A. OVERZICHT VAN DE PREFECTEN VAN HET DEPARTEMENT VAN DE TWEE NETEN EN DE GOUVERNEURS VAN DE PROVINCIE ANTWERPEN (TOT 1865) 1 1. PREFECTEN VAN HET DEPARTEMENT VAN DE TWEE NETEN Charles d Herbouville (1800-1805) Charles Cochon (1805-1809) Marc de Voyer d Argenson (1809-1813) Jacques de Savoye-Rolin (1813-1814) 2. INTENDANT VAN HET VOORLOPIG BEWIND Victorin André Marie de Wargny (1814-1815) 3. GOUVERNEURS IN HET VERENIGD KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Louis van Keverberg van Kessel (1815-1817) Pierre Joseph Pycke (1817-1820) Leonard du Bus de Gisignies (1820-1823) André Charles Membrede (1823-1828) Edmond de la Coste (1828-1829) Alexandre van der Fosse (1830) 4. GOUVERNEURS IN HET ONAFHANKELIJKE BELGIË François de Robiano (1830-1831) François Tielemans, ad interim (1831) Charles Rogier (1831-1832) Egidius van Trier de Tiège, ad interim (1832-1833) Théodore Teichmann, ad interim (1833-1834) Charles Rogier (1834-1840) Louis De Vinck-Dubois, ad interim (1840) Herni de Brouckère (1840-1844) Jules Malou (1844-1845) Louis De Vinck-Dubois, ad interim (1845) Théodore Teichmann, ad interim (1845-1862) Eduard Pycke (1862-1887) 1 HEYLEN S., DE NIL B. en D HONDT B., Geschiedenis van de provincie Antwerpen. Een politieke biografie, dl. 1, Antwerpen, 2005, p. 328.
B. KANTONMUNICIPALITEITEN VAN HET DEPARTEMENT VAN DE TWEE NETEN Met het besluit van het Comité de Salut Public van 31 augustus 1795 werd het departement van de Twee Neten in 23 kantons onderverdeeld. 1. Antwerpen, hoofdplaats van het departement. 2. Boom: Boom, Niel, Reet, Rumst, Schelle. 3. Berlaar: Berlaar, Bevel, Gestel, Itegem, Nijlen. 4. Brecht: Brecht, Loenhout, Oostmalle, Sint-Job-in- t-goor, Westmalle. 5. Duffel: Duffel, Sint-Katelijne-Waver, Onze-Lieve-Vrouw-Waver, Putte, Rijmenam, Walem. 6. Ekeren: Ekeren, s-gravenwezel, Merksem, Oosterweel, Schoten, Wilmarsdonk. 7. Geel: Balen, Dessel, Eindhout, Geel, Meerhout, Mol, Olmen. 8. Gierle: Beerse, Gierle, Kasterlee, Lille, Poederlee, Tielen, Vlimmeren, Vosselaar, Wechelderzande. 9. Heist-op-den-Berg: Beerzel, Heist-op-den-Berg, Hulshout, Houtvenne, Schriek (met Grootlo), Wiekevorst. 10. Herentals: Bouwel, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Lichtaart, Olen, Noorderwijk. 11. Hoogstraten: Hoogstraten, Meer, Meerle, Merksplas, Minderhout, Wortel, Rijkevorsel. 12. Kalmthout: Essen, Kalmthout, Wuustwezel. 13. Kontich: Aartselaar, Boechout, Emblem, Hove, Kontich, Waarloos. 14. Lier. 15. Mechelen. 16. Oud-Turnhout: Arendonk, Oud-Turnhout, Poppel, Ravels, Weelde. 17. Puurs: Bornem, Hingene, Liezele, Lippelo, Mariekerke, Puurs, Sint-Amands. 18. Turnhout. 19. Stabroek: Berendrecht, Hoevenen, Kapellen, Lillo, Oorderen, Stabroek, Zandvliet. 20. Westerlo: Herselt, Morkhoven, Oevel, Tongerlo, Veerle, Vorst, Westerlo, Westmeerbeek, Zoerle-Parwijs. 21. Willebroek: Blaasveld, Heffen, Hombeek, Leest, Ruisbroek, Tisselt, Willebroek. 22. Wilrijk: Berchem, Deurne (met Borgerhout), Edegem, Hemiksem, Hoboken, Vremde, Wilrijk. 