CORRECTIEMODEL VOORRONDE (de week van) woensdag 8 februari 006 Deze voorronde bestaat uit 9 meerkeuzevragen verdeeld over 6 onderwerpen en 3 open vragen met in totaal 4 deelvragen De maximumscore voor dit werk bedraagt 00 punten (geen bonuspunten) Bij elke opgave is het aantal punten vermeld dat juiste antwoorden op de vragen oplevert Bij de correctie van het werk moet bijgaand antwoordmodel worden gebruikt. Daarnaast gelden de algemene regels, zoals die bij de correctievoorschriften voor het CSE worden verstrekt.
Meerkeuzevragen (totaal 38 punten) E E 3,5 Fe 3 O 4 3 Fe O 3 ; 0,498 : 0,500 96,3% 3 59,7 5 6 Per juist antwoord: punten pv,035 0 50 0 pv nrt n,030 0,374 g g mol 36,3 RT 8,345 95,65 -,030 mol mol 3 B 4 NH ipv NH 3 ; dit levert voor N 4 5 u 3 3 4 C 4,0 g mol 0,005 mol per L 0,00 ml,005 mmol; 0,50 ml 0,05000,05 mmol; 40,00 mol L % afwijking mag niet; er is teveel ml zoutzuur nodig (omdat het in de buret verdund werd) 5 B X Z, bijvoorbeeld X, valentie-elektron en Z, 6 valentie-elektronen; X is vast, dus metaal 6 D Tl O 89,5 04,4 0,667 Tl 0,5 O 3 ; O Tl 3 3 6,00 7 A Een verzadigde verbinding zou de formule C 0 H 0 O hebben; deze verbinding heeft dus een tekort van H één dubbele binding of ringstructuur; een drievoudige binding kan dus niet 8 A bindingssterkte neemt af in volgorde H-brug > dipool-dipool > Van der Waals; in -propaanamine wordt de H-brug het minst afgeschermd 9 E Bij kamertemperatuur is de som van de kinetische energieën kleiner dan de activeringsenergie, dus geen reactie. De insteltijd van het evenwicht is extreem lang; het additief zou ook de explosieve reactie in de verbrandingsmotor verhinderen; benzeen bevat aromaten met een sterke geur; benzine heeft een hoge dampspanning. 0 D N (g) 6 H O(g) 3 O (g) 4 NH 3 (g) 0 3 484 3 0 9 68 per mol N B wit 60 energie 70 oplossing 0 blauw ; dus 70 kj en exotherm C Bij constante druk neemt door toevoegen He het volume toe minder gasdeeltjes per L evenwicht verschuift naar kant met meeste gasdeeltjes meer PCl 3 3 B Bij volumevergroting verschuift het evenwicht naar de kant met de meeste gasdeeltjes, dus naar rechts 4 D Toevoegen van een vaste stof heeft geen invloed op de evenwichtsligging; bij langzaam indampen verandert de temp. niet en dus ook het ionenproduct niet; toevoegen van HNO 3 onttrekt OH evenwicht verschuift naar rechts, naar meer Cu 5 G minimale ph van opl. 3 (als het zuur volledig in ionen zou splitsen) 3,5 de opl. van het zwakke zuur heeft ph > 3,5; opl. (zwakke base) ph ; opl. (sterk zuur) ph 6 C opl. van zwakke base ph ; opl. van sterke base ph 3; oplossing bevat een /-buffer met ph pk z,3; opl. van een zeer zwakke base ph 8 7 D [H 3 O 0,05 0 0 3 3 ph 3,0; K z ( 0 ) 3 0 0 50 5 8 C Hogere potentiaal: koppel met oxidator (Ag ); lagere potentiaal: koppel met reductor (Ni) 9 C links: positieve elektrode door halfreactie met oxidator Br ; rechts halfreactie met reductor I Nationale Scheikundeolympiade 006 Voorronde Scoringsvoorschrift meerkeuzevragen toelichting
