Badcultuur en onsen Een bad nemen in Japan Japan is een uiterst hygiënisch land, waar men vaak, soms wel een paar keer per dag in bad gaat. De ontmoeting met de Europeanen in de 16e en 17e eeuw was daarom schokkend voor hun omdat de Europeanen maar zelden een bad namen en in de ogen (of liever in de neus) van de Japanner stonken. Een bad nemen in Japan heeft voor ons westerlingen iets vreemds, vooral omdat we wel gehoord hebben dat je jezelf in een Japans bad niet mag wassen. Dat laatste is zeker waar en er ontstaan grote problemen als er tegen deze regel wordt gezondigd. De manier van wassen en in bad gaan is gewoon iets anders dan wij gewend zijn. Als men de regels eenmaal kent en er aan gewend is, is het een bijzonder prettige en ontspannen ervaring. Een dergelijk heet bad wordt in Japan 'furo' genoemd. Eigenlijk kan gesteld worden dat de vertaling 'bad' van het Japanse woord 'furo' niet juist is. Het is gewoon iets anders dan wat wij onder een bad verstaan, het is eerder gelijk aan een Jacuzzi, zoals men die in Amerika kent, waar tenslotte ook iedereen in hetzelfde water zit, alleen heeft deze nog een 'bubbelsysteem'. Bovendien ligt in Japan het accent heel duidelijk op het feit dat men zich eerst wast en dus absoluut schoon is als men in de furo (of onsen, zie onder) stapt terwijl dit bij een Jacuzzi helemaal niet het geval is, daar kan men zo instappen. De furo en onsen zijn dus veel hygiënischer. Ook is de watertemperatuur in een furo en
onsen een stuk hoger. In de badkamer (furoba) staat het bad (furo), een meestal wat groot uitgevallen badkuip, die gevuld wordt met water. Met behulp van een verwarmingsinstallatie wordt dit water verwarmd tot een temperatuur van rond de 40 C, ergens tussen de 38 C en 42 C. In een ryokan wordt dit 's morgens gedaan en vervolgens wordt het bad afgedekt met een deksel om afkoelen van het water te voorkomen. De rest van de dag wordt gezorgd dat het bad op temperatuur blijft. Dit geldt dan met name in ryokans waar de hele dag een bad genomen kan worden, maar meestal gelden bepaalde tijdstippen waarop ervoor gezorgd wordt dat het water heet is. Voor wie een bad wil nemen is het dus belangrijk om te weten dat het de bedoeling is dat men zich eerst, buiten het bad, goed wast, zittend op een klein (op de foto blauw) krukje. Let wel, dit gebeurt zittend, niet staand. Men zeept zich in en wast zich goed. Vervolgens kan men zich schoon spoelen met de douche of het bakje (rood op de foto) vullen en de inhoud over zich heen gooien. Pas als men helemaal schoon is en vooral vrij van zeepresten kan men het hete bad instappen. Door de hoge temperatuur is het (als men er even aan gewend is) heerlijk ontspannen. Men kan hier zolang in blijven als men zelf aan kan. Het water wordt bewaard en iedereen gaat die dag in ditzelfde water. Dit
is ook de reden dat men er alleen helemaal schoon in mag omdat anders de volgende mensen in het vuile water van de vorige zouden zitten. Onsen en rotemburo In Japan kent men vele plaatsen met heetwaterbronnen, waaromheen een bad is gebouwd. Deze worden 'onsen' genoemd. Deze onsen zijn ontstaan doordat Japan nog een vulkanisch Waar het hete bronwater omhoog komt, zijn opvangputten gebouwd met leidingen die het water naar de onsen in het dorp leiden. actief eiland is en het water verwarmd wordt door deze vulkanische activiteiten. In het hete water, dat warmer dan 25 C dient te zijn om onsen te heten, zijn allerlei mineralen opgelost die een geneeskrachtige werking hebben. Naast de geneeskrachtige werking wordt het baden in een onsen voornamelijk gezien als een ontspannende activiteit. Het baden in onsen gaat in Japan zo'n 1000 jaar terug, toen men het in de Heianperiode ontdekte. Volgens de verhalen merkte men de geneeskrachtige werking bij de gewonde soldaten uit de veldslagen die baat hadden bij behandeling in de onsen. Vroeger baadde men in Japan gemengd, mannen en vrouwen bij elkaar, maar onze puriteinse Amerikaanse vrienden spraken hier schande van (ten tijde van de opening van Japan, halverwege de 19e eeuw) en sindsdien gaat het baden meestal gescheiden.
Om de onsen werden in de loop van de tijd ryokans en hotels gebouwd zodat de bezoeker zich al badende kan omringen met allerlei comfort. Hoewel de onsen ook in de buitenlucht kan zijn, zij heten dan rotemburo, leidden veel hotels en ryokans het hete water via leidingen naar inpandige baden waardoor men ook binnenshuis kan genieten van de onsen. Net als bij het Een onsen is in feite een heet bad, waar het water uit de bronnen via leidingen naar toe wordt geleid. hierboven beschreven baden, gelden er bijna identieke regels in de onsen. Zo dient men zich volledig te ontkleden en is badkleding niet toegestaan. Het enige dat men mee mag nemen is een klein handdoekje. Eenmaal in de badruimte (binnen of buiten) dient men zich eerst te reinigen met heet water. Dit hete water kan uit een aparte kraan komen en kan men zich met zeep reinigen en dan goed afspoelen met het hete water uit een emmertje. In sommige onsen kan het hete water uit de bron zelf gebruikt maar dit mag niet vermengd worden met het water in de onsen zelf. Pas als men goed schoon is en er absoluut geen zeepresten meer aanwezig zijn, kan men zich langzaam, vooral langzaam, in het hete water laten zakken. Het meegenomen handdoekje dient om het gezicht af en toe af te vegen, maar het mag niet in het water komen. Voorkom dit, want het kan voor hilariteit zorgen. Vaak ziet men baders met het opgevouwen doekje op het hoofd maar men kan het ook naast het bad neerleggen. Na 5 tot 10 minuten,
afhankelijk van de temperatuur, kan men zich bijv. weer naar het wasgedeelte begeven om zich nog eens te wassen. Dan kan, maar bega niet de vergissing om de zeep per ongeluk mee te nemen naar de onsen! Als er meerdere baden zijn kan men later ook weer naar een ander bad gaan maar men kan ook even gaan slapen In ryokans zijn meestal gescheiden ruimten voor mannen en vrouwen, maar veelal zijn er ook kleine afsluitbare ruimten met een onsen, voor echtparen of gezinnen. Er zijn dus ruim 2000 plaatsen met deze onsen in Japan. Heel bekend is de plaats Beppu, op het eiland Kyushu, dat overigens wel erg toeristisch is. Rustiger en wat authentieker is de plaats Yufuin, dat niet ver van Beppu ligt en waar het ook nog leuk wandelen en fietsen is, maar er zijn natuurlijk veel meer mooie en rustige gelegenheden. Sentô In oude woonwijken waar veel huizen nog geen bad hebben, kent men in Japan nog de openbare badhuizen, deze worden sentô genoemd. Ook hier zijn heetwaterbaden, maar er wordt meestal gewoon leidingwater gebruikt. kanji: furo = 風呂 ; furoba = 風呂場 ; onsen = 温泉 ; rotemburo = 露天風呂 ; sentô = 銭湯