Urologie TUR blaas 1
Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat u een poliep in de blaas hebt. Uw behandelend arts heeft met u besproken dat deze verwijderd moet worden. De ingreep die hiervoor wordt verricht wordt TUR BLAAS genoemd, (transurethrale resectie). Transurethraal betekent dat de operatie via de plasbuis (urethra) wordt uitgevoerd, dus via de natuurlijke weg. Resectie wil zeggen dat de poliep wordt weggesneden met behulp van een stalen lisje waardoor stroom geleid wordt. Om de juiste diagnose te stellen is steeds microscopisch onderzoek nodig van het weefsel nadat dit is weggenomen. Voorbereiding Wanneer u bloedverdunnende medicijnen gebruikt moet u dit van te voren melden aan de uroloog. In overleg met de behandelend arts zult u het gebruik van deze medicijnen geruime tijd voor de operatie moeten stoppen. Preoperatief spreekuur. Voor de operatie vindt een vooronderzoek plaats. Dit bestaat uit een bezoek aan de anesthesioloog (de arts die de verdoving toedient). Gewoonlijk wordt u de dag voor de operatie opgenomen of op dezelfde dag als de ingreep 2
De operatie De ingreep geschiedt onder algehele narcose of onder regionale verdoving. Bij een regionale verdoving krijgt u een ruggenprik (ook wel spinaal of epidurale anesthesie genoemd). Ofschoon er geen uitwendige zichtbare wond is, dient de ingreep als een echte operatie beschouwt te worden. Na de anesthesie wordt de blaas geïnspecteerd. Hiervoor ligt u op uw rug met uw benen in beensteunen. Er wordt een hol instrumentje in de plasbuis gebracht tot in de blaas om de blaas te bekijken en de poliep(en) te verwijderen. Het instrumentarium om te opereren wordt via dit holle buisje in de blaas gebracht. De poliep wordt verwijderd met behulp van een stalen lisje waardoor een elektrische stroom loopt; de poliep wordt laag voor laag afgeschraapt tot in het gezonde weefsel. Er ontstaat dus een inwendige wond in de blaas. Kleine bloedinkjes zijn meestal dicht te schroeien met het stalen lisje. Door een spoelvloeistof in de blaas te brengen wordt de blaas voortdurend tot ontplooiing gebracht. Tussendoor wordt de blaas steeds geleegd waarbij de losgemaakte deeltjes van de poliep mee naar buiten komen. Na verwijdering van de poliep(en) wordt de blaas nogmaals goed gespoeld. Er wordt een katheter achtergelaten in de blaas omdat de urine na de operatie meestal bloederig is. Op de afdeling zal de blaas gespoeld worden met fysiologisch zout. 3
Eenmalige blaasspoeling met mitomycine De kans bestaat dat de poliepen zullen terugkeren. Daarbij kunnen ze langzaamaan kwaadaardiger worden en verder in de blaaswand ingroeien. Om de kans op terugkeer te verkleinen wordt de blaas binnen 24 uur na de operatie eenmalig gespoeld met Mitomycine, tenzij de uroloog redenen heeft dit niet te doen. Mitomycine is een cytostaticum: een middel dat de groei en deling van cellen remt. Het middel is blauw van kleur, waardoor de urine er na de behandeling tijdelijk groenblauw uit kan zien. De Mitomycinespoeling vindt plaats op de behandelpoli oncologie, in straat 10. U wordt met bed vanaf de verpleegafdeling naar de behandelpoli oncologie gebracht. Daar wacht een verpleegkundige u op. De verpleegkundige zal de spoeling met fysiologisch zout stoppen en de Mitomycine inspuiten. Dit is een hoeveelheid van ongeveer 50 ml, gevolgd door een kleine hoeveelheid fysiologisch zout. De katheter wordt daarna afgeklemd. Het is de bedoeling dat de vloeistof twee uur in de blaas blijft. Na de behandeling zult u met afgeklemde katheter teruggaan naar de verpleegafdeling. De afdelingsverpleegkundige zal twee uur na de behandeling de katheter weer open zetten, waardoor het middel kan aflopen. De verpleegkundige van de behandelpoli oncologie die de blaasspoeling uitvoert draagt handschoenen, een overschort, spatbril en mondkap. Ook de afdelingsverpleegkundige zal deze maatregelen nemen na de Mitomycine spoeling wanneer dit nodig is, bij bijvoorbeeld het legen van de katheterzak. Dit gebeurt om te voorkomen dat hij of zij door het kleine risico op spatten in contact kan komen met het middel. Bijwerkingen De genoemde cytostatica hebben geen bijwerkingen, zoals die op kunnen treden wanneer ze via een infuus in de bloedbaan zouden worden ingebracht. Door de plaatselijke toediening in de blaas kan wel irritatie van het blaasslijmvlies optreden. 4
