Het verwijderen van een tumor uit de blaas Transurethrale resectie van een tumor (TURT)

Transcriptie

1 Urologie Het verwijderen van een tumor uit de blaas Transurethrale resectie van een tumor (TURT) Inleiding De uroloog heeft tumorweefsel in uw blaas gezien en heeft u geadviseerd om het weefsel via de plasbuis te laten verwijderen. Deze operatie wordt TURT genoemd: transurethrale resectie van een tumor. Transurethraal betekent dat de operatie via de plasbuis (urethra) wordt uitgevoerd. Resectie wil zeggen dat de tumor wordt weggesneden. Na de operatie heeft u een inwendige operatiewond. Tumor is een ander woord voor gezwel. Het kan bestaan uit een verdikking in de blaaswand. Een blaastumor kan ook de vorm hebben van een wrat met een steeltje vanuit de blaaswand. Alleen onderzoek door de patholoog kan zekerheid geven of het verwijderde weefsel goed- of kwaadaardig is. Blaastumoren worden onderverdeeld in: Tumoren die uitgaan van het blaasslijmvlies en die niet in de spierwand van de blaas groeien. Tumoren die wel in de spierwand van de blaas groeien. TURT is een geschikte behandeling voor beide soorten tumoren. Als er sprake is van tumoren die zich niet in de spierwand van de blaas hebben uitgebreid, is een TURT als behandeling meestal voldoende. Soms volgt een nabehandeling met blaasspoelingen. Bij tumoren die zich tot in de spierwand van de blaas uitbreiden is meer behandeling nodig. Zo n behandeling kan bestaan uit een operatie waarbij de blaas wordt verwijderd, bestraling of medicijnen. Ook is een combinatie mogelijk. Een blaastumor moet altijd worden verwijderd omdat deze groter kan worden. Ook kan een blaastumor bloedingen veroorzaken en zich uitbreiden in de spierwand van de blaas. Mocht dit bij u het geval zijn, dan bespreekt de uroloog de verdere gang van zaken met u. Voorbereiding op de operatie Bloedverdunners De uroloog vraagt u op de polikliniek welke medicijnen u gebruikt. Als u bloedverdunners gebruikt vraagt de uroloog u meestal om een aantal dagen voor de operatie hiermee te stoppen. In de opnamebrief staat of, en zo ja wanneer, u moet stoppen met de bloedverdunners. Als dit niet duidelijk voor u is, neem dan contact op met een medewerker van het Opnamebureau. Bereikbaar op werkdagen tussen uur, telefoonnummer (050) Afspraak polikliniek U krijgt een vragenlijst toegestuurd over uw gezondheid en thuissituatie. Wilt u deze vragenlijst thuis invullen en meenemen naar de afspraak op de polikliniek? U bespreekt de ingevulde vragenlijst met de verpleegkundige. De verpleegkundige vertelt u ook welke voorbereidingen nodig zijn voor 1

2 Opname De operatie de operatie. Wij streven er naar om de afspraak op de polikliniek te combineren met de afspraak bij de anesthesioloog. Houdt u er rekening mee dat u voor beide afspraken een aantal uren in het ziekenhuis bent. Afspraak anesthesioloog Omdat de operatie onder anesthesie (verdoving/narcose) gebeurt, heeft u voor de operatie (pré-operatief) een afspraak bij de anesthesioloog. U krijgt hiervoor een afspraak thuisgestuurd. De anesthesioloog legt u de mogelijke vormen van anesthesie uit, waaronder algehele verdoving of verdoving via een ruggenprik. Ook wordt de gang van zaken rondom de operatie met u besproken. Tijdens deze afspraak wordt uw algehele gezondheid beoordeeld. Als het nodig is, worden nog aanvullende onderzoeken afgesproken. Wilt u, als u medicijnen gebruikt, een actueel overzicht van uw medicatie meenemen? Dit overzicht kunt u ook opvragen bij uw apotheek. De definitieve opnamedatum krijgt u thuisgestuurd. Meestal wordt u op de ochtend voor de operatie opgenomen, soms een dag van tevoren. De opname duurt meestal twee tot drie dagen. Voorbereiding op de operatie Vanaf zes uur voor de operatie mag u niets meer eten en alleen nog helder vloeibaar drinken. Dat betekent alleen water, thee zonder suiker, gezeefde bouillon of appelsap. Vanaf twee uur voor de operatie mag u ook niets meer drinken. De verpleegkundige geeft u speciale operatiekleding die u aantrekt. Contactlenzen, bril, gebitsprotheses, sierraden en piercings mag u niet dragen tijdens de operatie. Ter voorbereiding op de anesthesie krijgt u mogelijk pijnstillers die de anesthesioloog heeft voorgeschreven. Daarbij krijgt u een antibioticum in tabletvorm of later via het infuus. Soms maakt de uroloog tijdens de operatie gebruik van speciale apparatuur om de tumor beter te kunnen zien. Als dat bij u het geval is, dan krijgt u al op de afdeling een vloeistof in de blaas. De verpleegkundige brengt deze vloeistof in met een katheter. Tot aan de operatie houdt u deze vloeistof in de blaas, u mag dus niet meer plassen! De verpleegkundige brengt u in bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamers. Daar krijgt u een infuus. Vervolgens gaat u naar de operatiekamer waar de anesthesioloog u de narcose of ruggenprik geeft. Patiëntveiligheid Rondom uw operatie zijn diverse veiligheidsmomenten ingebouwd. Vlak voordat de operatie van start gaat wordt bijvoorbeeld door het gehele operatieteam een zogenaamde Time out genomen. Tijdens dit controlemoment worden uw naam, geboortedatum, de reden van de operatie, het te opereren lichaamsdeel en de operatiebenodigdheden gecontroleerd. U ligt op uw rug met uw benen in beensteunen. De uroloog brengt een kijkbuis in uw plasbuis. Door deze buis wordt een instrument ingebracht met een metalen lisje met stroomgeleiding. Daarmee snijdt de uroloog stukje voor stukje het tumorweefsel weg tot in het gezonde weefsel. Kleine bloedinkjes worden dichtgeschroeid. Bij het weghalen van de tumor ontstaat een wond in de blaas. Hierna wordt de blaas schoongespoeld waarbij de losgemaakte deeltjes van de tumor mee naar buiten komen. Eventueel worden op andere plaatsen uit de blaas nog enkele stukjes weefsel weggenomen (biopten). 2