Open opgaven (totaal 6 punten) Opgave Structuur en analyse (3 punten) notie dat elektronegativiteit een rol speelt elektronegativiteitsverschil met H neemt toe in volgorde H, C, N, O, F dus naar toenemende polariteit: HH, HC, HN, HO, HF b) (maximaal 4 punten) juiste structuurformule OCO ruimtelijke structuur lineair (C heeft twee richtingen met elektronenparen) de polaire atoombindingen heffen elkaar op CO is geen dipoolmolecuul c) (maximaal 3 punten) E [ εl 0,49 [ 8,940 6 mol L 4 5,48 0,0 8,940 6 mol L,930 4 g mol 0,6 g L d) (maximaal 7 punten) NMR: piek met chemische verschuiving, wijst op CH 3 CO, piek 9,3 wijst op CHO de piekoppervlakken geven een verhouding 3 : voor het aantal H-atomen in deze groepen massaspectrum: de molecuulionpiek (m/z 44) geeft molecuulmassa 44 u piek 9 wijst op een aldehydgroep piek 5 wijst op een CH 3 -groep structuurformule verbinding Y: CH 3 CHO naam verbinding Y: ethanal e) (maximaal 6 punten) H H 3 C CH O H 3 C CH 3 CH H CH OH structuurformule propeen en H O links -propanol rechts CC OH (water) O H CH CC CO OH (alcohol) tekens juist vermelding H-brug juiste waarden opgezocht juiste coëfficienten berekening: (6, 4,635 0, 4, 3,5 3,5 4,5)0 5,00 3 J mol Opgave Melkzuur (0 punten) K z (HM),40 4 x K z 3 ( > 0 x is niet verwaarloosbaar) 3 3,0 0 x [ met abc-formule of de equationsolver geeft dit x [H 3 O,40 3 ph 3,4 Nationale Scheikundeolympiade 006 Voorronde Scoringsvoorschrift open vragen 3
b) (maximaal 3 punten) K z (HM) K K (H CO ) z 4,4 0 7 4,5 0 c) (maximaal 3 punten) 3 3,0 K z (H CO 3 ) [H 3 O [HCO3 [HCO3 [HCO3 K z (H CO3) [H CO 3 [H3O 7 4,5 0 (,3) 7,40 0 d) (maximaal 6 punten) 0,0 Bij ph 7,40 is [H CO 3,3,90 3 ph 7,35: [H 3 O 4,470 8 3 8,9 0 x 4,47 0 0,0 x 7 4,5 0 0,099,099x 0,00,90 3 x,70 4 mol L,70 4 mol e) (maximaal 5 punten) K z (HCO 3 ) [H 3 O [CO3 [HCO3 [HCO3 [H3O [CO3 Kz (HCO3 ) 7,40 0 4,8 0 8,30 [CO 3 0,0 / 8,30,70 5 mol L [Ca 50 9 /,70 5 0 4 Opgave 3 Peptidehormonen (9 punten) matrijsstreng 3' ACAATATAAGTTTTAACGGGGGAACCC 5' mrna 5' UGUUAUAUUCAAAAUUGCCCCCUUGGG 3' 5'-uiteinde op juiste plaats alle basen in juiste volgorde base fout: punt b) (maximaal 4 punten) oxytocine H NCysTyrIleGlnAsnCysProLeuGlyCOOH amino-uiteinde en carbonzuur-uiteinde juist aangegeven alle aminozuren in juiste volgorde aminozuur fout: punt c) (maximaal 4 punten) De beide Cys-aminozuren kunnen met hun zijgroepen aan elkaar koppelen Er ontstaat een ringstructuur met (sterke) zwavelbrug (SS) Nationale Scheikundeolympiade 006 Voorronde Scoringsvoorschrift open vragen 4
d) (maximaal 8 punten) het derde aminozuur (gerekend vanaf N-uiteinde is Ile. Dit wordt vervangen door Phe Phe heeft tripletcode 5' UUU of UUC met matrijs-dnacode 3' AAA of AAG matrijs-dna had op die plaats 3' TAA Er mag maar base vervangen worden AAA TAA: dus de e base in dit triplet T A het achtste aminozuur is Leu. Dit wordt vervangen door Arg Arg heeft tripletcode 5' CGU(of C,A,G) of AGA(of G) met matrijs-dnacode 3' GCA(of G,T,C) of TCT(of C) matrijs-dna had op die plaats 3' GAA Er mag maar base vervangen worden GAA GCA: dus de e base in dit triplet A C Nationale Scheikundeolympiade 006 Voorronde Scoringsvoorschrift open vragen 5