23. Zandhoven: Halle, Massenhoven, Oelegem, Pulderbos, Pulle, Ranst, Schilde, Viersel, Vorselaar, Wijnegem, Wommelgem, Zandhoven, Zoersel. C. ARRONDISSEMENTEN EN SAMENSTELLENDE GEMEENTEN Arrondissement Antwerpen 2 Aartselaar, Antwerpen, Austruweel, Berchem, Berendrecht, Boechout, Boom, Borgerhout, Borsbeek, Brasschaat, Brecht, Broechem, Burcht, Deurne, Edegem, Ekeren, Emblem, Essen, s-gravenwezel, Halle, Hemiksem, Hoboken, Hoevenen, Hove, Kalmthout, Kapellen, Kontich, Lillo, Lint, Loenhout, Malle, Massenhove, Merksem, Mortsel, Niel, Oelegem, Oorderen, Oostmalle, Pulderbos, Pulle, Ranst, Reet, Rumst, Schelle, Schilde, Schoten, Sint-Job-in- t-goor, Sint-Leraarts, Stabroek, Terhagen, Viersel, Vremde, Waarloos, Westmalle, Wijnegem, Wilmarsdonk, Wilrijk, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven, Zandvliet, Zoersel, Zwijndrecht. Arrondissement Mechelen 3 Beerzel, Berlaar, Bevel, Blaasveld, Bonheiden, Booischot, Bornem, Breendonk, Duffel, Gestel, Hallaar, Heffen, Heindonk, Heist-op-den-Berg, Hingene, Hombeek, Itegem, Kessel, Koningshooikt, Leest, Lier, Liezele, Lippelo, Mariekerke, Mechelen, Nijlen, Onze-Lieve-Vrouw-Waver, Oppuurs, Putte, Puurs, 2 VRIELINCK S., De territoriale indeling van België, 1795-1963, deel 1, p. 167-168. 3 Ibidem, p. 244.
Rijmenam, Ruisbroek, Schriek, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver, Staatsbossen 4, Tisselt, Walem, Weert, Wiekevorst, Willebroek. Arrondissement Turnhout 5 Arendonk, Baarle-Hertog, Balen, Beerse, Bouwel, Dessel, Eindhout, Eindhoutham 6, Geel, Gierle, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Herselt, Hoogstraten, Houtvenne, Hulshout, Kasterlee, Lichtaart, Lille, Luyksgestel 7, Meer, Meerhout, Meerle, Merksplas, Minderhout, Mol, Morkhoven, Noorderwijk, Oevel, Olen, Olmen, Oud-Turnhout, Poederlee, Poppel, Ramsel, Ravels, Retie, Rijkevorsel, Tielen, Tongerlo, Turnhout, Varendonk, Veerle, Vlimmeren, Vorselaar, Vorst, Vosselaar, Wechelderzande, Weelde, Werbeek 8, Westerlo, Westmeerbeek, Wortel, Zoerle-Parwijs. D. ORGANOGRAMMEN Franse Tijd 14 december 1795 (24 Frimaire jaar IV) 9 Secrétariat général (3 bureaux: d exhibition, d enregistrement et d envoy et des archives) 1 Bureau: Finances 2 Bureau: Justice, police et corps administratifs 3 Bureau: Instruction publique 4 Bureau: Secours publics 5 Bureau: Commerce et agriculture 6 Bureau: Travaux publics 7 Bureau: Subsistances et le guerre 21 maart 1796 (1 Germinal jaar IV) 10 1 Bureau: Finances 2 Bureau: Domaines nationaux 3 Bureau: Commerce et agriculture 4 Bureau: Instruction publique 5 Bureau:Militaire et police 22 november 1796 (1 Vendémiaire jaar V) 11 Secrétariat 1 Bureau: Finances 2 Bureau: Domaines nationaux 3 Bureau: Commerce 4 Bureau: Instruction publique 5 Bureau: Justice 4 Opgeheven bij koninklijk besluit van 11 januari 1821. 5 VRIELINCK S., De territoriale indeling van België, 1795-1963, deel 1, p. 291. 6 Opgeheven bij koninklijk besluit van 25 februari 1808. 7 Huidige gemeente Bergeijk. Toegevoegd door afscheiding van de Verenigde Nederlanden bij besluit van 25 januari 1815. Afgestaan aan het arrondissement Eindhoven (provincie Noord-Brabant) bij wet van 18 november 1818. 8 Opgeheven bij koninklijk besluit van 19 oktober 1820. 9 Réglement concernant l organisation, la police intérieure et les fonctions de l administration du Département des Deux Nethes, nr. 20 in deze inventaris. Zie ook reeks A, nr. 2/5. 10 Extait du registre aux procès verbaux des séances de l Administration centrale du Département des deux Nèthes, 26 Ventôse jaar IV (16 maart 1796), reeks A, nr. 2/5. 11 Tableau de la nouvelle organisation des Bureaux de l administration centrale du Département des deux Nèthes, nr. 48 in deze inventaris.