3 Aan het einde van de operatie brengt de uroloog een blaaskatheter in de blaas via de plasbuis. De verwijderde tumordeeltjes worden opgestuurd naar het laboratorium en daar verder onderzocht. Het duurt één à twee weken voordat de uitslag van dit onderzoek bekend is. Na de operatie Complicaties Na de operatie neemt de uroloog contact op met uw contactpersoon om kort uitleg te geven over hoe de operatie is verlopen. U gaat naar de uitslaapkamer totdat u goed wakker bent. Ook bij een ruggenprik verblijft u daar een korte periode. Daarna wordt u weer naar de verpleegafdeling gebracht. U heeft een infuus om voldoende vocht binnen te krijgen. Als u voldoende drinkt wordt het infuus de volgende dag verwijderd. Pijn Met de voorgeschreven pijnmedicatie moet u de pijn na de operatie goed kunnen verdragen. U krijgt op vaste tijden pijnstillers en zo nodig aanvullende pijnstillers. Een aantal keren per dag neemt de verpleegkundige een pijnscore af. Dit betekent dat u aangeeft hoeveel pijn u heeft, hierop wordt de pijnstilling afgestemd. Over de pijnscore krijgt u op de verpleegafdeling meer uitleg. Ook als u misselijk bent, kunt u hiervoor medicijnen krijgen. De katheter kan soms pijnlijke krampen in de blaas veroorzaken. Dat kan een sterke aandrang tot plassen geven. Ook voor deze klacht zijn medicijnen beschikbaar. Katheter U heeft een katheter via de plasbuis waardoor de urine gemakkelijk kan aflopen. Soms wordt de blaas ook continu gespoeld via deze katheter. Het spoelen zorgt ervoor dat er geen bloedstolsels ontstaan. Meestal zit na de operatie nog enige tijd bloed bij de urine. Het spoelvocht, de urine en het bloed verzamelen zich samen in een urinezak. Als de urine helder van kleur is, wordt de spoeling gestopt. Mogelijk krijgt u binnen 24 uur na de operatie een blaasspoeling toegediend via de katheter. Deze spoeling is bedoeld om terugkeer van de tumor te vertragen. Na de spoeling wordt de katheter verwijderd. Om te voorkomen dat er bloed in de blaas gaat stollen, is het belangrijk dat u veel drinkt. Na het verwijderen van de katheter kunt u bij het plassen een schrijnend gevoel hebben in de plasbuis. Dit komt doordat de plasbuis geïrriteerd is door de operatie en de katheter. Dit branderig gevoel bij het plassen kan wel een tot twee weken aanhouden, maar moet wel steeds minder worden. Het helpt als u de eerste tijd veel (twee liter per dag) drinkt. Hierdoor wordt de urine minder geconcentreerd waardoor het plassen minder pijnlijk is. Zoals bij iedere operatie kunnen ook bij deze operatie complicaties optreden. Zo bestaat er kans op nabloeding en trombose. Bij een nabloeding kan het nodig zijn om met spoed opnieuw te opereren. Een andere complicatie is een gat in de blaas (perforatie). Dit hangt samen met de grootte en de plaats van de blaastumor. De spoelvloeistof die tijdens de operatie wordt gebruikt kan dan buiten de blaas komen. Om verdere lekkage te voorkomen wordt de operatie beëindigd. Een klein gaatje in de blaas sluit vanzelf, bij een groter gat is soms een buikoperatie nodig om het weggelekte vocht te verwijderen en het gat te sluiten. Deze complicatie is zeldzaam. Na de operatie kan een urineweginfectie ontstaan. Meestal kan deze infectie goed worden behandeld met antibiotica. Nog weken na de operatie kan een ontsteking optreden die zich bij mannen soms uit als een bijbalontsteking. Normaal gesproken is ook een bijbalontsteking te behandelen met antibiotica. Bij mannen is het mogelijk dat er langere tijd na de operatie een vernauwing van de plasbuis optreedt. Soms is hiervoor een nieuwe operatie nodig om de plasbuis wijder te maken. 3

