt u meer weten over de behandelmogelijkheden die wij u kunnen bieden? Neem dan gerust telefonisch contact met ons op via: 088-320 25 50. Om te bepalen welke onderzoeken nodig zijn, is het van belang dat wij van tevoren goed weten wat uw klachten zijn. Vul daarom de vragenlijst in (zie pagina 6), voordat u een afspraak maakt. Op basis van uw antwoorden maken wij samen met u een afspraak bij de juiste specialisten. U kunt de vragenlijst per post opsturen. Voor meer informatie, kijk op www.antoniusziekenhuis.nl. Ga naar Behandelcentra en klik op Bekkenbodemcentrum. 8
St. Antonius Ziekenhuis Telefoon 088-320 30 00 voorlichting@antoniusziekenhuis.nl www.antoniusziekenhuis.nl Bekkenbodemcentrum 088-320 25 50 Locaties St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1 Utrecht Oudenrijn Van Heuven Goedhartlaan 1 Utrecht Overvecht Paranadreef 2 Utrecht Vleuterweide Utrechtse Heuvelrug 130-132 Vleuten Houten Hollandsspoor 5 9
Notities 10
BBC 01/06-11