Bureau du commissaire du Directoire exécutif 8 januari 1801 (18 Nivôse jaar IX) 12 1 Bureau: Secrétariat 2 Bureau: Impositions Domaines nationaux 3 Bureau: Travaux publics, Commerce, Navigation, Instruction, etc. 4 Bureau: Administratif, Militaire et Police Hollandse tijd 1815 13 Algemeen secretariaat Kabinet van de gouverneur 1 Afdeling 2 de Afdeling 14 3 de Afdeling 15 1817 16 Kabinet van de gouverneur Griffie van de Staten en het algemeen secretariaat 17 1 ste Afdeling 1 ste bureau 2 de bureau 2 de Afdeling 1 ste bureau 2 de bureau Legende: G= Griffie, K= Kabinet, S = Secretariaat, GS = Griffie van de Staten en Algemeen Secretariaat, 1, 2, 3 =1, 2, 3 Bureau/Afdeling, 1-1 = 1 Afdeling 1 Bureau. Bevoegdheid 1801 1815 1817 Administratie S GS Algemene zaken S K Archief 1 S GS Bebossen en rooien van bossen 2 1-1 Bedelarij 4 1 2-2 Begroting en boekhouding 1 1 GS Beheer goederen émigrés 2 Belastingen 2 1 1-1 Bergen van Barmhartigheid 3 2 1-1 Bestuurlijk memoriaal S GS Beurs 1 1-1 12 Ordre et distrubution du travail administratif dans les bureaux de la préfecture du Département des Deux- Nèthes, nr. 25 in deze inventaris. 13 Mémorial administratif de la province d Anvers, dl. I, 1815, nr. 1, p. 42-46. 14 RA, Archief van het departement van de Twee Neten en van de provincie Antwerpen,reeks C, nr. 908. 15 RA, Archief van het departement van de Twee Neten en van de provincie Antwerpen, reeks C, nr. 907. 16 Mémorial administratif de la province d Anvers, dl. V, 1817, nr. 111, p. 218-222. 17 RA, Archief van het departement van de Twee Neten en van de provincie Antwerpen, blok C, nr. 942
Bevolking 2-1 Binnenscheepvaart 3 Borgtochten belastingsontvangers 1-1 Burgerlijke stand 1 3 2-1 Buurt- en gemeentewegen 3 Conscriptie 4 Cultuur (kunsten, wetenschappen en letteren) 3 K GS Douane 3 Drukkerijen, boekhandel K GS Erediensten 2 K GS Feesten en nationale plechtigheden 3 Financiën 1-1 Fortificaties 4 Gedwongen lening 1 Gemeenten: financieel beheer 1 1-1 Gerechtelijke organisatie 4 2 Gevangenissen: financieel beheer 3 1-1 Gevangenissen: toezicht 1 2-2 Gezondheidspolitie, medische dienst 3 GS Grenzen 2 Heiden 1-2 Hospitalen en weldadigheidsinstellingen 3 2 1-2 Indicateur S GS Jacht 3 2-2 Kamer van Koophandel 1 Kerkbesturen 1-1 Land- en tuinbouw 3 2 GS Landbouw: veeziekten GS Loterij 1 Markten en kermissen 3 2 2-2 Maten en gewichten 3 2 1-2 Mercurialen 4 2-2 Militie 3 2-1 Militaire hospitalen 4 Munt 2 2-2 Nationale domeinen 2 1-1 Nijverheid 2 1-2 Notariaat 3 Octrooien 2 1 Onbevaarbare waterlopen, Polders en Wateringen 1-2 Onderstandswoonst 3 Onderwijs 3 K GS Openbare werken 3 2 1-2 Pensioenen 1 1-1
Personeel S GS Provinciegebouwen 1-2 Persoonlijke en vertrouwelijke zaken Politie en openbare veiligheid 4 3 2-1 Politiereglementen Post 2 1-2 Postzegels 2 Registratie van de besluiten S GS Reispassen/paspoorten 4 3 Rekesten K Schadeloosstellingen 3 1 Scheepvaart 2 1-2 Schuldaflossing 2 1-1 Secretariaat 1 Uitvindersbrevetten GS Veldwachters 4 2-1 Visserij 1-1 Waarborg gouden en zilveren voorwerpen 3 1-2 Wapendracht 4 K 2-2 Weldadigheid 2 Welzijn: openbare onderstand 3 1-1 Welzijn: vondelingen 3