4 Weer thuis Vragen Na ontslag uit het ziekenhuis is het verstandig ongeveer twee tot twee en halve liter per dag te blijven drinken. U kunt uw activiteiten rustig aan uitbreiden. Luister hierbij naar uw lichaam, neem op tijd rust. Wanneer u zich hiertoe in staat voelt is het, medisch gezien, geen probleem als u weer gaat werken. Telefonisch contact en enquête Ongeveer twee tot drie dagen na uw ontslag uit het ziekenhuis neemt een verpleegkundige telefonisch contact met u op. Ze zal u vragen hoe het met u gaat. U kunt uw vragen en opmerkingen over de operatie en opname met haar bespreken. Daarnaast stelt de verpleegkundige een aantal vragen over uw ervaringen over uw opname in het ziekenhuis. Dit is een korte vragenlijst (enquête) met bijvoorbeeld vragen over de verpleegkundige zorg, medische zorg, organisatie, bejegening of wachttijden. De uitkomsten worden regelmatig besproken. Als het nodig is wordt er actie ondernomen om de zorg te verbeteren. Contact opnemen Neemt u contact op met de uroloog wanneer u: Hevige pijnklachten heeft welke niet verdwijnen met de voorgeschreven pijnstillers. Bloed met grote stolsels plast. Niet meer kunt plassen. Koorts heeft boven de 38,5 C of langer dan 24 uur boven de 38 C. De afdeling Urologie is van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot uur bereikbaar. Het telefoonnummer is (050) Buiten deze uren kunt u in geval van spoed het algemene nummer van het UMCG bellen, telefoonnummer (050) en vragen naar de dienstdoende uroloog. Voor niet spoedeisende problemen kunt u bij uw huisarts terecht. De huisarts kan zo nodig overleggen met de uroloog. Poliklinische controle Als u naar huis gaat, krijgt u een afspraak mee voor controle op de polikliniek Urologie. Deze controle vindt twee weken na de operatie plaats. Dan is ook de uitslag van het weefselonderzoek bekend. De uroloog bespreekt met u welke verdere behandelingen of controles nodig zijn. In ieder geval zal de uroloog na enige maanden uw blaas opnieuw onderzoeken om te kijken of er geen nieuwe blaastumoren zijn. U blijft hierna onder controle volgens een vast schema, omdat blaastumoren de neiging hebben terug te keren. Als u na het lezen van deze informatie nog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met een medewerker van de polikliniek Urologie. De polikliniek is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot uur, het telefoonnummer is (050) Telefonisch spreekuur oncologieverpleegkundige Het is mogelijk om buiten de poliklinische controles om, contact op te nemen met de oncologieverpleegkundige tijdens het telefonisch spreekuur. Het verpleegkundige spreekuur is op vrijdagmiddag van tot uur, telefoonnummer (050) Buiten dit spreekuur kunt u op werkdagen van 8.30 tot uur ook via het algemene nummer van Urologie (050) vragen of er een oncologieverpleegkundige aanwezig is. De medewerker van de polikliniek zal dan zo mogelijk contact leggen met de oncologieverpleegkundige. 4

5 Mailcontact oncologieverpleegkundigen Als u niet dringende vragen heeft kunt u die ook via de stellen. De oncologieverpleegkundige leest de mail regelmatig en kan als dit wenselijk is, contact met u opnemen. Het adres is oncologieurologie@umcg.nl Website en Voor meer informatie over blaaskanker en de afdeling Urologie kunt u ook de bovenstaande websites lezen. Aanvullende informatie Patiëntenvereniging leven met blaas- of nierkanker De patiëntenvereniging zet zich in voor mensen met blaas- of nierkanker of overige vormen van kanker aan de urinewegen. De vereniging heeft tot doel u vanuit de ervaringsdeskundigheid van haar leden te ondersteunen bij het helpen verwerken van emoties en het beantwoorden van uw vragen. U kunt hier ook terecht voor een gesprek met een lotgenoot. Telefoon: (030) KWF Kanker Infolijn De KWF Kanker Infolijn geeft informatie aan patiënten en hun naasten. De voorlichters kunnen u informeren over kanker en ondersteunen bij de problemen die kanker geeft. Daarnaast willen ze u adviseren bij lichamelijke klachten. Het (gratis) telefoonnummer is Voor meer informatie over het KWF verwijzen we u naar de website. De website Toekomst na kanker geeft u algemene informatie over de mogelijkheden van ondersteunende zorg, onderverdeeld in thema s. U kunt onder andere bekijken welke nazorgmogelijkheden bij u in de buurt zijn (zie tabblad aanbod in uw regio en kies het ziekenhuis in uw regio). Patiënteninformatie VLC 370 / oktober