Leefregels tot 48 uur na toediening met mitomycine De cytostatica is tot twee dagen na de spoeling aanwezig in de urine. Hieronder staat hoe u daarmee om dient te gaan. Vermijd na de toediening huidcontact met het ingebrachte middel. Mannen wordt geadviseerd na de toediening zittend te plassen wanneer de katheter verwijderd is. Trek na het plassen het toilet twee keer door met gesloten deksel. Was na het plassen uw handen ruim met water en zeep. Wanneer u urine morst op de huid, de huid spoelen met veel water en wassen met ph-neutrale zeep. Wanneer u urine morst neem dit dan op met een natte doek en phneutrale zeep. Wanneer op de dag van de blaasspoeling urine lekt in kleding of beddengoed, was dit dan eerst op een koud spoelprogramma, gevolgd door een volledig wasprogramma. Gebruik de eerste twee dagen na de toediening een condoom bij het vrijen. Dit geldt voor mannen en vrouwen. Nazorg De katheter blijft gewoonlijk een dag in de blaas om te zorgen voor een goede urine-afvoer en om de blaas te kunnen spoelen met fysiologisch zout. De katheter wordt de dag na de operatie of één van de volgende dagen verwijderd. Wanneer het plassen hierna goed op gang is gekomen, kunt u het ziekenhuis verlaten. Om de vorming van stolsels te voorkomen kunt u het beste veel drinken. Geadviseerd wordt de eerste tijd na de operatie niet te veel lichamelijke arbeid te verrichten en te veel persen bij ontlasting te vermijden. Eventueel kan de ontlasting minder hard gemaakt worden met behulp van medicijnen. 5
Volgens afspraak komt u op controle bij uw behandelend arts. Deze zal u inlichten over de resultaten van het microscopisch onderzoek van het verwijderde weefsel. Daarnaast wordt besproken of nader onderzoek en/of behandeling nog noodzakelijk is. In ieder geval zal steeds na enige maanden opnieuw in de blaas gekeken moeten worden om te inspecteren of geen nieuwe poliepen ontstaan zijn. U blijft onder controle omdat blaaspoliepen de neiging hebben terug te keren. Klachten Na de operatie treden vaak blaaskrampen op en kunt u een schrijnend gevoel hebben in de plasbuis. Het plassen gaat vaak samen met meer aandrang en u zult waarschijnlijk vaker naar het toilet moeten. Dit normaliseert zich meestal in de loop van de weken. De urine kan soms nog wat bloederig zijn, wat niet verontrustend is. Neemt u contact op met uw behandelend arts, wanneer u duidelijk bloedstolsels plast of het bloedverlies niet vermindert. Ook bij koorts boven de 38.5º C, ernstige brandende pijn tijdens het plassen of wanneer u niet meer kunt plassen, moet u de behandelend arts waarschuwen. Risico`s en complicaties Tijdens de operatie kan er een gaatje in de blaas ontstaan (perforatie). Dit hangt samen met de grootte van de blaaspoliep. De spoelvloeistof die tijdens de operatie wordt gebruikt kan dan buiten de blaas komen, waarna de operatie wordt beëindigd om verdere lekkage te voorkomen. Een klein gaatje in de blaaswand sluit vanzelf, bij een grotere perforatie is soms een open-buik operatie nodig om het weggelekte vocht te verwijderen en het gat te sluiten. Deze complicatie is zeldzaam. Na de operatie kan een blaasbloeding optreden met mogelijk bloedverlies en stolselvorming tot gevolg. Meestal stopt zo`n bloeding spontaan na het toedienen van spoelvloeistof via de blaaskatheter. Soms is het nodig op- 6
nieuw de blaas te spoelen en de bloeding te stoppen. Dit gebeurt onder narcose. Een andere complicatie die na de operatie kan optreden is een urineweg-infectie die gepaard gaat met koorts. Meestal kan deze goed worden behandeld met een antibioticum. Nog weken na de operatie kan een ontsteking optreden, die zich bij mannen soms uit als een bijbalontsteking. Normaal gesproken is zo`n ontsteking afdoende te behandelen met een antibioticum. Bij mannen is het mogelijk dat er langere tijd na de operatie een vernauwing van de plasbuis ontstaat. Soms is hiervoor een nieuwe operatieve ingreep noodzakelijk. Tot slot Deze brochure betreft een algemene voorlichting en is bedoeld als extra informatie naast het gesprek met uw behandelend arts. Een van de verpleegkundig specialisten oncologie heeft u uitgelegd wat blaasspoeling inhoudt en hoe dit in zijn werk gaat. Bijzondere omstandigheden kunnen tot wijzigingen aanleiding geven. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de poli-urologie of met de verpleegkundig specialist oncologie. De polikliniek urologie is dagelijks telefonisch bereikbaar tussen 9.00 en 10.00 uur en 's middags tussen 14.00 en 16.00 uur op tel. 0591-69 14 75. De verpleegkundig specialisten oncologie zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag tijdens kantooruren, bij voorkeur tussen 9.00 en 9.30 uur of tussen 13.00 en 13.30 uur op tel. 0591-69 13 63 of 0591-69 13 74. 7
Verantwoording tekst Deze brochure is samengesteld door de poli urologie in samenwerking met de dienst patiëntenvoorlichting van het Scheper Ziekenhuis. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag. Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 918 08-14-v1 - H 8