Belgisch bewind Om te weten welke afdeling of dienst binnen de administratie van het provinciebestuur na de invoering van de provinciewet van 1836 met welke taken belast was, werden volgende organogrammen opgesteld op basis van het archief zelf en op basis van de Almanach royal (er werd een steekproef genomen voor de jaren 1840, 1850, 1860). Tijdens de jaren 1840-1860 was de provinciale administratie als volg ingedeeld: Griffie Kabinet 1 ste afdeling 2 de afdeling 3 de afdeling Legende: G= Griffie, K= Kabinet, 1, 2, 3 =1, 2, 3 Afdeling Bevoegdheid 1840 1850 1860 Aanplantingen 1 1 Algemene zaken G G Almanch royal G Archief 3 Bebossen en rooien van bossen 3 3 Begraafplaatsen 3 Begroting en boekhouding 1 1 K Belastingen van gemeenten 1 3 3 Belastingen van de provincie 3 3 Bestuurlijk memoriaal G G G Bevolking: naturalisaties 3 G G Bibliotheek provinciebestuur 3 Bouwvoorschriften en rooilijnen (provinciewegen) 1 Budget van de provincie 3 K K Burgemeesters, politiecommissarissen en veldwachters (benoemingen, tucht) G Burgerlijke stand 2 2 2 Burgerwacht 2 2 G Buurt- en gemeentewegen 1 1 1 Collectes 3 K G Consulaten K Cultuur (kunsten, wetenschappen en letteren) 3 K K Economie, middenstand, handel 3 3 K Emigratie K Erediensten 1 3 3 Eretekens (moed en zelfopoffering) 3 K G Eretekens (Leopoldsorde, burger- en werknemerseretekens) G G K Feesten en nationale plechtigheden G G Gebouwen van de staat, provincie en gemeenten 1 1 Gemeenten: financieel beheer 1 3 3 Gemeenten: patrimonium 1 3 3 Gemeenten: wapens, vlaggen en plaatsnaamgeving 3 Gevangenissen 2 K K Gezondheidspolitie, medische dienst 3 3 G Giften en legaten 3
Grenzen 3 3 3 Indicateur G G G Justitie: organisatie, amnestie 2 K K Justitie: jurylijsten 3 G G Justitie: kantonrechters G G Land- en tuinbouw 3 K G Landbouw: inpoldering 1 1 Makelaars K Markten en kermissen, beurzen 2 3 G Militie 2 2 2 Onbevaarbare waterlopen, Polders en Wateringen 1 1 1 Onderwijs: Nationaal Studiefonds 3 3 G Onderwijs: Studiebeurzen 3 3 3 Onderwijs: Zeevaartschool 3 Openbare werken 1 1 1 Personeel: o.a. eedafleggingen G G G Persoonlijke en vertrouwelijke zaken G K Politie en openbare veiligheid 2 2 Politiereglementen 3 K Post 1 1 1 Postzegels, munten, maten en gewichten 1 1 1 Processen-verbaal van de vergaderingen van de PR en de BD G G G Provinciegebouwen K K Provinciewegen 1 1 1 Rampen 3 K G Registratie en Domeinen 3 1 Reispassen 2 2 1 Rijkswegen 1 1 1 Rivieren, vaarten 1 1 Veeteelt 3 K G Visserij 3 3 1 Vis- en jachtvergunning 3 K 1 Wapendracht 2 K 1 Welzijn: behoeftigen, tering- en kankerlijders, landlopers 2 2 2 Welzijn: gezondheid, openbare hygiëne G G Welzijn: geesteszieken, onderstandswoonst, blinden en doofstommen 1 3 G Welzijn: openbare onderstand 1 3 2 Welzijn: pensioenen, hulpverlening 3 K G Welzijn: vondelingen 1 3 1 Zeevaartnavigatie 3 K 1